Текст книги "ГИНГЕМАНИНГ ҚИЗИ Биринчи китоб"

– Наҳотки биз мана шу… уфф-фф-фо-ооо… мана шу сассиқ балчиққа тушсак? – ҳавотир билан сўради у.

– Бошқа иложимиз ҳам йўқ, – елка қисди Дило. – Сен қўрқма, бу фаслда ботқоқлик анча саёз бўлади. Бу этигинг билан Қарағай оролигача бемалол етиб бориб, ҳатто оёғинг ҳўл ҳам бўлмайди. Фақат менинг изимдан қадам-бақадам юриб, йўлни эслаб қолсанг бас. Мен яширин кечувга белги қўймаганман, акс ҳолда эртага бутун қишлоқ югуриб келиб, ҳамма қўзиқоринларимизни териб кетади.

У хира тортиб ётган сувга шаҳдам қадам қўйди. Корина ҳатто кўзларини юмиб олди: унга худди ҳозирнинг ўзидаёқ дадаси бор бўйи билан балчиққа чўкиб кетадигандай туюлди. Лекин Дило фақат болдиригача балчиққа ботди, холос.

Дило ортига қараб, қизига кўз қисиб қўйди:

– Қўрқма, қизим! Бу ердан оролгача қўл узатсанг етади. Қўзиқоринларни йиғиштириб олиб, эртага катта бозорга олиб тушамиз. Ойинг сенга берган ваъдасига мувофиқ янги кўйлак ва ковушчалар олиб беради. Лекин ҳозирча мендан ортда қолиб кетма ва четга бир қадам ҳам боса кўрма.

Корина истамайгина отасига эргашди. Ҳеч қанча ҳам вақт ўтмасидан, қизчанинг оёғи тойиб сирпаниб кетди ва балчиққа ботишига бир бахя қолди – яхшиямки, отаси уни дарҳол қўлларига кўтариб олди.

– Сизнинг касофат оролингизга бормайма-аа-аа-ан! – ариллай бошлади Корина. – Ўзингиз боравери-ии-ии-инг!

У қорақарағай остидаги харсангтошга ўтириб олди ва ичига озроқ сув кирган этикчаларини ечди.

– Сени нима қилсам бўларкин-а! – ҳафалик билан деди Дило. – Эҳ, ўғил бола бўлганингда-ку… Бўпти, майли, шу ерда кутиб ўтир. Лекин айтиб қўяй – ҳеч қандай баҳона билан шу ердан бир қадам ҳам жилма. Мен тезда қайтаман – бир соатда, балки ундан ҳам олдинроқ. Келишдикми?

Корина ҳиқиллаганича бош силкиб қўйди.

Отаси кетиши биланоқ унинг юрагини ваҳима босди. Ботқоқликнинг тепасидаги туман янада қуюқлашди. Қаерлардадир баланд қорақарағайлар учида қарға қағиллади. Корина атрофга олазарак қараб, буталар орасида чақнаб турган бир жуфт кўзни пайқаб қолди.

– Бўри… – шивирлади у, қўрқувдан кўзлари ола-кула бўлиб. − Бўў-ў-ўри-ии-и!

Корина ҳўл этикларини шоша-пиша кийганича, харсангдан сакраб тушди. Ростдан ҳам қандайдир маҳлуқ келаётгандай, буталар қарс-қурс қила бошлади.

– Бўри! – додлаб юборди Корина. – Дада, қутқаринг, бўри-и-ии-и-и!!

Даҳшатдан эс-ҳушини йўқотган қизча сўқмоқ бўйлаб ботқоқдан нарига қоча бошлади. У ортида кимдир хирқираб нафас олаётганини эшитаётгандай эди гўё.

У буткул ҳолдан тойганидан кейингина югуришдан тўхтади. Оғир нафас олган кўйи атрофга аланглади-ю, лекин ҳеч кимни кўрмади.

Чириган тўнка устига ўтириб олган Корина бир оз нафасини ростлаб олгач, ўрмонда адашиб қолганини туйқус англади.

У сўқмоқдан четлашиб, қорақарағайзор орасидаги қуюқ чакалакзорга кириб кетганини ўзи ҳам сезмай қолибди. Бу жой унга нотаниш эди.

– Дада! – додлаб юборди ваҳимага тушган қиз. – Да-аа-даа-аа-а-а!

Атрофдан фақат бўғиқ акс садо эшитилди.

Корина отасининг сўзига қулоқ солмаганидан биринчи марта афсусланди. Ҳолбуки дадаси ҳар доим унга тинмай бир нарсани такрорлашдан чарчамас эди:

“Бу ўрмонда фақат аҳмоқ одамгина адашиб қолиши мумкин. Эсингда бўлсин, қизалоғим, бизнинг уйимиз ботиб бораётган қуёшдан ўнг томонда жойлашган…” Ёки чап томонда деганмиди? Корина буни аниқ эслай олмади. Отаси унга дарахт танасидаги йўсинлар ва чумоли уялари ёрдамида тўрт томонни аниқлашни ҳам ўргатиб қўйганди… Ўшанда нега яхшилаб эшитиб олмаган экан-а?

Қизча ҳиқиллаганича, дуч келган тарафга йўл олди. Умрида у ҳали бунчалик қаттиқ қўрққан эмасди. Юқорида − дарахт учлари орасида қуёш нурлари аҳён-аҳён жимирлаб қолар, лекин офтобнинг ёруғи пастга қадар етиб кела олмасди. Тупроқ устига тўкилган дарахт игнабарглари сарғайиб кўринади. Коринанинг йўлида тинмасдан баланд ўсган қирққулоқ поялари, улкан заҳарли қизил қўзиқорин ва турли хил бошқа замбуруғлар учрайверади. Қизчанинг ниҳоятда қорни очиб, қаттиқ чанқади. У айрим турдаги елпиғичсимон қирққулоқнинг ёш новдаларини ва баъзи бир қўзиқоринларни хомлигича ейиш мумкинлигини биларди, аммо вақтида уларнинг фарқига боришни ўрганишни истамаганди.

Фақат кечга бориб, тинкаси қуриган, ўлгудай қўрқиб кетган қизча ниҳоят ўрмондан чиқиб олди. Унинг қаршисида улкан, бўз булутларга қадар бўй чўзган тоғ юксалиб турарди. Унинг этагида файзсиз бир ғорга кириш йўли қорайиб кўринди. Ғорнинг ёнгинасида қозиққа қадаб қўйилган отнинг калла суяги тишларини иршайтириб турибди.

– Ойижон… – пичирлади Корина, кўз ёшларини оқизган кўйи ўзига нотаниш бўлган қўрқинчли жойни кўздан кечира туриб. – Ойи-и-и… Вой!

Ғордан улкан қашқир чиқиб келди. Қизчани кўриб, паст товушда ириллаб қўйди.

– Буни қара, расвойи олиялари, ҳузурингга ким меҳмон бўлиб келибди, – деди Нарк.

Корина оҳ-воҳлаб юзини кафтлари билан тўсиб олди. Гингема истамайгина уй юмушларидан бош кўтарди. У кечки таомга ёғлиқ илонбалиқ қовуриб, ўрдакдан қайнатма шўрва пишираётган эди.

– Одам боласини еб қўйсам майлими, расвойи олиялари? – темир тишларини ирғайтирди Нарк.

Гингема қўлларини этагига артганича, ғордан чиқиб келди.

– Вой-бў, биз томонларга адашиб келиб қолган қуёнчани кўринг-а! – иршайиб қўйди жодугар… – Анчадан бери Тамшанувчилар бизнинг ҳудудимизга ўз хоҳишлари билан келмай қўйишганди… Бу қизча ёқимтойгина экан, Нарк. Сочларининг қалинлигини қара! Қўлларининг оппоқлиги-чи! Худди ўзимнинг ёшлик пайтимга ўхшайди, ўлай агар.

Нарк оқсоч кампирга олайиб қаради-да, минғирлади:

– Жодугарлар ҳам қачонлардир ёш бола бўлишини билмас эканман.

– Жодугарлар? Сиз жодугар Гингемамисиз?

Коринанинг қўрқуви шу заҳотиёқ тарқаб кетди. У кўзларида ҳавас ўти чақнаб, кампирга тикилди.

– Вой, мана бу зўр иш бўлди. Бувижон, сеҳргарликни менга ҳам ўргатасизми? Анави довдир Тамшанувчилар ўзларининг қўзиқоринлари ва тармевалари билан шунақанги жонимга тегиб кетишганки.

– Қанақасига мен сенга буви бўлай! – ғазабдан Гингеманинг кўзлари қисилиб кетди. – Лекин… умуман олганда… буви бўлишнинг нимаси ёмон?

Ўша кундан бошлаб Корина Гингеманинг ғорида яшай бошлади. У ўз ота-онасини эсламай ҳам қўяқолди. Бечора Дило ва Гона ўрмоннинг энию бўйини бир қарич қолдирмасдан титиб чиқишди, лекин ғойиб бўлган қизчаларининг изини ҳам топа олишмади. Уларга атрофдаги барча қишлоқларнинг аҳолиси ёрдамга келди. Аммо қизча Мовий мамлакат маликасининг рутубатли ғорида яшаётгани ҳеч кимнинг хаёлига ҳам келгани йўқ… Тамшанувчилар уни бир-икки ҳафта ҳафсала билан қидиргач, охири, қизчани бўри еб кетган ёхуд сон-саноқсиз ботқоқлардан бирига ғарқ бўлган, деган қарорга келишди. Коринанинг ота-онаси бу мусибатга дош бера олмасдан, тез орада вафот этишди. Улар ўз қизалоқларининг қудратли жодугар ҳузурида афсунлаш сабоқларини олаётганини билмай ўтиб кетдилар.

Учинчи боб

СЕҲРГАРЛИК САБОҚЛАРИ

– Дўл пайдо қилма, ёмғирни чақир! Вой бурним! Бу нима қилганинг, бесавод?!

Катталиги олхўридай келадиган дўл донаси Гингеманинг чангаксимон тумшуғига келиб урилди ва жодугар оғриғига чидолмасдан, турган жойида пилдироқ каби чириллаб айлана бошлади.

Корина ҳингиллаб кулди. У отнинг калла суяги қўндирилган қозиқ ёнидаги ясси тош устида ўтириб олиб, афсун ўқиётган эди. Тўғрироғи, жодулашга ҳаракат қилаётган эди-ю, аммо ҳамма иши тескарисидан келаётганди. У афсун сўзларини чалкаштириб, масалан, “бувайни-мудайни-хубайни” каби сўзларни талаффуз этиш ўрнига “мухайни-додайни-шувайни” деган сўзларни айтиб юборар, чап қўл ўрнига ўнг қўлини кўтариб қолар ва қўлларидаги жимжилоқлар ўрнига бош бармоқларини букиб қўйган пайтлар ҳам бўлар эди.

Бунинг оқибати осмонда баъзан енгил оқ булут ўрнига қора булутлар тўдаси пайдо бўлар ва ҳатто гоҳида ёмғир ўрнига зоғча қушлар ёғиб қоларди. Жануб шамоли ўрнига атрофни муздай туман қоплайди, зилзила ўрнига учар қурбақалар келиб қолади, момақалдироқ ўрнига қор ёға бошлайди. Кўпинча Корина битта ҳам жоду қила олмай қоларди. Чунки Гингеманинг сабоқлари унинг миясида аралаш-қуралаш бўлиб кетаверарди. Бу дарсларни ўзлаштириб олиш осон эмасди. Сеҳргарлик ниҳоятда машаққатли иш эканини англаб етган Коринанинг ҳафсаласи пир бўлиб кетди. Бундан ташқари, ёмғир ёғдириш ёки бўрон кўтариш ҳам жодугарлик бўптими?! Демак, қудратлиман деб мақтаниб юрган Гингема ҳеч ҳам қудратли эмас экан. У ҳатто афсун кучи билан ўз тақсимчасида буғланиб турган қайноққина варақи пайдо қилишни ҳам билмайди. Ўргилиб қўйдим сендака жодугардан!

Нарк ҳар доимгидай, сал нарироқда ўтириб олиб, тилини осилтирганича, Коринанинг муваффақиятсиз тажрибаларидан кулиб ўтирибди. У ўтган уч йил давомида қизча билан анча дўстлашиб олди. Корина жуда эринчоқ ва инжиқ, тантиқ ва қайсар эди. Лекин Гингемадан фарқли ўлароқ, меҳрибонлик хислати ҳам йўқ эмасди. Баъзан кутилмаганда қашқирнинг бўйнидан қучиб, қулоғининг орқасини қашиб қўяр, уни пичирлаб эркалашни ёқтирарди. Умрида ҳеч кимдан меҳрли сўз эшитмаган Нарк бундай онларда ёз жазирамасидаги сариёғдай эриб кетарди. Бунақа дамлар жуда кам бўларди албатта. Кўпинча Корина қашқирни турли хил совуқ ҳазиллари билан қийнайверишни одат қилиб олганди: гоҳ унинг думига ёниб турган похол тўпини боғлаб қўяди, гоҳ бир челак муздай сувни йиртқичнинг устидан қуйиб юборади. Лекин барибир бу қизча баъзан қашқирга кичиккина бўлса ҳам яхшилик қилиб қўяр эди. Ана шу ногаҳоний эзгулик лаҳзалари туфайли ҳам Нарк ёш бекасининг ҳар қандай шумликларига сабр билан чидашга тайёр эди.

Аввалига бу улкан маҳлуқ билан жимжилоқдай қизчанинг дўстлиги Гингеманинг ғазабини қўзғади, лекин орадан вақтлар ўтиб, бу икковининг муносабатларига қўл силтаб қўя қолди. “Қизчаси тушмагур ҳали буюк ишларга қодир!” – ўйларди у Коринага яширин ҳасад билан боқиб, қизалоқнинг ҳингир-ҳингир қилиб ҳайбатли темиртиш маҳлуқни думидан судрашга урингани, ёки ўрмонда уни от қилиб миниб юрганини кўрганида. Бошқа барча жиҳатлардан эса Корина унинг ҳафсаласини пир қилганди. Қизча тенги йўқ танбал эди. Овқат пиширишни билмайди, ғорни тоза тутишга иштиёқи йўқ, кир-чир ювишдан кўра увадага ўралиб юришни маъқул кўради, тикиш-бичиш деса, тутқаноғи тутади – хуллас, у ҳеч нарсада йўқ. Бундан ташқари, қизча ҳеч нарсани ўрганишни истамайди. Бир куни жодугар қизчани ухлаб ётган ўрнидан турғазиш учун жаҳл устида кийиниш афсунини ўқиди. Биттагина шу сеҳрни Корина ҳафсала билан ёдлаб олганди ва ўша пайтдан бери Гингема ҳар тонг Коринанинг катчаси ёнига ковушчалари олифтагарчилик билан сирпаниб келаётгани, уларнинг ортидан пайпоқчалари худди ипак қурти каби судралиб бораётгани, сафнинг энг охирида эса кичкина кўйлакчаси гўё пуштиранг парқу булутча мисоли парвоз қилаётганига гувоҳ бўларди.

– Мана бунақа сеҳргарликлар менга ёқади, – деди Корина ҳатто бармоғини ҳам қимирлатмасдан кийиниб қолганидан кейин. – Ойи, менга ўтинлар ўз-ўзидан ўчоққа қаланиб қоладиган, қозон эса ўзи сойга бориб, сувга тўлиб келадиган афсунларни ҳам ўргатиб қўйсангиз жуда зўр иш бўларди-да.

Қизча уни ойи деб атагани Гингемага жуда ёқиб тушарди, аммо унинг бу каби илтимосларини қатъиян рад этарди.

– Ялқовлар бундай нарсаларни билишлари яхши эмас, – қовоғини солиб дерди у. – Агар сенга эрк бериб қўйса, ётган жойингдан турмасдан яшайсан. Жодугарлик – ниҳоятда оғир иш, қизгинам. Сен аввал мен билган нарсаларнинг ҳаммасини ўрганиб олишинг, кейин эса мендан ҳам ўзиб кетишинг лозим. Бир кун келиб, биз Торннинг афсун китобларини қўлга киритамиз ва ана ўшанда менинг бир кўзли опажонимни ва такаббур Стелла ҳамда мағрур Виллинани Сеҳрли мамлакатдан қувиб юборамиз. Кейин эса… кейин мен бутун олам маликасига айланаман! Сен билан икковимиз ер юзини биргаликда бошқарамиз…

– Э-э, – яна дангасалиги тутиб эснади Корина. – Бу хомхаёлни юз марталаб эшитганман. Дунё маликаси эмиш, ҳа-ҳа-ҳа-ҳа! Худди айиқларга ўхшаб ғорда, ўргимчаклар, қуритилган каламушлар ва бошқа жирканч нарсалар орасида кун кўряпмиз. Фу, кўнглим айниб кетяпти! Бунақа ҳаёт жонга тегди! Саройда истиқомат қилиш, башанг либослар кийиш, хушқомат аслзодалар билан рақслар тушиш эса бутунлай бошқа гап.

– Бунақа ҳаётни орзу қилишга ҳали ёшлик қиласан! – Гингема жаҳл билан ҳассасини ерга урди.

– Нега ёшлик қиларканман, ойижон? – эътироз билдирди Корина. – Гиёҳ қайнатмасига лиммо-лим тўла оғир қозонларни ташишга кичиклик қилмайман-у, сарой зиёфатларида рақс тушишга дарров ёшлик қилиб қолдимми?! Мен сизга айтсам, аллақачон саккиз ёшга тўлиб бўлганман, ойижонгинам!

Жодугар бўйнини қашиганича ўйланиб қолди. У Коринанинг улғайиб бораётганини, тез орада баркамол қизга айланишини умуман хаёлидан чиқариб юборибди. Навқирон малика! Лекин унинг ақли ва билими ёш гўдакникидан ортиқ эмас. Агар аҳвол шундай давом этаверса, Корина ҳатто енгил шамолни қўзғатишни ўрганишга ҳам улгурмасдан, қариб-қартайиб бўлади. Ахир бундай уқувсиз дангаса бошқа париларни маҳв эта оларканми? Гингема ҳам барҳаёт эмас, вақти келиб у ҳам дунёдан кўз юмади. Ана ўшанда тентак қизчасининг аҳволи нима кечади? Бастинда уни ямламасдан еб қўяди-ку! Энди бу қизни нима қилиш керак?

Гингема алам ичида ҳассасини кичкина тошга шунақанги қаттиқ урдики, ундан чақмоқ чақнаб, илондай тўлғонганича осмонга ўрлади. Кейин қулоқни батанг қилиб момақалдироқ гумбирлади.

– Сен сабоқ ўрганасанми, йўқми, телба қиз? – жодугар шунақанги ваҳшат билан бўкирдики, ҳатто Нарк ҳам қўрқувдан ерга чўккалаб қолди. – Гапир, ўрганасанми?

Лекин Корина бу чинқириққа парво ҳам қилмади.

– Э-э-э… – тилини чиқариб қийшанглади у. – Қўрқиб кетдим, у-у-у-у-у!.. Сиз мени эмас, анави тентак Тамшанувчиларни қўрқитинг. Озгина сабр қилиб турсангиз, яқинда улғайиб, вояга етаман-у, сизнинг ғорингиздан ўзим кетаман. Зах босган тош ўрангизда бир умр яшайман деб жуда кўзим учиб турувди-да! Мен саройда истиқомат қилмоқчиман. Ҳамма одамлар менга таъзим қилишсин ва фақат менинг буйруқларимни бажаришсин! Йигирма ёшга етиб олай, ўшанда балоғат даврим келган бўлади ва ундан кейин…

– Балоғат давринг? – қаттиқ ер тепинди Гингема. – Сен ҳали шуни кутяпсанми, ишёқмас? Бўпти, розиман, лекин сен икки юз йилдан кейин вояга етасан!

У ҳассасини кўтариб, аждарнинг боши шаклидаги каллагини Коринага қаратди ва афсун ўқиди:

– Танбала, банбала, вояга, пояга, қанийди, танийди…

Қизча шўх-шодон ҳолда оёғини ликиллатиб, афсунни эшитиб ўтирди. Ҳатто асодан чақмоқ чақнаб, Коринани мовий шуъла қамраб олганида ҳам қизча пинагини бузмади. У Гингеманинг ғорида яшаган уч йил давомида жуда кўп мўъжизаларни кўрди. Жодугар қизчани ялқовлиги учун ҳар турли жазолар билан қўрқитмоқчи бўлиб, неча марталаб таҳдид қилган-у, лекин шу пайтгача ҳатто бармоғини ҳам қимирлатиб қўймаганди. Бу сафар ҳам ҳеч нарса юз бермади.

– Ҳи-ҳи, қўқитвордиз! – ҳингирлади Корина. – Барибир мен яқинда катта бўламан ва сизга қулоқ солмай қўяман. Ҳозир эса хўжағат егим келяпти.

– Сурбет қизча, – тўнғиллади жодугар. – Биз ҳали сабоқни тугатганимиз йўқ!

– Эртага тугатармиз, – Корина ғаройиб зангори кўзларини юмиб эснади. – Жуда чарчадим, дам олгим келяпти. Нарк, мен билан юр.

Қашқир норозилик билан бошини сарак-сарак қилди, лекин барибир харсангтош ёнига бориб, ерга ястанди. Корина тош устига чиқиб, қашқирнинг белига миниб олди.

– Хайр, онагинам! – шодон қичқирди қизча ва Гингемага ҳаво орқали ўпич йўллаб, ўрмонга елиб кетди.

Жодугар унинг ортидан ўйчан тикилиб қолди.

– Эҳ, бекор шу ишни қилдим, – шивирлади у. – Энди бу афсунни ортга қайтариб бўлмайди… Майли, айб қизалоғимнинг ўзида! Лекин хоҳлайдими, йўқми, барибир жодугарликни ўрганишга мажбур қиламан. Бунинг учун энди керагидан ҳам ортиқ вақти бор.

Орадан бир йил ўтди, кейин бошқаси. Корина ҳар доимгидай кунларини эртадан кечгача ўрмонда ўтказар, Нарк билан шодон қувалашар, бўккунича тармева еб, ўрмон ҳайвонлари билан турли ўйинлар ўйнаб юрарди. У бир нечта олмахонлар, тулкичалар ва типратиканлар билан дўстлашиб олган, улар қизчани ёнғоқлар билан, маймунжонлар ва энг мазали қўзиқоринлар билан сийлашади. Сеҳрли афсунлар билан у ҳамон чала-чулпа шуғулланади, лекин Гингема бунинг учун энди танбеҳ бермай қўйган.

Охир-оқибат Корина ўзининг ўсмай қўйганини пайқаб қолди. Йиллар ортидан йиллар ўтиб боряпти-ю, эгнидаги кўйгаги ҳали ҳам ўзига лоп-лойиқ, ковушчалари ҳам оёғини қисмаяпти. Бу ҳолдан ташвишга тушиб қолган қизча ўн бир ёшга тўлган кунида ўзининг бўйини ўлчаб, қорақарағай дарахтига белги ўйиб қўйди. Бир йилдан кейин эса юрагида қандайдир ҳавотир билан қорақарағай ёнида туриб, ўзининг бўйини ўтган йилги чизиққа чамалаб кўрди. Қарасаки, ҳали бир бармоқ энича ҳам ўсмабди. Ҳолбуки, у энди ўн икки ёшда эди!

У Наркнинг устига миниб, ғор томонга елиб кетди ва Гингемани сафарга тайёрланаётган пайтида учратди. Жодугар йилда бир неча марта Сариқ ва Бинафша ўлкалар ўртасида жойлашган қалин ўрмонларга йўл оларди. Қадимий афсоналарга кўра, Торннинг қасри ўша ерларда бўлган экан, лекин ҳеч ким, ҳатто ҳамма жойда ҳозиру нозир қушлар ҳам уни кўришмаган экан.

“Қаср афсунлаб қўйилгани аниқ, – ўйларди Гингема. – лекин модомики менинг опагинам бир марта у ерга кириб, афсунлар китобини ўғирлашга муваффақ бўлган экан, нега энди мен шундай қилолмаслигим керак?”

– Мени нима қилиб қўйдингиз, тавия кампир? – чинқирди Корина қашқирнинг устидан сакраб тушганича, тугунчасига сеҳрли дамлама ҳамда суртмалар солинган шиша идишларни ва қутичаларни жойлаётган Гингеманинг ёнига югуриб келиб. – Мен ахир ўсмай қўйибман-ку?! Умуман улғаймаяпман!

– Ўсяпсан, ўсяпсан, – кулиб қўйди тугунчасини тугиб турган Гингема. – Абадий ёшлик сири фақат Стеллага маълум. Мен бу афсундан хабардор эмасман. Аммо сен бошқа Тамшанувчиларга қараганда, ўн марта секинроқ улғаясан, икки юз йилдан кейин эса вояга етасан. Балки шу давр мобайнида сен балки озгина ақл тўплаб, ҳеч бўлмаса уқувсизроқ бир жодугарга айланиб оларсан!

– Сиз… сиз… – вишиллади Корина, ғазаби қўзиганидан тили сўзга келмай, кейин йиғлаб юборди. – Мени қайта афсунлаб қўйинг, фитначи! Сизга ваъда бераман, интизомли қиз бўлиб, ўша аҳмоқона афсунларингизни ўрганаман!

Гингема афсус билан хўрсинди.

– Сендан бу афсунни даф қила олмайман. Унинг зиддижодусини билмайман.

– Ваа-а-а!

– Ариллама, ўзинг айбдорсан. Агар омадим келиб қолса, Торннинг сеҳргарлик китобларини шу сафар топиб келаман. Балки ўша китобларда сени яна оддий қизга айлантира оладиган афсунлар бордир…

– А-а-аааа!.. Сиз ўша қуриб кетгур китобларни топишни юз марталаб ваъда қилгансиз, лекин шу пайтгача олиб келганингиз йўқ… У-у-у, ишқилиб бирорта сасиб ётган ботқоқликка чўкиб ўлинг-да!

– Сен шуни менга, ўз онангга раво кўряпсанми? – Гингеманинг жаҳли чиқди.

– Ҳеч қанақасига сиз менинг онам эмассиз, а-а-а-а!.. Сиз жирканч, бадбуруш жодугарсиз, ғорингизни моғор босган, илонларингиз ҳам ўзингизга ўхшайди… А-а-а!..

– Йиғлайвер, йиғлайвер, – кулиб қўйди Гингема. – Ариллаш жонингга теккач, ғорни тозалаб қўй, сичқонларни саралаб, қозонни яхшилаб юв. Бу сафар қуруқ қўл билан қайтмаслигимни кўнглим сезяпти!

Жодугар супургисига минди-да, осмонга парвоз қилди. Корина унга ёвуз нигоҳ билан қараб қолди.

– Бўпти, шаллақи кампир, – шивирлади у. – Бир кун келиб тавбангга таянтираман-ку… Ҳозир эса мен бу ердан кетаман. Шу чиркин ғорда бир кун қолишга ҳам тоқатим йўқ!

Корина ғорга кирди. У ерни тозалаб йиғиштириш ўрнига, қурбақа ва илонлар қайнаб турган қозонни ағдариб ташлади, ҳамма кўзачаларни уриб синдирди, девордаги қуритилган сичқон боғламларини олиб, ерга сочди, қутилардаги жодугарлик ўтлари ва илдизпояларни ҳар томонга улоқтирди. Кейин Гингеманинг афсун китобини роса излади-ю, аммо ҳеч қаердан топа олмади.

– Нарк, биз кетамиз, – асабийлашган кўйи деди Корина. – Бу исқирт уяда олиб кетишга арзийдиган нарсанинг ўзи йўқ экан!

Темиртиш талмовсираб қолди. У ўзининг митти бекасини ёқтирарди-ю, лекин жодугарнинг ғазабидан қаттиқ қўрқар эди.

– Биз қаёққа ҳам бора олардик? – иккиланиб сўради у. – Гингемадан қутулиб бўларканми?

– Биз Бинафша юртга борамиз, – деди Корина егуликларни тугунига сола туриб. – Гингема бизни у ердан изламайди. У Бастинданинг ҳар куни ўз юрти сарҳадларини кўрикдан ўтказишини ва ҳеч қачон бирорта ҳам парини чегарасидан қўймаслигини яхши билади. Онагинам Учар Маймунлардан ўлгудай қўрқади ва шу боис ҳам… Вой, кечирасан Нарк!

Қашқир Учар Маймунлар деган сўзнинг ўзидан қалтираб қолди. Шунда Корина унинг катта бўз калласини бағрига босди ва дўнг пешанасини меҳр билан силаб қўйди.

– Қўрқма, мен сени ҳафа қилдириб қўймайман, – деди қатъий оҳангда. – Ҳар ҳолда камроқ бўлса ҳам жодулашни биламан-ку. Менга озгина муҳлат бергин, сеҳрлашни ўзлаштириб олай, ана ўшанда Бастинданинг кунини кўрсатиб қўямиз. Менга бемалол ишонавер, қачондир бир кун келиб мен саройда яшай бошлайман ва бутун Сеҳрли мамлакатга якка ўзим ҳукмронлик қиламан!

Нарк у билан гап талашиб ўтирмади. Ғорда яшаш аллақачонлар унинг ҳам жонига тегиб бўлганди. У ўзи униб-ўсган қалин ўрмонларни қўмсар, ўзининг тўдасидаги шерикларини соғинганди. Балки Бастинда уларни ўз ҳолига қўйган ва Нарк яна темиртишларга етакчилик қилишига имкон туғилгандир?

– Елкамга мин, бекақиз, – деди у кўзлари чақнаб. – Мен Бинафша юртга олиб борадиган яширин сўқмоқни биламан – уни ҳатто Гингема ҳам тополмайди.

Бир неча кун ўтиб, жодугар ғорга кириш йўли яқинига қўнди. Унинг елкасида ўзи ўрмонда учратиб қолган қарға бор эди. Қуши тушмагур тасаввурга сиғмайдиган даражада ақлли чиқиб қолди. У жодугарга қачонлардир Айлана Дунё тоғлари яқинида ўсиб турган учта азим қарағайларнинг ковакларида яшаган қари уккиларнинг уяларини тинтиб кўришни маслаҳат берди. Айтишларича, ўша уккилардан бири бир даврлар Торннинг қасрига қатнаган экан.

Гингема қарғанинг айтганини қилди. У ўзининг супургисида юқорига кўтарилди ва узоқ вақт қарағай ковакларини титкилади. Қарға Қарроқ уни алдамаган экан – жодугар уяларнинг бирида Торннинг афсунлар китобини топди! Унда эса кампир анча вақтдан бери излаб юрган жоду бор экан – бутун дунёни остин-устун қилиб юборишга қодир бўлган қудратли бўронни уйғотиш афсуни.

Гингеманинг кулгиси қарағайзорда узоқ вақтгача жаранглаб турди. Энди тамом! Тез орада Катта дунё одамлари ер юзидан супурилади! Гингема шу пайтгача ўзи тортган хўрликлар учун ҳаммасидан қасос олади! Кейин эса анави сурбет қўшни парилар билан ҳисоб-китоб қилиш навбати келади.

Бошқа ковакда Гингема яна бир қимматли ўлжага эга бўлди – кумуш ковушчалар. Торннинг китобида ёзилишича, улар истаган кишини ер юзининг ҳар қандай ҳудудига олиб бориб қўйиши мумкин экан. Жодугар ниҳоятда қувониб кетди. “Ҳи-ҳи, қизимга ажойиб совға олиб борадиган бўлдим”, – ҳингирлади у.

Лекин маконига қайтгач, Гингема қизчани ҳам, Наркни ҳам топа олмади. Ғорда ҳамма нарса остин-устун бўлиб ётар, Коринанинг эса на иси, на изи бор эди.

– Қочиб кетибди! – чинқирди Гингема, қоқсуяк қўлларини силкитганича. – Унинг кунини кўрсатиб қўяман!

Қарға Қарроқ ғор девори орасидан ёриб чиққан қуруқ илдиз устига қўнди ва хотиржамлик билан деди:

– Бунчалик тутақиб нима қиласиз, расвойи олиялари? Агар улар Бинафша юртга кетишган бўлса-чи? Ахир Нарк ўша ердан келган-ку. Бастинда билан эса фақат жонидан тўйганлар ҳазиллашишади!

Гингема қутурган Учар Маймунларни эслаши биланоқ дарҳол шаштидан тушди.

– Майли, – тўнғиллади у. – Корина мендан ҳеч қаерга қочиб қутулолмайди. Пирпиркўзларнинг орасида ҳам бир яшаб кўрсин-чи. Улар жуда меҳнаткаш халқ, дангасаларни ёқтиришмайди.

– Ва яна сенинг қизчанг Буюк ва Даҳшатли Гудвиннинг панжасига тушиб қолиши ҳам мумкин, – қағиллаб қўйди Қарроқ.

Гингема сергакланди.

– Буниси яна ким бўлди? – ҳавотир билан сўради у.

Қарғанинг думалоқ, пирпирамайдиган кўзлари косасидан чиқиб кетгундай бўлиб, жодугарга тикилди.

– Буюк ва Даҳшатли Гудвин ҳақида эшитмаганмисан? У ахир қудратли сеҳргар-ку! У Яшил ўлкада беш йил муқаддам пайдо бўлиб қолганди. Ҳамма қушлар фақат у ҳақда гапиришади.

– Бир камим энди қушларнинг чуғурини эшитиш эди, – минғирлади Гингема, ўзи эса ичида ўйлаб қолди:

“Менга энди шуниси етмай турувди! Бастинда, Виллина ва Стелла учови ортиқчалик қилиб турган пайтда энди қаёқдаги бир сеҳргар пайдо бўлиб ўтирса-я!”

– Сен айтган ўша Гудвиннинг қўлидан нима келаркан ўзи? – қизиқиб сўради Гингема.

– О! Буюк ва Қудратли афсунгар ҳамма нарсага қодир! – тантанавор хитоб қилди қарға. – У Яшил мамлакатга мўъжизавий учар куррада келиб, ўзини ҳукмдор деб эълон қилди ва катта шаҳар барпо этишни бошлаб юборди. Ҳозир шаҳар қурилиши якунланиш арафасида. Зағизғонларнинг чирқиллашларига қараганда, Гудвин уни улкан зумрадтошлар билан безатмоқчи экан. Кейин эса бошқа мамлакатларни ҳам босиб олиш ниятида эмиш. У олти панжали маҳлуққа ҳам, ёнар куррага ҳам, сув парисига ҳам айлана оларкан…

– Овозингни ўчир! – қаҳр билан депсинди Гингема. – Менинг ҳузуримда ўша Гудвиннинг исмини айтишга ҳам ботинма! Сенга ўхшаган бўшкалла қушларни яхши биламан: ёлғон билан аҳмоқона гаплардан бошқасини билмайсанлар.

Қарға қўрққанидан жим бўлиб қолди.

Ваҳимага тушиб қолган Гингема эса қудратли, вайронкор бўронни чақиришга тайёрлик кўра бошлади. Торннинг афсунидан ташқари, бу жоду учун мингта илон, сичқон, сувилон, бақа ва ўргимчаклардан тайёрланадиган махсус қайнатма ҳам керак бўларди. Тамшанувчилар олиб келган маҳлуқлар эса бунга камлик қилади. Гингема уларга солинган ўлпон миқдорини оширишга қарор қилди.

Оқибатсиз бўлиб чиққан Корина ҳақида энди ёвуз жодугар эсламасликка ҳам ҳаракат қиларди.

Тўртинчи боб

ҚОЧИШ

Корина Бинафша ўлкага етиб олиши учун нақ бир ҳафта вақт керак бўлди. Нарк яширин сўқмоқлардан юрар, Тамшанувчиларнинг қишлоқларини четлаб ўтишга ҳаракат қиларди. Бир неча марта улар балчиқзорларни кечиб ўтишга ва ҳатто қўнғир-яшил ботқоқлар орасидаги оролчаларда тунаб қолишга мажбур бўлдилар. Оролчалардан бирида улар тошдан ясалган, моғор қоплаган ҳайкалга дуч келишди. Унинг ирғайган тишларини кўрган қизчанинг юраги товонига тушай деди ва у Гингеманинг ғорини ташлаб кетгани учун биринчи марта афсусланди. Жодугар ўлгудай унинг жонига тегиб кетган бўлса ҳам, ҳар ҳолда ўз онасидай бўлиб қолган кампир билан яшаш хавфсиз, озиқ-овқат топиш ҳақида эса ҳатто ўйламас ҳам эди.

Корина йўлга бир неча бўлак сур гўшт ва бир нечта жавдари нон олган эди. Афсуски, бу егулиги ҳам тезда тугаб битди. Нарк кунига бир неча марталаб овга чиқар ва ҳар сафар қорни тўқ ва ўзи мамнун ҳолда қайтар эди. У Коринага товушқон тутиб келтирар эди-ю, лекин қизча хом гўшт ея олмасди. Ўт ёқиш учун чақмоқтоши йўқ. У фақат тармевалар билан қаноатланишга мажбур бўлиб қолди. Бундан эса иштаҳаси баттар очилиб кетди. Лекин бошқа нима ҳам қила оларди?

Корина тошҳайкал тагидаги тош устида ўтириб, икки сиқим тармевалардан еб олди ва ўт устида ётган семизгина, ёғлиққина товушқонга қараб чуқур хўрсинди.

– Қорним очиб кетди, – инжиқлик билан деди у. – Ўрмондан ейишга арзийдиган бирор нарса топиб кела олмайсанми?

Нарк масхараомуз иршайиб қўйди.

– Ҳафа бўлмайсан, бекақиз, лекин қовурилган тустовуқлар ҳатто Сеҳрли мамлакатда ҳам ўрмондаги дарахтлар оралаб югуриб юрмайди, – жавоб қилди у. – Гулхан ёқишинг учун қуруқ шох-шабба йиғиб келайми?

– Уни қандай ёндираман? – норозилик билан сўради Корина. – Тавия жодугарнинг ғорида ҳатто чақмоқтош ҳам йўқ экан.

– Гингемага чақмоқтошнинг кераги йўқ, – тушунтирди Нарк. – У ўт ёқиш учун “тезолов” афсунидан фойдаланади. Уни сенга ҳам ўргатган эди.

– Қаранг-а! Менга ҳам ўргатганмиш, – тўнғиллади Корина. – У менга минг хил нарсани ўргатган, уларнинг ҳаммасини эсда сақлаб бўларканми?!

– Сен бир уриниб кўр, – маслаҳат берди қашқир. – Акс ҳолда товушқонни ўзим еб қўяқолишимга тўғри келади.

Корина юзини буриштирди, лекин бошқа иложи йўқ эди.

– Бўпти, уриниб кўраман. Сен шох-шабба билан кўпроқ қуруқ йўсин йиғиб кел.

Нарк Гингеманинг жала ёмғири остида ҳам, ҳар қандай йўсинсиз ҳам гулхан ёқа олганини айтмоқчи бўлди-ю, индамай қўяқолди. Бирпасда тошҳайкал остида бир уюм шох-шабба тўпланди ва унинг устига оқимтир йўсин ташланди.

– Ана шунда-аа-ай, – тайёрлик кўра бошлади Корина. – Бошлаймиз. Э-э… Аввал чап қўлдаги номсиз бармоқ букилади ва ўнг кўз қисилади… ёки аксинчамиди-я?

Нарк хижолат бўлиб, қулоғининг орқасини қашиб қўйди. У Гингеманинг жуда кўп сабоқларини кўрган, лекин бирор нарсани эслаб қолишга ҳаракат қилмаган эди: барибир бўрилар жодулашни билишмайди, кейин уларнинг номсиз бармоқлари ҳам йўқ.

– Менимча, тескариси бўлиши керак эди-ёв, – ишончсизгина деди у. – Тўғри, тескариси.

Қизча ўнг қўл бармоғини букди ва чап кўзини юмди.

– Энди олов ёқиш афсунини эслашим керак… Юмрона, пумрона, қозиқа, мозиқа, қайнада, айнада!

Шох-шаббалар уйиб қўйилган жойда тупроқ қайнай бошлади ва ер остидан юмронқозиқ ўрмалаб чиқди. У ҳайрон бўлиб, митти тумшуқчаси билан атрофни искаб кўрди ва яна уясига кириб кетди.

– Бу юмронқозиқни чорлаш афсуни эканини билмабсан-да, – қизга пичинг қилиб қўйди Нарк.

– Айтмасанг ҳам кўриб турибман, – жаҳл билан жавоб қилди Корина. – Нима, одамнинг бир мартагина янглишишга ҳам ҳаққи йўқми? Гингеманинг афсуни қанақа эди-я? … А! Эсладим, эсимга тушди! Мабуду, қадамуду, жилсуну, сурсуну, юрсуну!

Шу пайт тошҳайкал турган жойидан қўзғала бошлади. Унинг кўзлари ёниб, ёқутранг тусда чақнади, улкан оғзи катта очилди ва икки қатор ўткир тишлари кўринди. Тошҳайкал кучли қўллари билан ерга таянаб, ўзининг узун танасини тупроқ юзасига чиқариб олишга урина бошлади.

Корина даҳшатдан додлаб юборди ва жонланиб қолган тошмаҳлуқдан қочиб кетиш учун жонҳолатда югуриб қолди. Нарк ҳам қўрқиб кетди-ю, лекин ҳар ҳолда қизчанинг этагига тирноқларини ботириб, уни тўхтатиб қолишга улгурди.

– Йўл бўлсин? – ириллаб қўйди у. – У томон ботқоқ, балчиқзор! Сен яхшиси тезроқ зидди-афсунни ўқи!

Қизча шоша-пиша ғўлдирай кетди:

– Мабади, нақадамади, ташбала, машбала, қотсуна!

Ҳайкал тупроқ юзасига чиқиб олишга ҳам улгурмасдан, турган жойида тошқотди. Кўзидаги олов ўчиб, даҳшатли оғзи қайтадан ёпилди.

Нарк чуқур хўрсиниб қўйди.

– Кел, шу бугун бошқа жоду қилмай қўяқол, – деди у ялинчоқ овозда. – Негадир ҳамма нарсани чалкаштириб юборяпсан. Бунақада ботқоқдан юҳо¹ чақириб қўядиганга ўхшайсан!

Корина ҳаётида биринчи марта уятдан қип-қизариб кетди. Наҳотки у шунчалик ношуд ва уқувсиз бўлса? Гингема билан ўтган етти йил давомида ҳеч нарсани ўрганишга муваффақ бўла олмадими?

– Ҳозир, шоширмай тур, – деди у. – Афсунни эслайман, барибир эслайман…

Қизчанинг хаёллари худди уяси бузилган чумолилар мисоли ҳар томонга тўзғиб кетиб, фикрларини ҳеч бир ерга жамлай олмасди.

– Эпкин, сепкин, кулларина, чўғларина, қарси, чирси… – қатъиятсизгина талаффуз қилди Корина ва қўрқувдан ҳатто кўзларини юмиб олди. У кўзини очганида йўсин уюми устида оловнинг қип-қизил тили ёнилғи ямлаб югуриб юрган эди. Бир пасда гулхан шўхчан ёлқин сочганича, чирсиллаб ёниб, оқиш тутуни юқорига ўрлаб кетди.

– Мана бу бошқа гап, – тетик оҳангда сўз қотди Нарк. – Биз ҳозир бу товушқонни бирпасда пишириб оламиз… Сенга нима бўлди?

Корина кўзлари ола-кула ҳолда, калласини ликиллатиб, индамай турарди.