Текст книги "Aşeka"

Babacan Pesenkurdu

AŞEKA

Eşq – ondan imtina edə bilməyənlərindir…

Ön Söz

Dünyada milyarddan çox insan olsa da,

Sənsiz palıd meşəsində yaşayan çinar kimi tənhayam…

* * *

Hər şey eşqin varlığı ilə başladı.

Hər canlı onunla həyata gözünü açdı və onunla da yox oldu. Can verənlə can alan eyni idi, amma mərhum hər zaman biz olduq…

Halbuki, eşqin heç bir təqsiri yox idi…

Ağıllı canlılar idik.

Eşq qəlbimizə qoyulmuşdu, biz isə ayrılığı kəşf etdik!

Məsələn, gecələrin uzunluğunu, açılmaq bilməyən səhərlərin eşqsiz dünyaya gəlmədiklərini də öyrəndik.

Eşqimiz hər zaman ulduzlu, əlaçı idi, amma buna baxmayaraq, şəhadətnaməmizi alıb bu həyatdan məzun ola bilmədik…

* * *

Həyatımı sənin dodaqlarında buraxmağa belə razıyam…

* * *

Sinəmiz sevgi ilə dolu idi. Yerini başqası ilə əvəz etmədik, “Qoy ciyərlərimiz parçalansın” – deyə düşündük.

Köksümüzə yarın nəfəsindən başqa nəfəs toxundurmadıq.

Bəlkə də, eşq ilə ayrılıq arasındakı səyahətdə bir dayanacaq idik: səhv insanların gəldiyi, doğru olanların isə getdiyi bir dayanacaq…

Onlar getdi; geridə qalan həmişə biz olduq!

* * *

Biz ola bilsəydik, hər şey ola bilərdik.

* * *

Eşq üçün dünyadakı hər yeri gəzdik, hətta göy üzünü, dərya üzünü, yer üzünü belə…

Arxasınca səhralara düşdük, sərgərdan olduq, dağları dəldik, öldürdük, öldürüldük.

Qəm, kədər – heç biri bizi incitmədi, amma Yarın bir sözü ilə büllur qab kimi qırıldıq, çilik-çilik olduq. Tənhalığına və yarsızlığına sahib çıxan biz nə olursa, olsun təslim olmadıq.

Sanki bütün dünya ondan ötrü darıxırmış kimi bizə gəldi.

Çünki bizim üçün dünya sadəcə Eşqdən ibarət idi!

* * *

İçimdə elə bir tənhalıq var ki, hamınıza bəs edər.

* * *

Şair deyir ki, “Səni düşündüm… Sonra heç nəyi…”

Dediyi kimi də olurdu. Yardan başqası yalan idi və Eşqin yardan başqa bir dərmanı yox idi.

* * *

Kimin nəyi var bilmirəm, amma mənim üçün bir tək Sən yoxsan…

* * *

Bəzən Eşq ağlımıza özgə vaxt düşünmədiklərimizi gətirirdi.

“Bitdi” deməklə bitmir ki…

Boğazımıza sanki yumruq kimi bir şey ilişib qalır və udquna bilmirdik.

Yara qəzəblənib imkansız olanı belə özümüzə deyirdik.

* * *

Mən burada başqasını sevsəm, Dünyanın o başında sənin canın yanar…

* * *

Halbuki, nə biz başqa birini sevməyi ağlımıza gətirərdik, nə də o, bizi canını yandıracaq dərəcədə sevmiş ola bilərdi.

Soruşsaq belə, cavabını ala bilməyəcəyimiz suallarımız vardı…

* * *

Sən gedəndən sonra nə edəcəyimi bilirsən?

Bilirsənsə, nə olar, mənə də de…

* * *

Biz Eşqə qarşılıq gözləmədən bağlandıq. Bizə görə Eşq də elə budur.

Sevgilim, bu, eşqdir.

Siqaret, kibrit deyil.

Mən sənə görə yanıram, sən mənə görə yanmasan da, olar…

Eşqdə darıxmaq deyə bir şey vardı və bu, bizim ən gözəl etdiyimiz iş idi.

Gedən gəlsə də, gəlməsə də darıxırdıq. Vacib olan Eşq idi, qovuşmaq isə təfərrüat!

* * *

Bir çoxumuz darıxmaq üçün sevmişik, qovuşmaq nə həddimizə?!

* * *

Eşq bizə cəsarət verirdi.

Sevmək bacarığımız tədricən inkişaf edir, daha güclü sevir və daha çox qorxularımızla üzləşirdik.

Bəzən çox cəsarətli sözlər deyirdik.

* * *

Bir halda ki, eşq sənsən, necə istəyirsə, elə də gəlsin.

* * *

Dünya yaranandan bəri Eşq üçün yaşayan biz, ona sahib olduğumuz gecələr sükunət içində yatıb, onunla açdığımız səhərlərimiz üçün şükr etdik. İstər sevgilimizi bizdən alan həyat olsun, istərsə də həyatımızı bizdən alan sevgilimizin özü olsun, biz yenə də bezmədik, usanmadıq.

Bəzən içimizi dəlib-deşən, qəlbimizi yandırıb yaxan bir hisslə yaşadıq. Eşqə olan inamımızı heç bir zaman itirmədik və həmişə bir ümidlə dedik:

“ÜRƏYİM CİNGİLDƏDİ… DEYƏSƏN, MƏNİ SEVDİN!”

AŞEKA

Eşq elə zərifdir ki…

Hökm yeri də odur, Cənnət bağı da…

* * *

Keçmiş zamanlarda köç edən bir qrup ərəb qəbiləsi səhrada tapdıqları vahəni ilahi hörmətlə salamladı. Bu böyük mükafat Allahın hədiyyəsi idi. Tapdıqları sudan dəvələr və uşaqlardan sonra kişilər və qadınlar doyunca içdilər. Sonra qəbilə başçısı gecəni burada keçirməyə qərar verdi.

Həmzə on beş yaşına yeni qədəm qoymuş kök oğlan idi. Dərisi bütün ərəblərdə olduğu kimi tünd qəhvəyi rəngə çalırdı. “Allah məni onun üçün dünyaya gətirib” – deyə düşündüyü Elif vardı. Ona olan sevgisini Elifdən başqa heç kəsin anlamayacağı tərzdə gizlədə bildiyi kimi, yeni tərləyən bığını da qəhvəyi dərisində gizlədə bilirdi.

Elif ailəsinin saymadığı qız uşaqlarından sadəcə biri idi. O, Həmzədən iki yaş kiçik idi, cəmi on üç yaşı vardı. Yaşıdlarının körpə səsləri gecənin zülmət qaranlığında səhranı iki yerə bölən bir pərdə kimi parçalayırdı.

Elif qələm qaşlı, sürmə gözlü, qıvrım saçlı dilbər idi. Onun da gözü Həmzədən başqasını görmürdü. Ancaq Elifin dəyəri ən az iki dəvə idi. Həmzə isə kimsəsiz, yetim idi. Körpəlikdə çox ağladığı üçün hansısa qadın onun adını “Həmzə” qoymuşdu.

Həmzənin dəvəsi yox idi. “Allahın qulu” əbası və Elifə olan eşqindən başqa heç nəyi yox idi.

Köç edənlər üçün gecələr gündüzlərdən daha təhlükəli idi. Həramilər bir yana, səhra itləri və insanların o itlərdən daha qorxunc hekayələr uydurması hər kəsi vahiməyə salırdı. Sanki qaranlığa baxdıqca o zülmətdə adamın gözünə məşum, vəhşi varlıqlar görünürdü. Onları görən gözlərin sahibini tapıb zehnində ona hücum edirdilər.

Keşik çəkmək növbəsi Həmzədə idi. Kaman ustası olan Həmzə, qabını oxlarla doldurub, yayını yoxladı və vahədəki keşik yerini tutdu.

Səhər doyunca su içəndə heç vahənin kənarında bitən ağacı görməmişdi. Bu ağac indiyədək səhrada rastlaşdığı digər ağaclara bənzəmirdi. Bu ağac hündür xurma ağacı idi və aşağı hissəsindən də bar vermişdi. Ağacın qəhvəyi rəngli saçaqlı gövdəsindəki yaşıl yarpaqlar Həmzənin diqqətini çəkdi. Bu yarpaqlar sarmaşıq yarpaqları idi. Həmzə ilk dəfə ağaca dolanmış sarmaşıq görürdü. Nədənsə həmin an Elifi xatırladı. Sarmaşığın Elif, xurma ağacının isə özü olduğunu xəyal etdi.

Sonra onu xəyallarından ayıran səs eşitdi… Kimsə gəlirdi!..

Həmzə diqqətlə qulaq asdı. Ayaq səslərindən gələn şəxsin yaşlı və tək olduğu aydın idi. Altmışdan çox yaşı olardı və çox güman ki, sol əlində əsası vardı. Əsanın ucunda bıçağın olduğunu isə daşlaşmış kaktus qabığına dəyərkən çıxartdığı dəmir çıqqıltısından başa düşmüşdü.

Rəqibi səhrada tək qala biləcək qədər bacarıqlı idisə, demək, həm də güclü idi. Külək əsmədiyindən qulduru qəfildən tuta biləcəyini düşündü. Həmzə gülümsəyəndə dodağını sağ tərəfə əyirdi, elə indi də dodağını əymişdi.

Fikirlərşdi ki, qulduru tutsa, qəbilədə onu qəhrəman elan edərlər və bəlkə də, Eliflə evlənməyinə razı olarlar.

Ancaq həqiqət qarşısını kəsən bu şəxsin kölgəsi kimi aydın idi. Ay sonu peyda olan dolunay həmin kölgəyə daha da əzəmət qatmışdı. Səhra siçovullarının belə səsi çıxmırdı. Ölüm də səssiz sonluq idi…

Ürəyinin döyüntüsünü özü belə eşidirdi. Oxu çıxarıb, yayı dartıb, hazır tutub şahin kimi ətrafı izlədi. Ağlına Peyğəmbərin (s.a.s) Səd Əbu Vəqqas üçün etdiyi dua gəldi və o duadan özünə də pay ayıraraq eyni anda həmin duanı dodaqaltı mırıldamağa başladı: “Allahım, atdığımı hədəfə çatdır və duamı qəbul et…”

Kölgə yaxındır, ox səbrsiz…

Ölüm və həyat, bir-birinə yaxın, lakin bir-birinin əksi olan iki məfhumdur…

Halbuki, Həmzə Elifin o al dodaqlarına bir busə vermək istəyərdi.

Qəlbində “Elif! Elif!” deyə qışqırdı…

Kölgə getdikcə aydın olurdu. Sol ayağı axsayan bu şəxs tanış səslə Həmzəni çağırdı.

– Həmzə, mənəm, Qul Əli.

Həmzə dərindən nəfəs aldı. Yaşam sevinci qəhrəman olmaq fürsətini itirməyinin kədərinə qarışdı. Gələn köçərilərin ağsaqqalı Qul Əli idi. Qəbilənin əks istiqamətində 3-4 kelaynak quşu ovlayıbmış. Axsaq ayağına görə qəbiləyə ancaq indi çata bilibmiş. Dincəlmək üçün vahəni seçən Qul Əli susuzluğunu yatırandan sonra Həmzəyə baxdı. Sonra da Həmzənin arxasındakı xurma ağacına dolanmış sarmaşığı gördü. Elə o an tük ürpədici səslə qışqırdı:

“AŞEKA!”

Sanki möcüzəymiş kimi gözlərini bərəldib heyranlıqla “Aşeka”-ya baxırdı. Əlləri titrəməyə, başını sağa-sola yelləməyə başlamışdı. Həyəcanla: “Aman Allahım, Uca Allahım, odur, bax, odur… Aşekadır!” – dedi. Dodaqları yüksək hərarətdən titrəyən uşaq kimi idi.

Bayaqdan xurma ağacının yanında duran Həmzə nə baş verədiyini anlamağa çalışırdı. Qul Əli əsasını hər iki əliylə tutub diz çökdü.

“Aşeka, eşq, eşq, eşq…” deyərkən göz yaşları Ay işığı düşən vahəni belə qısqandıracaq saflıqla yanağından saqqalına doğru axdı. Bu möcüzənin həqiqət olduğunu anlayanda Həmzəyə izah etdi:

“Rəbbim eşqi aləmdəki bütün yaradılmışların içində sadəcə insanın qəlbinə qoydu. Məhz buna görə də Rəbbimin əmri ilə digər yaradılmışlar insana səcdə etdi.

Dünyada hər şey sevməklə başladı…

Eşq bir insandan digər insana Rəbbimizin əmri ilə paylandı.

Bu xurma ağacı da özünü onu eşqiylə əhatə etmiş həmin sarmaşığa həvalə edib. Sarmaşıq xurma ağacını səhranın fırtınalarından, günəşin qızmar şüalarından qoruyacaq. Bununla yanaşı ağacın suyundan içərək yaşayacaq.”

– Amma bir gün ağacın suyu bitəcək və ağac quruyacaq! – Həmzə dedi.

Həmzə sözünü bitirməmişdi ki, Qul Əli dedi:

– Doğrudur. Eşqi üçün öləcək.

– Ağac quruyandan sonra sarmaşıq da quruyacaq.

– Elədir, – Qul Əli dedi, – o da eşqi üçün öləcək… Həmzə, eşq elə budur. Eşq özünü unudub yara çatmaqdır. Eşq bu ağac və sarmaşıq kimi yox və var olmağı istəməkdir… Eşq – bu ağac və sarmaşıq kimi onları bir-birinə bağlayan eşqin onları ayıracaq sonun əvvəli olduğunu da bilməkdir. Eşq bu ağac və sarmaşıq kimi zirehsiz və haqq-hesabsız verə biləcək hər şeyini fəda etməkdir. Eşq bu ağac və sarmaşıq kimi ona İlahi mükafatmış kimi sarılmaqdır. Eşq bu ağac və sarmaşıq kimi onunla, yalnız onda yox olmaqdır… Eşq bu ağac və sarmaşıq kimi yox olmaqdan qorxmayanların haqqıdır.

Həmzə Qul Əlinin dediklərinə göz yaşları ilə qulaq asır və “Elifin yanına getməliyəm” deyir.

Qul Əli müəyyən müddət idi ki, Həmzənin Elifə olan hisslərindən xəbərdar idi. Elə ona görə də “Get”, Get, get, Aşeka…” – dedi.

Həmzə Elifin çadırına getməzdən əvvəl atlardan birini qaçırdır və Qul Əliyə əmanət edərək bir azdan Eliflə gələcəyini deyir. Sakitcə Elifin çadırına yaxınlaşır. Elif isə Həmzənin quş kimi ötməsini harada olsa, tanıyar. İki aşiq Qul Əlinin yanına gəlib ata minərək oradan uzaqlaşır.

Səhər açılmamış iki aşiqin qaçdığını bilən köçərilər onların izinə düşürlər. Köçərilər həyat təcrübəsi olmayan bu aşiqləri Həmzə ilə qısa döyüşdən sonra tuta bilirlər.

Aşiqlər bir-birini bərk qucaqlayır.

Ağacın suyu bitir.

Sarmaşıq ağacı daha da qucaqlamağa başlayır.

Ağacın suyu bitir.

Ağac ölür.

Sarmaşıq da ölür.

Aşeka ölür…

* * *

Rəvayətə görə həmin köçərilər qum fırtınasında tələf olurlar.

Sonra isə Elif və Həmzənin öldürüldüyü yerdə, səhranın ən qızmar yerində səmadan Ay işığını oğurlayan bir vahə yaranmışdır. Vahənin kənarında xurma ağacı yetişir və o ağaca dolanan sarmaşığın üzərində yuxarıdan aşağıya doğru düz, incə bir xətt yaranır.

Hər dəfə vahədən keçən ərəb yolçuları o ağacla sarmaşığa baxıb “Aşeka… Aşeka…” deyirlər və tədricən aşekadan “eşq” sözü yaranır.

Aşeka gəmisi

Şəhərdaxili su nəqliyyatına yeddi sərnişindaşıma gəmisi əlavə edilirdi. Adının çəkilməsini istəməyən iş adamı bələdiyyəyə yeddi gəmi bağışlayacaqdı. Bunun qarşılığında isə sadəcə bir xahişi vardı: Gəmilərdən birinin adı Aşeka idi və istəyirdi ki, bu gəminin adı dəyişdirilmədən bütün qaydalara əməl edərək öz köhnə heyəti ilə birlikdə xidmətə buraxılmalı idi.

Gəmidə təkcə kapitan çatışmırdı, qalan bütün heyət əvvəlki işçilərdən ibarət olmalı idi. Bu gəminin və işçilərin bütün ehtiyacları da həmin iş adamı tərəfindən ödəniləcəkdi. “Seçkidən əvvəl əsl güc nümayişi olacaq”, – deyə bələdiyyə sədri düşündü. Çox isti gün idi, sanki hava bütün nəmi insanların üzərinə yönəltmişdi.

Gəmilər bir-bir limana yan aldı. “Aşeka” köhnə olduğu qədər də baxımlı və heybətli görünürdü. Digər altı gəmi isə ilk dəfə bu şəhərdən işə salınaraq səfərə çıxacaqdı. “Aşeka”nın taxta gövdəsi, insanların qəlbinə istilik bəxş edən qəhvəyi rəngli həssas cilası ilə sanki “Mən buradayam” deyirdi. Yürüş qrupundan və ibtidai sinif şagirdlərindən ibarət olan izləyicilər bir neçə siyasətçinin heç bir dəyəri olmayan lazımsız çıxışlarını dinləyirdilər. Axır ki, nitqlər və marşlar bitmişdi, gəmi heyəti xalqı salamlayırdı. “Aşeka”nın kapitanı admiral kimi zəhmli durmuşdu. Gəminin heyəti katipanı saymasaq, altı nəfərdən ibarət idi. Kapitanın isə ilk səfəri “Aşeka” ilə olacaqdı. Anası yunan, atası isə türk olan kapitan dənizçilik məktəbini yüksək qiymətlərlə bitirmiş, ağıllı və çalışqan gənc idi. Qağayıları uçarkən seyr etməsindən sevməyi bacardığı hiss olunurdu. Bələdiyyə sədrinin təbrikləri və xoş arzuları ilə uşaqların alqış sədaları altında uzaqdan dənizin sahibi kimi dayanan

“Aşeka”, “Vira!” – dedi.

“Aşeka”nın bu şəhərdəki sərnişinlərinin diqqətini çəkən ilk şey illər əvvəl hazırlandığı məlum olan mərmər daşın üzərinə həkk edilmiş şeir idi:

* * *

Bu dənizdə bu gecə,

Ulduzların altında yuxusuz uzanarkən,

Dayanmadan adını sayıqladım.

Dilimdə Sən varkən

Dincəlməkçün verdiyim

Hər qısa və əfkarlı nəfəsdə belə

Adını hecalara bölmədim…

* * *

Dörd boyoz¹, iki yumurta

Eşq – bir buğdanın üyüdüləcəyini bilə-bilə

Külkli gündə etdiyi rəqsin qədrini bilməsidir…

Bazar ertəsi idi. Bazar gününü sevən hər bir insan kimi mənim də bazar ertəsindən zəhləm gedirdi.

Əslində, kimi aldadıram ki, sevdiklərimdən uzaqlaşdıqdan sonra ən çox özümə nifrət edirdim.

Oxuduğum şəxsi inkişaf kitabı bütün həyatımı dəyişdirdi. Kitabın oxucuya çatdırmaq istədiyi əsas fikir bu idi ki, insanları sevməsən, əziyyət də çəkməzsən. Yəni həyatında dəyərli şey nə qədər azdırsa, bir o qədər çox xoşbəxt olarsan.

Çünki onda həyatında səni incidəcək şeylərin sayı az olur. Yetim və kimsəsiz olaraq ana nənəsinin böyütdüyü və həyatındakı yeganə qohumu olan (ən azından mən belə bilirəm) nənəsini infarkt nəticəsində itirən mən, bütün dostlarımdan uzaqlaşdım. Ən pisi də odur ki, heç kimə həyatıma daxil olmağa imkan vermədim. Quduz it kimi hamıya hürdüm, özümdən uzaqlaşdırdım. Əslində, mənim kimi Sosiologiya oxuyan birinin insanlardan uzaqlaşması hər kəsin ayrılıb, amma eşqdən dən vurması qədər anormal bir hal olmamalıdır.

Gəmiyə gecikəcəyəm.

* * *

Bu gün bu iskələdə boyoz satan baba olaraq tanınmağımın iyirminci ili tamam oldu. Son doqquz ili sənsiz keçirtdim!..

Qarşıyaka birinci liqaya yüksəldi, daha sonra aşağı liqaya düşdü.

Övladlarımız məzun oldular. Qızımız ailə qurdu, oğlumuz da nişanlandı. Qızımızın Taylan adında oğlu, bizim ilk nəvəmiz doğuldu.

Ey, Cavidanım, ey, həyat yoldaşım! Sən ölməsəydin, bu dünyada yaşamaq mənə bu qədər bayat gəlməzdi. Sən getdin, mənim də başım nəvə-nəticəyə qarışdı. İzmirlilər bu iyirmi ildə boyozla yumurta yeməkdən heç bezmədilər.

Son doqquz ili də sənsiz keçirtdim!

Bilirsən ki, bu işə iyirmi il əvvəl başımda daşıdığım sini ilə başlamışdım. O vaxt ibtidai sinfə gedən uşaqlar arasında indi vəkil, həkim, usta olanları var. Bəzən rastlaşanda əlimdən də öpürlər, amma qürbət eldən qayıdanda öldüyündən xəbərsiz olanlar səni soruşanda…

Ax!.. Sənin yoxluğunu bildikləri an çox pis olurlar. Mən sənin haqqında “o” deyərək üçüncü şəxs kimi keçmiş zamanda danışanda… Şair Atilla İlhanın şeirindəki kimi…

Sözün ardını gətirə bilməyəndə boğazım ayaqqabı bağı kimi düyünlənir. Əlim ayağıma dolanır, gözlərim dolur…

Uşaqlar kədərlənirlər. Onsuz da, doqquz ildir həsrətindən bərbad haldayam. Onların kədəri işıq, yol, su pulu kimi geri qayıtmayan vergilər tək çökür üstümə. Sənsizliyin ağrısı düşündüyündən qat-qat əzablıdır…

Artıq iyirmi ildir ki, boyoz satıram… Son doqquz ili sənsiz keçirtdim! …

* * *

Gəmiyə gecikirəm. Heç boyoz satan babadan da qəlyanaltılıq ala bilmədim. Ah, bu jetonu ata bilsəydim… Of! Gəmidən fit səsi eşidildi. İmtahana da gecikirəm…

– Xanım, kənara çəkilin! Çox sağ olun, xanım. Tullananda müvazinətimi itirdim.

Gözəl qız imiş. Baxan kimi tələbə olduğu bilinir. Barmağında üzük yoxdur. Hər halda, bu qədər gözəllik səhər günəşinin möcüzəsi deyil. Yüz faiz İzmirlidir.

– Çay var… Çay!

– Qardaş, iki çay ver. Birini xanıma.

– Bir dənə də qənd götürə bilərəm? Məndə də boyoz var, istəyərsiniz?

– Ooo, iki boyoz, bir yumurta. Heç tələbəyə də belə sual verərlər? Kobudluq