Текст книги "Տաղեր"

[ԻԶ]
ՏԱՂ [ԾՆՆԴԵԱՆ], ՏԵԱՌՆ ՆԵՐՍԻՍԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ

***

 
Այսաւր ցընծան դասք հոգեղինացն
Ընդ փըրկութիւն հողեղինացս:
Այսաւր ցընծայ Ադամըն հին`
Նոր Ադամաւ նորոգելով:
Այսաւր ծընծայ կոյսն առաջին
Երկրորդ Կուսին ծընեալ զԱստուած:
Այսաւր իջեալ բանակք անմարմնոցն
Տան աւետիս մարմնաւորացս:
Այսաւր գոչէր հրեշտակապետն.
_ Ուրախ լերուք եւ ցընծացէ'ք,
Դասք երջանիկ ընտրեալ հովուացն.
Ծընաւ այսաւր ձեզ փըրկութիւն`
Տէր եւ աւծեալ Հաւր միածին
Ի Բեթղահէմ քաղաք Դաւթի:
Փութացարուք յայրն երկնանման
Ի տեսանել զհովիւըն քաջ,
Որ ի լընուլ զթիւ հարիւրոց
Իջեալ ի գիւտ մոլորելոցս,
Երգեմք նըմա` փա~ռք ի բարձունս:
 

ՓՈԽ

 
Այսաւր ցընծայ տունն աբրահամեան
Աւետաբեր Որդւոյն ծնընդեամբ:
Այսաւր ցընծան դասք նահապետացն,
Լըրմամբ ուխտին թըլփատութեան:
Այսաւր ցընծայ Մովսէս աւրինաւքն`
Տեսանելով զլրումն աւրինաց:
Այսաւր ցընծան հոյլք մարգարէիցն`
Տեսեալ ըզմարգարէացեալն:
Այսաւր փողէ դաւթեան քընարն.
_ Գըտաք ըզնա տուն յԵփրաթայ:
Այսաւր գոչէ մեծն Եսայիաս.
_ Ընդ մեզ Աստուած Կոյսըն ծընաւ:
Այսաւր հընչէ յայրըն Միքիաս.
_ Ծընցի իշխան ի Բեթղահէմ:
Այսաւր խայտայ ձայն բարբառոյն`
Որպէս երբեմն յորովայնին,
Այսաւր ցընծայ մեծ Կարապետն`
ԶԱստուած եկեալ տեսանելով:
Այսաւր գոչէ յանապատէ.
_ Ձեզ աւետի~ք, որք յԱդամայ.
Տէր գայ, հըզաւրըն զաւրութեամբ,
Վանէ զկարծեալըն զաւրութիւն,
Մերձ է երկնից արքայութիւն,
Պատրաստեցէք յոգիս շաւիղ:
Թագաւորին երկնաւորի
Լերինք եւ բլուրք խոնարհեցան,
Խորք անդընդոց բարձեալ լըցցին:
Իսկ դու ցընծա', գետ Յորդանան,
Զի զարհուրեալ անդրէն դառնաս,
Արագ փութա' այսրէն ի նոյն,
Ծափ ըզծափի հարցես ձեռամբ,
Յորդ վըտակաւք խաղա' զըւարթ,
Ել ընդառաջ ալեաւք խորոց,
Երկըրպագեա' արարողին.
Գայ մըկըրտիլ հուրն Աստըւած`
Լըւանալով զմեղս Ադամայ,
Ջախէ ի քեզ զգլուխ վիշապին:
 

ՓՈԽ

 
Այսաւր անմեղըն մըկըրտի,
Զի զմեղուցեալքըս սըրբեսցէ:
Այսաւր ստեղծողըն ձեռնադրի
Խոնարհութեամբ յարարածոյն:
Այսաւր Հոգին աղաւնակերպ
Էջ` վըկայեալ իւր էակցին:
Այսաւր փակեալ դըրունք բացան,
Եւ հինաւուրցն Աստուած յայտնեալ:
Այսաւր հընչեաց Հայր ի բարձանց.
_ Դա' է Որդի իմ սիրելի,
Բան եւ ծընունդ եւ ճառագայթ,
Լոյս ի լուսոյ, կեանք ի կենաց,
Իմաստութիւն եւ զաւրութիւն,
Սկիզբն սկըզբանց անժամանակ,
Արարչակից եւ գոյակից,
Միով բնութեամբ` ոչ բաժանեալ,
Իջեալ յինէն` ոչ հեռացեալ,
Մարմին առեալ` ոչ փոփոխեալ:
Դըմա' լուարուք, որդիք մարդկան,
Դա` ճանապարհ ճըշմարտութեան,
Ելէ'ք ընդ նոյն առ իս յերկինս:
 

ՓՈԽ

 
Այսաւր Հոգւովն ել յանապատ
Տէրըն` փորձիլ ի փորձողէն,
Այսաւր երկրորդ Ադամ պահեալ
Պարտեաց զյաղթող հնոյն Ադամայ:
Այսաւր պահաւք քառասնաւրեայ
Կանգնեաց զանկեալըն ճաշակմամբ:
Այսաւր ցընծամք որդիք մարդկան,
Զի ետ կոխան զաւձն առաջին:
Այսաւր տաւնեմք ուրախութեամբ
Զաւր աւետեաց ազատութեան:
Այսաւր եկայք, հաւատացեալք,
Տացուք փըրկչին չփառս յաւիտեան.
 

[ԻԷ]
ՏԱՂ ԾՆՆԴԵԱՆ, Ի ՆԵՐՍԻՍԷ

 
Քառանիւթիցըս Աստուած եւ աննիւթիցն
Անեղ յէութեան ծածկեալըն ի ծոց Հաւր,
Փըրկող ծագեցաւ ի լուսոյ մեզ լոյս,
Բան բովանդակեալ յորովայնի Կուսին:
Ւիւթիւ Սուրբ Հոգւոյն տնաւրինաբար յղացեալ
Զհինաւուրցն Աստուած ծընանելով մանուկ,
Ցուցաւ ի մարմնի եւ ցընծացաւ երկիր,
Պանծացաւ Եւա` զԱստուածորդին ծընեալ:
Րաբունին բազմեալ ի յանբանից մըսուր,
Պար առեալ հրեշտակք ընդ բացաւթեայ հովուացն
Տան փա~ռք ի բարձունս, յերկիր խաղաղութիւն,
Աւետիս մարդկան ընդ հաշտութեանըն Հաւր:
Վերնական աստեղբըն հրաւիրեալ մոգուցն
Ընծայաբերիլ թագաւորին նորոյ.
Սարսեալ Հերովդէս ընդ համբաւ Մանկանն,
Մոլեգնեալ լընոյր արեամբ ըզԲեթղահէմ:
Ռահ հորդէր Յովսէփ ըստ հրեշտակին տեսլեան,
Մանկամբն եւ Կուսիւ փախչէր ի յԵգիպտոս.
Ջահ լուսոյն դարձեալ ի Նազարեթ բնակէր,
Ծածկէր զճառագայթն երեսնամեայ լըրմամբ:
Պարագրեալ մարմնով ի Յորդանան եկեալ.
Զհընոյն Ադամայ լուանալ պարտեացն ըզգիր.
Չառնոյր Յովհաննէս ըզմըկըրտելն ի յանձն,
Խոնարհէր փըրկիչն` իջանելով ի ջուրսն:
Որդին կուսածին յամլորդւոյն ձեռնադրեալ,
Ձայնէր Հայր յերկնից._ Դա' իմ Որդի ընտրեալ:
Շնորհատու Հոգին աղաւնակերպ իջեալ,
Հանգչէր ի վերայ մարմնացելոյ Բանին:
Նա սկիզբն առնելով մըկըրտութեան նորոյ,
Ի հուր եւ Հոգի մըկըրտելով ըզմեզ,
Յաղթէր բնակելոյն վիշապ աւձին ի ջուրսն,
Զգլուխ նորին ջախեալ կոխան մարդկան տըւեալ:
Մեկնեալ յանապատ չար փորձողին յաղթէր,
Խրատելով ըզմեզ ըզգուշանալ շնորհին.
Ճաշակն ըզմեղաց ապաշխարէր անմեղն,
Անճաշակ եղեալ քառասնաւրեայ աւուրբք:
Ղաւղեալ բանսարկուն հալածեցաւ ի բաց,
Մատուցեալ հրեշտակք եւ պաշտէին ըզՏէրն:
Ձայնիւ քաղցր երգով համաձայնեալ նոցին,
Աւրհնեսցուք զեկեալն ի փըրկութիւն մարդկան:
 

[ԻԸ]
ՓՈԽ

 
Նոյն ինքն անդրանիկըն Հաւր յառաջ քան զարեւ,
Եղեւ անդրանիկ այսաւր կուսական ծնընդեամբն:
Րոպէից քառից ստեղծողն ի նոյն խոնարհեալ,
Սըրբել զԱդամայ զյանցանս ի գետն Յորդանան:
Եկեալ հուրն Աստուած մարմնով մըկըրտիլ ի ջուր,
Սարսեալ Յովհաննէս տեսլեամբն, ոչ իշխէր մերձիլ:
Ի վերուստ իջեալ Հոգին նըման աղաւնոյ,
Երկնիցըն բացան դըրունք, Հայր յայտնեալ ցուցաւ.
Աղաղակելով գոչէր. «Դա' է իմ Որդի
Յինէն առաքեալ յերկիր, դըմա~ լըւարուքե:
Սա տաւնից մեզ տաւն, եղբարք, ժողովոց ժողով,
Բոլորից փըրկիչն այսաւր Յիսուս կոչեցաւ:
Արդ, յաւուր տաւնիս այս Տեառն անուանադրութեան
Նըւագ ցընծութեան երգեմք` ըզփառս ի բարձունս:
 

[ԻԹ]
ՏԱՂ ՔԱՌԱՍՆԱԻՐԵԱՅ ԳԱԼԸՍՏԵԱՆ ՏԵԱՌՆ Ի ՏԱՃԱՐ, Ի ՆԵՐՍԻՍԷ

 
Այսաւր նորահրաշ լոյսն ի յերկնից ծագեալ,
Ծագեալ ի Հաւրէ լոյս ի լուսոյ ծընունդ:
Ծընունդ էական Աստուած ընդ Հաւր լոյս քան զարեւ յառաջ,
Յառաջ քան զըսկիզբն անժամանակ անեղ անմահ բնութիւն:
Բնութիւն միշտ էակ մին միածին Բանն, որ ի ծոցըն Հաւր,
Հաւր անեղ Որդին անճառելի ամենեցուն ստեղծիչ:
Ստեղծիչն, որ եստեղծ զիս` յանէից գոյացուցեալ բանիւ,
Բանիւ զաւրութեամբ կրէ զամենայն արարչական սիրով:
Սիրով խոնարհեալ եկն ի խընդիր իւր հողացեալ կերպին,
Կերպին նախեղակ զոր մահացոյց մահու առիթ պըտուղն:
Պըտուղ կենդանի, որ ի սկըզբան Բանն ի Կուսէն նոր մարդ,
Մարդ ճըշմարտապէս տնաւրինաբար ընդ աւրինաւք մըտեալ:
 

ՓՈԽ

 
Մըտեալ ի տաճարն այսաւր աւծեալն Աստուած,
Աստըւած եւ Տէր սինէական տառիցն:
Տառից աւրինաց մարգարէից նահապետացըն Տէրն,
Տէր Յիսուս ելից զերանաւետ ուխտ նոր ընդ հարսն այսաւր:
Այսաւր ծերունին գիրկս արկանէր Հաւր ծոցածին լուսոյն,
Լուսոյն անեղի Մանըւէլի տղայացելոյ Բանին:
Բանին Հաւր գոչէր աղերսալի արտասուագոչ ձայնիւ,
Ձայնիւ աղերսէր. «Լո'յսդ, որ եկիր լուսաւորել զաշխարհս,
Զաշխարհս փըրկեցեր, արձակեցեր յանլոյծ մեղաց կապից,
Կապից անիծից եղեր լուծիչ, այժմ արձակեա' եւ զիս.
Զի'ս այժմ արձակեա, զծե'րս, ի կապէ, ծեր տղայ ծերոյ ծընունդ,
Ծնունդ անեղ լուսոյ մանուկ տըղայ, Աստուած եւ Տէր, Քրիստոսե:
Քրիստոս Աստըւած, լուր մեզ եւ այժմ աղաչանաւք ծերոյն,
Ծերոյն աղաւթիւք մեզ ողորմեա' քո բանաւոր հաւտիս,
Հաւտի քո փոքու, զոր գընեցեր քո պատուական արեամբդ,
Արեամբ քո քաւիչ դեղ թողութեան մեղաց շնորհեա' եւ մեզ:
Մեզ այց արա, Տէ'ր, ընդ սուրբըս քո յայցելութեան աւուրն,
Յաւուրն աներեկ մեծի ծագման քո հայրենի փառաւք:
Փառաց թագաւո'ր, քեզ վայել է փառք եւ պատիւ ընդ Հաւր,
Ընդ Հաւր եւ Հոգւոյն փա~ռըք, պատիւ միշտ յաւիտեանս, ամէն:
 

[Լ]
ՏԵԱՌՆ ՆԵՐՍԻՍԻ, Ի ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՂԱԶԱՐՈՒ ՈԳԵԱԼ

 
Անմահ թագաւորն իջեալ ի վայրըս մահու,
Մահու գերելոց առընել գերէդարձ.
Դարձոյց վերըստին ի կեանս անվախճանս,
Վախճան մահու եւ կենաց ըսկիզբն այսաւր:
Այսաւր կեանքն եկեալ ի Բեթանիայ առ մահն,
Մահուն փախուցեալ որպէս խաւար ի լուսոյ,
Լուսոյն ընթացեալ զհետ մահուն, ը~, խաւարի,
Խաւար ստուերամածըն եղեւ լոյս անըստուեր:
Ստուերաւ տըրտմութեամբ քոյրքն անկեալ առ ոտըս Տեառն.
_ Տէ'ր, թէ աստ պատահեալ, կեանքդ եղբաւրն ոչ հանդիպիւր մահ:
Մահու սիրելւոյն կրիւք մարդկաբար արտասուէր,
Արտասուաց բըղխումն այն զարտասուսըն բառնայր:
Բառնալ հրամայէր հզաւրն ըզվէմն առ ի բաց,
Բարձմամբ տապանին այնմ բացան դրունք դըժոխոց:
Դըժոխք սարսեցին ի ձայնելն առ Ղազար.
_ Ղազարէ', եկ արտա'քս, _ ձայնէր կոչողն Ադամայ:
Ադամայն կապ մահու լուծեալ ձայնիւ հըզաւրին,
Հըզաւրին զաւրութեամբ դարձաք դարձեալ ի կեանսն:
Կենսատու ձայնին մերձեալ ի յունկըն մեռելոյն.
Զմեռեալ չորեքաւրեայն ոչ արգելին դըժոխք:
Ի դըժոխս կապեալ անձն արագ գայր առ կոչողն,
Կոչողին հրաման լուծանէր զնա ի կապից.
_ Կապելոցն ի դըժոխս աւետի~ս յարութեան:
Յարութեան յուսով ցընծասցուք եւ մեք այսաւր,
Այսաւր զուարճանամք տաւնիւս ընդ Մարիամանցն:
Մարիամու մասին հաղորդս արա զմեզ, Տէ'ր,
Տիրականդ ոտից աւծմամբ թողութիւն շնորհել,
Շնորհաց քոց անճառից, Յիսո' ւս, մատուսցուք զփառս:
 

[ԼԱ]
ՓՈԽ

 
Նոր աւետեաց լուր այսաւր մեզ հընչեաց
Երկնային ձայնիւն Որդին որոտման.
Րոպէից Տէրն Յիսուս` ստեղծողն Ադամայ`
Սա այսաւր եկեալ ի Բեթանիայ
Ի յարուցանել ըզչորեքաւրեայն:
Սաստեաց հրամանաւ մահու բըռնութեան.
Ի կեանըս դարձոյց վերըստին զՂազար
Եւ նովին յուսով զմեզ անմահացոյց:
Րաբուն իմաստիւք սպասեալ յարութեան`
Գոչեսցուք եւ մեք` Կենարարին փա~ռք:
 

[ԼԲ]
ՏԱՂ ԾԱՂԿԱԶԱՐԴԻՆ

 
Տիրական տաւնիւս այսաւր եկայք ցընծասցուք,
Րախճանայ այսաւր երկինք անմարմնականաւք:
Նորոգի երկիրս այսաւր գալըստեամբ փըրկչին,
Երգս առեալ մանկանցն ոստովք` ովսաննա', աւրհնեալ:
Րաբունին էից այսաւր եկեալ ի Սիոն,
Սիոնի ցընծան մանկունք ելեալ ընդառաջ:
Երգս երգէ Զաքարիաս դըստեր Սիոնի,
Սիրով խոնարհեալ նըստի նոր յաւանակի:
Ի ծերոց ընծայ բանիւ ի տղայոց ձայնիւ,
Երգեմք ընդ նոսին ըզփառս գալըստեան քո, Տէ'ր:
 

[ԼԳ]
ՏԱՂ ՄԵԾԻ ՉՈՐԵՔՇԱԲԱԹԻՆ, Ի ՆԵՐՍԻՍԷ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԷ

 
Այսաւր ըզՏէրդ արարիչ որ գաս ի չարչարանս,
Այսաւր ժողով Հեբրայեցւոցն խորհին քեզ ը~, մահ:
Այսաւր Կայիափա խոստովանի զփըրկիչդ աշխարհի,
Այսաւր իւղով աւծանիս նըշան պատանացըն քոց:
Այսաւր յայտնէ Յուդա զախտ արծաթսիրութեան,
Այսաւր առնու զցանց ըմբըռնող զինքըն ի կորուստ:
Այսաւր` ըսկիզբն փըրկութեան եւ շընորհաց մերոց:
Այսաւր աւրհնեմք զեկեալդ կամաւ ի չարչարանս,
Քրիստոս Աստըւած յաւիտեանս, ամէն:
 

[ԼԴ]
ՏԱՂ ՄԵԾԻ ՈՒՐԲԱԹՈՒՆ, ՆԵՐՍԻՍԻ

 
Ի յուրբաթու մեծի զատկիս,
Գառն անարատ ածեալ ի սպանդ
Լըցեր զաւրէնըս քո ճըշմարտութեամբ զըստուերն:
Յառաւաւտու յայգոյն ծագեալ,
Արեւ պայծառ զնըշոյլ լուսոյ
Չարչարանացըդ քոց, զարդարեցեր զերկիր:
Ով~ անարատ, ամբիծ Յիսուս,
Կապանաւք պընդեալ տոռամբք,
Որ զպարտական ածար դատաւորաց ի ձեռս:
Երկնային բիւրուց բանակք
Սատակել իջին զմարդիկ,
ԸզՏէրն իւրեանց տեսեալ մեղաւորաց յատեանն:
Թագաւոր զաւրաց վերնոց,
Դաւանեցեր յայտնի ըզնոյն,
Յոր եւ ծընեալ եղեր նախքան զարեւ անուն:
Ի Պիղատոսի յատեանն
Արքայդ երկնից կացեր
Եւ սպասաւորաց քոց զհոյլսն ոչ մարտընչել թողեր:
Հեզութեամբ, Քրիստոս Աստուած,
Կոխեցեր զչարին ըզմարտ,
Ճըշմարտութեան վըկայ ի յաշխարհի յայտնեալ:
Զթիկունսդ ետուր ի գանս կամաւ,
Ոչ խըստացեալ դարձար ընդդէմ,
Եւ քեզ ոսոխ արդար ոչ ոք եկաց ի մէջ:
Այսաւր պըսակիս արքայ
Ի հեթանոսաց` փըշովք,
Ծիրանազգեստ պըճնեալ եկեղեցւոյ փեսայ:
Այսաւր առնուս եղեգն ի յաջդ,
Ի կեանս գըրես արեամբդ զմարդիկ
Եւ տաս կըտակ անջինջ քո` հաստատեալ մահուամբ:
Այսաւր թագաւորդ միայն
Ի մարտ յառնես փոխան հաւտիս,
Կալ ախոյեան չարին զինու վառեալ խաչիւ:
Յայս վըկայեցեր հանդէս
Ի Հաւրէ վերուստ տըւեալ,
Վիրաց մերոց բըժիշկ` այդ միածինդ ամբիծ:
Զքեզ, ով~ թագաւոր արդար,
Ընկալաւ եկեղեցի,
Զոր ուրացան հրեայքն` սա ամփոփեաց ի գիրկս:
Խոստովանիմք ըզշնորհս փըրկչիդ,
Դո'ւ, Քրիստոս, մեր թագաւոր,
Աղաղակեմք ի ձայն ընդդէմ ապերախտ ազգին:
Երկըրպագեմք նորոգողիդ,
Համբուրեմք սիրով զպարգեւս
Եւ տամք գոհութիւն փոխան այժմ եւ հանապազ:
 

[ԼԵ]
ՓՈԽ

 
Դուստըր Սիոնր,
Եկեղեցի հեթանոսաց ժողով,
Ե'լ ի հանդէս ահեղ:
Տես ըզՍողոմոն
Զխաղաղութեան արքայն յայտնեալ յերկիր,
Ըզքո փեսայն ամբիծ:
Այսաւր պըսակեաց
Մայրն իւր ըզնա` փշովք բոլորեալ թագիւ
Եւ առաքեաց առ քեզ:
Զգեցոյց ծիրանի
Արքունական քղամիդ ի փառս նորին`
Հաճոյ լինել սըրտիդ:
Բաց զքո զառագաստ,
Եղբաւրորդւոյն բաց եւ ընկալ ի գիրկս
Եւ տուր ողջոյն սիրով:
Այս այն թագաւորն,
Որ զհայրենիսն եթող ունայն եւ զմայրն
Եւ զքեզ արար մարմին:
Մեծ է այս խորհուրդ
Յեկեղեցի եւ ի Քրիստոս ցուցեալ,
Անճառ սիրոյ առիթ:
Դուք ճաշակեցէք
Եւ զայս տեսէք, եղբա'րք, մըտաց աչաւք
Ըզքաղցրութիւնըս Տեառն:
Չիք առ մեզ երկիւղ,
Այլ է մաքուր սիրոյ պատճառ բաժակ`
Մատըռուակեալ այսաւր:
Անդա'մք Յիսուսի,
Արեամբ նորին զմայլեցուցէք զըսիրտս
Եւ տուք պըտուղ զարտաւսր:
Կերայք եւ լացէք,
Կերայք արտասուաւք զմարմին փրկչին ձերոյ`
Չարչարանացն հաղորդ:
Սա առհաւատչեայ
Եւ գրաւական ձեզ հաստատուն տըւաւ
Ուրախութեան երկնից:
Տընկակիցք մահուն,
Բողբոջ եմք մեք այն կուսածին արեան,
Մեռցուք ընդ նմա կամաւք:
Գրեսցուք առաջի
Աչաց մերոց զՅիսուս ի խաչն այսաւր
Եւ խաչեսցուք ընդ նա:
Յայտնեաց ըզսէրն իւր
Աստուած ի մէջ երկրի ի մահու լեալ,
Այն ծոցածին ծաղիկն:
Զի արդարութիւն
Սուրբ միածնիս զամենեսեան հանցէ
Ի յանիծից մեղաց:
Շնորհաւք կենդանիք
Յարդարութիւն եղաք ի փառըս միշտ
Նորս Ադամայ մահուամբ:
Հաւատով առ սա
Եւ ոչ գործով եղաք արդարըք մեք,
Աղաղակէ Պաւղոս:
Հաւատացեալքըս
Փա~ռք եւ պատիւ հանցուք նըմա երգով
Ի յաւիտեանս, ամէն:
 

[ԼԶ]
ՏԱՂ ՄԵԾԻ ՈՒՐԲԱԹԻՆ

 
Անեղ Որդին Հաւր միածին բազկատարած
Այսաւր եկաց ի յատենին տիեզերաց:
Բարձեալ մարմնով ի խաչն անճառ խոնարհութեամբ,
Բերեալ բազկաւ ըզհեռացեալ ազգըս մարդկան:
Գառն անարատ, ածեալ ի սպանդ պատարագի,
Գայ հաշտութեամբ Հաւր` ի բառնալ զմեղս աշխարհի:
Դատափետք եղեն դըպիրքն առ Պիղատոս,
Դատաստանաւ բառնալ ի խաչ բողոքէին:
Եկն եհաս վախճան ամաց ÿստ նախատեսիցն,
Եւ ցուրտ եւ պարզ աւր մի յայտնի Տեառն Աստուծոյ
Զէլի էլին Տէր գըթութեանց տայր ի բարձունս`
Զխաղաղութիւն խաչահանուացն աղաւթելով:
Էնն է ինքն ընդ մեզ Աստուած յաւիտենից,
Էրեւեցաւ մեզ ի վախճան ժամանակի:
Ընդ մեզ Աստուած յայտնեալ, բարձեալ մարմնով ի խաչ`
Ընդդէմ լուսոյ արեգականըն կընքելով:
Թողեալ լըքաւ լոյսն ի ծոցոյ արեգականն,
Թաքոյց յինքեան ըզճառագայթս ի միջաւրեայ:
Ժամուն ոչ տիւ եւ ոչ գիշեր ՚ստ մարգարէին,
Ժամանեալ գայ Տէր զաւրութեանց ի պատերազմ:
Իշխանութեամբ առ Հայր զհոգին աւանդելով`
Ինքն ի հանդէս մարտի ընդդէմ մահու իջեալ:
Լըւեալ իշխանք չարին` պակեան ահիւ մեծաւ,
Լըւեալ մահու եւ դըժոխոց` սասանեցան:
Խոր խաւարին սաստէր Յիսուս լուսով խաչին,
Խընդիր առնէր իւր ծառայիցն անդ գերելոցն:
Ծանեաւ Ադամ զնըշան գալոյ Տեառն ի դըժոխս,
Ծանր ամաւթով կայր հիացեալ երկիւղագին:
 

[ԼԷ]
ՈՂԲՔ ՄԵԾԻ ՈՒՐԲԱԹԻՆ, Ի ՆԵՐՍԻՍԷ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԷ ՀԱՅՈՑ

 
Կայր մայր Տեառն առ խաչին`
Կոյսըն Մարիամ,
Ողբալով զայս ասէր
Առ միածին Որդին.
_ Ո'վ անմեղ գառն Աստուծոյ,
Ընդ ո՞ր մեղաց պատժիս.
Ես սրբութեամբ զքեզ յղացայ,
Մաքուր կուսութեամբ ծնայ:
Կոյս յետ ծնընդեան քո մնացի`
Ծնելոյդ զաւրութեամբ.
Ամբիծ շըրջեցար յերկրի,
Անփորձ ի մեղաց:
Մեղս ոչ արարեր մարմնով
Ըստ նախաձայն Բանին,
Եւ ոչ նենգութիւն գըտաւ
Ի բերան քո բարի:
Իշխանն աշխարհի ի քեզ
Ոչ եգիտ յիւրոցն,
Արդ, զի՞ մատնեցար, որդե'ակ,
Խաչի եւ մահու:
Ո՞ւր հրեշտակին բանն ըզքէն`
Թագաւորել անվախճան.
Ահա զձեռսդ, որ զերկինս ձգեցին,
Տարածեցին ի փայտին:
Զմատունսդ, որ զաւրէնս գրեցին,
Բեւեռեցին ի խաչիդ.
Զոտսդ, որ ի ծովուն գնացին,
Հեղուսեալ կապեցին:
Յայտնեա' ինձ, Յիսո'ւս, զխորհուրդ
Քո կամաւոր մահուանդ,
Զի հաստատեսցի սիրտ իմ
Ի մարդկեղէն կարծեաց:
 

ՓՈԽ

 
_ Ո~վ Մարիամ, կոյս եւ մայր,
Տաճար լուսոյ իմոյ.
Մի' տկարանար դու հոգով
Յիմ ծածկեալ խորհըրդոյս:
Ես մարգարէիւք իմովք
Յառաջ զայս ցուցի.
Աբրահամ կախեալ ետես զիս
Խոյ ընդ Սահակայ:
Մովսէս գուշակեաց տեսանել
Ըզկեանս ի փայտի,
Ըստ Դաւթայ ծակեցին զձեռս իմ
Եւ զոտս` ի փայտիս:
Ըստ Սողոմոնի եդին ինձ
Պըսակ ի փըշոց,
Ըստ Եսայեայ` իբրեւ զոչխար
Ի սպանդ վարեցայ:
Ըստ Դանիելի սպանին
Զաւծեալ Տեառն այսաւր,
Ըստ Երեմիայ արկին
Փայտ` ի հաց մարմնոյս:
Ըստ Զաքարիայ` հայեսցին
Յորս խոցեն տիգաւ:
Զիս Հայր իմ մատնեաց ընդ մեղաց
Որդւոց Ադամայ:
Ես հնազանդ եղէ Հաւր իմոյ
Մինչ ի մահ խաչիս,
Զանէծսն Ադամայ բառնամ
Փշեղէն պըսակաւս:
Զձեռսըն կարկամեալ փայտիւն,
Պարզեմ բեւեռաւքս,
Զոտիցըն կապանս ընդ ծառոյն
Արձակեմ հեղուսիւքս:
Դառնահամ պըտղոյն ճաշակ
Քաղցրանայ լեղեաւս,
Զկողածնին լըւանամ զխայթուած,
Կողիս վըտակաւք:
Մահ իմ տայ ըզկեանս մեռելոց,
Որք ի սկըզբանէ,
Փայտ խաչիս իմոյ` զփայտ մահու
Ի կեանս փոխարկէ:
Նընջեմ ի հող մահուընդ մեռեալս
Զորս ընդ իս յարուցից,
Ի դժոխս իջանեմ առ հոգիսն,
Որք են ի բանտի:
Զկապեալն արձակեմ զԱդամ,
Կապեմ ըզկապողն,
Ի դրախտն ուստի ել` տանիմ,
Ուր եւ զաւազակն:
Արդ, մի' վըհատիր, Մարիամ,
Այլ խընդա' յուսով,
Ես յետ յարութեան իմոյ
Քեզ երեւեցայց.
ԶՀաւր կամս կատարել կամիմ,
Առ նոյն վերանամ:
 

ՓՈԽ

 
_ Արդ, ո~վ Տէր եւ Որդի իմ,
Ո՞ւմ յանձն արարեր
Զմայր եւ զաղախին քո:
Դու յերկինս առ Հայր երթաս,
Ո՞վ զկեանս իմ տնաւրինէ
Փոխան քո յերկրի աստ:
Զի թէ հրէական նախանձն
Զլոյսդ հալածեցին,
Ինձ զի՞նչ արասցեն, որդեա'կ:
Ես ակն ունէի` Յիսուս
Թագ ի գլուխ եղեալ,
Եւ այժմ տեսանեմ խաչեալ:
Բան ի հրեշտակէն լըւայ,
_ Ուրախ լե'ր, բերկրեալ, _
Եւ այժըմ հոգւով խոցիմ:
Ի ժամ ծընըդեան քո
Հրեշտակք ցընծացին
Եւ այժմ անարգեն մարդիկ:
Մերկ ըզքեզ տեսի, որդեա'կ,
Պընդեալ ի փայտիդ,
Խաւար իմ աչացս այսաւր:
 

ՓՈԽ

 
_ Ո~Վ անմեղ աղաւնի իմ,
Մի' զանգիտեր դու սըրտիւ
Ի յերկիւղէ մարդկային:
Ընդ քեզ եմ յաւիտեան ես,
Որ բառնամ զարարածս իմ
Բանիւ զաւրութեամբ իմով:
Ո~վ սըրտիւ սիրեցեալդ իմ,
Ընդ քո մաքրութեան հոգւոյդ
Տամ մայր քեզ ըզՄարիամ մայր իմ:
Պատուեա' ՚ստ աւրինացն ըզնա,
Որպէս եւ տեսեր դու յիս,
Հնազանդ լինելով նըմա:
Եւ մեզ աղաւթիւք մաւր քո
Եւ Յովհաննու սիրելւոյն
Շնորհեա' զթողութիւն մեղաց:
 
 
Եւ քեզ երգեսցուք ընդ Հաւր,
Եւ ընդ Սուրբ Հոգւոյն ըզփառս
Յայժմուս եւ յաւիտենից, ամէն:
 

[ԼԸ]
ՏԱՂ ԽԱՉԵԼՈՒԹԵԱՆ ՔՐԻՍՏՈՍԻ

 
Ծարաւեցաւ որպէս ըզմարդ Տէրն ի խաչին,
Այն որ արար զծով եւ զերկինըս ջըրային:
Լեղի խառնեալ ընդ քացախոյ զինաւորին.
Արբուցանէր այն երկնաւոր թագաւորին:
Արեւն յերկինս խաւար դարձաւ մէջաւրէին,
Նըսեմացաւ ընդ անարգանս անմահ Բանին:
Բարձրագոչ ձայնիւ գոչէր Տէրն ի խաչին
Զէլի էլին եւ աւանդէր առ Հայր զհոգին:
Եւ վարագոյր հին աւրինին սուրբ տաճարին
Ընդ չարչարանս կենարարին պատառէին:
Երկիր հիմամբք ի յանդընդոց սասանէին,
Վէմք պատառեալ եւ գերեզմանըք բանային:
Դըժոխք սարսեալ սասանեցաւ բանտն ահագին
Եւ արձակեաց զկապեալ հոգիսն, որ անդ էին:
Յահեղ ձայնէն կենդանատու Տեառն Յիսուսին
Ազատեցան կապեալ հոգիքն, որ ի բանտին:
Յորժամ էջ մեր կենսատուն անդ ի ստորին,
Լուսաւորեաց զորս ի խաւար անդ նըստէին:
Եւ վեր ածեաց անտի զնոսին յերկինս վերին
Եւ դասեցոյց ընդ անմարմին զաւրսն երկնային:
Արժանացոյց պայծառ լուսոյ առագաստին,
Արքայութեանըն հարսանեաց սուրբ փեսային,
Ուր անդրանիկ որդիքըն մաւր սուրբ Սիոնին,
Աբրահամու գոգոյն ժառանգ Հաւրըն վերին,
Ու արդարոց դասք ամենայն սուրբ երամին
Ուրախանան յաջմէ փառաց սուրբ փեսային:
Նըմա երգեմք եւ մեք ընդ Հաւր եւ Սուրբ Հոգւոյն:
Փա~ռք յաւիտեանս խաչեցելոյ անմահ Բանին:
 

ԼԸա. ՓՈԽ

 
Ծարաւեցաւ Տէրն ի խաչին որպէս ըզմարդ,
Այն որ արար զովկիանոս ծով գեղեցիկ:
Ի Սամարացւոյն ջուր խընդըրէր յաղբիւրըն Տէրն,
Այն որ արբոյց տիեզերաց զանմահութիւն:
Լեղի խառնեալ ընդ քացախոյն զինաւորին,
Արբուցանէր անմահ Բանին թագաւորին:
Բարձրագոչ ձայնիւ գոչէր Տէրն ի խաչին
Զէլի էլին եւ աւանդէր առ Հայր զհոգին:
Նըմա երգեմք եւ մեք ընդ Հաւր եւ Սուրբ Հոգւոյն,
Խաչեցելոյն անմահ Բանին փա~ռք յաւիտեանս:
 

[ԼԹ]
ՏԱՂ ՅԱՐՈՒԹԵԱՆ, ՏԵԱՌՆ ՆԵՐՍԻՍԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ

 
Առաւաւտին շաւիղին
Շող ծագեալ, արեւ տարածեալ,
Արեւ, ը~, բարձըր իջեալ
Արփենւոյն արփւոյն տարփըմամբ,
Արփւոյն, ը~, տարփըմամբ անդ,
Ը~, քաղցրիկ ցաւղիկ արկանէր,
Ցաւղ ի Հերմոնէ իջեալ
Ի վերայ լերին սիրայնոյ,
Լերին, ը~, սիրայնոյ սէր
Ի սընունդ հովիտ շուշանի,
Հովիտ, ը~, յաւրինեալ, ը~,
Նուսխայնոյ կանայք տարփացեալք,
Կանայք, ը~, տարփացեալ, որ,
Ը~, գայք ի հանդէս գիշերոյ,
Հանդէս, ը~, խաչելոյն լոյս
Զըւարթնոյն զուարթուն հրեշտակին,
Զըւարթուն, ը~, սերովբէն
Ի վերայ վիմին փողերգէր,
Փողէր, ը~, զաւետիս.
_ Տէր յարեաւ, դուք, ը~, զո՞վ խընդրէք,
Յարեաւ անձկալին, ը~,
Սիոնի սիրով սիրեցեալն,
Սէր ողջոյն, ը~, խանդակաթ, ը~,
Սուրբ ոտիցն երկիր պագանեմք:
Փա~ռք նոյն ի նոյն ի նոյն, ը~,
Նըմին յաւիտեանս, ամէն:
 

[Խ]
ՓՈԽ

 
Նըստեալ կանայքն ողբային
Առ գերեզմանն անմահին,
Երեւելով հրեշտակին`
Ձայն աւետեաց լըսէին.
 
 
_ Րամից մաքրից անձկալին,
Զոր տապանաւ ծածկէին,
Սիրով յարեաւ սիրելին,
Զբնութիւն յարոյց զԱդամին:
 
 
Երկիւղալից լինէին
Պահապանաց խումբ դասին,
Սաւառնացեալ սերովբէն
Հոլաթեւէր ի վիմին:
 
 
Ի բաց լինել երկիւղին
Փողէր կանանց տարփալին,
Երթեալ պատմէր զաւետիս
Երամ դասուց Պետրոսին:
 
 
_ Րաբունից տէր վարդապետն
Այսաւր յարեաւ բաղձալին:
Գոչեմք եւ մեք ընդ նոսին.
_ Փա~ռք յարութեան փըրկողին:
 

[ԽԱ]
ՏԱՂ ՅԱՐՈՒԹԵԱՆ

 
Այսաւր լոյս ծագեաց յաւուրս առաջին,
Արեգակն արդար փայլեաց յարարածս
Եւ լուսաւորեաց` որք ի խաւարի:
 
 
Արեւմուտ տապանն եղեւ արեւելք,
Եւ գերութեան վայրն` դարձող գերելոց,
Ի խաւարէ լոյս մեզ ճառագայթեաց:
 
 
Զգլուխ անկեան ըզվէմն չարգել կափարիչն.
Եւ ոչ մատանին` զանպարագրելին,
Փառաւք յարուցեալ վէմն անխախտելի:
 
 
Բացան դրունք երկնից բարձմամբ սուրբ վիմին,
Եւ Ադամ եմուտ ի դրախտն Ադենայ
Եւ շաւիղ գործեաց որդւոցս ի յերկինս:
 
 
Մի զինուոր վերին պակոյց զըստորինսն,
Փողէր սուրբ կանանցն զաւետիս կենաց.
_ Մի' այլ արտասուէք զբարձողն արտասուաց.
 
 
Ցընծացէ'ք, յարեաւ անմահ կենդանին.
Նըմա միայնոյ երգեսցուք ըզփառս,
Որ նա յարուցեալ զԱդամ նորոգեաց:
 

ՓՈԽ

 
Լըւան զաւետեաց ձայն ուրախութեան,
Երթեալ պատմէին դասուցն ընտրելոց`
Ի Գալիլիայ լերին հետեւեալ:
 
 
Ընթացեալ տեսին եւ երկիր պագին,
Հրաման ընկալան զմեզ լուսաւորել.
_ Ընդ ձեզ եմ,_ ասէր,_ մինչ ի կատարած:
Ընդ որս երգեսցուք` փա~ռք յարուցելոյն:
 

[ԽԲ]
ՏԵԱՌՆ ՆԵՐՍԵՍԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ, Ի ՆՈՅՆՆ

 
Այսաւր, ը~, լոյս հաստատի, խաւար, ը~, լուծանի,
Այսաւր, ը~, նոր Իսրայէլ սեամբ, ը~, լուսաւորի.
Այսաւր լուսափայլ հրեշտակն տայր կանանցն զաւետիս.
_ Յարեաւ Աստըւած, ցըրուեցան թըշնամիք նորա:
Եկայք պարեսցուք ընդ հրեշտակս շուրջ զգերեզմանին,
Որով, ը~, մահ մեռաւ, կեանք թագաւորեաց:
Քրիստոսի արարողին զայս` փա~ռք յաւիտեանս, ամէն:
 

[ԽԳ]
ՓՈԽ

 
Նոր ծաղիկ պայծառ ցուցաւ
Այսաւր ի նոր բուրաստանին,
Երփնազարդ հոգւոցըն տունկք
Կենդանացան կանաչութեամբ,
Րենական լուսոյ սաղարթք
Ի հոգեւոր գարունս փըթթեալ,
Սիրով մեռեալըն վասըն մեր
Յարոյց ընդ իւր զանկեալ բնութիւնս:
Երեւեցաւ լոյս յարութեան
Ի խաւարէ ստուերաց մահու,
Սաւառնացեալ սերովբէին
Նըստէր փայլեալ վերայ վիմին,
Ի ձայն քաղցրիկ փողէր կանանցն.
_ Յարեաւ խաչեալըն Տէր Յիսուս,
Կենդանարարըն մեռելոց,
Զի՞ զկենդանին ողբայք մեռեալ:
Նա զդըժոխոց դրունս խորտակեաց
Եւ զբռնութիւն մահու ելոյծ,
Զգլուխ վիշապին ջախեաց մահուամբ,
Արբոյց նըմա զճաշակ մահու,
Դարձոյց զգերեալ հոգիսն ի նմա,
Աւար առեալ ել ի բարձունս,
Բաշխէ զպարգեւս որդւոց մարդկան:
Եկայք տեսէ'ք ըզգերեզմանն
Յաստուածային մարմնոյն ունայն,
Պետրեան դասուն պատմող լերուք,
Մահկանացուաց տուք զաւետիս,
Թէ` մահ մեռաւ, կեանքըն յարեաւ:
Ընդ անմահից անմահացեալքդ`
Համաձայնեալ տուք աւրհնութիւն
Յարուցելոյն` փա~ռք յաւիտեանս:
 

ԽԳա. ՏԱՂ ՅԱՐՈՒԹԵԱՆՆ ՔՐԻՍՏՈՍԻ

 
Նոր ծաղիկ պայծառ ցուցաւ
Այսաւր ի նոր գերեզմանէն,
Երփնազարդ հոգւոցըն տունկք
Կանաչացան կենդանութեամբ,
Րենական լուսոյ սաղարթք
Ի հոգեւոր գարունս փըթթեալք,
Սիրով մեռեալըն վասըն մեր
Յարոյց ընդ իւր զանկեալ բնութիւնս:
Երեւեցաւ լոյս յարութեան
Ի խաւարի ստուերաց մահու,
Սաւառնացեալ սերովբէին
Նըստէր փայլմամբ վերայ վիմին,
Ի ձայն քաղցրիկ փողէր կանանց.
_ Յարեաւ խաչեալն Յիսուս Աստուած,
Եկայք տեսէ'ք ըզգերեզմանն
Յաստուածային մարմնոյն ունայն:
Բաշխէ պարգեւս որդւոց մարդկան
Մահկանացուաց կենդանական.
Աւար առեալ ել ի բարձունս,
Զմարդիկ դասեաց ընդ զըւարթունս:
Նա զդըժոխոց դրունս խորտակեաց
Եւ զԲելիար դատապարտեաց,
Ստացաւ զԱդամ անդրէն ի կեանս
Յադենական տեղն եւ ի փառս: