Текст книги "Яңа гасыр тавышы / Голос нового века (на татарском языке)"

 
Рәхмәт, Мәскәү!
Син булганга – без исәнбез.
Синең хакта күпме михнәтләр чиккәнбез.
Син измәсәң, син сытмасаң – нишләр идек?
Гамьсезлектән бетәр идек бик күптән без.
 
 
Рәхмәт, Мәскәү!
Без – татарга гамь биргәнсең,
Җан тартышып яшәү өчен тәм биргәнсең.
Файдаң тиде – йоклатмадың, уяу иттең.
Рәхмәт булып, бәгыремдә кайный үтем.
 
 
Рәхмәт, Мәскәү!
Син өйрәттең эшкә безне.
Ишәкләрең бер иртәдә тышау өзде.
Һәр көтүнең була диләр көтү башы.
Һәр кавемгә башбирмәс баш була изге.
 
 
«Изге» ләрне, рәхмәт, кулга ияләштердең.
Сиңа ихлас соклануым һич яшермим.
Синең болыт каплаганга мин яшенлим.
Син булмасаң, йә, әйтеп бак!
Кем инде без?
 
 
Син булганга тешләнелгән бу телебез.
Янә рәхмәт!
Тел авыртмый – юк тешебез.
Син хөсетне көнләштергән татар ич без!
Суккан саен сырт куярлык бар көчебез.
 
 
Рәхмәт!
Безне гел кожгыттың, кызыктырдың,
Биеттердең, уйнаттырып үз кубызың…
Марҗа, диеп җыермадык борыннарны —
Колач җәеп каршы алды синең кызың.
 
 
Син җәберләп безне һаман маташсаң да,
Уртак онык тыпырчына катнаш канда.
«Папа» димәс, «әти» дияр ул бер таңда.
Урыс тапмас, татар табар безнең марҗа.
 
 
Рәхмәт, Мәскәү!
Үз башыңа көчәнгәнгә:
Без татарны чукындырган, көчләгәнгә…
Без яшибез син кысканга үҗәтләнеп,
Без исәнбез һаман сиңа үчләнгәнгә!
 

Казан – Арча тимер юлының Камай тукталышыннан ерак түгел «Иске Казан» музей тыюлыгы урнашкан. Тарихи елъязмалар һәм борынгы риваятьләр буенча биредәге шәһәрлектә – хәрби корылмада – кайчандыр тулы канлы тормыш кайнаган.

Үзенә тартып торучы сихри табигатьле бу урында татар яшьләре 2000 еллардан башлап, җәй көннәрендә табигатькә чыгып, җыеннар үткәрә, шанлы чорларыбызны искә алып, фәлсәфә кора, ял итә, агачлар утырта…

1.

 
Казансудан без дә балык тоттык,
Казан астык Кирмән буенда.
Чәй кайнаттык шифа-үләннәрдән —
Ханнар чишмәсенең суыннан.
Таңбатырлар, Таңсылулар сыман
Без дә эчтек сөю ширбәтен.
Кара яллы төнне без дә кичтек,
Ут сакладык:
«Сүнә күрмәсен!»
Учак кырыенда үтте ул төн.
Синең йөрәк янды…
Ә минем
Башмак белән чалбар очы көйде…
Кырыс иде никтер шагыйрең.
Төне суык иде.
Төн салкыны
Үзәкләргә үтте, бәгырьгә.
Ягар утын бетте…
Шушы мизгел
Күз алдымнан китми әле дә.
Кемнәр кайдан җылы эзләгәндер,
Ә син миңа килеп сарылдың.
Сүз дәшмәдең.
Тик күзләрең әйтте:
«Мин сагындым сине, сагындым!»
Кочагыма сеңдең һәм җылыттың
Таш балбалдай хиссез йөрәкне.
Учак көлгә калып сүрелгәндә,
Саф сөюең, назың кирәкте.
Иске Казан җиле, учак көлен
Әфсен әйткән камдай бөтереп,
Сабантуйда беренчелек алып,
Мәйдан әйләнүче ат кебек,
Чирәмнәрнең башын иеп узды
Һәм бәйләде безнең чәчләрне.
Шул мизгелдә төн карасын ярып,
Күктә чатнап яшен яшьнәде.
Җир-анабыз үзе түшәк булды,
Җилләр безгә юрган иде күк,
Бер-беребез өчен учак булдык,
Түшәмебез булды төнге күк.
Төн үткәрдек Кирмән нигезендә,
Казансуның борма ярында.
Бар гавамнан читтә, бер дулкында
Серләште тик ике җан гына.
 

2.

 
Төн карасы, чигенүче яудай,
Офыкларга ал кан түккәндә,
Төтен исе бәгырьләрне төтеп,
Сабыр төбе чиккә җиткәндә,
Казансуны томан сарган чакта,
Бар тереклек җылы көткәндә,
Таңбатыр һәм Таңсылудай икәү
Таң аттырдык чыклы иртәдә!
Таң аттырдык чикмән уртаклашып,
Икебезгә уртак тын алдык
Һәм өздереп йөрәк җырын сузган
Тургай моңын тынып тыңладык.
Ә ул очты безгә бәхет юрап,
Фатихасын биреп, алкышлап…
Тыңладылар аны, башын иеп,
Бөдрә таллар, зифа камышлар.
Ул җырлады канат җилпи-җилпи,
Шат кайтаваз булып үткәннән:
Бу тугайда, диеп, Таңбатырлар,
Таңсылулар дөнья көткәннәр.
Бу тугайда учак тергезгәннәр,
Туй иткәннәр, казан асканнар,
Изге теләк теләп, агачларга
Бәйләгәннәр ап-ак тасмалар.
Бу тугайда Казан җайдаклары
Тулпарларга йөгән кидергән.
Сөңге аткан, җәя тарткан затлар
Гашыйк булган, сөйгән, сөелгән…
Бу тугайда, чиләк-көянтәсен
Аскан көе горур иңенә,
Су ташыган Казан сылулары
Текә ярдан кирмән өенә.
Бу тугайда су төбенә киткән
Алтынбәкнең алтын казаны.
Ил өстенә яу килгәндә, халкым
Шунда кичкән бәла-казаны.
Бу тугайның имән Кирмәненнән,
Уктай очып атлы батырлар,
Ил өстенә килгән дошманнарны
Япанчыдай канга батырган.
…Бу тугайда әче төтен исе
Томан белән бергә тарала.
Үрләп янган кызу учакларның
Чал шаһиты – күмер-көл кала.
Шаһит булып таулар, валлар кала,
Чишмә кала, кала тугайлар…
Сызылып таңнар ата, һәм күкләрдә
Сөю җырын көйли тургайлар.
 

3.

 
Кара ялын җилдә җилфердәтеп,
Җанга кешнәп кайчак төн керә.
Шул мизгелдә, иңне-иңгә терәп,
Юатырдай кешем – син генә.
Шул мизгелдә мин уйларым белән
Кайтып киләм Иске Казанга:
Таңбатырлар белән Таңсылулар
Парлап дөнья көткән заманга.
Мин – Таңбатыр, син Таңсылу булып,
Ут саклаган чакка икәүләп.
Һәм уянып китәм…
Колагыма
Син дәшәсең икән, иркәләп.
Һәм үбәсең юеш маңгаемны,
Чигә чәчем сыйпап җай гына.
«Бар да үтте», – диеп пышылдыйсың,
Атмаган тик бары таң гына…
Күзләреңнән күрәм:
Сагынгансың!
Сарылгансың куздай тәнемә.
Таң атмаган, тургай моңы да юк,
Куркыныч төш үткән өнемә…
Саташылган:
Имеш, Таңбатырлар
Ауга түгел, яуга киткәннәр,
Кирмән, имеш, янып, көлгә калган,
Ә чишмәләр, никтер, кипкәннәр.
Казанда су беткән.
Балыклары
Көеп ята казан төбендә.
Тугайларда тургай моңы тынган,
Һәр тарафта күмер-көл генә…
Һәр тарафта әче төтен исе,
Таңсылулар тиңсез калганнар,
Таңбатырлар бил алышкан җирне
Басып киткән манкорт кылганнар.
…Манма тиргә чумып, уйга батып
Карап ятам тирмә читенә.
Чорлар аша гүя бабамнарның
Кисәтүле тавышы ишетелә.
Дәшә кебек алар:
«Үз Кирмәнең
Корырга син, улым, онытма!
Үз дәүләтең булсын – үз телеңдә
Сөйләшсеннәр өчен оныклар,
Без җан бирдек, яу кырына ятып,
Саклау өчен нәсел-дәвамны,
Үз Кирмәнең кору тиеш, улым,
Җан авазын ишет бабаңның!»
 

4.

 
Мин аңладым бабам ишарәсен —
Колак салдым тургай җырына.
Кара яллы төнне җаннан куып,
Кулларыңны алдым кулыма!
Ханнар чишмәcенең суын сибеп
Утырттык без икәү куш имән.
Имәндәй нык гаилә булсак иде
Һәм гомерлек ярлар, җан сөйгән!
Сүрелмәсен уртак учагыбыз!
Шаулап үссен имән, каеннар!
Яңа корган Кирмән нигезенә
Ут салмасын дошман, хаиннар!
Эт токымлы җаннар чокыр казып
Шартлатса да Бутлер дарысын,
Какшамаслык булсын нигезебез!
Кыенлыкның җиңеп барысын,
Яңа тарих ясыйк, елъязарлар
Үрнәк итеп дастан язарлык:
«Татар исән, яши, дәүләт кора,
Менә кайда, диеп, татарлык».
Казансудан бездәй балык тотсын
Һәм эзлэсен асыл алтынын
Идел-йортның суын эчеп үскән
Һәр Сылуы, һәрбер Батыры!
Кирмән нигезендә урман булып,
Гаскәр булып үссен имәннәр!
Бездән соң да хөр дәүләтләр корсын
Берсен берсе өзелеп сөйгәннәр.
Чикмәнле төн.
Тургайлы таң.
Учак…
Иске Казан – Кирмән нигезе.
Яңа Таңбатырлар, Таңсылулар,
Рәхмәт әйтеп, Сиңа кул изи.
 

 
– Урысча әйт! – дисең,
Ник соң үзең
Татарчалап миңа дәшмисең?
Югыйсә бит син дә,
Минем сыман,
Казан каласында яшисең,
Юкса син дә ике дәүләт телен
Камил өйрәнергә сәләтле…
…Бабаларың яулап алган җиңү —
Мине кимсетергә сәбәпме?
 
 
…Ә, шулаймы?
Ник мин тиеш әле
Синең көйгә биеп яшәргә?
Син дә «түзем» легең күрсәт бераз,
«Толерантлыгың»ны яшермә!
Нигә соң син һаман үз сүзеңне
Минекеннән өстен куясың?
Үзеңчәгә сукаларга теләп,
Анам биргән телдән тыясың?
Йә әйт, мөртәт!
Кемнәр рөхсәт бирде
Безнең хокукларны кысарга?
Ни сөйлисең – ишетмисең, ахры(?!),
Бу сүзләрең сыймый кысага:
– Читләр урысчалап сөйли! – дисең,
Без «Чит» түгел монда, төп Халык!
Килмешәкләр калыбына кертмә,
Буташтырма, йөрмә буталып!
Өстәвенә…
Син – хезмәтче генә,
Син – хезмәтче монда,
Нибары…
Үз урының бел!
Хөрмәтеңне күрсәт!!
Үз телеңне куйма югары!!!
 

Гөлүсә Батталова

Гөлүсә Рәшит кызы Батталова 1982 елның 19 декабрендә татар халкының шигъри бишеге булган Казан артында – Татарстанның Әтнә районы Түбән Шашы авылында туа. 2000 елда Күңгәр урта мәктәбен, 2005 елда Татар дәүләт гуманитар институтының чит телләр факультетын тәмамлый.

Студент елларында Казан дәүләт университеты каршында оешкан «Әллүки» әдәби түгәрәгенә йөри. 2016 елда «Таян Аллага» Бөтенроссия әдәби конкурсының Гран-при иясе булды.

«Бер йотым бәхет» дип аталган беренче шигырьләр җыентыгы 2017 елда Татарстан китап нәшриятында дөнья күрде.

Бүгенге көндә Габдулла Тукай исемендәге Әтнә татар дәүләт драма театрында эшли.

2018 елдан Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы.

 
Сөяләсем килә гаҗиз чакта…
Таянасым килә үзеңә!..
«Хакың юк!» дип ысылдыйлар җилләр,
Давыл булып суга теземә.
 
 
Ышанасым килә кодрәтеңә —
Көчен җуйган мәлдә йөрәгем.
Бер тамырдан шыткан мең бәгырьдә
Кардәш җанны тапмый йөдәдем.
Җилдерәсем килә юргаларда,
Нугай җилен юри үчекләп!
Дәһшәтеңнән чыгып качсын иде
Кала нигезеннән көчекләр.
 
 
Табыласым килә хыялымның
Синдә чынга ашкан төшендә.
Тәндә каным ничә гасырлык соң,
Әле һаман шом бар эчемдә.
 
 
Сөялмәскә! Үрә басып миндә
Карусызлык шыта шым гына.
Манарадан аска карап торам —
Чынбарлыгым каба тыныма.
 
 
Баш июдән тыям үз-үземне,
Язма димен, берүк, акылдан.
Тезләнергә хакым булмаса да,
Таянырга сиңа хакым бар!
Хакым бар!
 

 
Кылкаләм очында төсләрем буталган —
Мин синле дөньямны сурәткә төшердем:
Рәшәле хисләрне, әрнүләр көшелен…
Киндернең читендә култамгам – КИЧЕРДЕМ!..
 
 
Ноталар биеште – ул көйнең тулгагы
Сызлатты кабаттан! Кабаттан кабындым!
Исемең киңәйтте дөньямның калыбын —
Иң соңгы аккордта – иң соңгы САГЫНДЫМ!..
 
 
…Мольбертым каршында каушарсың үсмердәй,
Юргаңны тышаулар җырымның аһәңе.
Сиздеңме, дөньяңда өзелде өзәңге?! —
Упкынга кул суздым. Соңгы кат: ИСӘНМЕ!..
 

 
Мин җиремдә янып торган йөрәк эзлим!
Яратуга тулган күзләр эзлим кабат!
Таптым дисәм – сүнеп барган учак көле…
Һәм бәгырьдә нидер әрни… канап-канап…
 
 
Исәрме мин? Кыямәттә шашып көлсәм?
Йә еласам – йозагына элеп җанны?
Мине аңлау «акыллылар» өчен – авыр,
Минем белән «җүләрләргә» шундый җайлы!
 
 
Богауларын өзгәннәрне эзләп табып,
Бер йотлыгып эчәр идем хөрлек суын.
Эзлим… эзлим – аның саен чоңгылына
Йота гына бара кебек хәтәр уен…
 
 
Тыпырчынам, каударланам – кайда? Кайда —
Яшим, диеп, күк күкрәтер ярсу кирәк!
Ябып куйган гыйфритләргә ирек бирәм —
Очса очар минем якка гөрзи-күсәк…
 
 
Екса егар – минем төсле исәрләрнең
Күмерләнгән йөрәкләре – тезем-тезем…
Ничәнче кат маңгай үбә тырма сабы —
Яратудан янып торган күзләр эзлим!
 

 
Алмалы чәемдә – августның шәүләсе,
Соңарган җылыңны кәгазьгә күчерәм…
Сине дә, мине дә җәйләрдә аерган
Давыллы җилләрне кичерәм… Кичерәм…
 
 
Ничәнче мәртәбә төшенәм югыйсә:
Августның кояшы – рәшәгә ымсыну!
Тынгысыз җаныма ничекләр аңлатыйм:
Коткарса коткарыр – тәкъдиргә буйсыну…
Буйсыну бер уйга – дөньялар аерым,
Аерым сулыйсы һава да… Күкләр дә…
Алмалы августта юаныч – аҗаган —
Тавышсыз әрнүләр… Инде соң күкрәргә…
 
 
…Ышанып көтәргә өр-яңа янулар,
Кемнәндер – табыну, кемнеңдер – тәүбәсен…
Алмалы чәемдә – августның шәүләсе —
Бәхеткә ишарә! Кичерәм… һәммәсен…
 

 
Котылырга мөмкин идеме соң?
Ут тирәли ярсып биештек…
Җәһәннәмгә җанны тапшырдык та,
Бәхилләшеп, соң кат үбештек…
 
 
«Балам» дигән күмер күзләр калды…
«Әни!» дигән сусыл иреннәр…
Ә кайдадыр гамьсез таңнар атты,
Керфек күтәрергә иренгән…
 
 
Ә кайдадыр… Күкләренә карап,
Соңгы җырын сузды бәгырьләр…
Ватанында кыямәтен көтеп
Тезелеште үксез каберләр…
 
 
Ут йоласын үтәдекме икән,
Сикергәндә ялкын күзенә?
Рәнҗешләрне тәкъдирләргә калдыр,
Ярлыкауны калдыр… Үзенә…
 
 
Котылырга мөмкин идеме соң?
Коткарырга мөмкин идеме…
Тере килеш үз баласын яккан,
Ут эчендә калган илеңне…
 

 
Елый-елый, «Туган тел» не җырлыйм —
Бер йөрәктә бүген мең хәнҗәр!
Үз ярасы җөйләнмәгән дөнья
Минем әрнүләрдән бихәбәр.
 
 
Ярлыкагыл! Күз яшемне кичер!
Мескен заттан түгел кавемем!
Дәвер иярендә җир тетрәткән
Гаярьлекне йөртә калебем.
 
 
Дәүләтле дә, гайрәтле дә чагым
Төшләремдә канны котырта.
Елый-елый, «Туган тел» не көйләп,
Ясин чыктым бүген коллыкка.
 
 
Ярлыкагыл! Горур карашымның
Сискәндерсә яшьле пәрдәсе.
Таш бәгырьләр байтак, ә кайда соң
Үз халкының йөрәк парәсе?
 
 
Табылыр күк җир тетрәрлек кодрәт,
Үз тарихың үзең язалсаң!
Илен бирмәс батыр алиһә мин,
«Туган тел» не җырлап еласам!..
 

 
Мин сиңа сөйләрмен бәхетле көнемне,
Кояшлы язымны, болытсыз күгемне.
Уйларың чуалыр: сәгадәт илендә
Дөньяның берәве шул үзе түгелме?
 
 
Сөйләрмен ваемсыз: яланбаш, яланөс
Кышларны кышлавым җып-җылы җиремдә!
Көнләрсең: тик аңа насыйп дип, ни өчен,
Җыр булып яшәүләр бәхетнең чигендә.
Мин сиңа сөйләмәм сагышлы чагымны,
Әрнүдән саташкан кап-кара төннәрем…
Бәхеттән баш җуйды дип көткән мәлеңдә
Ялгызым хәсрәттән йомылып үлгәнем…
 
 
Белгертмәм, дөньямда җәһәннәм газабын,
Чарасыз мизгелдә түгелгән яшемне.
Гәүдәләр янәшә йөрсә дә сизмәссең,
Җанымны урталай аерган яшенне.
 
 
Елмаю сүрүен йөземә элгәндә
Җилләргә сибәрмен йөрәктән көлемне.
Бер гамьсез күңел дип, ышанып тыңларсың —
Мин сиңа сөйләрмен бәхетле көнемне!
 

 
Милләт йөзе нинди була?
Сакаллымы, кершәнлеме?
Җил-давылы алдан йөргән
Атлар инде өшәндеме?
Сызгырамы, аһылдыймы
Җәяләрдән аткан уклар?
Таушалганмы, ташланганмы
Ата-баба салган утар?
Милләт теле нинди була?
Карусызмы, агусызмы?
Әрсез диеп кагалармы
Тәкъдиренә талымсызны?
Ак кирмәннең йөзе ак дип,
Җуелдымы уяулыгы?
Кемгә – туган, кемгә – дошман,
Кемгә исә… кулъяулыгы…
Бөеклектән боеклыкка
Ничә шәһит, ничә корбан?
…Дәрья кебек дымлы инеш,
Дала исе килә кырдан…
 

 
Кесә тулы – давыл! Дөнья тулы
Дәрвиш җанлы бәндә…
Йөрәк белән йөрәк ничә кабат
Ызан бүлгән мәлдә…
Мин бары тик яшим.
 
 
Рух зинданы – шыгрым. Шом көткәнгә
Дәҗҗал инде сафта.
Тере көе җеназаңны укып,
Күмеп куйган чакта…
Мин бары тик яшим.
 
 
Ашык-пошык ак ямаулык тегеп,
Күңелдәге кергә,
Җиденче кат күк дип белгән
Йолдыз тулы җирдә…
Мин бары тик яшим.
 
 
Шытмаган гөл, юш килмәгән төшнең
Мең кат алып үчен,
Йөрәгемә ачкыч табалмыйча,
Ваз кичкәннәр өчен…
Кабатлыймын:
Мин бары тик яшим!
 

 
Буран диеп кабат тилерүем…
(Терелүем булса иде дә бит!..)
Язга кадәр иләс-миләс уйлар:
Әллә палач кирәк, әллә табиб?..
 
 
Кабат буран…
Иле белән кабат тыгылышта…
Кемдер каргый хәзер кар көртләрен.
Буран кочам, ә бит юньле хуҗа
Күптән бәйләп куйды үз этләрен.
Кабат буран…
Беркемгә дә килми акланасым,
Аңлатасым бураннарның көчен!
Йөрәкләргә кайчак давыл кирәк
Җаннар пышылдавын тояр өчен!
 
 
Кабат буран…
Кисәтәләр акыл утыртканнар:
Бу буранда юләрләнү – хәтәр!
Алар белми минем яшәгәнне
Бер бураннан икенчегә кадәр.
 

 
Ике икең дүрт. Дүрт икең сигез —
Корасы иде үзеңне шулай.
Төп-төгәл. Ачык. Артык хисләрсез.
Син – җайлы кеше. Заманга кулай.
 
 
Кемне борчый соң: синең дөньяңда
Ике икең биш икән чишелеш?!
Дөрес адәмнәр төзәтер, җайлап:
Кагыйдә, канун, тәртип бар, имеш!
 
 
Беркем ышанмас, синең илеңдә
Елгалар акса үрләргә табан.
Алай булалмый! Ике икең дүрт!
Диеп тукырлар җаныңа һаман.
 
 
Куып кертергә бердәм кысага —
Тиеш! Ярамый! Яхшы түгел лә!
Һәм аның саен минем Күкләрем
Офык артына ташып түгелә!
 
 
Ике икең биш! Кояшым – яшел!
Чирәмем – зәңгәр, чиксез галәмем!..
Кисәткән идек, дияр күргәннәр
Җирдән сөрүен мине гавәмнең.
 
 
Качып бетәрләр дөрес иптәшләр,
Ваз кичәр, бәлкем, бүгенге дус-иш.
Үзгәрер гәүдә. Үзгәрмәс иман.
Бигайбә, дөнья, ике икең биш!
 

 
Көтәсең… «Көтмә!» дип сорадым,
Көтмә дип үкседем, ялварып.
Җилләрдән үтендем: илтегез,
Сөйми дип, сүзләрнең ялганын!..
 
 
Ничә кат киселгән өметләр,
Өеңдә җиде ят ут элгән…
Юлыма төбәлгән күзләрең,
Көтмә син! Көтмә син… Үтенәм…
 
 
Чакрымнар, дәверләр, дөньялар
Кайчандыр аерган кисәкләп…
Йөгәннәр кулда дип, кем генә
Бәхетне туа соң исәпләп?
 
 
Көтәсең… Чытырдап кысылган
Учыңда – дәвасыз әрнүең.
Нигә соң җаннарны кузгатмый
Һәр китү? Һәр кайту? Һәр үлем?
 
 
«Көтмә, дип, көтмә!» дип, юлларны
Бураннар иркенә тапшырдым.
Ә үзем… чарасыз тәкъдирдән
Кар күмгән эзеңә баш ордым…
 
 
Бәхиллек сорады иреннәр:
Гафу ит!.. Риза бул!.. Көтмә син!..
Күшеккән җанымда – әманәт:
Минем дә көткәнне белмәсен…
 

 
Бу дөньяның төксе чыраена
Ияләнгән идем! Күптәннән…
Арган идем, Кеше тапмый йөдәп,
Карашларын җирдән күтәргән…
 
 
Вак җаннарның эре адымына,
Түбәннәрнең биек үренә…
Күнеккән дә кебек иде күңел,
Юшкын яткач бәгырь түренә.
 
 
Иртәләре – гадәтләнгән иртә,
Җайлы ласа атлау бер эздән!
Кояш исе!
Кояш исе керде! —
Тансык тамчы тамды күземнән.
 
 
«Кояш исе!» – читән-коймаларда,
Черем иткән киртә очында!..
Ышанмыйча, тезгеннәрен тарттым:
Рәшәдер ул, күңел, очынма…
 
 
«Кояш исе!» керде һәм туктады
Егыла-тора чапкан дөньясы.
Колакларга тынлык пышылдады
Фани җирнең бакый догасын.
 
 
Чуар уйлар эңгерләрдә калды,
Гамь йөгерде кинәт каныма.
Рәхәт бәхет: күнегәсем килә
Кояш исе! кергән җаныма.
 

 
Тимәгез җаныма, керсен дә бикләнсен —
Гасырга, мең елга… инде бит барыбер…
Барыбер – шом тулган бу сүзнең дәһшәтен
Аңларга ничек тә бер йөрәк табылыр.
Табылыр! Ваемсыз изрәгән җилләрне
Уятып йөрер дә, офыкка кул изәр.
«Ә-һә-һәй!» дияр ул, дөньяга яратып,
Каршы ал, кабул ит – яшәргә Мин киләм!
 
 
Җилләрдә җилфердәр җитен чәч бөдрәсе,
Күзләре йөгерер үзәннән тауларга…
Сизмәс тә: җәяләр, мылтыклар, ятьмәләр
Мең хәйлә корырлар бер йөрәк ауларга.
 
 
Хыяллар калыр да офыкка эленеп,
Битләрдән җуелыр гөнаһсыз алсулык…
Кыйналган, кешеләр җанына сыймаган
Ул әйтер йөрәккә, китик без, алҗыдык…
 
 
Дөньяны кочам дип ымсынган күңелләр,
Киереп ачылган ишекләр ябылыр…
Ничәнче мәртәбә бертөрле чишелеш:
Миңа да, сиңа да, аңа да… барыбер…
 

 
Ак биләүдән калган ал яулыкны
Кыса төшеп маңгай тирәли,
Бии-бии ардык. Ә аннары
Җил йөгерде җаннан үтәли…
Иреннәрдән күкрәк сөте тамган,
Җәннәт исе истә чагында
Кем уйлаган гайрәт чигәр диеп,
Дөньясыннан еллар чатында?
 
 
Без килгәндә юкса, мәхәббәттән
Тулган иде һәрбер күзәнәк!
Гамьсезлеккә алыштырдык барын
Һәм… Күкләргә иттек хыянәт…
Эзләнгәндәй булдык, вөҗдан дидек…
Салкын идек, җиһан өшерлек.
Бер ятланган сүзләр кабатланды…
Ә тансыгын… ерак яшердек.
Үз балтабыз чапты тамырларны
Ярым шашкан идек… ярым ач…
Шул халәттә кире кайтырбыз бер…
Күкләр ләкин инде танымас…
 

 
Җансыз шәүлә идем. Син киткәндә.
Дөньям җуйды соңгы терәвен.
Рәнҗемәдем… Рәнҗемәдем сиңа!..
Мин бары тик бәхет теләдем!..
 
 
Күрми киттең… Минем әрнүләрдән
Җиһан тетрәп, Күкләр елавын…
Сагышымнан акыл язар мәлдә,
«Ул – бәхетле!» – диеп юандым.
 
 
Еллар үтте… яраларны җөйләп,
Кан-яшемне сөртеп яңактан.
Көтмәгәндә… (ә бит көткән идем!)
Син очрадың миңа кабаттан.
 
 
Танымадым. Кайда соң ул караш?
Көчле рухның көчле гәүдәсе?..
Мин табынган күзләреңдә бүген —
Яраланган бөркет шәүләсе.
 
 
– Кичер! Кичер… Пышылдаган иңрәү
Туктатты күк дөнья гүләвен…
Рәнҗемәдем… Рәнҗемәдем сиңа!..
Мин бары тик бәхет теләдем!..
 

 
Кемдер иртә килде, кемдер соңрак —
Җай булдымы әллә сайларга…
Без туганда кунык төшкән иде
Манарага кунган айларга.
 
 
Иртәләгән җаннар дала исен
Кирмән итеп үтте яуларны.
Соңгарганнар – без дә шунда инде —
Көтте һаман күктән яуганны.
 
 
Ә бит килгән иде бер сулыйсы
Бал ягылган хөрлек һавасын!
Идел аша озатылган икән —
Кайсы дәверләрдән табасың?
 
 
Соңга калган бичаралар беркөн
Уйлап тапты шомлы риваять:
Уйнаш икән сөю, ул кадәр үк
Дәһшәт түгел икән хыянәт!..
 
 
Тетрәп куйды дөнья. Манарадан
Ташланды күк җиргә горурлык.
Алкышлардан башны җуйган чакта,
Аягүрә килеш егылдык.
 
 
Бозылдыкмы әллә, үзебезне
Артык жәлләп, артык иркәләп?
Ахры, мәңге эчтән сызарбыз күк
Ник тумадык, диеп, иртәрәк.
 

Гөлнур Корбанова

Гөлнур Равил кызы Корбанова (Хәсәншина) 1979 елның 19 мартында Татарстан Республикасының Актаныш районы Пучы авылында укытучы гаиләсендә туа. 1996 елда Пучы урта мәктәбен тәмамлый.

Г.Корбанова әдәбият мәйданына мәктәп елларында ук килә. Шул чорда аның беренче шигырьләре, мәкаләләре, хикәяләре «Сабантуй», «Ялкын», «Мәгърифәт» кебек газета-журналларда басыла.

1996–2001 елларда Казан дәүләт университетының татар филологиясе, тарихы һәм көнчыгыш телләр факультетында укый. Шагыйрәнең студентлык еллары да иҗади активлык белән уза: «Казан утлары», «Сөембикә», «Идел» журналларында әдәби әсәрләре дөнья күрә.

2006 елда Татарстан китап нәшриятында «Уемның куены» исемле беренче китабы басыла. 2007 елда «Утлы яшеннәргә кагылсаң» исемле шигырьләр җыентыгы, 2012 елда балалар өчен табышмаклар, шигырьләр тупланган «Аю булу кыенмы?» китабы нәшер ителә.

Гөлнур Корбанова – популяр җырлар авторы да. Шигырь– ләре төрек, чуваш, рус, балкар, азәрбайҗан телләренә тәрҗемә ителгән.

2008 елдан Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы.

 
Ява карлар, куна карлар
иңнәремә,
шөкер итәм бу карларны
күргәнемә.
Шөкер итәм бу көннәрне
күргәнемә,
көннәр буе нидер эшләп
йөргәнемә.
Яратам мин кышның карын,
бураннарын,
бураннарның адаштырмый
торганнарын,
бураннарның тансык кына
булганнарын,
сагындырып урамнарга
тулганнарын.
Карлар ява, карлар ява,
ишеп-ишеп,
аклыгыннан якты кала,
җанга күчеп,
аклыгыннан аклык кала,
җанга күчеп,
бу аклыкны таптавы да
әллә ничек…
 

 
Офыкларга кадәр ерак әле,
ерак әле миңа шәфәкъләргә,
баш очымда – кояш эсселеге,
үзәннәрем – куе чәчәкләрдә.
 
 
Беркөн, әнкәй, кояш сүрелгәндә,
дөньяларым көзгә күмелгәндә,
күлмәкләрең киеп караганда,
синекедәй чәчләр агарганда,
көзгеләргә карап көенгәндә,
кулларымның көче кимегәндә,
 
 
мин аңлармын синең күңелеңне,
мин тоярмын һәрбер күзәнәген.
Миндә булыр синекедәй күзләр
һәм күрермен дөнья үзгәргәнен:
 
 
без кайтмаган көннең озынлыгын,
кояшының хәтсез кызулыгын;
саксыз әйткән сүзнең авырлыгын,
дәшмәвеңне, җыеп сабырлыгың;
балалардан көткән җылылыгың,
җылылыкның нинди олылыгын
 
 
мин аңлармын беркөн. Аңлаганда,
сагыш ургып тулыр күңелемә.
һәм шул чакта син булмассың, әнкәй…
Син булмассың – үксеп түгелергә.
 
 
Сагынуга түзалмыйча ул җан
сине эзләр синсез сукмаклардан,
үткәннәрне салыр хәтерләргә,
юатырга теләр. Кадерләргә.
…Аланнарым алсу чәчәкләрдә,
ерак әле, ерак шәфәкъләргә…