Текст книги "Orion – 51"

– Bu gün çıxacağam onun qarşısına. – deyə, nifrət saçan gözlərini Kostasın gözlərinə zillədi.

– Çıxıb nə edəcəksən ki? – Leytnant vecsizliklə soruşdu.

– Söhbət edəcəcəm.

– Tanrıların söhbət etməklə arası yoxdur, məncə

– Ona tanrı deməkdən əl çək, Kostas!

– Dostum, bu şey ya Tanrıdı, ya da ki, xülya. Sən xülya olmadığını sonuna qədər müdafiə edə bilirsənsə, demək tək ehtimal qalır ki, bu ehtimal da onun Tanrı olmağı ehtimalıdır.

– Bu gün, biləcəyik bunu. – deyə, Lefteris növbəti siqaretini yandırdı.

Lefteris aldadıldığını zənn edirdi. Düşünürdü ki, 51-in səsinin səsyazma qurğusuna düşməməyindən onun özünün xəbəri vardı, lakin bunu ona deməmişdi. İcazə vermişdi ki, o öz cılız məntiqlə qurduğu hiyləsini sona qədər davam etdirsin. Lefterisin nəzərində, 51 o zaman müdrik, yaxud da 20

müqəddəs varlıq, yaxud da Tanrı olardı ki, onu bu vəziyyətə düşməyə

icazə verməzdi.

– Düşünürəm ki, haqlısan. Onun əlamətləri monoteist dinlərin Tanrı-larındakı kimidir. Sınaqlar və sınaqlar. Son məqamda isə bariz həqiqətlər qalır. Həmin o həqiqət ki, o çeynənilib, əzik-büzük kökə düşüb və heç bir əhəmiyyət kəsb etmir. Heysiyyətlər istismar edildikcə, həqiqətin yükü də

bir o qədər ağırlaşır. Bizim Dionisimiz yenə şərabdan içirdib, aldadırdı, amma bunlar bəşəri, sözün gücüylə aldatmağa cəhd edirlər və hələ də

buna davam edirlər. – deyib, qədəhi başına çəkdi.

Lefteris leytnantdan xahiş etdi ki, qalxıb pəncərəni açsın. Kostas pəncərəni açdıqdan sonra, səmaya baxıb, heyranlıq bildirən ifadə ilə fit çaldı.

– Dostum bu gün, bəxtin gətirib ki, bulud yoxdur. Nə deyirsən, çıxım-mı otaqdan?

Bu təklifə nə müsbət, nə də mənfi cavab almadığını görən, Kostas, şinelini əyninə keçirib, çölə çıxdı.

Lefteris yerində dikəlib, qamətini düz saxlamağa çalışdı. Daha sonra bütün cəsarətini toplayıb, oturacağı yerindən götürüb düz pəncərənin qarşısına qoydu və səmaya köklənməyə çalışdı. İlk dəfə idi ki, Lefteris “ovçu”

ilə oturub, danışacaqdı. Ulduzlar sayrışır və sayrışırdı…

“Əgər edəcəyim şeydən xəbərdardısa, o Tanrıdır. Tanrıdırsa demək üzə çıxmayacaq, sırf, mənə xəcalət hissi verməmək üçün.” – deyə, ağlının dərinliklərində düşünməkdə idi, Lefteris.

Lakin 51-in ilk parıltıları göründü və elə bu vaxtda da, gənc kapitanı gərginlik hissi bürüdü.

51-in sarı saqqallı, sarı bənizi və oxu-kamanı aydınca göründü.

Nədənsə Lefterisə elə gəldi ki, sanki o, əsəbidir.

– Ho Le Sen! – deyə, amiranə səs eşidildi və Lefteris hələ ağzını açmağa macal tapmamışdı ki, 51 yenidən səsləndi:

– Mən Tanrı deyiləm! Ona görə də mənimlə oturub danışmağı özünə

vicdan əzabı bilmə.

Bu sözdən sonra mat-məətəl qalan Lefteris, əlini böyrünə atıb, silahı qapdı və ona tərəf tuşlayıb, nə az, nə çox ard-arda düz on iki dəfə atəş açdı.

– Sənə dedim, axı Tanrı deyiləm. Məni öldürə bilmərsən.

– Elə isə səsin niyə eşidilmədi!? Niyə mənə vaxtında xəbərdarlıq edib, səsyazma qurğusundan xəbərin olduğunu demədin?! Səninlə oturub danış-21

dığım üçün vicdan əzabı çəkdiyimi bilirdinsə, deməli, səsyazma qurğusundan da xəbərdar idin! Niyə məni bu qədər axmağın yanında gülünc vəziyyətə saldın?! Axı mən sənin üzündən işimdən məhrum oldum! Tipik Tanrı əlamətlərini özündə cəmləmisən, amma bunu etiraf etmirsən!

Otağa doluşan bir neçə zabit və əsgərlər məyus və ciddi nəzərlərlə

Lefterisə baxmaqda idilər. Bunun fərqinə varanda, onsuzda bayaqdan bəri qışqırmaqdan ahəngini itirən səs tellərini daha da gücə salıb, bağırdı:

– Onu görmədiniz?! O ki, elə indicə burada idi!

Qayıdış

Sübh tezdəndən, İstehkamdan Hellanasın payataxtı Afrenimosa gedən ilk maşınla yola düşən Lefteris, uzun illərdən bəri ilk dəfə idi ki, hərbi uni-formasız idi. Qara şalvar, qolsuz, ağ yun jaket, qara köynək və

qara, uzun palto ona İstehkam rəisi tərəfindən “hədiyyə” edilmişdi. Bu paltarlar ame-rikan sivillərinin paltarları idi və həmin insanlar artıq həyatda yox idilər. İraklionda ilk dəfə aşiq olduğu qızla görüşdüyü vaxtı xatırlayırdı indi. Hə-min gün də əynində təxminən bu çeşid paltarlar var idi. On yeddi yaş üçün olduqca uyğunsuz olan həmin paltarlar, mərhum atasının paltarları oldu-ğundan əynində gen qalırdı.

Kovagnosdan İrakliona təxminən yüz əlli kilometrlik bir məsafə var idi. İrakliona çatmaq üçün Musiksos əyalətini tərk etdikdən sonra hələ beş

şəhərin içərisindən də keçmək lazım idi. Torpaqlı, kələ-kötür yolda Lefterisin sinə cibinə qoyduğu topa açarlar dəsti yırğalanırdı. Bu açarlar bolqar partizanların İraklionu talan etdiyi və Vlahos ailəsini əsir götürdüyü gün, yanmaqda olan evlərindən xilas edə bildiyi yeganə şey idi. Atasının əlyaz-maları, anasının tikdiyi paltarlar, İraklionun bir küncünə sığdırılmış balaca, ikimərtəbəli evlərində yandırılmışdı. Bacısı Sofia isə həmişə onu etdiyi han-sısa yanlış şeyə görə danlayanda, ona deyirdi ki, o, tərbiyəsini də

yanıb, külə çevrilən həmin evdə unudub. Ümumiyyətlə, Sofia barəsində

onu de-mək lazımdır ki, onu heç vaxt mehriban görmək olmazdı. Ən xırda yanlış barəsində günlərlə danışar, insanı hövsələdən çıxarana qədər də

dayan-mazdı. Lefterisin on doqquz yaşına qədər himayədarı Demitri idi.

Əslində, bacısı ona bacılıq yox, analıq edirdi.

Sofianın Demitridən bir qızı, iki oğlu vardı, lakin yenə də, ailədə, üzərində ən çox məsuliyyətlə dayanılan Lefteris idi. Lefterisin hər nə qədər də, Demitridən xoşu gəlməsə də, bəzi vacib məsələlərdə onun köməyinə, elə

Demitri gəlirdi. Bu kömək, əsasən maddiyyatla bağlı olurdu. Lefteris tez-23

tez ciddi borclara girir, ya da hansısa ictimai yerlərdə davalar salır və bununla da kifayətlənməyib, dava etdiyi kəslərə ciddi xəsarətlər yetirirdi. Bu-na görə dəfələrlə Demitri tərəfindən tənbehlənsə də, xeyiri olmurdu ki, olmurdu. Bir sözlə, Lefteris öz bildiyini edirdi. Bacısının mütəmadi olaraq, ona “kitab oxu” deməyindən əsəbləşən Lefteris, bir dəfə kiçik bir yük maşını tutub, onu kitabla doldurmuşdu. Daha sonra bacısına zəng etmişdi ki, 3000 yenni (yenni – Hellenasın pul vahidi idi) hazırlasın. Bu hərəkətindən olduqca hiddətlənən bacısı, sonda Lefterisin aldığı bütün kitabları oxuya-cağı ilə bağlı vədlər verəndə, Sofia son anda pulu ödəməyə razı olmuşdu.

Lefteris çox vaxt bacısının gözlərinin zəif görməyindən də istifadə edib, ona tapşırılan nələrisə aldıqdan sonra, bazarlıqdan qalan pulun qalığını düzgün qaytarmırdı. Lakin bütün bu özbaşınalıqlar, nəhayət ki, bir gün sona çatdı. Onu heç cürə yola gətirə bilməyən Sofia, çıxış yolu kimi onu orduya göndərməyi düşündü.

Başqa bir səbəb isə İraklionda onun haqqında gəzən dəhşətli və inanılmaz söz-söhbətlər idi. Lefterisi bir qətl hadisəsində günahlandırırdılar, lakin ortada heç bir sübut olmadığından, heç kim irəli çıxıb, yekdilliklə onu mühakimə edə bilmirdi. Polis idarəsinə dəfələrlə dəvət olunsa və dəfələrlə

sorğu-suala tutulsa da, ondan heç bir sübhəli əlamət aşkarlana bilinməmiş-di. İttihamların dəhşəti, Lefterisin on doqquz yaşına qədər, yəni hərbiyə

yollanana qədər düz bir il ərzində Demitri və bacısı Sofianın güzəranını korlamışdı.

İspaniyadan olan Rodriges ailəsi, üç il idi ki, İrakliona köçmüşdü. Ailə

başçıları Hellinasın dövlət işlərində çalışırdılar. Fernand Rodriges, Hellinasın tanınmış həkimlərindən, anası Katarina Rodriges isə müəllim idi. Onlar da, bir vaxtlar Fransadan mühacirət edən ailələrdən idilər. Amerikan hava qüvvəlləri İspaniyanın Madrid, Bilbao, Valensiya kimi iri şəhərlərini bombardman edəndə, Fernand və Katarina ailə üzvlərinin xeyli hissəsini itirmişdilər. Bu itkilər arasında istirahət üçün nənəsigilə tətilə göndərilən, oğulları, on yaşlı Joze də vardı. Andrea onların tək ümid yeri və təskinlik səbəbi idi.

Hellenasa köçdükləri tarixin üçüncü ilində, İraklion polis idarəsinə

da-xil olan bir məlumat, bütün şəhəri lərzəyə gətirmişdi. Bu məlumat, mütəmadi olaraq Saint Johannes çayında balıqçılıqla məşğul olan Vasilis Papadopuolos tərəfindən verilmişdi. Balıqçılıqla məşğul olarkən, qəfil suyun üzərində asta-asta üzən meyiti görüb, soyuqqanlığını itirməyən Vasilis, ça-24

ya tullanıb onu quruya çıxarmışdı. Gənc Andreanın meyitini çiyninə qaldırıb, piyada, düz polis məntəqəsinin həyətinə gətirmişdi.

Hadisəni araşdıran İstintaq bölməsi, ilkin olaraq, elə Vasilisin özündən şübhələnmişdilər. Çünki o, doğrudan da ilk nəzərdən şübhələniləcək xarakterdə və görünüşdə olan bir adam idi. Ən başlıcası, bu şübhələrin əsasını, onun filosof həyatı yaşamağına yozurdular.

Vasilis, Saint Johannes çayının yaxınlığında yerləşən bir təpənin həyətində özünə balaca bir ev tikmişdi. Həyətində arı yeşikləri, iki atı, bir neçə

keçisi və bir buğası vardı. Deyilənə görə, onun evində hər hansısa bir otaq əşyası yox idi. Yataq əvəzinə üst-üstə yığdığı köhnə kitablardan istifadə

edirdi. Bir qəzetə müsahibəsində bunu belə açıqlamışdı ki, köhnə, ələlxüsus unudulan kitablar həmişə, oxunulmasa belə, yenə də lazımlı və dəyərli saxlanılmalıdır və elə buna görə də, onlardan yataq əvəzi istifafə edir. Ən inanılmaz qəribəlik isə bütün İrakliona daha əvvəlcədən də məlum olan bir məqam idi. Vasilis əslində balıqçılıqla məşğul olmurdu, tilovu suya qarmaqsız tullayırdı. Bunun səbəbi də hamıya məlum idi ki, o balıq tuturmuş

kimi etməklə, həm öz ruhunu dincəldir, həm də qəliblərə salınmış şüurunu bu üsulla paradoksal vəziyyətə salaraq, məşq etdirir. O, günlərlə, hətta həf-tlərlə evini tərk edir, İraklionun ucqar yerlərinə gedir, oralarda özü ilə götürdüyü kitablarını oxuyur, özünə yemək hazırlayır və səhərlər erkən saat-larda yuxudan qalxıb, çayda çimirdi. Bu, bir növ onun meditasiyası idi.

Onun düşüncəsinə görə, insan özünü sığdırdığı, adına ev dediyi məkanı və

oradakı yaşayışını vaxtaşırı tərk etməli, ruhunun dərinliyində bu hissin sonsuz mənalarının həzzinə varmalıdır. Vasilislə söhbət edərkən, düşünmək olardı ki, o sənin üzünə gülür. Tam ciddiyyətlə dayansa belə, yenə də

düşünərdin ki, o sənə gülür. Elə meyiti polislərin qarşısında yerə qoyanda da, üzü bu cür bir ifadə də idi. Bəlkə, sadəcə, bu amilə görə başı xeyli ağrı-mışdı. Üç həftə polis nəzarətində qaldıqdan sonra yerli sakinlər tərəfindən edilən ciddi narazılıqlar sayəsində onu sərbəst buraxmışdılar. Andreanın boğazında elə də dərin olmayan bir kəsik də vardı və bu məqam qətlin nə

dərəcədə dəhşətlə törədildiyindən xəbər verirdi. Bundan başqa onun omba və çanaq nahiyyəsində, habelə qarın boşluğunda və qıçlarında da xırda yaralar var idi.

Lefterisin polis bölməsinə çağrılmağının səbəbi, onun Andrea ilə ikili münasibətdə olmağı idi. Rodriges ailəsi, həmçinin bütün şəhər, təkidlə

qatilin Lefterisin olduğunu bildirsələr də, məhkəmə şöbəsi heç cürə bunu 25

qəbul etmək istəmirdi. Bütün bunlardan sonra hamı düşünürdü ki, bu cür etinasızlığa səbəb nüfuzlu Demitridir. Bununla belə, məhkəmənin son qərarında Vasilis Papadopuolosun həbsinə xitam verildi. Qırx yeddi yaşlı bu zavallı adam, nahaq yerə ittiham olunmuşdu və bunu da şəhərdəki hər kəs bilirdi. Çoxları düşünürdü ki, qərarın bu istiqamətdə verilməsinin ayrı səbəbi vardı. Onlar düşünürdülər ki, yeni yaradılan Hellenasın məmur icmasına qarşı utancverici, xoşagəlməz fikir formalaşdırmamaq üçün adi, fağır bir adamı, qatil deyib həbs etmək işi ört-basdır etmək üçün tək çıxış

yolu olmalı idi.

Demitrigillə qonşuluqda yaşayan insanlar, hətta iddia edirdilər ki, bu hadisədən sonra Sofia ilə Demitri boşanmağa belə hazırlaşırmışlar. Lakin bir müddətdən sonra məhkəmənin Lefterisi günahsız kimi qələmə verməyi ilə də narazılıqlar və bütün qərəzli ittihamlar, əvvəlki təsirini itirməyə başlamışdı. Lefteris hərbiyə göndərildiyi gün isə ara yenidən qarışdı. Hər kəs düşünürdü ki, Demitri bu addımla əsl günahkarı gözdən uzaq saxlamağa çalışır.

Bu hadisələrdən səkkiz il ötməyinə baxmayaraq, Lefterisi yenidən narahatlıq hissi bürümüşdü. Həqiqət bu idi ki, Andreanın qatili, həqiqətən də, elə onun özü idi. Lakin ona görə qatil özü olsa da, günahkar özü yox, atasının “Oyuncağın sevgisi” adlı romanı idi. Maraqlısı isə bu idi ki, atası Adnos Vlahosun sağlığında oxunulmayan bu kitab, sonradan, xeyli müddət Hellenas gənclərinin ən çox araşdırdığı kitab olmuşdu. Lefteris bu romanı, kitab kimi yox, hələ əlyazma halında olarkən, on yaşında ikən oxumuşdu. Roman kiçik həcmli olmağı ilə bərabər, həm də uşaqlarrın müta-liəsi üçün uyğun deyildi. Romanda bir qızın oyuncağa qarşı olan sadist sevgisindən bəhs olunur. Bu qız böyüyüb, ailə həyatı qurduqdan sonra çox möhkəm hislərlə sevdiyi həyat yoldaşının bədəninə, uşaqkən oyuncağına etdiyi hərəkətləri tətbiq edir və sonda, bir gün onu işgəncəylə öldürür. Bir növ Freyd psixoanalitik fəlsəfəsindən təzahür edən bu roman, bir vaxtlar məşhurlaşmışdısa da, bir müddətdən sonra Hellanasın yazarlar birliyi tərəfindən sərt tənqid olunmuş və qısa vaxtda bütün kitabxana və kitab mağa-zalarından yığışdırılmışdı.

İraklion şəhəri uzaqdan ecazkar görüntüsü ilə diqqət çəkirdi. On iki mərtəbəli binaları çevrələyən, geniş ərazini zəbt edən həyət evlərinin qırmızı damları, Lefterisin ürəyində qəribə hislər yaratmışdı. Ölgün baxışlarla maşının şüşəsindən çölə baxır, siqaretinin külünü hiss etməsə də maşının 26

içərisinə dağıdırdı. Şəhərə yaxınlaşdıqca, birbaşa evə gedib, Sofia ilə qar-şılaşmaqdansa, Demitriyə zəng edib, onu bir kafeyə dəvət etmək haqqında düşünür, baş verənləri əvvəlcə ona danışmaq haqqında göt-qoy edirdi.

Problem burasında idi ki, Lefteris onun telefon nömrəsini bilmirdi və onu xeyli vaxt idi ki, itirmişdi. Beləliklə, maşını onların evlərinə tərəf sürdür-məli oldu.

Vişnəyi rəngli çamadanını yerə qoydu və onu buraya qədər gətirən sürücüyə təşəkkür edib, paltosunun yaxalığını yuxarı qaldırdı. Küçələr nədənsə boş görünürdü və əslində, bu onun üçün daha yaxşı amil sayılırdı.

Bəyaz qapını döyəcləyib gözlədi. Qısa vaxtda Demitrinin laqeyd üzü qapının astanasında peyda oldu. O bir az dayandıqdan sonra, qəfil gözlərini bərəldib, təəccüblü ifadə ilə “Lənət şeytana! Sən burada nə gəzirsən?!” –

deyə, ikrahdoğurucu tərzdə dişlərini qıcayıb, astadan qışqırdı.

– Sizinlə danışmalıyıq. – deyə, Lefteris ehtiyyatla dedi.

Bu sözdən sonra qapını ötrüb içəri keçən Demitri, az sonra evin böy-ründən onu fitlə səslədi. Lefteris düşündü ki, onun qapıdan çıxmamağına səbəb, Sofianın diqqətini çəkməmək üçündür.

– Nə olub? – deyə, qətiyyətlə soruşdu.

– Bir yerdə oturub, çay içə bilərik? Xeyli vaxtdır susuzam, dilim-damağım quruyub.

– Böyük kişi olmusan daha, yəqin yenə çay adıyla aparıb, içki istəmər-sən. – deyə, Demitri kinayə ilə dedi.

– Gəl bir gedək hələ.

Demitri əlləri cibində, qayğılı düşüncələrlə qabağda, Lefteris isə ağır çamadananı yelləyə-yelləyə onun arxasınca gedirdi.

Gəlib, kiçik bir şəhər kafesinə çatdılar. Bu yerdə onun təəccübünə

səbəb olan bir şey də vardı ki, o da Demitrinin həddindən artıq qırışmış

üzü idi. O, onu heç vaxt belə görəcəyini düşünməzdi.

Küncdə bir masanın arxasında əyləşdikdən sonra xidmətçini çağırıb, iki fincan çay sifariş etdilər. Qarson gənc, qırmızı saçlı və ortaboylu, qarabuğdayı bir qız idi.

– Danış görək, di nə olub, ay yaramaz!

Lefteris çamadanından eşələyib çıxardığı istefa sənədini onun qarşına qoyub, arxaya yayxandı. Şübhəli baxışlarla kağıza baxan Demitri, eynəyini taxıb, kağızı titrək əlləri ilə gözünə yaxınlaşdırdı.

– Səni görüm ölüb, yerə girəsən! Bu nə hoqqadır?! – deyə, Demitri əsəbdən az qala qışqıracaqdı, lakin güclə səsini qısıb yavaşdan pıçıldadı.

– Mənə həkim, ya da psixoloq lazımdır.

– Nə sarsaqlayırsan? Sual verdim ki, bu nə biabırçılıqdı?

– Qulaq as, Demitri, əlbəttə sənə böyük məmnuniyyətlə hər şeyi izah edə bilərəm, lakin söz ver ki, məni axmaq adlandırıb, çıxıb getməyəcəksən.

Demitrinin əsəbdən əlləri titrəyirdi. Bir qədər fikrə gedib, nəhayət, təmkinlə dilləndi:

– Eşidirəm.

– Demitri, mənim əsəblərim təmiz pozulub. Gözümə qəribə şeylər, daha doğrusu şey görünür. Yaşlı bir kişi, gecələr səmada peyda olur və

mənimlə söhbət edir. Mənə elə şeylər haqqında danışır ki, onu heç bir insan övladından eşidə bilmərsən. O şey ki, hər nədir, bilmirəm, amma çox müdrik bir şeydir. Onu hətta Tanrı da adlandıra bilərəm, ancaq onu Orion deyə çağırıram. İstefaya səbəb olan da məhz bu şeydir.

– Sən doğrudan da, havalanmısan! Mənə nağıl danışma! Deyirəm ki, danış görüm niyə qovdular səni?!

– Gecələr gözümə yaşlı kişi görünürdü. Bunu oradakılara danışdım və

axırı da bu oldu. Mənə dedilər ki, həkimə müraciət etməliyəm.

– Bağışla, amma daha bu qədər bəsdir! Nə vaxta qədər sənin zir-zibillərini mən təmizləyəcəm? O qədər murdarlıqdan sonra, indi də pey-ğəmbərlik eşqinə düşmüsən?! Bəlkə, bu sənin məndən pul qoparmaq üçün növbəti hiyləndir?

İndi mənə qulaq as, məbada gedib, Sofiaya bu nağılı danışasan, inan ki, səni bu şəhərdən rədd etdirərəm.

– Axı niyə? – deyə, Lefteris ümidsiz şəkildə soruşdu.

– Hələ bir niyə də deyirsən? A kişi, sən nə qanmaz adam imişsən!

Necə üzsüz, necə alçaq adamsan ki, hələ bir durub yenidən bura qayıt-mısan. Bu şəhərdə hamı sənin kim olduğunu bilir, bunu elə bilirsən ki, unudublar? O qızın valdeynləri, hələ də məhkəmələrlə mübarizə aparırlar.

– Onların nə düşündüyü və nə etdiyi mənə maraqlı deyil. Bu, sadəcə, mənim gənclik vaxtlarımdakı axmaqlığım idi.

Bu vaxt hiddətlənən Demitri ayağa qalxdı və onun paltosunun yaxasından yapışıb, qışqırdı:

– Əclaf, mən nə dildə danışıram, qanmırsan?! Deyirəm ki, boşboğazlıq eləmə, başa düşdün?!

Bu sözləri o elə hərarətlə qışqırırdı ki, onun ağız suyu Lefterisin bütün sifətini yumuşdu. İri addımlarla qapıya yaxınlaşıb, çıxmazdan qabaq barmağını Lefterisə tuşlayaraq:

– Bir də qarşıma çıxma, çıxsan, indiki kimi olmayacaq! – dedi və qapını möhkəmcə çırpıb getdi.

Lefteris sakit-sakit onun küçədə görünən yerişini izləyib, dodağını gəmirdi. Qarsonu çağırıb, uzo sifariş etdi. Qarson şübhəli-şübhəli onu süzüb, sakitcə çay fincanlarını masadan götürdü. Sonra da yavaş addımlarla barın arxa hissəsində görünməz oldu.

Az sonra əlində padnis masaya yaxınlaşan xidmətçi, şübhəli gözlərini hələ də, Lefterisin üzərində sabitləmişdi. Uzo şüşəsini masanın üzərinə

qoyub, onu ehtiyyatla sabitlədi. Əllərini şüşədən çəkəndə, Lefteris biixtiyar şüşənin üzərindəki, “Coma Berencies” yazısını oxudu. Şüşənin etiket kağızı gecə səması və “Veronikanın Saçları” bürcü ilə dizayn edilmişdi.

Bundan sonra astaca, iri addımlarla keçib, Lefterisin qarşısında oturan xidmətçi, ona ciddi nəzərlərlə baxmaqda idi.

– Necəsən, Lefteris? – deyə, qız soruşdu.

Bu hərəkətdən, bu sualdan narahat olmağa başlayan Lefteris, qəribə

çaşqınlıqla qarşılıq verib, dedi ki, onu tanımır.

– Adım, Veronikadır.

Bu yerdə düşüncələrini sabitləməyə çalışan Lefteris, qəribə həyəcan keçirməyə başlamışdı. Lakin bu həyəcanın nədən qaynaqlandığından əmin deyildi. Uzun müddətdir ki, bir qadınla ünsiyyət qurmadığına görə ola bilərdimi? Bəs əgər, daha ağılasığmaz olan məqam, əgər o, həmin o halisunasiyalardan biri idisə?

– Gözləriniz niyə qırmızıdır? Olmaya gecələri yatmırsınız?

– Mən.. Əslində, hə, çox yatmaqla aram yoxdur.

– Bəlkə, probleminiz elə bundan qaynaqlanıb? – Veronika sözləri uzada-uzada dedi.

– Hansı problemim? – Lefteris astaca yerində dikəldi.

– Gözünüzə görünənlər, qəribə şeylər..

– Hə, əslində, heç bilmirəm…

Masanın üzərindəki şüşəni göstərib, “içməyəcəksiniz?” – deyə, Veronika soruşdu.

– İstəyirsinizsə, bir yerdə içək. – Lefteris təklifindən bir qədər utanıb, dayandı.

– Hellenasın ideal bir dövlət olduğunu düşünürsünüz?

– Anlamadım sizi.

– O zaman cavab üçün bir qədər fikirləşin.

– Əslində, hə, ideal bir dövlət saymaq olar.

Xidmətçinin bu cür bir sual verməyi Lefterisi çaşdırmışdı. Ya da düşünürdü ki, bu sual yersiz sualdır.

– Mən belə düşünmürəm. İdeal dövləti həmişə ordusuz dövlət kimi xəyal etmişəm. Lakin bir ölkəmizə bax, guya kapitalizmi rədd etdik, nə

dəyişdi? Bu yalnız sözdə baş vermiş bir şeydir. Həqiqətdə isə sistem elə

həminki sistemdir. Aclar və şikəstlər, Yorinin o tayından həsrətlə bizə baxıb, burada yaşamağın şirin xəyalını qururlar. Həmin o yaşamaq ki, buranın vətəndaşlarının özləri heç bu şirinliyi duymurlar. Hələ də sosial bərabərlik şüarının kölgəsində dincələn burjuaziyanın qarnını doyururuq. Hamımız ayrı-ayrılıqda köləyik…

Lefterisin çaşqınlığı ciddiyyətə çevrilmişdi. O, qarşısında oturan bu gənc qızın, niyə bu şeylər barəsində danışdığına bir məna verə bilmirdi.

Nəhayət, cavab verməli olduğunu hiss edib dedi:

– Bilirsinizmi, bütün bunlar sizin və mənim yox, siyasətçilərin söhbət mövzusu olmalıdır.

– Üçüncü dünya müharibəsi, bəşəriyyəti yeni çağa keçirmədi, onu əksinə barbarlığın ən pik həddinə yetişdirdi. Hellenasda ancaq zabitlər və

məmurlar yaxşı yaşayırlar. Həkimlər, müəllimlər və polislər isə yorulublar.

Onlara qalsa, bütün səlahiyyətlərindən və məsuliyyətlərndən imtina edib, özlərini Hentasın sularına atarlar. Məncə, bütün bunlardan danışmaq üçün siyasətçi olmağa gərək yoxdur. Müharibə bizə onu da sübut etdi ki, gərək ən aşağı təbəqənin insanı belə siyasətçi olsun…

– Düşünürəm ki, Hellenas heç də sizin sadaladığınız kimi bir yer deyil. Ən bəsit örnək, artıq ABŞ, Çin, Rusiya deyilən ölkələr mövcud deyillər. Ərəblər isə layiq olduqları yoxsulluğu çəkməlidirlər. Neft ehtiyyatları onları yer üzündə yaşayan ən ləyaqətsiz adamlara çevirmişdi, lakin yenə

də, nə də olmasa balansı saxlaya bilirdilər. Hələ ibadət evlərindən əldə etdikləri turistik gəlirləri demirəm. Sizin xəbəriniz varmı, Finlandiyada bir kənd var ki, valdeynlər öz uşaqları ilə qidalanırlar?

– Hellenası ayaqda saxlayan, düşünürsünüz ki, Avropa kultudur? Bu gün əsgərlər olmasa, nə kult qalar, nə də ki, etnik təfəkkür, elə bura da dönüb olar Şimal ölkələri kimi. Düşünürəm ki, əsl intibahı keçən də, məhz 30

elə həmin xalqlardır. Müharibədən qalib çıxan da biz yox, əslində, həmin ac fransız, ingilis, rus, ərəb və amerikanlardır. Biz isə kapitalizmin çökü-şündən doğan, mahiyyətcə elə kapitalist prinsipləri tərəmmüm edən yeni ideyaların yaranmağına zəmin yaratdıq. Bədbəxtlik isə burasındadır ki, öl-kə olaraq bunu dərk etmirik. Adnos Vlahosun “Kapitalizmə haradan hücum etməli?”, kitabını oxumusunuz? Orada bir cümlə var, çox xoşum gəlir.

Deyir: “Kapitalizm özünə düşmən olan bütün sistemlər və onların ideyala-rından qorxmaq əvəzinə, onları pul sayəsində əks arqumentlər və ittihamlarla zənginləşdirir, çeşidə salır, daha sonra isə solçuların və kommunist-lərin bazarına çıxarırdı”.

Bununla ikinci dəfə Lefterisin təəccübünə səbəb olan növbəti hadisə

baş vermişdi. Atasının adını bu yerdə eşitmək ona elə təsir bağışlamışdı ki, heyrətdən az qala ağlını itirəcəkdi.

– Artıq düşünməyə başlayıram ki, siz də onlardansınız. – deyə, Lefteris qeyri-ixtiyari cavab verdi.

– Kimlərdən danışırsınız?

Bu suala cavab verməyən Lefteris, qayğılı tərzdə başını aşağı salıb fikirə getdi. Daha sonra, Uzo şüşəsini götürüb qapağını açdı və qədəhinə

boşaltdı. Təklif üçün şüşəni yenidən Veronikaya uzatsa da, o, bu dəfə də

bundan imtina etdi.

– Adınızın Veronika olmağı da maraqlıdır, Adnos Vlahosdan sitat gətirməyiniz də. Belə başa düşürəm ki, siz məni yaxşı tanıyırsınız. – Lefteris acı gülümsəmə ilə qarşılıq verdi.

– Adnos Vlahos, atamın yaxın dostlarından olub. Bədbəxt adam idi.

Əsərləri ölümündən sonra məşhurlaşdı.

– Veronika barəsində heç bir bəhanəniz yoxdur, amma görürəm.

– Adımın içki adı ilə nə əlaqəsi ola bilər, axı başa düşmürəm. – dedi və

gülümsədi.

– 51! – deyə, qəfil qışqırdı Lefteris.

Xidmətçi qız çaşqın halda dayanıb, qarşısındakı adama baxırdı. Qəfil d

illəndi:

– Bu qədər tez sərxoş olacağınız maraq doğurucudur.

– Bilirsinizmi, mən onunla söhbət edəndə, o mənə, “Veronikanın Saçları”-nı göstərmişdi. Bundan başqa, kiçik it (cannis minor) və Buğa (Taurus) ilə də tanış edib məni.

– Çox gözəl. Mənim ən sevdiyim bürc isə Oriondur. Uşaq vaxtı ona baxmasam, onunla sağollaşmasam yatmazdım.

– Orion, hə, Orion, bəli!

– Ovçu…

– Hə, onun oxu da var, kamanı da. Hətta məncə, qılıncı da var!

– Elədir. Kaş o öz oxuyla dünyanın ədalətsizliyini nişan alardı.

– Lənət şeytana, siz axı nə boş-boş çərənləyirsiniz?! Gedin buradan!

Veronika soyuqqanlı tərzdə ayağa qalxıb, masadan uzaqlaşdı.

Lefteris titrək dodaqlarını əsəbdən bir yerdə saxlaya bilmirdi.

“Fahişə!” – deyə bağırdı arxasıyca və ayağa qalxıb, onun getdiyi tərəfə, barın arxasına keçdi. Onu burada tapmayıb, mətbəxə girdi, lakin o, burada da yox idi. Lefteris bu vaxt ikrahdoğurucu qəh-qəhə ilə gülüb qışqırdı:

“hara gizləndin?!”

Hər yeri ələk-vələk edib, nəhayət, qan-tər içində yerində dayanmalı oldu. Elektrik qığılcımlarının səsini eşidib, başını yuxarıdakı tabloya tərəf qaldırdı. “Bellatriksdə görüşənədək!” – deyə, bir cümlə yazılmışdı qırmızı işıqlarla tabloda. Absurd gülümsəmə ilə gülüb, başını yellədi və mətbəxdən çıxıb, birbaşa qapıya tərəf yollanırdı ki, yadına düşdü ki, çamadanını yaddan çıxarıb. Masaya yaxınlaşıb, onu oradan götürdü və bu yerdə ağlına bir fikir də gəldi. Uzo şüşəsini də özü ilə aparacaqdı! Şüşəni götürüb, yenidən onun üzərindəki ada baxmaq istəyəndə, təəccübdən yerində qurudu.

Şüşənin adı “Coma Berenices” yox, “Uzo 51” idi. Bu yerdə o divanə hərəkətlərlə yerində vurnuxur, nəfəsini tez-tez alıb-verirdi. Şüşəni bara tərəf to-lazlayandan sonra, içəridən qaça-qaça, cavan bir oğlan gəlib, onun qarşısında dayandı.

– Ağlınızı itirmisiniz, ya nədir?! Dərhal çıxın çölə, nə qədər ki, polis çağırmamışam!

Heyrətdən çənəsi əyilən Lefteris, qəh-qəhə ilə güldüyü vaxt, birdən gerisində, digər masalarda oturan insanların narazı nəzərləri ilə qarşılaşanda, artıq təəccüblənməməli olduğunu dərk etdi. Bayaqdan bəri boş olan kafedə birdən-birə adamlar peyda olmuşdu. O, soyuqqanlı bir instonasiya ilə astadan dedi:

– Bilirəm ki, siz həqiqi adamlar deyilsiniz, amma ki, qoy olsun…

Bundan sonra əlindəki uzo şüşəsini qaldırıb başına çəkdi və masala-rın birində, cavan bir oğlanla qarşı-qarşıya əyləşən qıza yaxınlaşıb, onun çiyninə, daha sonra isə başına toxundu. Elə bundan sonra da içəridə səs-32

küy qopdu və qızın yanındakı oğlan onu elə oradaca vurub yerə sərdi.

Xidmətçi oğlan Lefterisi sürüyüb, kafedən bir qədər aralı, bir ağacın altına söykədi. Bayğın bir şəkildə yerdə uzanıqlı qalan Lefteris, uzun müddət özünə gələ bilmədi.

Demitri evə qayıtdıqdan sonra Sofianın ənənəvi suallarına cavab verməli olmuşdu. Yalandan demişdi ki, evdən ona görə gizlin çıxıb ki, onun bezdirici suallarına həmin vaxt yox, elə indi, yəni sonradan cavab verməli olsun. Ümumən götürsək, bu ailədə elə bir gün olmurdu ki, həmin gün söz-söhbətsiz ötüşsün.

Sofia dayanmadan deyinir, uşaqların ehtiyacları barəsində uzun-uzadı danışır, ərinin baxımsızlığından şikayət edirdi. Otuz dörd yaşı olmağına baxmayaraq, olduqca yaşlanmış görünürdü. Hətta üzündə cuzi qırışlar da görünürdü. Ailədəki uşaqlar məktəbə getmir, xüsusi müəllimlər tərəfindən öyrədilirdi. Demitrinin təqaüdə çıxmağına hələ dörd ildən bir qədər az vaxt qalmağına baxmayaraq, Sofia indidən ona yeni iş tapmağı tövsiyyə

edirdi. Onun bu qatı xarakteri, ərinin xarakterinə qismən, müsbət mənada təsir etmişdi. Məsələn, əvvəllər içki məclislərindən yığışmayan, danışığını bilməyən, zəhlətökən ədəbaz zabit, sonda dönüb olmuşdu üzüyola və fağır bir ata. Ailədəki uşaqların ikisi qüsurlu idi. Oğlanlarından biri anadan-gəlmə əlil və tək qızları isə lal idi. Uşaqlardan sağlam olan, ailənin son beşi-yinin isə mütəmadi diş ağrıları olurdu ki, bu da öz növbəsində

Demitri üçün əlavə xərc idi. O, Sofiaya başa sala bilmirdi ki, uşağın dişinin ağrı-mağı yaşla əlaqəlidir, buna görə addımbaşı həkimə getmək lazım deyil. Demitri Lefterislə görüşü haqqında təbii ki, Sofiaya heç nə

danışmazdı. Birincisi ona görə ki, Lefterisin gəlişi də əlavə xərclər demək idi. Digər mə-qam isə onun mübahisəli keçmişi idi. Demitri güclə bərpa etdiyi nüfuzunu yenidən itirmək istəmirdi. Lakin onu da hiss edirdi ki, bu adam əvvəl-axır gəlib, bu evə çıxacaq və Sofia onunla qarşılaşacaq. Buna görə də, hətta onun ağlına evə mühafizəçi tutmaq fikri də gəlmişdi.

Lakin bu fikri icra etməyə macal tapmamışdı ki, Lefteris elə hadisənin səhəri günü, sübh tezdən onların qapısını döydü. Qapını açan, evin qulluqçu xanımı idi. Lefteris ona Sofianın qardaşı olduğunu deməyi kifayət etmiş-di ki, o, qapını taybatay açsın. Demitri sonradan, qulluqçuları niyə

əvvəlcə-dən təlimatlandırmadığına görə başına döyəcəkdi.

Sofia Lefterisi ilk dəfə görəndə tanımamışdı. Qulluqçuya acıqlanmışdı ki, bu kimdir və o, nə həddlə yad adamı evə keçirib. Lakin sonradan başa 33

düşəndə ki, bu adam onun qardaşıdır, bir xeyli vaxt heyrətdən ağzı açıq qalmış və hərəkət edə bilməmişdi.

Lakin bu görüşdən də naümid ayrılan Lefteris, sonda İraklionu bir dəfəlik tərk etməli oldu. O, bacısından borca pul istəmək əvəzinə, ona De-mitriyə

danışdıqlarını danışsaydı, bəlkə də, Sofianın ona yazığı gələr və onu öz hesabına psixoloq yanına göndərərdi. Amma bu cür olmamışdı.

Şən inqilab

Lefteris bir bədbəxtlikdən də əziyyət çəkirdi ki, o, həyatı ilə bağlı sorğu-sual aparmazdı. Onun özü ilə söhbətləşmək, səhvlərindən dərs çıxarmaq, keçmişlə bu gün, bu gün ilə gələcək arasında bir körpü qurmaq kimi mənəvi bacarığı yox idi. Ona görə ağ, ağ idi, qarada ki qara. Onu əsəbləşdirən bir şey də, məsləhət verməkdən zövq alan adamlar idi. O, heç bir məsləhətə qulaq verməz, eləcə öz bildiyini, həmin o bildiyi şeyin yaxşı və ya pis olmağını sual altına almadan, edərdi. Məsələn, İrakliondan Lorensə gedən qatarda oturub, pəncərədən çölə baxmaq və baş verənlər barədə müəyyən mənada bir ölçü götürmək haqqında düşünmək əvəzinə, pəncərənin pərdəsinə örtüb, çölə kədərli-kədərli baxan sərnişinlərə tamaşa edirdi. Yolboyu eləcə bu adamlara baxmış, onların hərəkətlərini izləmişdi.

Onun Lorensə getməyinin bir səbəbi vardı. Uşaqlıq dostu Andreas, məhz bu şəhərdə yaşayırdı. Andeas rejissorluqla məşğul olurdu. İraklion şəhərin-də doğulsa da, ailə həyatı qurub Lorensə köçmüşdü. Onlar uşaq vaxtl skripka dərslərində tanış olmuşdular. Sofia Demitri ilə evləndikdən sonra, bir xeyli vaxt onu məktəbə qoymaq haqqında düşünsə də, bu baş

vermə-mişdi. Əslində, həmin vaxtlar Lefteris özü də məktəbə getmək istəmirdi. Bununla belə, təqribən bir il müddətində evə dəvət olunan müəllimlərdən dərs almışdı. Sonda öyrənmək marağı olmadığını əsas gətirərək, müəllim-lər onunla məşğul olmaqdan imtina etmişdilər. Bundan sonra isə müxtəlif dərnəklərə yönləndirilən Lefteris, bu dərnəklərdən də

heç nə öyrənməsə də, özünə Andreas kimi bir-iki dost tapa bilmişdi.

Yeniyetmə vaxtları bir-likdə, İraklionun ən tanınmış restoranlarında yemək yeyir, günlərini klub-larda, pablarda keçirirdilər. Andreas isə həmin vaxtlarda həvəskar rejissor-luqla məşğul olurdu və hətta qısa metrajlı,