Текст книги "Минем яратканнарым / Мои любимые"

Ринат Мәннан
Минем яратканнарым

* * *

Үтә дә төгәллек һәм җыйнаклык таләп итә торган бер жанр бар: эпиграммалар һәм пародияләр. Әдәбиятның бу өлкәсенә мөрәҗәгать итүче шагыйрьләребез күп түгел. Бүтән әдипләрнең ялгыш гыйбарәсен, көйсез сүз сөрешен элеп алып, аларның шәхесен һич тә рәнҗетмичә, әмма укыган кеше балкып елмаеп куярлык, көлеп җибәрерлек итеп яза белергә тиеш бит юморист шагыйрь. Ниһаять, шушындый нәзберек эшкә тәвәккәлләгән кеше табылды. Безнең «Чаян»да канат ярган Ринат Мәннан юмор шикелле затлы жанрның серләренә төшенә бара.

Зөлфәт, шагыйрь, Татарстан Республикасының Г. Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты

* * *

Кайчандыр без бик күп жанрлар белән эш йөртә торган халык идек. Бабичта «Исемнәр бакчасы» бар иде. Таң калырлык эпиграммалар, пародияләр. Бу җәһәттән караганда, Мәннанның көндәлек матбугатта чыгып барган төртмә телле юллары игътибарга лаек. Андыйларны читкә тибәрмәскә кирәк. Алардан усал әйберләр таләп итәргә кирәк.

Мөдәррис Әгъләмов, Татарстан Республикасының халык шагыйре

* * *

Ринат Мәннан – табиб-шагыйрь. Доктор кеше дөньяга карашы белән дә башка юморист шагыйрьләрдән аерылып тора: кешеләрне тиз таный, аның бүтәннәр күрә алмаган сыйфатларын тиз тотып ала. Пародияләре, сатирик-юмористик шигырьләре – моның ачык мисалы…

Мәгъсүм Гәрәев, журналист, язучы, Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе

ЮМОРИСТИК ШИГЫРЬЛӘР

Рәхәт!

 
Математик исәпләү ясагач,
Профессорлар калган аптырашка:
Коңгыз канатының төзелеше
Ярамый икән бер дә очышка!
…Башын ватмый гына, рәтен белеп,
Коңгыз
      оча бирә… рәхәтләнеп!
 

Дәва

 
Иркәмә мин әйтә куйдым,
Гел ютәлләп ятканда:
– Бигрәк каты суык тиде,
Банка куйчы аркама!
Китерде мамык, шырпы ул,
Ә мин яттым чишенеп.
Менә хәзер куя, диеп,
Туя алмыйм сөенеп.
Кухня ягына китте бу…
Матурлыгы – инәем!
– Ник чиләкләп су китердең?
– Кабынып китмәгәең!..
 

Менә шул

 
Бәйрәмнәр –
Мөбарәк,
Түрәләр –
Түгәрәк!
 

Чама бел

 
Эшләгәндә бел чамасын,
Ашауда бел чамасын;
Уйлаганда, сүз әйткәндә,
Йокыда бел чамасын;
Белми йөрсәң чамасын,
Ходай күрер чарасын!
 

Коткаручы

 
Табиб сорый: – Синең әллә
Колагыңа җил бәрде?
– Юк, – дим, – күренергә генә
Хатын мине җибәрде.
– Аңлашылды, – диде дә ул
Колагымны эләктерде.
Көзгесе белән карады:
– Юдырттырырга! – диде.
Беренче мәртәбә күрәм
Мондый шприцны – бик озын.
– Күз йомганчы чыгарырмын, –
Ди ул, – колак сагызын!
Бу сүзләр мине өркетте –
Ничек инде «чыгарам»?!
Димәк, хатын тавышланса…
Коткаручысыз калам?!
 

Сөенеч

 
Көлмә әле миннән, хатын,
Синнән ком коела, дип.
Кичә генә сөендерде,
УЗИга баргач, табиб.
Ком тулы бөерләрең, ди,
Ком тулган бавырыңа…
Синнән ком коела, диеп
Әйтмәде лә ул миңа!
 

Профилактика

 
Юк минем машиналарым,
Юк аның кирәге дә!
Җәяү йөрсәм, холестерин
Утырмас йөрәгемә.
 

Табиб фатиры

 
Өй буры сүзләре әле дә
Үзәкләремне өзә –
Алырга әйбер булмагач,
Өстәлдә язу калдырган:
«Дорогой, так жить нельзя!»
 

Балык

 
Күпме юма, килә иде
Табадан балык исе.
Хәзер ис юк… Кыздырырга
Җитешми пенсиясе!
 

15–30–80!

 
Диварларга ябыштырган
Белдерүләр – муеннан.
Күңел ачу дигәннәре
Чыкмады бит уемнан.
Әйдә, мәйтәм, шылтыратыйм
15–15–15 кә.
Унбиш яшьлек кызлар килде –
Салыштым белмәмешкә.
Ә 30–30–30 ны
Җыйгачтын, ниләр булды!
Утыз яшьлек унлап хатын
Якамнан мине алды.
Булмады бит күңел ачып,
«Алло, алло… Исәнме…
Самавырым кайнап тора…» –
…Җыйдым әле телефоннан
80–80–80 не!
 

Куркак озынколак

 
Кышлар җиткәч, алмагачны
Кимерә иде куян.
Ун еллап озынколактан
Бакчама килде зыян.
Алмагачлар быел исән,
Әллә йөрмәгән куян?
…Тәрәзләр-ишекләр ватык –
Караклар йөргәч… тайган!
 

Чикләр

 
Ничә чиктән тора икән
Үзгәртеп корулары?
Беренче чиктә килделәр
Аракы чиратлары.
Икенче чиген дә күрдек,
Күнегәбез аңарга,
Чиратта айлар торабыз
Хезмәт хакын алырга.
Өченче чиге җиткәндә –
Атларга тәк атларга! –
Бастырырлар микән әллә
Чиратка… зиратларга!
 

Сорау

 
Башлы-күзле булу әйбәт.
Кем каршы килер? Белмим.
…Күзле булуына шик юк!
Башлы булырмы? Ләм-мим.
 

Махмыр

 
– Тор тизрәк! Эшкә сиңа,
Инде җиденче ярты.
– Беләм, хатын, ләкин миңа
Кирәк икенче… «ярты».
 

Ханәләр

 
Каршымда тора зур бина,
Ул – китапханә;
Сулдарак, начар хис итсәң,
Бар хастаханә;
Ә уң якта – даруханә
Һәм кунакханә;
Арттарак, ашыйсың килсә,
Бар зур ашханә.
Бүтән – шыпырт!
Әйтсәм, миңа
Була бит… хана!
Янәшәмдә хатын тора,
Ул – «акылханә».
 

Хезмәт хакы

 
Хатын, ачуланма мине,
Вәт, хезмәт хакы айлык:
Эшемә барып җитәрлек
Һәм өемә кайтырлык.
 

Үз бизмәне

 
«Тәмәке – агу!» дип, күпме
Табиблар яза, сөйли.
Тәмәкече тарта, чөнки
Озак яшәргә теләми –
«Матур» яшәргә тели!
 

Чыдармы?

 
Анда сыра, монда сыра…
Халык белми чамасын,
Чөмерә дә чөмерә ул.
Акчалары чыдар – кәгазь,
Бавырлары чыдасын!
 

Елмайма!

 
Елмаюлар сирәгәя,
Тормышлар авыр бара…
Елмаеп кына кара!
Бу салмыштыр, диеп, шундук
Урамда милиционер
Юнәлә сиңа таба.
 

Тәмле…

 
Дусларым, гел акча сорап,
Күңелемне тырныйлар.
Ә ник әле алар миңа:
«Мә акча!» – дип тормыйлар?
Торырлар иде «мә!» дип тә,
Дөньясы булмый ямьле:
Кеше акчасына гына
Аракы була тәмле!
 

Сулыш ачылу

 
Заводыбыз мичләреннән,
Элек баксаң, гел төтен
Чыгып тора иде җәен,
Көзен, кышын, яз көнен.
Эшләребез көннән-көнгә
Хәзер уңайга таба:
Завод бөлде – акча бетте.
Сулыйбыз тик саф һава!
 

Буйсындыру

 
Буйсындыруны өнәмим!
Нигә ул буйсындыру –
Яшәсеннәр ничек кирәк,
Нигә юкка лаф ору?
Эшемдә, ял иткәндә дә
Буйсындырмау ул – алтын.
Муенымнан ашып җитә,
Буйсынса хәләл хатын!
 

Хурлыйлар…

 
Урлыйлар да урлыйлар,
Үткәннәрне хурлыйлар.
Мактарлыктыр бу тормыш:
Миллионлап, миллиардлап
Китергәч сезгә уңыш!
 

Җырчы рәхмәте

 
Мең рәхмәт фән-техникага,
Бурычлымын аңарга:
Минем чебен тавышымны
Яңгырата залларга!
 

Мескен машина

 
Ишегалдында машина
И ялтыраплар тора.
Ә янында яңа байлар
Аны мактап гәп кора.
Мактанчыклар тавышыннан
Мескеннең «колак» тона,
Әйтер иде бер матур сүз,
Капотын ачып кына!..
 

Салкын

 
И дусларым, салкын да
Безнең райисполкомда!
Юк, батарейлар кайнар –
Үзләре салкын алар!
 

Бәя

 
Китап язучы кайгыра:
– Кая бара бу тормыш?
Бер китап өчен гонорар –
Ике кесә көнбагыш!
 

Кирәксез һөнәр

 
Кесә караклары, имеш,
Икеләтә кимегән.
Алар, имеш, бай чакларын
Сагынып, бик тилмерә.
Кайгылары чиктән ашкан:
– Безнең һөнәр нәрсәгә?!
Хезмәт хакы бирелмәгәч,
Керикме буш кесәгә?!
 

Жәлләү

 
Елына ничәмә тапкыр
Йөримен мин сайлауга –
Ярлылар депутат булып,
Әверелсен дип байга!
 

Бабайчылыкны җиңү

 
Бабайчылык – армиядә,
Тәртип бер булыр микән?
Җиңә алмыйлар гына бит,
Ә җиңү ансат икән:
Тынычланыр ата-ана,
Тынычланыр дуслары,
Булдырсалар армиядә…
Милиция постлары!
 

Куршавель – күрше авыл

 
Байлар бара Куршавельга,
Ә мин – күрше авылга.
Куршавельга баручылар
Әллә саймы акылга?
Бездә дә таулар, әй, текә,
Менеп кара үренә.
Күрше тавыгы шулай ул –
Күркә булып күренә.
Бездә дә нарат-чыршы бар,
Әллә инде күрмисез.
Кызлар бездә арзанрак,
Кадерләрен белмисез.
Бездә дә бик рәхәтләнеп
Сулар керә аласыз,
Шампан тулы бассейнга
Нигә кереп туласыз?
Бездә дә саф һава сулап
Була әле асылда…
Байлар китсен Куршавельга,
Ә мин – күрше авылга!
 

Сыешмау

 
Түбәтәй кигән бер егет,
Авызында – папирос…
Туктале, энем, ашыкма,
Бу бик зур, мөһим вопрос.
«Современныйланып» йөрмә,
Ташла бу гадәтеңне:
Йә түбәтәеңне кимә,
Йә ташла тәмәкеңне!
 

Киңәш

 
Этләр белән йөргәч халык,
Кайчакта куркасың да…
– Тешләвен беләсең килсә,
Баштан бак… хуҗасына!
 

Бердәмлек

 
– Көн саен эчеп кайтасың,
Бу инде тагын ни эш?..
– Әй, хатын, мин халкым белән
Бердәм булырга тиеш!
 

«Дусларыма…»

 
Дусларыма кирәк чагым –
Күп алар,
Дусларымның кирәк чагы –
Юк алар.
 

«Демократия…»

 
Демократия килгәч тә,
Чыктык рәхәткә:
Һәр өйдә – тимер ишек вә
Тимер рәшәткә.
 

Уңай як

 
Бәяләр коточкыч үсте.
Яңа тормыш башланды:
Әйбер алсаң, сатучылар
«Рәхмәт!» әйтә башлады.
 

Зар

 
Химиклар ник начар эшли? –
Көннән-көн күңел бизә.
Йөз грамм хәмер эчсәм дә,
Хатыным исен сизә.
 

Яхшы киңәш

 
Кимчелекләр адәмдә бар –
Хакыйкать шундый менә!
Яртысын – күрмәскә тырыш,
Бер чирегенә – эндәшмә,
Күр бер чиреген генә.
Ансына да бер киңәш:
Елмаеп кына эндәш!
 

Сырганак

 
Сырганакларның да бар ди,
Хатыннары, ирләре.
Бергәләп кенә утыртсаң,
Була ди җимешләре.
Күпме йөрдем, дөнья гиздем,
Булганмын бит томана.
Базарда аңлатып бирде
Бер абзый серен миңа:
– Алар, энем, кеше кебек,
Белмисең икән әле.
Ире аның – шома гына,
Хатыны – чәнечкеле!
 

Итле колбаса

 
Ирләр ничек көчле булсын? –
Колбаса итсезләнә,
Ә шуның нәтиҗәсендә
Хатыннар… ирсезләнә.
Ирләр көчле булсын дисәң,
Күп кирәкми ләбаса:
Аларга, мескенкәйләргә,
Кирәк итле колбаса!
 

Ачыклау

 
Мәхәббәтебезнең бүген
Ауды-китте чуены:
Минем башым яраланды,
Хатынымның – муены.
Кем – баш, кем муен икәнен
Ачыклап булмас бик тиз:
Ул ята икенче катта,
Үзем – җиденче катта…
Менә шундый зур бүлнис!
 

Трамвайда

 
Яшьләр урын бирми, диеп
Тел шартлата ник картлач?
Ничек алар урын бирсен?! –
Яшь чагында аналары
Кыйный-кыйный утырткач.
 

Зур рәхмәт

 
Бардым күз табибына мин –
Кала яздым дөм сукыр.
Бардым колак табибына –
Чукрак итте, хет акыр.
Зур рәхмәт теш табибына –
Теш диеп, ул телемне
Ярый әле суырмады.
Менә нинди белемле!
Шул табиб аркасында
Сүгә алам барысын да!
 

Эчкече тормышы

 
100 граммнан соң – сөйләшә,
200 дән соң – көлә,
300 дән соң – ул җырлый,
400 дән соң – күп белә,
500 дән соң – ул бии,
600 дән – ызгыша,
700 дән – сүгенә,
800 дән – сугыша,
900 дән – ул елый,
Ә 1 литрдан – йоклый.
Үз нормасын ул белә –
Алтмышка җитми… үлә.
 

Күрше белән очрашу

 
– Таңнан ук җырлап йөрисең,
Әллә болай эш чыга?
– Әй, дустым, чыктым бит әле
Бүгеннән больничныйга!
 

Тукталышта килгән уй

 
Әй, әбекәй, чәчең буя,
Буя иреннәреңне,
Иннек ышкы битләреңә,
Туры тот билләреңне.
Яшь кызлардай бул әле син,
Картлык сиңа тимәсен.
Автобус йөртүче күрсен,
«Пенсионер» димәсен!
Сине күреп, тукталышта
Туктамый автобуслар,
Выжт итеп кенә узалар,
Булса да алар бушлар.
 

Бәхетлеләр

 
Тавык тотмыйбыз дип, бер дә
Зарланмый карт-корылар.
Тавык тотсаң, әтәч кирәк! –
Дияләр тавыклылар.
Ә әтәчләр кычкырмыйча
Түзаламы? Кик-ри-күк!
Караклар нәтиҗә ясый:
«Боларның байлыгы күп…»
Шуның өчен тавыгы да
Кирәкми безгә, каз да.
Җаннарыбыз тыныч безнең,
Бәхетләребез – азда!
 

Юлым уңмады

 
Бүлнискә еш йөри идем,
Ник язмыш йөри үртәп?!
Табиб юк!..
Йозак элгәннәр –
Депутат булган, мөртәт!
 

Курку

 
Дуңгыз гриппы – ул яңа чир,
Ул куркыныч – аңлагыз!
Дуңгызлыкны эшләгәннәр
Куркып тора: «Дуңгызлыкны
Бүтән эшли алмабыз!»
 

Гаҗәп!

 
Әллә адәм бара инде
Караңгылыкка?..
Күр, машина хуҗалары
«Тимер малкай» тәрәзләрен
Караңгылата!
 

Блин!

 
Бренд, грант, кастинг, шопинг… –
Аңламассың да инде!
Менә урыс сүзе «блин» –
Сары май кебек утыра.
Аңлашыла. Хуш килде.
 

Уй

 
Пинсәм ай буена җитми,
Акча бигрәк чамалы…
Кондуктор булып керимме?
Ичмасам, билет сатканда,
Кулым булыр акчалы.
 

Син…

 
Джинсыларны да киярсең,
Сагызын да чәйнәрсең,
«Кент»ларны да көйрәтерсең,
Яшәмәссең мәйләрсез!
Ананасын да кабарсың,
Бананын да алырсың.
Китап йөзен бер күрмичә,
Йә, кем булып калырсың?!
 

Студентлар

 
Реформалар бара илдә,
Кайчак кыен аңларга.
Үзгәрешләр кагылачак
Хәтта студентларга.
Алар – булачак магистр,
Бакалаврлар гына!
…Ходай бирсен, чыкмасыннар
Бакалар булып кына!
 

Соңрак башлагыз

 
Яшьләр сыра, хәмер эчә,
Тәмәкесен пыскыта –
Коточкыч зыян китереп,
Гомерләрен кыскарта.
«Башламагыз» дигән сүзне
Ничек тә аңламыйлар.
…Алайса, әйдә, башлагыз,
Бар икән андый уйлар.
Бер генә үтенечем бар:
Тик башламагыз иртә,
Соңрак башлагыз, әйе,
Мәсәлән… сиксән биштә!
 

Кибеттән кайту

 
Кибеттән кайтып киләмен,
Кулымда – ике сумка.
Нәрсәләр алып кайтаммы? –
Шыгрым тулы йомырка!
Юлы гына гел боз, шайтан,
Газап бит һәрбер адым.
…Бер аягым таеп китте,
Һәм лапылдап егылдым.
Юк, юк, бозга түгел, кая! –
Шул сумкама тәгаен.
Йомыркалар ватылмады –
Сынды оча сөягем.
Хәзер мин хастаханәдә,
Гипсланган әзмәвер.
– Маладис, – диде хатыным, –
Бер йомырка ватылмаган,
Ә монысы… төзәлер.
 

Була…

 
Сыер – сөтле,
Кеше… – хөсетле.
 

Автобус йөртүчегә

 
Тукталышта туктатмадың…
Бул әле син чын ир-ат:
Акчаны яраткандай ук,
Пенсионерны ярат!
 

Оча сөяге

(Медицина институтында булган хәл)

 
Анатомик театрда
Имтихан бара бүген.
– Сөйләп бир, – ди профессор, –
Миңа оча сөяген.
Күрсәт: кайда нинди әгъза
Булган шушы сөяктә?
Шәкерт кулга пинцет ала,
Әкрен китә сөйләп тә:
– Монда булган туры эчәк,
Монда – бәвел куыгы.
Монда – вена, артерия,
Алар унлап барлыгы.
Менә бу җирендә аның
Ирләр әгъзасы булган…
– Ә, юк, юк, шәкерт! Ул монда
Бары тик… булгалаган!
Чөнки оча сөяге
Хатын-кызныкы, надан!
 

ПАРОДИЯЛӘР

Ис

 
Яшисе килә!..
Яшь исе килә!..
 

Ш. Мостафин

 
Тальян тартсам
Җырлата,
Паспорт ачсам
Елата.
Яшисе килә!..
Пеләш исе килә…
 

Танк

 
Шул сандугач искә төште,
Куенында төн кунгач.
 

Р. Фәйзуллин

 
Полигонда тузан купкан:
Танк анда, үкереп,
Бер урында бөтерелә
Йә йөри сикәлтәләрдә,
Бертуктаусыз сикереп.
Дөбер-шатыр бөтен дөнья,
Күрәсең насыйп булгач!
…Авыр танк искә төште,
Куенында төн кунгач.
 

Дуска

 
Юк, мин Тютчев түгел,
     түгел Фет та.
Үз исемем миңа тамандыр.
 

Ә. Баян

 
Мин Державин түгел, Карамзин да,
Батюшков та түгел, Пушкин да.
Лермонтов та түгел, Вяземский да,
Рылеев та түгел. – Эш шунда!
Мин Полежаев түгел, Гоголь да,
Грибоедов түгел, Тургенев та,
Островский да түгел, асылда.
Толстой да түгел, Чехов та түгел,
Түгел урысларның Горькие.
Тагын бер Островский бар бит әле –
Анысы да түгел мин, әйе!
Есенин да түгел мин, Гладков та,
Сурков та түгел бит мин, Блок та.
Шолохов та түгел, Фадеев та,
Куяргамы шушында нокта?!
Ә юк, юк, онытып җибәргәнмен,
Асыл затларыбыз да бит бар:
Мин Марина Цветаева түгел –
Ит моңа да каты игътибар.
Ахматова, Ахмадуллиналар…
Кертергә аларны да кирәк.
…Уф, төн урталары җиткән икән,
Черем итеп алсам
Хәерлерәк…
 

Йөрәк шартлавы

 
Уяналмый яшәү нигә,
Нигә һәм кемгә кирәк?
Киң дөньяны тетрәндереп,
Шатлыктан шартла, йөрәк!
 

Ә. Гадел

 
Нигә бу сүзләрне әйттем,
Кемгә мондый сүз кирәк?
Әйтеп тә өлгермәдем бит –
Шартлады китте йөрәк.
Чакырдым шундук «скорый»,
Килделәр… ике көннән.
Ямадылар. Аннан ипи
Сорап алдылар миннән.
Боларны күзәтеп торгач,
Кимеде сызлау ласа.
– Сездә юкмы, абзый, – диләр, –
Хет ливерный колбаса?
Бер тәүлек эшлибез, – диләр, –
Кибеп бетте эчебез.
Акчабыз ашарга җитми –
Менә шундый эшебез!
Суыткычта, мәйтәм, минтай
Бар иде, эскулаплар!
Элгәре еш ашый идек,
Кырык тиен иде алар.
Алып куйдым кыздырырга
Һәм табага салдым май…
Чи дигәнне аңламыйлар,
Йоталар гына. Ай-һай!
Бер койрыгы да калмады,
Мәчекәем соң нишләр?!
Үзләре ач булсалар да,
Болай яхшы кешеләр…
…Суыткычым буп-буш калды,
Ничекләр тормак кирәк?
Моны күреп, берүк, тагын
Шартлый күрмәсен йөрәк!..
 

Кар ява

 
Солдат керфегенә кар кунган,
Кышкы күктән махсус иңгән күк.
Һәм битенә карый иелеп,
«Тимисең бит, әйе?» дигән күк…
 

Р. Юныс

 
Солдат тора, мылтык тотып,
Кар куна керфегенә.
Кары алай салкын түгел,
Тик артык эре генә.
Бүрекләре – ап-ак карда,
Ә кар куна да куна.
«Тимисең бит, әйе?» – ди ул
Һәм керә култыгына.
Ике сәгать үтте постта.
Кайда соң безнең батыр?
Командир акырып йөри,
Ә солдат йоклый гыр-гыр.
 

Яшәп ятабыз…

 
Керт-керт кенә шикәр кабып,
Шүр-шүр чәен эчте дә
Ипләп кенә кесәсенә
Салып куйды… тешен дә!
 

Ш. Җиһангирова

 
Шүр-шүр итеп чәен эчкәч,
Тешләрен салып куйды.
Гәзитен укып бетергәч,
Күзләрен алып куйды.
Караватына барды да
Салды ул сул аягын.
Шул аягын кашып алгач,
Салды ул уң аягын.
– Кулларымны салдыр! – диеп,
Карчыгына кычкырды,
Әби картының кулларын
Әйбәтләп ычкындырды:
– Менә хәзер сыябыз, – ди, –
Караватка икебез!
Нишлисең бит –
«Односпальный» –
Менә шулай яшибез…
 

Тын утыру

 
Сиңа кирәк әңгәмәдәш,
Син миннән сүз көтәсең.
Тик беләсең артык сүзнең
Нәрсә белән бетәсен.
 

Р. Миңнуллин

 
Артык сүзнең кирәге юк,
Әйттем бит инде бер кат.
Нәрсә белән бетәчәген
Син беләсең – апперкот.
Вакытында туктау яхшы,
Артык сүз нигә тагын?
Берне сулдан сылап куйсам,
Шундук булыр нокдаун.
Хәерлерәк булыр күпкә
Югыйсә, уңнан сыласам,
Булыр хәтта… нокаут!
 

Кисәтү

 
Бер дә үбелмәгән
     яшьтәш кызлар
йөгерделәр чыгып кочактан.
 

М. Вәлиев

 
Яшьтәш кызлар, кайларга чыгып
Качтыгыз сез кочактан?
Әбиләрдер сез, мөгаен…
Вакыт чапкан да чапкан!
Үткән-беткән булса да бит,
Дәрман әле бар сыман…
Әмма ләкин әйтеп куям:
Кача алмассыз хәйләкәр
Бабайлар кочагыннан!
 

Синең исең

 
Мин тоярмын шунда сөю хисен,
Миңа бәхет –
Иснәү синең исең…
 

М. Шабаев

 
Чыгып киттем урманнарга…
Шуңарга китте исем:
Бәхет миңа тәтемәде –
Анда юк синең исең.
Чыгып киттем далаларга…
Шуңарга китте исем:
Бәхет миңа тәтемәде –
Анда юк синең исең.
Хатынны да иснәп карыйм –
Кая сиңа җитәргә! –
Синең исне табар өчен,
Инде кая китәргә?!
Чыгып киттем комлыкларга…
Бөтенләй китте исем:
Бәхет миннән баш чөерде –
Юк анда синең исең!
Кереп киттем трамвайга
Җәй көне… Китте исем! –
Менә бит минем бәхетем,
Менә бит
     синең исең!
 

Каты рәнҗү

 
Гасыр арты гасыр уза торган
Башлангычы ерак еллардан,
Рәнҗим кайчак, күпме вакыт узган –
Авылымнан даһи тумаган.
 

Н. Әхмәдиев

 
Рәнҗим кайчак. Авылымда
Бер даһи да тумаган.
Әйтерсең лә чып-чын ирләр
Авылымда булмаган.
Әйтерсең төннәрен яшьләр
Мунчаларга йөрмәгән.
Ниемә авыл очында
Тора иске тегермән?
Күпме бездә печәнлекләр,
Кара-чутыр урманнар,
Кеше күзе күрми торган
Су буйларында – ярлар.
И егетләр, и туташлар,
Күптән җиткән вакыты!
Нәрсә генә дисәгез дә,
Рәнҗүем минем каты.
 

Үзең кара…

 
Мине сөймә син,
Сөймә син мине.
Мин төнлә туган
Бер бала инде.
 

Г. Морат

 
Мин төнлә туган
Бер бала инде;
Дежур акушер
Исерек иде.
Аягымнан ул
Тартып чыгарган;
Уң кулында – мин,
Сулында – стакан.
Стаканы тулы
Сыекча белән;
Хәмер икәнен
Аны кем белгән!
Исе бик сасы –
Аңкый ерактан;
Шулай булса да,
Аны яраткан.
Бер-ике йотты –
Стакан бушады;
Яңа шешәне
Абый башлады.
Тагын бераздан
Йокыга китте;
Гырылдаулары
Үзәккә үтте.
Бу тар бүлмәнең
Ишеген ачтым
Һәм исеректән
Урамга качтым.
Күз начар күрә
Дөм караңгыда;
Кермәдем кемгә
Һәм кая гына!
Таң атканчы, мин
Чаптым да чаптым;
Тик кояш чыккач,
Өемне таптым.
Шуннан соң хәмер –
Мәңге дошманым;
Бер дә эчмәскә
Аны кушамын.
…Сөюләреңне
Син кара инде.
Мин төнлә туган
Бер бала инде.
 

Су эчү

 
Ызаннан башлана сукмак,
Су эчүдән – сөю…
Чиләгенә иелүем –
Чибәрем, сөям, дию.
 

Ә. Гаффар

 
Ызаннан башлана сукмак,
Су эчерүдән – сөю…
Бер чиләкне бушаткачтын,
Их, тәмле суың, дию.
Ызаннан башлана сукмак,
Су эчерүдән – сөю…
Икенчесен дә бушаткач,
Эчләрем тулы, дию.
Ызаннан башлана сукмак,
Су эчерүдән – сөю…
Өченчесен бушаткачтын,
Йөгерәм тизрәк, дию!
 

Урманда йөрү

 
Шул җиләкне өзгән көнне
Этләр керә төшемә.
Бер кузгалак күреп алсам,
Атны искә төшерәм.
 

З. Мансуров

 
Бака яфрагын өзсәм мин,
Бака керә төшемә.
Каз үләнен күреп алсам,
Казны искә төшерәм.
Куян балтырганын өзсәм,
Куян керә төшемә.
Ә аю баланын күрсәм,
Аю абыйны, әлбәттә,
Шундук искә төшерәм.
Кычытканны өзсәм, бетте! –
Хатын керә төшемә…
Бер чакрым читләтеп узам, –
Нигә тиим? Өшәнмим!
 

Туфли

 
Җиргә бассам әгәр, курпы, камыл
Аяк табанымнан мине таныр –
Якынлыгым килә әнә каян!
Һәр көн саен җиргә якынаям.
 

М. Әгъләмов

 
Бар иде заманалары,
Уйласаң, башың чатнар! –
Кечкенә тәпиләремә
«Платформа» кигән чаклар.
Калынлыгы, сиңа әйтим,
Булгандыр дүрт-биш бармак.
Күрәсең, җирдән мин элек
Торганмын ничек ерак.
Хәзер ки яңа тормышта
Мин киямен ни калган.
Чебен канаты кадәрле
Табан асты – юкарган.
Яңаларын кияр идем –
Акчасын алыйм каян?
Шулай итеп һәр көн саен
Мин җиргә якынаям!
 

Җиләк урыннары

 
Төшләремә керәсең дә,
Үзеңә сөйләп булмый.
Истәлекләр урманында
Хис була, җиләк булмый.
 

Н. Измайлова

 
Кая киткән әле җиләк?
Югыйсә җиләк ае!
Күпме йөрим бу урманда –
Хис кенә монда, әйе…
Кая киткән әле гөмбә?
Югыйсә гөмбә ае!
Күпме йөрим бу урманда –
Хис кенә монда, әйе.
Ничек яшәп була соң ул
Җиләк җыймый, как коймый?!
Хисләнеп була, әмма дә
Хис белән тамак туймый…
 

Очрашу

 
Карәхмәт, туганым, синме?
     Сәлам!
Нигә соң ят күрә сине
     каләм?
Син бит үлемсез: җитсәң дә
     бире,
Зинһар,
     төкермә шигыремә, яме!
 

Р. Бохараев

 
Әй сагындым Казанымны,
Кабан күлен, Тукайны.
Карәхмәт, туганым, синме?
Кайттым бит, агай-эне.
Трамвай читләтеп уза
Зоопаркны, беләм.
Сөбханалла, барып җиттем,
Бар җанварларга сәлам!
Эшләпәмне алдым кулга,
Торам дөя алдында:
– Әй, төкермә чалбарыма,
Сатып алдым Лондонда.
Пинжәгем дә минем шуннан.
Нәрсә, нәрсә? Күрексез!..
Туфлием дә шуннан әле,
Носкием да, вәт, юньсез.
 

Җылытты

 
Төренеп тә җылынып булмый,
никтер үзәгем өши…
Тизрәк кайт инде яныма,
минем кадерле кешем!..
 

Р. Харис

 
Майка кидем, күлмәк кидем,
кәчтүм кисәм дә өшим.
Тизрәк кайт инде яныма,
минем кадерле кешем.
Пәлтә кидем, тун да кидем,
толып кидем һәм… өшим.
Тизрәк кайт инде яныма,
минем кадерле кешем.
Төрендем чүпрәк-чапракка,
шулай булса да өшим.
Тизрәк кайт инде яныма,
минем кадерле кешем.
Дивардагы келәм белән
төрендем – һаман өшим.
Тизрәк кайт инде яныма,
минем кадерле кешем.
– Өйдә нинди базар бу? – дип
килеп басты яныма.
Уклавы уйный кулында –
җылындым шунда гына…
 

Кара булып кара

 
Кара җирнең кара малае мин:
Ашап үстем аның икмәген…
 

Р. Гаташ

 
Кара җирнең икмәгенә рәхмәт,
Буш булмады алда тагарак.
Ашап үстек һәм дә белеп үстек –
Булмас бүтән бездән карарак!
Җәгърафия фәнен өйрәттеләр:
Негр – имеш, иң-иң карасы.
Көпә-көндез төсне бутаганда,
Ничек түзсен адәм баласы?!
Ачу чыга минем, җаным әрни,
Сулык-сулык тибә йөрәгем.
Үзен миннән кара диюченең
Шундук тотып бирәм кирәген!..
 

Акылдан язу

 
Бик аз гына сорыйм. Бик аз гына –
Бары тик наз гына.
Күп тә сорамыйм бит: сөюемнән
Акылдан яз гына…
 

Н. Сафина

 
Акылыңнан язасыңмы,
Юкмы син, иркәм?
Табиблар белән сөйләшеп
Куйдым мин иртән.
Их, алар арасында да
Булыр чын ирләр!
«Күз йомганчы, аны бәйләп
Куярбыз! – диләр. –
Машинага утыртырбыз,
Тибеп аз гына…»
Күп тә сорамыйм: акылдан
Тизрәк яз гына!
 

Түләрсең

 
Үләннәргә ятып үбешмәгәч,
Ни тәме бар Җирдә яшәүнең?
Йөз елдан соң үлән арасыннан
Яшь бытбылдык булып дәшәрмен.
 

С. Гәрәева

 
Өй катына озата кайткан булдың,
Нәрсә әйтсәм – шуңа килештең.
Үзем үпкәч – чыдамадың инде,
Аягүрә генә үбештең.
Гомер буе, ахры, шулай сиңа:
«Мокыт бозау!» – диеп дәшәрмен.
Үләннәргә ятып үбешмәгәч,
Ни тәме бар Җирдә яшәүнең?
Шул оялчан гадәтләрең өчен
Бер түләрсең әле, түләрсең.
Йөз елдан соң үлән арасында
Бытбылдыкны тотып үбәрсең!