Текст книги "Яңа гасыр тавышы / Голос нового века (на татарском языке)"

 
Минем канда
дарга асып, данга күмдерелгән,
төрбәләрдән төрмәләргә иңдерелгән
тарих бәргәләнә.
 
 
Минем канда
Ураллардан мең кайтаваз уба.
Чал Агыйдел ярларына бәрә.
 
 
Минем канда
Һуннар тарих даулый,
Идел-судан ташлар калка, колмак бата.
 
 
Минем канда,
җирсү хисен бармаклары белән буып,
чандыр бер карт киез итек баса.
 
 
Минем канда
тешсез сукбай этләр, канга сусап,
Казан эзләп йөри.
 
 
Минем канда
дәрвиш Хозыр Ильяс
тын сукмакта «Карурман» ны көйли.
 
 
Минем канда,
тырнакларын төн күзенә батырып,
ау бөркете яңа корбан күзли.
 
 
Минем канда
хәнҗәр хакыйкате,
тулпарларның тояк эзе сызлый.
 
 
Минем канда
биләүләргә биләп богауланган
Адәм углы үксеп-үксеп елый.
 
 
Минем канда,
карт күзләрен тулган айга текәп,
ана бүре улый.
 
 
Минем канда,
күкрәгенә кысып үксез Үтәмешен,
Сөембикә сатлык илен каргый.
 
 
Минем канда
бәддогалар бәргәләнә,
тамырлардан ташып тарих кайный.
 
 
Минем канда
уклар оча мәңгелекнең үзәгенә,
дала җиле исә…
 
 
Минем канда әле хәтер исән…
 

 
Каралган сайгаклар сызлана.
Боз каткан бусага катында,
Узгынчы җилләрдән калтырап,
Кем анда? Кем тора?
Тәрәзләр тилмерә. Ничә ел,
Ничә чор бу якка
Тузанлы кояштан коела
Мең гайбәт колактан-колакка:
Бар, диләр, шундый бер кара йорт.
Ул йортны өрәкләр саклый, ди.
Ул йортта вакыт та туктаган,
Ул йортта җан каткыч салкын, ди.
Сөякләр сибелгән сайгаклар,
Пәрәвез түшәлгән түбәләр…
Ташландык бу йортны күкләрдән
Өрәкләр иелеп үбәләр.
 
 
Ярлыкау шушыдыр, ахрысы.
Шушыдыр, мөгаен, ахыр да…
Җиде юл чатында – кыршауда
Тилмереп тышаулы ат тора.
Ул җансыз, ул хәлсез, ул ялгыз,
Далада дагасы югалган,
Догасы урланган,
Ялына уралган камчылы исемнәр…
Каннарда котыра кам өне.
Урамнар улыйлар – яз исе
Һәм бүре өере…
 
 
Һай салкын, бик салкын бу җирдә,
Боз каткан бусага катында,
Тапталган тынлыктан калтырап,
Кем анда? Кем тора?
Кертегез!!!
Сайгаклар зарыгып сызлана,
Кайрылып ачыла капкалар,
Убыла түшәмнәр. Бугазлар – бугазга!
Уяна каберсез үлгәннәр.
Канга – кан, җанга – җан!
Учларда ерыла мең юрау.
Ертыла мең ямау диварда,
Ярала мең сорау…
 
 
…Җаннарда ташландык хәтер бар.
Тулпарлар йөгәнләп,
Тузаннар тузгытып, ашыгып кайтырлык
ахыр бар…
 

 
Мин табышмак чишәм нәселемә…
 

Мөдәррис Әгъләм

 
Мин җавапсыз калмам. Шау имәннәр
Кочагында изри изге көннәр.
Кылганнарны тарый вакыт җиле.
Кемнәр килә җиргә, китә кемнәр.
 
 
Мин җавабын эзлим бу гомернең.
Мин азагын эзлим юлларымның.
Чалгы чыңы сөйли болын өнен,
Чал кылганнар көйли кырлар моңын…
 
 
Яланаяк кына, сайлап кына
Өзә барам зәңгәр чәчкәләрне.
Арыш серкәләнә, көн уртасы,
Тургай моңы чәчри чәрдәкләнеп.
 
 
Адым саен, һәр сулышым саен,
Күк-Тәңредән миңа җавап иңә.
Табаннарга камыл кадалса да,
Тугарылып, бер чабасы килә.
 
 
Мин җавапсыз калмам. Бәгыремдә
Яңа мәңгелек җыр бөреләнә.
Үткәннәрнең кайтавазын җыя,
Чорлар чылбырына үрелә дә.
 
 
Мең яши, мең яшисе килә,
Сорау төеннәрен сүтәр өчен.
Бабалары нигезендә оныгымны,
Чыр китереп, мунча кертер өчен…
 

 
Без яшәргә хөкем ителгәнбез…
 

Айрат Суфиянов

 
Яшә!
Борынгыдан иңгән, канга сеңгән
Фәрман йөртә сөйрәп якалардан.
Якаң каралганмы, ару-акмы —
Карап тормый сөйри бирә заман.
 
 
Ни хәлең бар, дими, җанга тими,
Хәлләреңне үзең хәл кылырсың…
Тудың икән – яшә, сула, атла —
Фәрманнарның гади һәм корысы.
 
 
«Әйдә, малкай!..» – чыбыркылый дөнья,
Тәртәләргә тибеп карасаң да.
Чабулыйсы-карулыйсы килми,
Каруларга хәтта яраса да…
 
 
Шундый вакыт җитә: бер борылып
Карыйсы да килми үткәннәргә.
Җил дә кояш булсын, икмәк уңсын,
Рәхмәт яусын көтү көткәннәргә.
 
 
Баш күтәреп багасы да килми
Күкләр багалмасы – йолдызларга.
Зур буласы, хөр буласы килми.
Түгел дөнья тарга…
 
 
Түгел! Дөнья киңдер, гаҗәп иркендер ул.
Тәртәләрнең аръягында – ирек
Бардыр. Исен сизәм, рухын тоям кебек.
Юллар тора көлеп…
 
 
«Тудың икән – яшә!» – катгый фәрман
Чыбыркылап сөйри бирә һаман.
Ыңгырашып алга кузгалабыз,
Безгә шушы боерык бик таман…
 

 
Салкын сулы вакыт чишмәсендә
Йөрәгемнең сагышларын юдым.
Кудым!
Мин оныттым! Шакымагыз,
Ишек бикле. Тәрәзләрдә такта.
Бусагамны төн дә йолдыз сара,
Бусагама кунып таңнар ата.
 
 
Таң җилләре үрелеп һәр иртәдә
Йолдыз тузаннарын себереп үтә.
Вакыт чишмәсенең салкын суы
Пар чиләкле сылуларны көтә.
Һәр тамчысы – шифа, сагыш, сөю.
Һәр тамчысы җанны куырып ала.
Таң уңае белән атлый кызлар.
Эзләренә вакыт түгелеп кала…
 
 
Күләгәләр куна нигезенә,
Янартаулар тына офыкларда.
Бусагамда таңнар ата көн дә,
Таңнар әле мине онытмаган.
Уеп куйдым парлы чиләкләргә
Җуелмасын диеп сагыш төсе.
Вакыт чишмәсенең салкын суын
Таң җилләре чайпалдырып түксен.
 

 
Кабат көзгә. Кыштыр-кыштыр көйгә.
Үзем Үлмәсбикә кортка гүя.
Җылы оек кирәк, җылы өйләр…
Калын киен, йөрәгеңне сакла,
Урамнарда инде җилле, диләр…
 
 
Һәрбер җиле таныш юкса җирнең.
Һәрбер җөе таныш яраларның.
Күргәнем бар тәннән җан киткәнен,
Җирдә яңа кеше яралганын.
 
 
Һәрбер исе таныш, һәрбер хисе.
Бар ымнары таныш, бар сыннары.
…Бер йорт аша сиртмә кое иде,
Күперләре иде асылмалы.
 
 
Салкыны да таныш, ялкыны да.
Янган чак та булды, ялган чак та.
Караңгыга качар мәлләрем дә,
Тәрәзләргә ут ягылган чакта.
 
 
Мең сукмакта адашканым булды,
Кайтыр юлны кабат бер эзләргә.
Инде күптән такта кагылса да
Җирдәге иң газиз тәрәзләргә.
 
 
Аклы-каралы бу дөнья йөзе
Мең төсләргә керде минем хакка.
Хак дигәнем нахак булды кайчак
Һәм хакыйкать булды иң зур хата.
 
 
Кайта-кайта кабат бу көзләргә,
Кыштыр-кыштыр, Үлмәсбикә кебек,
Мин үзем дә кара көзләр булып,
Йөргәләрмен төшегезгә кереп.
 
 
Кемдер җәза диеп кабул итәр,
Кем өзелеп көтәр – нәрсә әйтим,
Минсез көзләр ялгыз бу җиһанда.
Бу җиһанда мин көзләрсез ятим.
 
 
Бар сыннары таныш юкса җирнең,
Һәрбер ымы таныш, һәрбер тыны…
Кабат көзләр.
Кабат көзләр кайта.
Мин өзелеп көттем бу кайтуны.
 

 
Кайсы ыру тирмәләрен
Җилләр булып йолкыйсың син, Вакыт?
Кайда сукмак башың?
Кайда туктыйсың син?
Кайсы көзге күләгәсе синең йөзең?
Кай төрбәләр тынлыгында йоклыйсың син?
 
 
Сулышыңнан корыч калкан тузан була,
Җарияләр карашына картлык куна.
Ишетәмсең – шаулый зират каеннары:
Читлегеңә яңа сабый туа —
Синең хәтереңә яңа тарих,
Тарихыңа яңа исем иңә.
Хозурыңа кабул кыл да озата бар —
Кулларыңа яңа курчак керә!
 
 
Ул, бичара, тәти күлмәк киеп,
Истәлеккә диеп, сурәт ясар…
 
 
Кай тирмәләр сине ымсындыра?
Кайсы сылу сиңа тәрәз ачар?
 
 
Далаларга дары исе сибеп,
Кайсы чаптар дагасына кундың?
Ябырылдың кайсы тарафлардан?
Кай языклы аналардан тудың?
 
 
Биләмәңә яу чабалар хатирәләр,
Сагынулар сөңге булып оча.
Бары да сына, бары да сындырыла,
Үкенүләр генә кочак-кочак…
 
 
Кайсы ыру атлый мәңгелеккә?
Синең сулыш кайсы тирмәләрдә?
 
 
…Тәти күлмәк кигән чая кызчык —
Кем сурәте?
Синең сурәтме әллә?..
 

 
Карурманда ап-ак җилләр исә.
Тын сукмаклар тора тыелып.
Тояк эзләренең кайнарлыгы
Тузаннарга калган уелып.
 
 
Карурманда ап-ак җилләр исә —
Имән иңнәрендә ай юлы.
…Җир йөзенә җете буяу уйган,
Читекләре булган каюлы.
 
 
Җырлап узган. Җыры җылы булган.
Ак җилләргә җәйгән колачын.
Яңа төсләр белән яңарткан ул
Тормыш дигән яшәү йоласын.
 
 
Куенында кайнар җаны булган,
Күкрәгендә булган йөрәге.
Җиргә каты басып атлаган ул,
Белеп йөргән илгә кирәген.
 
 
Карурманда ап-ап җилләр искән,
Йөрәгенә аның кагылып.
Йөрәк ялкынының кайнарлыгы
Эзләренә калган ягылып.
 
 
Һәм үз юлы буйлап атлаган ул.
Һәм ятлаган чорлар дастанын.
Читекләре тулы ирек булган —
Ир-егеткә ни кирәк тагын?!
 
 
Карурманда ап-ак җилләр искән.
Юлларына еллар ябылган.
Мәңгелекнең моңлы өне булып,
Ак җилләргә җыры сарылган.
 
 
Каннан – канга, җаннан – җанга күчеп,
Киләчәккә кайтыр моң дисәм —
Карурманда ап-ак җилләр исә.
Алар тавышында без исән…
 

 
Тәрәзәңне ачтың.
Иңнәреңнән
Каерылып очты канатларың.
Очты алар кысан мәңгелеккә.
Мин һичкайчан сине яратмадым.
 
 
Карап калдың томырылып, ник очмадың?
Очар өчен бер талпыну җитә.
Юлын җуйган бер мосафир булып,
Япа-ялгыз киттем синсезлеккә.
 
 
Качып киттем, ачык калды тәрзәң.
Ак күлмәгең калды сиңа кунып.
Сызылып калды урам, сызлап калды,
Канатсызлыгыңны аклар булып.
 
 
…Канатларың ап-ак иде – җилләр
Ак кар итеп кенә тараткандыр.
 
 
Мин һаман да синсезлектән барам.
Мин һичкайчан сине яратмадым.
 

 
Ә яшәү дигәнең – җир һәм күк арасын
Тырышып, тырмашып икегә яру ул…
Аннары – мәңгелек ярату,
Мәңгелек табыну.
 
 
Бербөтен мизгелне, икмәкне урталай бүлгән күк,
Каерып икегә кисү ул,
Тынлыкта тончыккан мәлләрдә
Җил булып исү ул.
 
 
Бербөтен сөюне, җитмәс дип чигенә,
Үткәнгә чигенә-чигенә икегә аеру,
Аннары кояшсыз иртәләр,
Аннары мәңгелек сагыну…
 
 
Бербөтен хыялны акка да, карага телгәләү,
Бербөтен өметне тураклау, бүлгәләү
Ул – Яшәү дигәнең…
Һәр бәндә умырып каера
Үзенә бүленеп биргәнен…
 
 
Юкса бик гади барысы да.
Бу яшәү – бербөтен ипи ул.
Җир һәм күк арасын, агын һәм карасын
Бер итеп дөньядан үтү ул…
 

 
Үзәннәрдә үксез өзәңгеләр
Өзелергә теләп өзгәләнә.
Әрнүләре, киләчәккә күчеп,
Җилләр булып, безнең йөзгә бәрә.
 
 
Авыр, авыр… Безгәме соң кыен
Бу сөрәннең ятим ихласлыгы?
Безне юллар көтә, алсу таңнар,
Кылганнарны юар таңнар чыгы.
 
 
Читекләргә, итекләргә безнең
Сарыла бар да:
Пычрагы да хагы…
Өзәңгеләр өзгәләнә канда,
Давыл булып өзгәләнә тагы.
 
 
Без – җәяүле җайдак токымыннан.
Иярләрдән төштек, калды атлар.
Яңагына чаптар ялын терәп
Иркәләнә булыр хәзер ятлар.
 
 
Җәяүлегә үрләр менү кыен,
Җәяүлегә авыр дөнья кичү.
Иң хәтәре – җәяү яшәүләрең
Тәкъдир булып, каннан-канга күчү…
 
 
Хәтер сыкрый. Зарлы авазлары
Хурлык булып безнең йөзгә бәрә.
Үзәннәрдә үксез өзәңгеләр
Өзелердәй булып өзгәләнә.
 

 
Бербөтен җиһаннның мең телем өметен
Син узар сукмакта калдырам.
Син әле йоклыйсың, мин инде зарыгып
Син үтәр көннәрне сагынам.
Сагынам җилләрнең таң белән исүен,
Тибрәтеп тәрәзәң пәрдәсен.
Син әле белмисең,
Синең һәр карашың —
Күңелгә иң якын бер рәсем.
Бербөтен гомернең мең өлеш җылысын
Калдырам син узар юлларда.
Таңнарда уянып, дөньяга куанып
Чыгарсың бәхетең юлларга.
Багарсың күкләргә, йолдызлар күзләрсең,
Кып-кызыл алмалар өзәрсең.
Эзләрсең, табарсың, сер булып тамарсың,
Җуярсың һәм кабат эзләрсең.
Уң булсын бу җирдә син табар, син багар
Һәр энҗе, һәр тараф, һәр болын.
Юлыңа җанымның җылысын түшәдем,
Аңла һәм югалтма син, Улым.
 

 
Мин нибары бер көй генә —
җил көенә, уй көенә, юл көенә.
Сулар талгын гына ярга сеңә,
карурманда киек кайта үз өненә.
 
 
Болыт микән, кәрнизләргә кунып микән, —
кыргый күктән таң сызыла миңа таба.
Иртәләрдә офыктагы очкыннардан
төсле утлар, җете утлар тынга каба.
 
 
Үз көенә бии-бии яңгыр ява,
ерганаклар буйлап чаба көн кызуы.
Юлын таба юлын җуйган мосафирлар —
кыйммәт бары көн узуы, юл узуы.
 
 
Кыйммәт бары очкын чәчкән офыклардан
күзең алмый сагынуың киләчәкне.
Вакытларны кичеп, сулар күчеп,
яңгыр булып кайтуыңны – күрәчәкне.
 
 
Һәм нибары бер көй – куралардан
умырылып кала җилләр белән.
Җирсү булып һаман кая дәшә соң ул?
Сулар тына, үз өненә киек иңә,
 
 
язлар сына, ярсу тына… Тыңла гына:
бер җаныңа мең куралар көй тутыра.
Үз җаена уза еллар, туза уйлар,
үз көенә җилләр тына. Җилләр тына…
 

 
Оча. Зынҗырларын өзәр булып оча дөнья
Бәгыремә. Хәерлегә булсын.
Кан куесы, әйдә, ташып тулсын.
Ни кылсаң да, ни уйсаң да көн күзенә,
Тугры дөнья. Тыныңдагы
Төтен тәме булып сеңә бара
Һәр сүзеңә, үз-үзеңә.
 
 
Оча шәһәр, оча йортлар, елмаюлар…
Күз иярмәс тизлек белән туза күңел.
Китүчеләр көлә-көлә күккә аша,
Килгәннәре елый-елый килә торыр.
 
 
Әнә икәү карап бураннарга,
Ут кабыза үзәгемдә. Оча дөнья.
Оча дөнья, оча канатланып,
Оча дөнья буран кочагына!
 
 
Шул икәүне иркәлисем килә,
Үзем булып, иркә сүзем белән.
Алар талчыкканнар юкса җирдә
Буран гына, буран гына гелән…
 

 
Син! Күкләргә кайтыр көннәремдә
Бары синең сулыш, синең тын.
Менә тагын, тының белән тартып,
Кирмәннәрне җилгә тараттың.
 
 
Ничәнче кат мин орышсыз гына
Канлы карашыңа буйсынам.
Кем син? Дошманыммы, аркадашмы?
Бер тартынам, берчә ымсынам
 
 
Синең биләмәңә. Тының белән
Тартып китерәсең җанымны.
Эзлим синнән синле чакларымны,
Эзлим сиңа игез чагымны…
 

 
Бер карышка – бер җан,
Бер карышка – мөлдерәмә тулы мизгел бары.
Өзелергә, өзлегергә тора
Җанны тышаулаган вакыт бавы.
 
 
Син өздереп кара, дөнья күзе —
Мизгелләргә сыймас моң бураны.
Син өзелеп кара. Ялгана алсаң,
Ялган түгел, димәк, язганнарың.
 
 
Син югалып кара, эзләсеннәр,
Кара төнне ертып, улар булып,
Эзләүчеләр булса. Эзләреңдә
Тының калсын кабат кабынырлык…
 
 
Бер карышка – бер тын. Карышырга,
Тартышырга аяк терәп җиргә!
Син борылып кара: юлың бармы,
Тының бармы әле чигенергә?
 
 
Өзелергә, өзлегергә тора
Мөлдерәмә тулы мизгел өне.
…Бу – гомернең кай мизгеле әле?
Гасырларның әле кайсы көне?!
 

Рифат Сәлах

Рифат Гали улы Сәлахов 1987 елның 8 июлендә Татарстанның Буа районы Яңа Чәчкап авылында дөньяга килә. 2004 елда туган авылындагы урта мәктәпне алтын медальгә тәмамлый. 2004–2009 елларда Казан дәүләт университетының юридик факультетында белем ала. «Идел» журналында, «Шәһри Казан», «Дарелфөнүн» газеталарында эшли. 2016 елдан Татарстан китап нәшриятында балалар һәм яшүсмерләр әдәбияты бүлегендә мөхәррир.

Рифат Сәлах студент елларында иҗат дөньясына кереп китә. Казан дәүләт университетының «Әллүки» әдәби иҗат берләшмәсенә йөри башлаганчы ук, ул әсәрләрен район, республика матбугатында бастырып өлгерә. Мәктәп елларында төрле иҗади бәйгеләрдә катнаша. Шулай да Рифат Сәлах иҗаты өчен «Әллүки» мөһим роль уйный. Анда ул камилләшә, каләмен чарлый. «Иделем акчарлагы» конкурсында 2005 елда шигърият буенча – беренче урын, ә 2006 елда Гран-при яулый. «Шигъри Сабантуй» бәйгесендә 2006 елда – икенче, 2008 елда беренче урынга лаек була. 2013 елда шагыйрьгә Кыргызстанның Бишкәк шәһәрендә үткән «Төрки шигырь фес– тивале» ндә Төркия Язучылар берлегенең Намык Кемал исемендәге премиясе бирелә.

Рифат Сәлах – алты китап авторы. «Күңел бөртекләре» (2007), «Яшел ай» (2009), «Ташта үскән гөлләр» (2012), «Ак фәрештә» (2017), «Чәчәк яраткан песи» (2019) шигырь китаплары Татарстан китап нәшриятында дөнья күрә. Шагыйрьнең Сүрәя Гайнуллина тәрҗемәсендә «Кызыл юл – Алый путь» (2015) китабы «Ак бүре» нәшриятында рус телендә, Азәрбайҗан шагыйрәсе Сона Вәлиеваның «Аразбары» китабы Рифат Сәлах тәрҗемәсендә татар телендә «Илһам» нәшриятында басылып чыга.

2008 елдан Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы.

 
Иртәгә мин өр-яңадан туам,
Ишекләрен ачар яңа галәм.
Ил-көнем дә башка булыр минем
Һәм җилфердәр күктә яңа әләм.
 
 
Иртәгә мин өр-яңадан туам,
Яңа йөрәк тибәр таң атканда.
Ак болытлар барсы җиргә иңәр,
Җилдерермен күктән пар атларда.
 
 
Иртәгә мин өр-яңадан туам,
Сезнең янга килер сабый бала.
Сокланырсыз, бәлки, сөенерсез,
Күзләремдә очкын чагылганда.
 
 
Иртәгә мин өр-яңадан туам,
Бүген сүнәм соңгы йолдыз илә.
Хыялымны җырга салмак булам,
Әләмемне үз итмәгән илдә.
 

 
Туган телне өзелеп сөябездер,
Яклыйбызмы аны, кем белә?
Кемнәр әзер бүген, Разин сыман,
Теле өчен утка керергә?
 
 
Җәһәннәмнән җәһәннәмгә сала
Каракошның әзер җавабы.
Ана теле өчен, Разин сыман,
Берәребез дөрләп янамы?
 
 
Син дә, мин дә «Туган тел» не җырлап
Торырбызмы ишек төбендә.
Безнең телләр пайтәхеттә торсын!
Пайтәхет тә тиеш белергә!
 
 
Ана теле һәрчак түрдә булсын,
Анадан да якын кем бар соң!
Мал-мөлкәтен яклап йөри кеше,
Телен яклап ханга кем барсын?
 
 
Үз анасын саткан хаиннәрдән
Бүген инде нәрсә көтәсе?
(Ләкин җанда тонык өмет яши,
Туар диеп татар иртәсе.)
 
 
Телне сату – үз анаңны сату,
Милләтеңне сату, илеңне.
Сорау куя безгә каракошлар:
«Җаның кыйбатмы? – дип, —
Телеңме?»
 
 
Туган телне өзелеп сөябездер,
Сакларбызмы аны, кем белә?
Әзерме без бүген, Разин сыман,
Иман өчен утка керергә?
 

 
Иман йортын чыгып киткән чакта,
Ник тәкъвалык кинәт югала соң?
Үз-үзеңә мең вәгъдәләр биргәч,
Нигә эри алар җомгадан соң?
 
 
Җомга җиткәч, бәйрәм рухы илә
Фәлсәфәгә чумып уйланасың.
Тик тарала сыман фикер җебе,
Дөнья күмә кабат җомгадан соң.
 
 
Кайбер көнне, иртән тору белән,
Яңа көчләр җыеп уянасың.
Офыкларны ярып чыгар булсаң,
Бөтен өмет сүнә җомгадан соң.
 
 
Бу дөньяның асылына төшеп,
Мәгънәләрнең эзлим гел яңасын.
Үз-үзеңне танымаслык булып
Үзгәрәбез нигә җомгадан соң?
 

 
Мин ак болыт булып очармын да
Текәлермен синең күзләргә.
Син җәйләрне сөйдең,
Ә мин сине
Алып китәрмендер көзләргә.
 
 
Ак болытлар булып йөзәрмен дә
Тамчы булып сиңа тамармын.
Югалтырсың мине,
Ә мин сине
Һәр дәкыйка саен табармын.
 
 
Ак болытлар булып йөзәрмен дә
Эреп югалырмын күгеңдә.
Онытырсың мине,
Ә мин сине
Гел йөртермен төсле күңелдә.
 
 
Ак болытлар булып йөзәрмен дә
Көзләреңдә мәңге калырмын.
Югалырсың син дә,
Ә мин сине
Һәр хәятең саен танырмын.
 

 
Хыялларың чәлпәрәмә килер,
Дөнья булыр сиңа бик кысан,
Могҗизалар булмый диеп җирдә,
Әкиятне кире укысаң.
 
 
Талпынулар бар да юкка чыгар,
Караңгыга чумар бу җиһан.
Барыр юлдан әгәр кире борып,
Әкиятне кире укысаң.
 
 
Булганын да югалтырсың җирдә,
Чынбарлыкка килеп юлыксаң.
Яшәвеңнең һичбер яме калмас,
Әкиятне кире укысаң.
 
 
Язмыш юлын кире бору авыр,
Кире китеп булмый, борылсаң,
Хыялларың – хыял килеш калыр,
Әкиятне кире укысаң.
 

 
Йөрәктә яралган һәр сүзне
Энҗедәй күкләргә тезәсең.
Бигрәкләр гүзәл син,
Туган тел,
Син генә үзәкне өзәсең.
 
 
Өзелеп сагындым мин сине,
Дөньяны колачлап гизгәндә,
Син генә, син генә,
Туган тел,
Нур булып туласың йөзләргә.
 
 
Чит телләр елатмый, көлдерми,
Гамь дә юк аларда, моң да юк.
Син үзең көймени,
Туган тел,
Мең еллар йотлыгып тыңларлык.
 
 
Син генә өйрәттең тоярга
Яшәүнең үз моңын, үз ямен.
Югалма, Туган тел,
Югалсаң —
Йомылыр шикелле күзләрем.
 

 
Тетрәндерде безне, Илһам абый,
Җырларың да синең, үлемең дә.
Син калырсың якты кояш булып
Һәм җыр булып халкың күңелендә.
 
 
Без тетрәндек синең моңнарыңнан,
Без тетрәндек синең көйләреңнән.
Син Иделдә, син күңелдә йөздең,
Ишкәк ишеп, ялгыз көймәң белән.
 
 
Син сагыну булып йөрдең читтә,
Һәр татарның сарылып җанында.
Барысы да кайтты туган җиргә,
Ак калфакның табылган чагында.
 
 
Таулар менеп, Әдрән диңгез кичеп,
Син барыбер кайттың Иделеңә.
Кояшлар да офыкларга китә,
Син дә киттең халкың күңеленә!
 

 
Кемне генә күрмәгән бу җирләр,
Кемнәр генә монда йөрмәгән.
Кемдер килгән монда ил үреннән,
Кемдер чыккан монда төрмәдән.
 
 
Кемдер килгән монда юынырга,
Кемдер килгән ләмгә чумарга.
Кемдер килгән тынлык эзләп монда,
Кемдер килгән монда җырларга.
 
 
Кемдер килгән мәҗлес корыр өчен,
Кемдер килгән ялгыз калырга.
Кемдер йөри монда ятлар белән,
Кемдер кайткан сөйгән ярына.
 
 
Кемдер килгән монда күрер өчен
Бу дөньяның яңа ләззәтен.
Кемдер килгән монда җанындагы
Юар өчен бөтен хәсрәтен.
 
 
Кемдер килгән суда йөзәр өчен,
Тирләр өчен парлы хаммамда.
…Килгәннәрнең булган әрнүләре
Юылмаган әле һаман да.
 
 
Ниләр генә күрмәгән бу җирләр,
Карасын да күргән, агын да.
Тәнен сафландырган чакта кеше
Юа алса иде җанын да.
 

 
Күзләреңә дала җиле сеңгән,
Алма исе сеңгән киемеңә.
Бигрәк тыйнак үзең,
Артык тыйнак,
Әллә шуңа кердең күңелемә.
 
 
Күзләреңә төннәр сере иңгән,
Алма алсулыгы битләреңдә.
Бигрәк нурлы үзең,
Бигрәк җылы,
Әллә шуңа кердең йөрәгемә.
 
 
Күзләреңдә ниләр чагылса да —
Өләшәсең җанга нурлар гына.
Бигрәк моңлы үзең,
Бигрәк серле
Әллә шуңа күчтең җырларыма.
 

 
Ни кадәрле бөек фикерләр бар,
Күңелләрдә күпме сер ята.
Иң кадерле сүзләр җуеладыр,
Керми калса әгәр китапка.
 
 
Иң кадерле гыйлем югаладыр,
Теркәлмәсә әгәр бу белем.
Син дөньяның байлыгына ия,
Китапларга төшсә күңелең!
 
 
Син дөньяның серен беләчәксең,
Тоячаксың җаның асылын,
Җаһилият йолып алган чакта
Кешелекнең ничә гасырын!
 
 
Беләчәксең асыл киләчәкне,
Дөньядан соң ниләр буласын.
Кулларыңда – Китап,
Син гүяки
Бар галәмне тотып торасың.
 

 
Мин язларны сөймим…
Ник яратыйм —
Сине алып киткән яз бит ул.
Әйтелмичә калган җылы сүзләр,
Бирелалмый калган наз бит ул.
 
 
Мин көзләрне күбрәк якын итәм,
Мин киталмыйм көзләр языннан.
Сине алып килгән, өмет биргән
Көзләр йөрәгемә язылган.
 
 
Мин язларны сөймим,
Тик көзләрдә
Килми мәңгелеккә каласым.
…Үзең генә мине өр-яңадан
Язга гашыйк итә аласың!
 

 
Шигырьләрем күктән сибелгәнме,
Җир тузаны микән таралган?
Мин үзем дә шигырь бугай, дуслар,
Йөрәк тибешеннән яралган.
 
 
Мин үзем дә шигырь генә җирдә,
Үтемле дә, аз да, кыска да.
Тулам кебек бөтен галәмгә дә,
Сыям кебек ике учка да.
 

 
Шәфәкъ сүнә…
Төннең күзләренә
Кереп барыш якты хис белән.
Рәссам ялгыш
Серле зәңгәр күккә
Буяу түккән алсу төс белән.
 
 
Шәфәкъ сүнә…
Дөнья башка төрле,
Башка уйлар хәзер, башка моң.
Мин гүяки
Үткән көнем белән
Галәм үзәгенә ашамын.
 
 
Шәфәкъ сүнә…
Ә мин әйтерсең лә
Яңа гына шыткан бөремен.
Шәфәкъ сыман
Өр-яңа таң туар,
Мәңгелеккә киткәч бу төнем.
 

 
Көзге җилдә җиргә алма ява —
Җыр явамы шулай, кем белә?
Ни кадәр моң белән тулган җирем —
Алтын белән дөньям күмелә.
 
 
Никадәр моң белән тулган сөю,
Син кайтасың икән көзләргә.
Ә мин чыккан идем, сине сагынып,
Алтын алмаларны эзләргә.
 
 
Ә мин чыккан идем, бик юксынып,
Алма булып пешкән чагыңны.
Син бөтенләй үзгәрмәгән икән —
Кояш кебек һаман ягымлы.
 
 
Җилфер-җилфер сары күлмәкләрең
Бөдрә чәчләреңдә тирбәлә.
Әйтерсең лә көзге күбәләкләр
Очып уйный синең тирәдә… _
 
 
Әйтерсең лә сагыш булмаган да,
Әрнү булмаган да шикелле.
Син һаман да яз гүзәле икән —
Битләрең дә һаман сипкелле.
 
 
Син һаман да язгы, назлы икән,
Көзләр килмәгән дә диярсең.
Күзләреңдә шаян нурлар уйный —
Әллә син дә мине сөясең?
 
 
Көзге җилдә җиргә алма ява,
Бәхет ява микән, кем белә!
Син һаман шул – һаман минем хыял,
Син мәңгегә минем күңелдә!