Текст книги "Պատմութիւն Հայոց"

ԺԸ

ԺԸ. Եւ մինչդեռ երանելին սուրբն Հռիփսիմէ խաւսէր զայս ամենայն՝ անդէն ի նմին գիշերի եկին *հասին վաղվաղակի ի տեղի անդր իշխանք թագաւորին, եւ դահճապետն դահճաւքն հանդերձ *ընդ նոսա, եւ ջահք լուցեալք առաջի նոցա։ 2 Եւ մատեան վաղվաղակի, կապեցին զնա *ձեռս յետս, եւ խնդրէին զի հատցեն *զլեզուն։ 3 Իսկ նա *իւրովի կամաւք բացեալ զբերանն՝ հանեալ մատուցանէր զլեզուն։

4 Եւ անդէն զհանդերձիկն պատառատուն *որ զնովաւն էր՝ ի բաց զերծուին ի նմանէ. եւ հարեալ չորս ցիցս ի գետինն , երկուս ոտիցն եւ երկուս ձեռացն՝ *եւ պրկեցին զնա. եւ մատուցին *զկանթեղունսն ցմեծ ժամս. այրէին եւ խորովէին զմարմինս նորա հրով կանթեղացն։ 5 Եւ քարինս վարեցին ընդ գոգս նորա եւ ի վայր վայթեցին զաղիս նորա. եւ մինչդեռ *կայր կենդանի՝ փորեցին *զաչս երանելւոյն։ 6 Ապա անդամ անդամ յաւշէին զնա եւ ասէին, եթէ «Ամենեքան որ իշխեսցեն անգոսնել եւ անարգել զհրամանս թագաւորաց՝ *ըստ դմին աւրինակի կորիցեն»։

7 Իսկ էին եւ *այլ սուրբք, արք եւ կանայք, որ ընդ նոսա եկեալ էին, աւելի քան զեաւթանասուն մարդ. այլ որ * ի ժամուն անդ հասին ի տեղին յայն *ի նոցանէն, որ խնդրէին ամփոփել *եւ *թաղել զմարմինս նոցա , յորոց *վերայ սուր եդեալ *կոտորեցին իբրեւ երեսուն *եւ երկու ոգիս։

8 Որոց ասացեալ եւ նոցա զայս. «Սիրեցաք *զքեզ, Տէր, զի լուիցես զձայն աղաւթից մերոց. խոնարհեցուցեր զունկն քո բարերար, եւ մեք կարդասցուք *առ քեզ։ 9 Քեզ փառք, որ ոչ զրկեցեր զմեր * անարժանութիւնս ի քոց բարեացդ, մարդասէր. որ պահեցեր զմեզ *իբրեւ զբիբ ական, եւ ի հովանի թեւոց քոց ապրեցաք *յանաւրէնութեանցս բազմութենէ. եւ ահա մեռանիմք վասն փառաւորեալ անուանդ քոյ»։ 10 Եւ զայս * միաբան ասացեալ՝ առ հասարակ սպառեցան։

11 Եւ մի ոմն որ անդէն *ի ներքս սպանին ի հնձանի անդ, ուր էին վանք նոցա. որ այսպէս ասէր ի ժամ հրաժարելոյն *իւրոյ. «Գոհանամ զքէն, Տէր բարերար, զի եւ զիս ոչ զրկեցեր. զի ես հիւանդ էի, եւ ոչ կարացի ընթանալ *եւ զհետ ընկերացն ժամանել. սակայն դու, Տէր մարդասէր *եւ քաղցր, ընկա՛լ եւ խառնեա՛ եւ զիմ ոգիս *ի գունդ քոյ սուրբ վկայիցն, ընկերացն իմոց եւ *քերցն, առ քո աղախինն եւ մայրն մեր *եւ *գլուխ Գայիանէ, եւ *զքեզ *սիրիչ եւ որդեակ մեր Հռիփսիմէ»։ 12 Եւ սա * այսու աւրինակաւ խաւսեալ՝ փոխեցաւ։ 13 Եւ քարշեալ *ի բաց ընկեցին զմարմինս նոցա՝ *առ ի կեր լինել շանց քաղաքին եւ գազանաց երկրի եւ թռչնոց երկնից։

ԺԹ

ԺԹ. Իսկ թագաւորին թողեալ զիւր *ամաւթն կորանաց, որ պարտէր նմա ամաչել, որ այնչափ անուանի եղեալ՝ քաջութեամբ առաւելոյր ի մարտս պատերազմացն. նա եւ յՈղիմպիադսն Յունաց հսկայազաւր երեւեալ, բազում գործս արութեան եւ անդ ցուցեալ, եւ ոչ սակաւ *մղեալ պատերազմունս յայնկոյս Եփրատ գետոյ ի կողմանս Տաճկաց, ուր եւ կարեվէր խոցեալ՝ ելանէր երիվարաւն ի պատերազմէն. իսկ նորա առեալ զերիվարն, եւ զասպազէն *նորին եւ զիւր զառնազէնն առեալ *կապեալ ի թիկունսն՝ *ի վերայ մկանանցն ի լիւղ անցանէր ընդ գետն Եփրատ. արդ՝ որ այնչափ հզաւր *զաւրաւորն էր եւ բուռն ոսկերաւք՝ յաղջկանէ միոջէ յաղթահարեալ լինէր *կամաւքն Աստուծոյ։ 2 Եւ զայն ոչ *էր եդեալ ի մտի զամաւթն նախատանացն, այլ ի տեսիլ *սիրոյ նորա ջեռեալ՝ տրտմեալ ընդ մահ աղջկանն, տխրացեալ սգայր։

3 «Տեսէ՛ք, ասէ, զկախարդասար աղանդ ազգիդ քրիստոնէից. զիա՛րդ կորուսանեն զանձինս *բազումս մարդկան, հանեալ յաստուածոցն պաշտամանէ. յերկրաւոր վայելից կենացս խափանեն, եւ ի մահուանէ ոչ դողան. մանաւանդ վասն սքանչելոյն Հռիփսիմեայ, որոյ ոչ գոյր համեմատ յերկրի ի ծնունդս կանանց։ 4 Վասն զի սիրտ հատեալ *զհետ անհնարին եւ անմոռաց՝ *ի մտացս չանկանի, մինչ կենդանի եմ ես, Տրդատ արքայ։ 5 Զի զՅունաց աշխարհն եւ զՀոռոմոց քաջ գիտեմ, եւ զմեր Պարթեւաց կողմանսն, վասն զի *բնութիւն իսկ է մեր, եւ զԱսորեստան *եւ զՏաճկաստան եւ զԱտրպատական։ 6 Եւ զի՞ մի ըստ միոջէ թուեմ. զի բազում տեղիք այն են, որ իմ խաղաղութեամբ է հասեալ, եւ բազումք այն են, որ մարտիւ պատերազմաւ աւարի ասպատակեալ։ 7 Ոչ ուրեք տեսեալ է նման նմանութիւն *այսր գեղոյ, զոր էր կորուսեալ այս կախարդացն. զի այսպէս զաւրացան * կախարդինքն, մինչեւ ինձ յաղթեցին»։

8 Իսկ ի վաղիւ անդր մատուցեալ՝ *առնոյր հրաման դահճապետն վասն սրբոյն Գայիանեայ սպանման։ 9 Իսկ նա իբրեւ լուաւ՝ առ սէրն յեղեալ զեղեալ *յիմարեալ ապշեալ եւ ոչ յիշեալ վասն մահուան սրբոյն Հռիփսիմեայ՝ համարեցաւ եթէ կենդանի իցէ։ 10 Մեծ աւագութեան, բարձի եւ պատուոյ պարգեւս խոստանայր՝ եթէ յանկարծ *ոք *հնարեսցէ պատրել հաճել զմիտս աղջկանն՝ *գալ առ նա։ 11 Իսկ նա ասէ, թէ «Այնպէս կորիցեն ամենայն թշնամիք քո, արքայ, եւ *որ զաստուածս անարգենն *եւ զհրամանս ձեր թագաւորաց. այլ կայ կախարդն այն, որ ապականեալ կորոյս զչքնաղագեղն, եւ երկու եւս ընկերք նորուն»։

12 Իբրեւ լուաւ, թէ մեռաւ սուրբն Հռիփսիմէ՝ դարձեալ *ի նոյն *տրտմութիւն ընկլաւ, եւ իջեալ նստէր ի վերայ գետնոյ, եւ լայր եւ ի սուգ մտանէր։ 13 Դարձեալ հրաման տայր վասն առաքինւոյն Գայիանեայ, թէ նախ զլեզուն ընդ ծործորակսն հանել, եւ ապա սպանանել. վասն զի իշխեաց վնասակար խրատուն իւրով կորուսանել զայնպիսին, որ զդիցն գեղեցկութիւն ունէր ի մէջ մարդկան։ 14 Իսկ դորին խրատդ անշնորհ առնել զդիսն իշխեաց, որոց *նմայն զայն շնորհեալ էր գեղեցկութիւն. վասն այնորիկ զնա կտտամահ սպանցեն։

15 Արդ՝ ելեալ դահճապետն պարծելով՝ չարամահ առնել զնա, եւ ետ հանել զնոսա շղթայիւք ի քաղաքէն ընդ դուռն հարաւոյ, ընդ կողմն պողոտային որ հանէր *ի Մեծամաւրի կամուրջն, ի տեղին յայն, ուր սովոր էին սպանանել զամենայն *մահապարտս, ի ճախճախուտ տեղի մի, մաւտ ի պարկէն փոսին *որ շուրջ գայր զքաղաքաւն։ 16 Եւ *վարեցին չորս չորս ցիցս միում միում ի նոցանէն։

17 Եւ մինչդեռ կազմէին զայն՝ սկսաւ ասել սուրբն Գայիանէ ընկերաւքն հանդերձ այսպէս. «Գոհանամք զքէն, Տէր, որ արժանի արարեր զմեզ մեռանել վասն *մեծի անուանդ քոյ, եւ յարգեցեր զհողեղէն բնութիւնս մեր, զի լիցուք արժանի Աստուածութեանդ քում. եւ հաղորդեցեր *զիս մահուան սրբոց քոց վկայիցն, Հռիփսիմեայ եւ ընկերացն։ 18 Եւ արդ՝ փութամ եւ անձկացեալ եմ հասանել նոցա որ * զքեզն սիրեցին, եւ *ուրախ եմ, զի ժամանեցից զկնի դստերն իմոյ *եւ որդեկին իմոյ Հռիփսիմեայ եւ քերցն իմոց եւ ընկերացն։ 19 Արդ՝ յիշեա՛ զմեզ, Տէր, որ վասն անուան քոյ մեռանիմք զաւրհանապազ. համարեցաք իբրեւ զոչխար ի սպանումն. արի՛ եւ մի՛ մերժեր *զմեզ վասն անուանդ քոյ. եւ դու տո՛ւր մեզ զյաղթութիւնդ քո, եւ չարն գործակցաւքն հանդերձ նկուն լիցի *յահէ փառաց քոց»։

20 Եւ յետ այսորիկ մատեան եւ պատառեցին զհանդերձս նոցա յանդամոց նոցա, եւ պրկեցին զնոսա մի մի *ի չորս չորս ցիցս։ 21 Եւ ծակեցին *զմորթսն ի պճղունս նոցա *եւ եդին փողս եւ փչելով այնպէս կենդանւոյն մորթեցին զսուրբսն երեսին, ի ներքուստ ի վեր մինչեւ ի ստինսն, եւ ծակեալ զծործորակսն՝ եւ *զլեզուսն ընդ այն հանէին։ 22 Եւ վարեցին եւս քարինս ընդ գոգս նոցա, եւ ցրուեալ զաղիս նոցա *յորովայնիցն ընդ գոգս նոցա. եւ քանզի դեռ եւս կային կենդանի՝ եւ ապա բարձին զգլուխս նոցա սրով։

23 Արդ՝ *որք միանգամ եկեալ էին ընդ նոսա անտուստ *ի Հոռոմոց աշխարհէն, որ միանգամ միաբանք եկին հասին յերկիր Հայաստան աշխարհիս՝ աւելի էին քան զեաւթանասուն մարդ։ 24 Իսկ *որ սպանան ընդ սուրբ տիկնայսն, ընդ Գայիանեայ եւ ընդ Հռիփսիմեայ, նոքիմբք հանդերձ որ թուեցան ի թիւ վկայելոցն՝ * ընդ ամենայն սպանեալսն երեսուն եւ եաւթն *մարդ։

25 Արդ՝ *ի քսան *եւ ի վեց ամսոյն հոռի կատարեցաւ սուրբն Հռիփսիմէ դասուն սրբով, երեսուն եւ երեք նահատակակից ընկերաւքն հանդերձ. եւ ի քսան եւ եաւթն ամսոյն հոռի՝ սուրբն Գայիանէ երկու իւրովք ընկերաւքն, որք ընդ նմա պատերազմեալք պսակեցան եւ առին *զպսակն յաղթութեան։

Ի

Ի. *Արդ՝ աւուրս վեց *ի խոր տխրութեան եւ յանհնարին տրտմութեան կացեալ թագաւորն առ անձուկ սիրոյ գեղոյն Հռիփսիմեայ. ապա յետ այսորիկ ժամ տուեալ որսոյ՝ ամենայն *զաւրաց ածել կուտել զպառականն, խուճապական սփռեալ , երագազ տուեալ, թակարդ ձգեալ, կամեցեալ որս առնել, երթեալ ի դաշտն Փառական Շեմակաց։

2 Այն ինչ ի կառս ելեալ *կամէր թագաւորն *ըստ քաղաքն ելանել՝ անդէն վաղվաղակի *պատուհաս ի Տեառնէ ի վերայ հասանէր. եւ հարեալ զթագաւորն այսոյն պղծութեան՝ ի կառացն ի վայր կործանէր։ 3 Եւ անդէն մոլեգնել սկսաւ, եւ իւրովի *ուտել զիւր մարմինն. նա եւ ըստ նմանութեանն *Նաբուգոդոնոսորայ արքային Բաբելացւոց, ելեալ ըստ մարդկային *բնութիւնս արտաքս՝ ի նմանութիւն վայրենի խոզաց, իբրեւ զնոսա ընդ նոսա ի մէջ նոցա երթեալ բնակէր։ 4 Եւ այնուհետեւ մտեալ յեղէգն, խոտաճարակ լեալ անհնարին *անզգայութեամբ, մերկ զանձն ընդ դաշտսն կոծելով։ 5 Զի թէպէտ կամեցան *արգելուլ անդէն ի քաղաքին՝ ոչ կարացին. մի՝ վասն բնական ուժոյն, եւ մի՝ վասն զի էր եւ *ոյժն դիւաց որ ի նմայն հարեալ էին։

6 Նա եւ ամենայն մարդիկն որ ի քաղաքին էին՝ նոյն աւրինակ դիւաբախք մոլեգնէին. եւ անհնարին կործանումն ի վերայ աշխարհին հասանէր։ 7 Եւ ամենայն ընտանիք թագաւորին, ծառայք եւ սպասաւորք առ հասարակ, հարուածովք հարեալք լինէին. եւ անհնարին *սուգ վասն հարուածոցն լինէր։

8 Յայնմ ժամանակի *տեսիլ երեւեալ յԱստուծոյ ի վերայ քեռ թագաւորին, որոյ անուն էր Խոսրովիդուխտ։ 9 Արդ՝ եկեալ խաւսէր ընդ մարդկանն, պատմէր զտեսիլն եւ ասէր. «Տեսիլ երեւեցաւ ինձ յայսմ գիշերի. այր մի ի նմանութիւն լուսոյ եկեալ՝ պատմեաց ինձ, եթէ «Ոչ այլ ինչ *գոյ բժշկութիւն հարուածոցդ, որ եկին հասին ի վերայ ձեր՝ եթէ ոչ *յղեսջիք դուք ի քաղաքն յԱրտաշատ, ածել անտի զկապեալն Գրիգորիոս. նա *եկեալ ուսուսցէ ձեզ դեղ ցաւոցդ բժշկութեան»։

10 Արդ՝ իբրեւ լուան մարդիկն՝ սկսան ծիծաղել զբանիւքն զոր *ասաց. սկսան խաւսել ընդ նմա եւ ասեն. «Եւ դո՛ւ ուրեմն մոլեգնեցար. դեւ ուրեմն հարաւ ի քեզ։ 11 Զիա՞րդ է, զի այս հնգետասան ամ է, զի ընկեցին զնա յանհնարին *խոր վիրապն, եւ դու ասես *եթէ կենդանի է. արդ եւ ոսկերոտին իսկ ո՞ւր իցեն. զի *նոյն աւրին, իբրեւ իջուցին զնա անդր՝ *յաւձիցն իսկ տեսլենէն նոյնժամայն սատակեալ իցէ»։

12 Իսկ կրկնեաց դարձեալ եւս կնոջն զնոյն տեսիլ, եւ հնգկնեաց սպառնալեաւք, զի եթէ ոչ պատմեսցէ ստէպ ստէպ՝ մեծամեծ տանջանս ընկալցի, եւ հարուածք մարդկան եւ *թագաւորին եւս քան զեւս սաստկասցին մահու եւ պէսպէս տանջանաւք։ 13 Եւ մտեալ անդրէն *Խոսրովիդուխտն՝ մեծաւ երկիւղիւ եւ զգուշութեամբ ասաց զբանսն հրեշտակին։

14 Իսկ նոքա վաղվաղակի յղէին անդր նախարար զոմն աւագ, որոյ անուն Աւտայ կոչէր։ 15 Եւ գնաց նա ի քաղաքն Արտաշատ՝ *հանել զնա ի խոր բանդէ վիրապին։ 16 Արդ՝ իբրեւ եկն եհաս Աւտայն ի քաղաքն յԱրտաշատ՝ ընդ առաջ ելանէին նմա քաղաքացիքն՝ հարցանել զպատճառս գալոյն։ 17 Եւ նա *ասէ ցնոսա, թէ «Վասն կապելոյն Գրիգորի եկեալ եմ, տանել զնա »։ 18 Իսկ նոքա զարմացեալ առ հասարակ ասէին. « Ո՞ գիտէ թէ կայցէ. զի *բազում ամք են, զի ընկեցին զնա անդր»։ 19 Իսկ նա պատմեաց զիրս տեսլեանն եւ զգործն զինչ եղեւն իսկ։

20 Եւ եկին բերին կարս պարանաց * երկայնս եւ ստուարս, եւ կցեցին իջուցին ի ներքս։ 21 Աղաղակեաց *Աւտայ նախարարն ի ձայն մեծ եւ ասէ. « Գրիգորիոս, եթէ կայցես ուրեք՝ *ե՛կ ի դուրս. զի Տէր Աստուածն քո, զոր պաշտէիրն դու՝ նա հրամայեաց հանել զքեզ այտի »։ 22 Եւ անդէն *յոտն կացեալ՝ վաղվաղակի շարժեաց զպարանն, եւ բուռն հարեալ ունէր։

23 Իսկ սոցա գիտացեալ՝ ձգեալ հանին զնա ի վեր, եւ *տեսին * զի *թխացեալ էր մարմին նորա իբրեւ զածուղ սեւացեալ. եւ անդէն հանդերձս մատուցեալ զգեցուցին *նմա, եւ խնդութեամբ առին գնացին *յԱրտաշատ քաղաքէ, տանել ի Վաղարշապատ *քաղաք։ 24 Յայնմ ժամանակի առ վտանգի տարակուսի ցաւոցն՝ ելեալ *թագաւորն *յերամէ խոզիցն՝ դիւին առեալ ածէր ընդ առաջ նորա մերկ խայտառակ։ 25 Եւ նախարարքն արտաքոյ քաղաքին սպասէին նոցա։

26 Արդ՝ իբրեւ տեսանէին զնոսա ի բացէ, զի գային Գրիգորիոս Աւտայիւն հանդերձ, եւ այլ բազում մարդիկ, որ գային ընդ նոսա յԱրտաշատ քաղաքէ՝ ընդ առաջ խաղացեալ, մոլեգնելով եւ ուտելով զմարմինս իւրեանց՝ դիւահարէին եւ փրփրէին առաջի նորա։

27 Իսկ նա վաղվաղակի ծունր եդեալ *յաղաւթս կայր, եւ նոքա անդրէն ի զգաստութիւն դառնային։ 28 Եւ *նա անդէն հրամայեաց, զի *արկցեն զանձամբք իւրեանց հանդերձս եւ ծածկեսցեն զամաւթ իւրեանց։ 29 Եւ մատուցեալ թագաւորն եւ նախարարքն՝ * բուռն *հարեալ ունէին զոտից սրբոյն Գրիգորի եւ ասէին. «Խնդրեմք ի քէն, թո՛ղ մեզ զյանցումն մեր, զոր մեք ընդ քեզ արարաք»։

30 Իսկ նա մատուցեալ կանգնեաց զնոսա *ի գետնոյ անտի եւ ասէ. «Ես մարդ եմ իբրեւ զձեզ, եւ մարմին ունիմ իբրեւ զձերդ. բայց դուք ծաներո՛ւք զձեր արարիչն, որոյ զերկինս եւ զերկիր արարեալ է, զարեգակն եւ զլուսին եւ զաստեղս, զծով եւ զցամաք. եւ նա կարող է *զձեզ բժշկել»։

31 Իսկ անդէն *սկսաւ հարցանել Գրիգորիոս, թէ ո՛ւր *եդեալ են մարմինք վկայիցն Աստուծոյ։ 32 Իսկ նոքա *ասեն, թէ «Զորո՞ց վկայից ասես»։ 33 Եւ նա ասէ. «Որ վասն *Աստուծոյն մեռան ի ձէնջ»։ 34 Իսկ նոցա ցուցեալ նմա զտեղիսն։ 35 Իսկ նա ընթացեալ ժողովել եւ ամփոփել զմարմինս նոցա ի սպանման *տեղեացն, զի կային *անդէն։ 36 Եւ տեսին զի զաւրութեանն Աստուծոյ պահեալ էր զմարմինս նոցա. զի այն ինն տիւ էր եւ ինն գիշեր, զի *արտաքոյ *ընկեցեալ կային մարմինք նոցա, զի ոչ գազանի էր մատուցեալ եւ ոչ *շան, քանզի անդէն շուրջ զքաղաքաւն էին, մաւտ ի քաղաքն. եւ ոչ *հաւու վնասեալ եւս էր նոցա, եւ ոչ հոտեալ էին մարմինք նոցա։

37 Իսկ նոքա բերին հանդերձս սուրբս պատանաց. բայց երանելին Գրիգորիոս ոչ արժանի *համարէր *զպատանսն բերեալս թագաւորին, կամ զայլոց մարդկանն. այլ իւրաքանչիւր պատառոտուն հանդերձիւն պատէր զսուրբսն. « Առ անգամ մի, ասէ, մինչեւ *լիջիք դուք արժանի պատել զմարմինս նոցա »։ 38 Եւ *ամփոփեաց, առ գնաց ի հնձանն, ուր *վանքն իսկ լեալ էին նոցա. եւ իւր իսկ վանս անդէն կալեալ՝ աւթեվանս առնէր։ 39 Եւ երանելին Գրիգորիոս զցայգն ամենայն առ Աստուած աղաւթս *մատուցանէր նոցա փրկութեան, եւ խնդրուածս առնէր, զի դարձցին եւ ապաշխարութեան *հնարս գտանել մարթասցեն։

40 Եւ ի վաղիւ անդր թագաւորն եւ նախարարքն եւ մեծամեծ աւագանին խառնաղանճ ամբոխիւն բազմութեամբ *եկեալ ի ծունր իջեալ առաջի սրբոյն Գրիգորի եւ առաջի սուրբ ոսկերաց վկայիցն Աստուծոյ՝ խնդրէին եւ ասէին. «Թո՛ղ մեզ զամենայն յանցումն չարեացն, զոր մեք ընդ քեզ արարաք. եւ խնդրեա՛ դու վասն մեր յԱստուծոյ քումմէ, զի մի՛ * կորիցուք»։

ԻԱ

ԻԱ. Իսկ կապեալն Գրիգորիոս անդէն *խաւսել սկսաւ եւ *ասէ. «Որ ասէքդ, թէ «Աստուած քո»՝ *Աստուած է եւ Արարիչ, ամենազաւր *կամայական բարերարութեամբն *յանուստեք յաննիւթոյ զնիւթական արարածս գոյացոյց. նոյն ինքն էական զաւրութեամբն յանտեղեաց, յանվայր յոչնչէ իմեքէ հրամայեաց հաստատել երկրի. որ զամենայն ինչ արար՝ Աստուածն ամենակալ, ամենարարն, ամենատէրն։ 2 Զնա ծաներուք, զի *բժշկեսցին ձեր ցաւքդ *յանցանաց ի պատուհասէ այտի։ 3 Որ վասն իւրոյ * մարդասէր ողորմութեանն խրատեաց զձեզ, ըստ բանի *աստուածական *Իմաստութեանն, որպէս ասաց իսկ, թէ Զոր սիրէ Տէր՝ *խրատէ. գանալից առնէ զորդի՝ *զոր յակն առնու։ 4 Իսկ նա բարերարութեամբ իւրով կոչէ զձեզ յորդեգրութիւն։

5 Իսկ ճշմարիտ Որդին Աստուծոյ ոչ ամաւթ համարի *զայնոսիկ իւր եղբարս անուանել, որք դարձցին *յերկրպագութիւն Հաւր։ 6 Եւ Հոգին սուրբ շնորհեսցէ ձեզ զառհաւատչեայ սիրոյն իւրոյ, զուարճացուցանել զսիրտս ձեր յուրախութիւն որ ոչն անցանէ. բայց միայն եթէ դարձջիք եւ ըստ կամաց նորա գնասջիք, տացէ ձեզ զանմահութիւն կենաց։

7 Այլ զի կոչեցէքդ «Աստուած քո»՝ բարիոք *ասացէք. քանզի որք ճանաչեն *զնա՝ նա նոցա Աստուած է։ 8 Իսկ *որք ոչն *ճանաչեն, թէպէտ եւ են նորա արարածք՝ աւտար են *ի խնամոց եւ ի սիրոյ *մարդասիրութենէ անտի նորա. իսկ երկիւղածք նորա մերձ են առ նա, եւ այցելութիւն նորա *շուրջ է զնոքաւք, եւ պահէ զնոսա։

9 Իսկ թերեւս *ասիցես դու, թէ ո՞ւր պահէ զերկիւղածս իւր. զի որ ի ձեռս մեր *անկան՝ * չարչարեցան եւ մեռան, եւ մեք ըստ կամաց մերոց դատեցաք զնոսա։ 10 Տե՛ս զի կամեցաւ Աստուած զհանգիստ մահու մարդկան, եւ ի միւսանգամ գալստեան փառացն երեւեցուցանէ՝ տալ զբարիսն սիրելեաց իւրոց եւ այնոցիկ որ ճանաչենն եւ առնեն զկամս նորա։

11 Այլ տե՛ս *դու զայս, թէ զիա՛րդ զաւրութեամբ *Աստուածութեան իւրոյ պահեաց *հաստատուն զսուրբ վկայսն սիրելիսն, եւ ոչ նեղութիւնք բազումք երկմտեցուցին *զմի ոք ի նոցանէն։ 12 Եւ * ապրեցոյց *զսուրբ զերանելին Հռիփսիմէ ընկերաւքն հանդերձ *ի ձերոյ պղծութենէ եւ *յանաւրէնութենէ։

13 Արդ՝ պատրանք մեքենայից թշնամւոյն, որ *ի սկզբանէ իսկ *խաբեցին պատրեցին զմարդիկ եւ կորստական ճանապարհացն ուղեւորս հաստատեցին։ 14 Եւ կամ *զիմ իսկ *զանարժանութիւնս, զի ո՛րպէս բարերարութեամբն իւրով արժանի արար *պատրաստել զիս՝ *չարչարել վասն անուան իւրոյ մեծի. եւ ետ ինձ համբերել, զի հասուսցէ զիս *ի վիճակսն երկնաւորս , որպէս *ասաց իսկ մեծ առաքեալն Պաւղոս, զոր հասցէ ձեզ ճանաչել, եւ ի նմին իսկ եւ *ի նորուն բանս վայելել մարդասիրութեամբն Քրիստոսի, թէ *Աւրհնեալ է այն, որ արժանիս արար զմեզ՝ հասանել ի մասն ժառանգութեան սրբոցն *ի լոյս։ 15 Եւ արդարեւ հասաք *պարծանաւք *ի խաչն Քրիստոսի, զի չարչարանաւքն Քրիստոսի վայելիցեմք *ի նորա կամս եւ ի նորին վարդապետութեանն։

16 Արդ՝ զնա ծանիջիք, որ զձեզ ի խաւարէն կոչեաց յիւր *սքանչելի *լոյսն փառաց. մատիջի՛ք *առաջի աթոռոյ շնորհաց նորա, եւ գտջիք զողորմութիւն ի նմանէ. եւ ի բաց թաւթափեսջիք զամենայն աղտ չարեաց * անաւրէնութեան. լուասջի՛ք զանձինս ձեր կենդանի ջրովն, եւ *զփառաց լուսոյ զպատմուճանն արժանի լինիջիք զգենուլ յանձինս ձեր։

17 Այլ *վասն սրբոյն Հռիփսիմեայ դուք իսկ ինքնին գիտէք, թէ ո՛րպէս պահեաց զնա Տէր եւ ապրեցոյց ի ձեռաց ձերոց, ի պղծութենէ անաւրէնութեան։ 18 Եւ *դու ինքնին գիտես զչափ *քաջութեան ուժոյ պնդութեան ոսկերաց քոց. զիա՞րդ եղեր տկարացեալ առաջի աղջկան միոջ. զի պահեաց զնա զաւրութիւն ամենատեառն Քրիստոսի։ 19 Իսկ վասն իմ *դու իսկ գիտես, զի հնգետասան ամ է *իմ՝ *զի կայի ես ի խաւարչուտ *ի խոր յանհնարին վիրապին. ի մէջ աւձիցն էր բնակութիւն իմ, եւ վասն ահին Տեառն *ոչ երբեք մեղան ինձ. եւ ոչ զարհուրեցայ ի նոցանէ, եւ ոչ երկեաւ սիրտ իմ. զի յուսացեալ էի ի Տէր Աստուած արարիչ ամենայնի։

20 Այլ վասն այսորիկ գիտեմ, զի տգիտութեամբ արարէք զոր *ինչ արարէքն։ 21 Բայց արդ՝ դարձարո՛ւք *եւ ծաներո՛ւք զՏէր, զի ողորմեսցի եւ կեցուսցէ զձեզ. եւ զսպանեալ կենդանիսն բարեխաւս արարէք. զի *կենդանիք են եւ չեն մեռեալք. եւ *ծաներո՛ւք զԱստուած , զի նա ինքն է *Տէր ամենայնի. եւ ի բաց թողէք այսուհետեւ զպղծութեան *պաշտամունսդ, զքարեղէն եւ զփայտեղէն, զարծաթեղէն եւ զոսկեղէն պղնձաձոյլ պատկերացդ, զի սուտ են եւ սնոտի։

22 Եւ *ո՞չ զայդ իսկ ասացի ձեզ *վաղագոյն վասն մոլորութեանդ ձերոյ, թէ մառախուղ ստուերացն խաւարին թանձրութեան նստեալ է ի վերայ *ձերոյ աչաց սրտին, ոչ կարացեալ հայել իմանալ, ածել զմտաւ, եւ զԱրարիչն ճանաչել։ 23 Արդ՝ *թէ ի ձէնջ ես ուղղութիւն ինչ տեսանէի՝ *առ Աստուածութիւնն պաշտամամբ *մերձենալ՝ ոչ դադարէի *զցայգ եւ զցերեկ *աղաչել *վասն ձեր, զի մի՛ կորիցէք։ 24 Այլ վասն բազում մարդասիրութեան Արարչին, որ անքնին եւ անպատում է առ արարածս իւր, որ երկայնմտութեամբ ներէ թողու անսայ խնայէ, վասն բազում գթութեան իւրոյ։

25 Որ յաւուրցն առաջնոց *թոյլ ետ *գնալ մարդկան ըստ կամաց իւրեանց, որպէս եւ ասէն իսկ. Բարձի թողի զնոսա՝ երթալ զհետ կամաց սրտից իւրեանց։ 26 Եւ գնացին նոքա ըստ կամս անձանց իւրեանց։ 27 Այլ այժմիկ *սկսեալ է կոչել զձեզ յիւր փառսն եւ յանեղծութիւն, լինել ձեզ ժառանգաւոր յաւէժ կենդանութեանն որ ոչն անցանէ։

28 Վասն որոյ *իսկ զիւր վկայսն սիրելիս առաքեաց առ ձեզ. որք *ի վկայելն իւրեանց *վկայեցին զմիասնական *տէրութիւնն Երրորդական՝ *ընդ ամենայն *ի վերայ ամենայնի զԱստուած, որ նա *ինքն է յաւիտեանս յաւիտենից. արքայութիւն նորա արքայութիւն յաւիտենից, եւ տէրութեան նորա վախճան ոչ գոյ։ 29 Եւ զմահն իւրեանց եդին կնիք հաւատարիմ հաստատական՝ *իւրեանց ճշմարտութեան հաւատոց. որոց *ահաւասիկ եւ ճառք ի միջի ձերում պատմին. որք կենդանի են առ Աստուած *եւ *բարեխաւս տաւնողացն, որ մաղթեմք բարեխաւս ունել զնոսա առ Աստուած։ 30 Քանզի վասն Աստուծոյ մեռան՝ կարող են զմեռելութիւն բազմաց կենդանացուցանել։

31 Վասն այսորիկ նոքաւք *հաշտեցարո՛ւք առ Աստուած, ի ձեռն *մահուան Որդւոյն Աստուծոյ. վասն զի Որդին Աստուծոյ մեռաւ, զի զմեռելութիւն արարածոց կենդանացուսցէ. իսկ սոքա մեռան, զի *վկայք լիցին Աստուածութեան նորա։ 32 Եւ զի ոչ եթէ առանց իւրոյ *մահուանն կենդանութիւն *տալ մեզ ոչ կարէր, այլ զի մեծացուսցէ *զարարածս իւրով յանարգութիւն իջանելովն. զի զանարգս բարձրացուսցէ *իւրովն իբրեւ զմեզ լինելովն։

33 Իսկ ոչ եթէ առանց սոցա *վկայութեան չլինէր արդեաւք հաւատարիմ, այլ զի *մեծասցին սոքա որ սիրեցին զնա։ 34 Եւ զմեր շունչս պահեալ *ի մարմնի մերում. զի *թէպէտ եւ հասին մեզ նեղութիւնք մարմնոյ վշտաց եւ անհնարին ցաւոց, աւելի տանջեալ քան զամենայն մարդիկ. զիա՞րդ հնար էր *միաւրեայ տոկալ մարդկային բնութեանս *մարմնոյ այնմ ահագին *վտանգի չարչարանացն։ 35 Կամ թէ *կեցցէ՞ *արդեաւք մարդ լոկ միաւրեայ ժամանակի յանհնարին ի խոր վիրապի անդ յայնմիկ, յորում թաղեալն կայի ես ի մէջ աւձիցն իբրեւ ի շեղջի, եւ եռային *զմարմնովք իմովք, պատեալ կային *շուրջ զինեւ եւ կայտռային զանդամովք իմովք. սակայն մեծասքանչ *ողորմութիւն Տեառն պահեաց զիս կենդանի։ 36 Եւ որում *ոչ եւս էի արժանի՝ զբանս *մշակութեան բժշկութեան աւգտի *ոգւոց եւ մարմնոց մշակեմք աւասիկ ի միջի ձերում. բժիշկ ոգւոց եւ մարմնոց ձերոց պատրաստեցաք՝ զձեր աւգուտն *ձեզ մատուցանել։

37 ՅԱստուծոյ ի բարերարութենէ անտի *սկսցուք զպատգամս երկնաւորս *ձեզ ջամբել. զի *եթէ *լուիջիք բանին իրաւանց, քարոզութեան *Աւետարանին, հրամանաց Արարչին ամենայնի՝ * փրկեալք սրբեալք *լինիջիք ի փոքր պատուհասէդ, եւ ի յաւիտենական կեանսն վայելեսջիք. բանին Աստուածութեան լուիջիք, եւ զբարութիւն *երկնից արքայութեանն յանձինս ձեր *ընկալջիք։

38 Միայն թէ յակամայ տգիտութենէ մեղացդ, ի *քարապաշտ ի փայտապաշտութենէդ *սրբեալ լիջիք, եւ զանճառ բարիսն Աստուծոյ յանձինս ձեր ընդունել մարթասջիք. ապա եւ սուրբ վկայքն Աստուծոյ, զոր դուքն չարչարեցէք՝ վասն ձեր *եւ նոքա *բարեխաւսութիւն կարեն մատուցանել. եւ *մեր *բանքս *եւ ճառքս եւ ջանս եւ վաստակս *ձեզ յաւգուտ սերմանեսցի. բարեկեաց շատակեաց *կենաւք զձեզ *յերկրի վայելեցուսցէ, եւ յերկինս հանդերձեալ կենացն *զձեզ ժառանգորդս արասցէ։

39 Ապա եթէ ոչ կամիցիք լսել քարոզութեան *բանին կենաց՝ աստէն հարեալ վրիժուքն չարաչար հարուածովք զձեզ սատակեսցէ, եւ ի ձեռն աւտար թշնամեաց զձեզ դատեսցի, եւ միանգամայն իսկ զքէն *վրիժուցն հանեալ՝ ի մահ զձեզ մատնիցէ»։

ԻԲ

ԻԲ. Եւ իբրեւ խաւսեցաւ երանելին Գրիգորիոս զայս ամենայն՝ առ հասարակ *զձեռս *զաւձիւք արկեալ՝ զպատմուճանսն պատառէին. թագաւորն եւ նախարարքն, եւ այլ բազմութիւն մարդկանն *իջեալ ի գետին ընդ մոխիր թաւալեալ՝ ասէին առ հասարակ իբրեւ ընդ մի բերան. «Արդ *կայցէ՞ *ինչ մեզ յոյս թողութեան յԱստուծոյ. զի մեք կորուսեալ էաք ի տգիտութեան մերում եւ ի խաւարային ճանապարհս. արդ՝ իցէ՞ թէ *թողցին մեղքս այս մեր բազումք »։

2 Ետ պատասխանի Գրիգորիոս *եւ ասէ. Մարդասէր *է Տէր, երկայնամիտ եւ բազումողորմ է. գթած առ ամենեսեան *որ կարդան առ նա, եւ որ խնդրեն ի նմանէ՝ թողու նոցա։

3 Իսկ նոքա ասէին, թէ «Ծանո՛ մեզ, եւ հաստատեա՛ զմիտս մեր, զի մարթասցուք աղաչել զերեսս Արարչին մերոյ զոր *ոչն գիտէաք. եթէ դարձեալ արդարեւ դարձցի՞ եւ ընկալցի՞ զմեզ յապաշխարութիւն. եւ կայցէ՞ եւս *տեղի դարձի, եւ չիցէ՞ արդեաւք հատեալ յոյս կենաց մերոց ի նմանէն։ 4 Կամ դու արդեաւք ո՞չ յիշեսցես *զչարիսն, զոր մեք ընդ քեզ արարաք. եւ տայցե՞ս մեզ զուղիղ վարդապետութիւն, եւ ո՞չ կալեալ ընդ մեզ ոխս, եւ *ո՞չ չարակնիցես զմեզ, եւ *ո՞չ արկանիցես զմեզ յարդարեւ յուղիղ ճանապարհէն»։

5 Եւ *առ հասարակ գոչիւն բարձեալ մարդկանն ի *գոչիւն լալոյ թագաւորաւն հանդերձ՝ ամենայն մարդիկն անկեալ թաւալէին առաջի նորա. զի *սակաւիկ մի ոչ կարէին մեկնել ի նմանէ, վասն անհնարին հարուածոցն բարկութեան դիւացամոլ *տանջանացն։ 6 Զի թէ *լինէին երբեք ուրեք մեկնեալ ի նմանէ՝ անդէն դիւացն ի վերայ հասեալ *զայրագնեցուցանէին, անդէն իւրեանց ատամամբքն ուտել մարդկան զմարմինս իւրեանց։

7 Արդ՝ իբրեւ լուաւ սուրբն *Գրիգորիոս *զայս ամենայն բանս զոր խաւսեցան առաջի նորա, իսկ նա յարտասուս հարեալ ասէ ցնոսա. «Դուք ինքնին գիտէք զայն ամենայն *չարիս, զոր դուքն ընդ իս արարէք. զիա՞րդ կարիցէ մարդ տոկալ յայնչափ *չարչարանաց վերայ, կամ գո՞յր հնար տոկալ ժամ մի՝ լոկ ի *տեսլենէ աւձի միոջ *բացուստ ի բաց, թող թէ *ի մէջ բազմութեան աւձիցն լինել ամս հնգետասան, եւ ողջ ապրել, եւ տոկալ եւ բնակել եւս հանապազ ի մէջ նոցա։

8 Նախ յայդմ իսկ տեսէք զզաւրութիւն Արարչին, զի որ զամենայն արար՝ զիարդ եւ կամի, յորժամ եւ կամի, յորժամ եւ կամի կարող է զիւրաքանչիւր բարս փոփոխել. զի եւ զայն զմեղանչական *զթունաւոր *գազանս որ յանհնարին *գբի անդ՝ ընդ իսկ անարժանի ընդ իւրում ծառայիս քաղցրացուցանէր։ 9 Զի թէպէտ եւ մեք անարժանք էաք՝ սակայն վասն ձերոյ *աւգտի զմեզ պահեալ՝ երեւեցոյց *զիւրոց սքանչելեացն *զաւրութիւն. զի զմեզ պահեալ *ածեալ, եւ ի ձեր մշակութեան գործն եկեալ, եւ զաւգուտն զձեր բերեալ, Աստուծոյ մարդասիրութիւնն մեաւք առ ձեզ կատարեսցի։

10 Եւ կամ է՞ր *արդեաւք հնար աղջկան միոջ մանկամարդոյ՝ *ունել զդէմ առն սկայի, որպէս տեսէք իսկ աչաւք ձերովք. զիա՞րդ *էր հնար այդմ լինել, եթէ *ոչ Աստուծոյ էր տուեալ *զիրաւունս յաղթութեանն՝ պահել *զիւր վկայսն անարատութեամբ *ի ձերոց *յանցուածոց յանաւրէնութենէ։ 11 Արդ՝ վասն *մահուան այնոցիկ *սրբոց երանելեացն, որոց արիւն նոցա *հեղեալ յերկրի ձերում, որք արժանի եղեն Աստուածութեան շնորհացն եւ պատարագեցան, վասն որոյ եւ ձեզ այց եւ խնդիր եղեալ Հայաստան աշխարհիս. վասն նոցա արդար արեանն հեղլոյ եւ ձեզ քաւութիւն շնորհի աւադիկ ձերով ապաշխարութեամբդ յամենապարգեւէն Աստուծոյ։

12 Իսկ վասն իմ՝ *արդեաւք ես ո՞չ էի ի հրամանէ Աստուծոյ ձեզ քարոզ, այլ *ի կամս մտա՞ց *իմոց. եւ զիա՞րդ հնար էր այնմ լինել։ 13 Իսկ արդ գո՞յր ինձ արդեաւք *հնար իշխանութեան՝ իշխել բան մի ի ձէնջ թաքուցանել, թո՛ղ թէ հրաման առեալ յԱստուծոյ։ 14 *Զի եւ ես *ի խոր վիրապի անդ զամենայն *աւր տեսիլ տեսեալ աչաւք բացաւք զհրեշտակ Աստուծոյ, զի հանապազ քաջալերէր զիս *եւ ասէր, որպէս եւ *այժմ իսկ *զնոյն տեսիլ տեսանեմ, որ ասէ ցիս, թէ «Քաջալերեա՛ց, պինդ կաց, զի Տէր Աստուած պահեաց զքեզ եւ արժանի համարեցաւ արբանեկութեան իւրոյ. եւ ետ քեզ *զգործս մշակութեան իւրոյ, զի եւ դու ընդ այլ *մշակսն մտեալ՝ վարձս առցես *զանապական պարգեւացն Քրիստոսի»։

15 Զի եւ ձեր իսկ արկեալ զիս ի խոր վիրապն, յանհնարին *տեղին *մահուան, եւ ելեալ անտի ողջանդամ կամաւքն Աստուծոյ։ 16 Իբրեւ ոչ եթէ զայս ասելով՝ *անձինս պարծանս տամ, այլ զի ոչ իսկ * հնար է թաքուցանել զսքանչելիսն Աստուծոյ. քանզի ոչ իսկ թաքչի, այլ պատմի։ 17 Վասն զի զիս ապրեցոյց ի մահուանէ, որ յաչս *ձեր մեռեալ համարեալ էի, որպէս *եւ դուք իսկ ձեզէն վկայէք ինձ. եւ դուք զի մեռեալ էիք ի մեղս ձեր՝ ահաւադիկ մեռեալքդ ի ձեռն մեռելոյս կենդանանայք։ 18 Վասն զի տուաւ ի ձեռս իմ պատմել ձեզ զհրամանս Աստուծոյ, դարձուցանել զձեզ *ի ստուգութիւն, ի ճշմարտութեան ճանապարհն , եւ ի բաց լինել ձեզ յունայնութեան պաշտամանց անտի, ի քարեղէն, ի փայտեղէն, յարծաթագործ, ի պղնձագործ պատկերաց այտի, որ ոչ ինչ իսկ են *եւ ոչ ումեք պիտանացու. դառնալ առ Աստուած կենդանի, որ արար զերկինս եւ զերկիր *եւ զծով եւ զամենայն *որ է ի նոսա, եւ ի Բան նորա՝ յՈրդին միածին, եւ ի Հոգին կենդանի եւ կենդանարար, սրբիչ եւ քաւիչ երկրպագուաց եւ *փառաւորչաց իւրոց։

19 Իսկ եթէ զձեզ *յորդոր յաւժարութեամբ տեսանիցեմք դարձեալ առ *Աստուածութիւն անդր՝ ախորժ յաւժարութեամբ սկիզբն արասցուք *ձեզ *պատմելոյ վասն արարչութեանցն, թէ զիա՛րդ բարի *աշխարհս ստեղծաւ ի բարերարէ անտի, թէ զիա՛րդ վարեցան կարգք աշխարհիս. զի ոմանք ի մարդկանէ *զհաճութիւն բարեացն յիւրեանց կամաց կատարեցին առ Աստուած. թէ որ զչարն գործեցին՝ *աստէն պատժեցան յերկրի. թէ զիա՛րդ *եկն Որդին Աստուծոյ մարմնով յաշխարհ անարգութեամբ. թէ զիա՛րդ գալոց է ի վախճանի նովին մարմնով *եւ փառաւք *Հաւր, եւ վասն լինելոց բարեացն եւ հանդերձեալ դատաստանին. եւ թէ *առ այժմ զիա՛րդ աւրէն է մեզ գնալ պատուիրանաւք ըստ կամացն Աստուծոյ. եւ թէ *զիա՛րդ ապաշխարութիւն գտանել, ընդ նմին եւ զթողութիւն մեղաց. եւ թէ զիա՛րդ *զմեղուցեալսն տգիտութեամբ՝ քաւել, եւ ըստ կամացն Աստուծոյ փախչել ի չարէ եւ զբարիս գործել եւ խոստացելոց բարեացն հասանել. եւ թէ զիա՛րդ *արժան է գնալ ի ճանապարհս Աստուծոյ։ 20 Զայս ամենայն կարգաւ մի ըստ միոջէ ոճով պատմեցից, անաշխատ լեզուաւ եւ *անհանգիստ բերանով. զի եւ Տէր ըստ իւրում մարդասիրութեանն ընկալցի զձեր ապաշխարութիւնդ, եւ դուք արժանի լիջիք մտանել ի շնորհս մարդասիրութեան *ի ձեռն Տեառն մերոյ *Յիսուսի Քրիստոսի։

21 Սակայն մեք ձեզ *ի սկզբանցն սկիզբն *արարեալ՝ սկսցուք ցուցանել *զաշխարհի զարարչութիւնն, բարերարութեան բարեացն *ի բարերարէն, եթէ դուք կամիցիք սրտի մտաւք ունկնդիր լինել եւ հաւատալ։ 22 Սակայն մեք *անտուստ ի բնէ սկիզբն արասցուք պատմելոյ ձեզ նախ՝ վասն մեծի *միոյ միայնոյ բարերարին, եւ ապա՝ եղելոցս *ամենեցուն ի նմանէ։ 23 Այլ զամենայն ի ձեր աշակերտելոցդ յաւգուտ փութամք կատարել ըստ հրամանի Աստուածութեանն. կարեւորագոյն *համարեցաք *ընդ նորա եւ վասն նորին դիպանագոյն *եւ նմանագոյն բանիւք զփոխանակն թելադրել. զի վասն Աստուածութեան են բանքս. քանզի *գիտեմք, թէ նա է ճշմարիտ Աստուած։

24 Այլ ոչ եթէ զանհաս բնութենէն *կարիցէ ոք ճառել, եւ որպէս էն՝ զայն *կարիցէ ոք պատմել. զի անհաս եւ *անբաւ *եւ *անբաւանդակ եւ անքնին է, անմատոյց *եւ անիմաց է յամենայն արարածոց, աներեւոյթ ի տեսլենէ եւ մաւտ *առ ամենեսին խնամով *տեսչութեամբ գթութեամբ, շնորհաւք *մարդասիրութեան իւրոյ. ոչ տեսաւ երբեք ի մահկանացու մարմնաւորաց, նա եւ ոչ ի հոգեղինաց եւ ի հրեղինաց զուարթնոց։ 25 Միայն փառաւորեալ յամենայն արարածոց. քանզի ամենայն ինչ *ի նմանէ է, բայց * նա միայն ինքնութեամբ։

26 Սակայն արք արդարք ի մարդկանէ, որ արժանի եղեն ճանաչել զարարչութիւն նորա, եւ երկրպագութեամբ կամացն հնազանդեալ հրամանակատարք մշտնջենականին եւ աստուածամերձ *կենացն պատմող մարգարէք անուանեցան ի դարս առաջինս յաստուածապաշտ յազգէն Եբրայեցւոց, յԱբրահամեան զաւակէն, որ աստուածպաշտութեամբն ընտրեալ՝ ամենայն ազգաց հայր անուանեալ. զի ի գլուխ *հաւատոց արդարութեան ամենեցուն ելեալ նստիցի յառաջահաւատն պարծանաւք, արդարեւ իսկ հայր անուանեալ, յորոյ աւրինակ եւ ծնունդքն սերեալք ի նմանէ՝ ժողովուրդ առաջին եւ սեպհական անուանեալ։

27 Յորոց միջի *եւ մարգարէքն իբրեւ լուսաւորք աստուածապայծառ պատգամաւքն ծագեցին, որք *Հոգւոյն շնորհաց Աստուածութեանն արժանի եղեն՝ ուսուցանել ամենեցուն զաւրէնս Աստուծոյ , եւ զկամս եւ զկարգս նորուն ուղղութեան երկնաւոր հրամանացն ամենայն ուրուք *առաջի դնելով, որպէս նոցուն իսկ մատեանք մարգարէութեան հաւաստեաւ պատմեն. որ *յամենեցունց յաւգուտ մինչ ի վախճան ընթացեալ , լի արարեալ զտիեզերս յաւրինեալ ընթերցուածովքն յանդիման *կացուցանել զարուեստն մարգարէական աստուածեղէն բանիցն. որպէս զի հնար լիցի ամենայն հնազանդելոցն բանից նոցա՝ զԱստուած ինքնին գլխովին յանդիման տեսանել ըստ տեսչութեանն։

28 Արդ՝ ի մէջ սրբոցն աստուածապաշտ *գնդաց մարգարէիցն ոմն յարուցեալ մեծ մարգարէ, որոյ անուն Մովսէս կարդացեալ, արժանի եղեալ Աստուածութեան շնորհացն. որոյ սկիզբն արարեալ ուսուցանելոյ յամենաստեղծ յսկզբնագործ ժամանակէն՝ աշխարհահամար աշխարհապատում մարգարէութեամբ՝ ամենեցուն աւանդեաց զճշմարիտ գիտութիւն։ 29 Ըստ նմին աւրինակի եւ մեր անտի սկիզբն արարեալ՝ ամենուսոյց *շնորհաւք Հոգւոյն բան ի գործ արասցուք վարդապետել ձեզ, փոյթ յանձին *կալեալ վասն երկուց աշխարհաց հաստատելոց ի բարերարէն Աստուծոյ, վասն սկզբան եւ կատարածի, վասն անցաւորիս *եւ *վասն յաւիտենական մշտնջենաւորին։ 30 Մեզ տացին բանք ի բերան, մեզ՝ ցուցանել զաւգուտն, եւ ձեզ՝ լսել, ընդունել եւ հաւատալ, եւ քակել ի սատանայական գործոց չարութենէ, եւ աստուածամուխ կենացն լինել ժառանգորդ։

30 Արդ՝ սկսցուք շնորհաւքն Քրիստոսի *ձեզ պատմել մի ըստ միոջէ մանրապատում նշանակաւք, եւ դուք *ունկնդիր եղեալ սրտի մտաւք լուիջի՛ք»։