Текст книги "Sağlığında qiymət verin insanlara"

GÜLƏSİ

 
Hələ çoxu tanımayır
bu uşağı.
Xırda-xırda gözləri var
sanki üzüm
giləsidir.
O neyləsin hələ yaşı
azdır axı,
Tanış olun! Bu qızın adı
Güləsidir…
Burayacan Səbiş idi
nəvələrin
say-hesabda
onuncusu,
sonuncusu…
Şirinlikdə birincisi,
Səbiş idi nənəsinin
əvvəl sözü,
axır sözü,
Səbiş idi bal şəkəri
balaların,
Səbiş idi söz-söhbəti
xalaların,
Səbiş idi can-ciyəri
babasının,
Səbiş idi təzətəri
babasının,
İndi isə nəvələrin
ən təzəsi,
ən nübarı,
ən qönçəsi –
Güləsidir!
Nəvələrin say-hesabda sonuncusu,
Şirinlikdə birincisi –
Güləsidir…
Burayacan körpələrin
ən əlası
Səbiş idi,
İndi isə ən əlası –
Güləsidir.
Burayacan anasının
gül balası –
Səbiş idi,
İndi isə anasının
gül balası –
Güləsidir!
Burayacan ancaq Səbiş
dəbdə idi,
Əmilərin, dayıların,
bibilərin
arasında.
Çoxu onu ayırmazdı
hətta doğma
balasından,
Ad gününə
dəstə-dəstə
axardılar.
Saçlarına qızıl güllər
taxardılar,
Sözlərini şəkər kimi
yeyərdilər,
Bir ah çəksə min kərə
can deyərdilər,
Qadasını alardılar,
Ona dəftər, ona qələm
alardılar.
Dayıların, bibilərin
xalaların,
İndi isə ən sevdiyi
bir körpə var –
Güləsidir!
Mən nə deyim Güləsidən sizə
daha,
Ən balaca nəvələri əzizləmək
Babaların, nənələrin
peşəsidir.
Evlərində təzə körpə
göz açdımı
bu dünyaya,
Güləsi də Səbiş kimi
onda dəbdən
düşəsidir.
 

LALƏ

 
Bu da bizim Lalədir
Yeddinci nəvə Lalə
Çox mehriban baladır,
Amma nədənsə hələ,
Nənəsinin yanında,
Babasının yanında,
Bibilərin yanında,
Xalaların yanında
Bir az üzdə deyildir
Eh neyləsin, Məsi tək,
Səbiş tək, Güləsi tək,
Axı üzlü deyildir.
Haydan-küydən uzaqdır,
Təvazökar uşaqdır.
Qurban getməz heç zaman
Babasını görəndə,
Nənəsini görəndə,
Dil-dil ötməz heç zaman,
Bibisini görəndə,
Xalasını görəndə,
Ürəyində istəyər
Qardaşları həmişə,
Bacıları həmişə,
Ürəyində can deyər,
Uşaqlara həmişə,
Qocalara həmişə.
Nəfəsi gül qoxuyur
Adı da ki Lalədir,
Birincidə oxuyur
Qiymətləri əladır.
Onun şirin dilidir,
Aldığı o əlalar.
Yaman xoşuma gəlir
Lalə kimi balalar.
 

FƏRHAD

 
Ay mərhəba, mərhəba,
Mat qalmışam Fərhada.
Bapbalaca uşaqdır,
Amma yaman qoçaqdır,
Əlifbanı oxuyar,
Əzbərləyər o gündə…
Hər gün qalxar yuxudan,
Xasay dərsə gedəndə,
Xəzər dərsə gedəndə,
Fərhad dərsə gedəndə…
Gözətçidir, ya nədir,
Tez onları saxlayar,
Anasıyla birbəbir
Sumkaları yoxlayar.
Mürəkkəb, dəftər, pozan,
Cəld baxar yerindəmi?!
Gündəliklər, qələmlər
Kitablar yerindəmi?!
Yaddan çıxan şeyləri
Tez tapıb gətirər o.
Qardaşları bu sayaq
Məktəbə ötürər o.
Ay mərhəba, mərhəba,
Mat qalmışam Fərhada…
Başı çıxmaz saatdan
Amma bilər nə zaman,
Qardaşları gələcək,
Qaqaşları gələcək?!
Qaçıb durar o yanda,
Düz qapının dalında.
Zəng səsi gələn kimi
Çıxar qabaqlarına.
Alıb sumkalarını
Qoyar otaqlarına.
Gizlicə neçə kərə
Baxar gündəliklərə.
Axşam da bircə-bircə
Atasına çatdırar.
Kimin neçə «beş»i var,
Kimin neçə «dörd»ü var.
Fikir alar uşağı,
«İki» adı çəkəndə.
Quruyar dil-dodağı
«İki» adı çəkəndə.
Ay mərhəba, mərhəba,
Mat qalmışam Fərhada
Onu oyat yuxudan
Sənə desin birbəbir,
Kimin sabahkı dərsi
Hansı səhifədədir.
Fərhad gendən tanıyar,
Xətlərini onların.
Fərhad əzbərdən bilər
Cədvəlini onların.
O hər şeyi, hər şeyi,
Deyər yerli-yerində.
Bilər qardaşlarının
Neçə əlaçı vardı
Hətta siniflərində.
Dəqiq deyər vaxtını,
Böyük, balaca zəngin,
Doğma qaqaşlarıyla
Doğma qardaşlarıyla
Oxuyar o da sanki…
Ay mərhəba, mərhəba,
Mat qalmışam Fərhada,
Bapbalaca uşaqdır,
Amma yaman qoçaqdır,
Amma yaman qoçaqdır.
 

MƏNİM NƏSLİM

 
Mən dövlətli ailədə doğulmadım,
Şan-şöhrətli ailədə doğulmadım.
Ən adicə bir insandı atam mənim,
Zər-xaralı yataqlarda yatammadım.
Məst olmadım incə, zərif qucaqlarda,
Boy atmadım meydan-meydan otaqlarda,
Mən doğuldum payız yerə qəm yazanda,
Bu dünyanın ən balaca komasında,
Heç yer üzü gözləmirdi bəlkə məni,
Mən doğuldum… Bürüdülər kürkə məni,
Yatırtdılar bir küncündə komamızın.
Qoca nənəm lay-lay dedi uzun-uzun.
Min bir cürə naz-nemətdən uzaq oldum,
Nə də hazır səadətə qonaq oldum,
Boz inəkdən süd sağaraq hər gün səhər,
Qaynatmayıb buğlu-buğlu içirtdilər.
Gözüm dağa-daşa baxdı, heyran oldu,
Yazda-yayda mənim qəhvəm ayran oldu.
Qışda şaxta kəsdi məni nizə kimi,
Payız gəldi, palçıq gördüm dizə kimi.
Bir gün dərdlər komamıza güc elədi,
Bir gün atam bu dünyadan köç elədi,
Atam getdi, məni qoydu mənim üçün,
Var-dövləti elə buydu mənim üçün…
Atam itdi arzuların dumanında,
Mən tək qaldım sərt taleyin amanında.
Tale bir yol insaf nədir bilmədi heç,
Bir çöpü də asanlıqla vermədi heç.
Məni yüz yol döyəclədi, şillələdi.
Neçə-neçə xoş arzumu şil elədi.
Nəyim varsa, zaman-zaman tək qazandım,
Məhəbbətdən qaşığacan tək qazandım.
Qazanmadım səadəti xoş ilə mən,
Yox, qazandım dırnaq ilə, diş ilə mən.
Bu ömürçün, bu həyatçın necə varam,
Bax, o çətin günlərimə minnətdaram.
Mən arxalı, mən nəsilli doğulmadım,
Ancaq heç vaxt çəkinmədim, sıxılmadım.
Anam bir az bundan ötdü dərd elədi,
Çox vaxt bizi pis adamlar pərt elədi,
Məni bu cür doğulmağım sərt elədi,
Məni bu cür doğulmağım mərd elədi.
Qəlbi təmiz saxladı bu,
Məni yerlə, məni göylə bağladı bu.
Söyləyimmi, qohumlarım nəçi idi,
Xarrat idi, çoban idi, suçu idi.
Minnətdaram öz nəslimə buna görə,
Axdı mənim taleyimə gilə-gilə.
Həmin sadə adamların cəh-cəhləri,
Taleləri, ömürləri, ləhcələri.
Mən özümə, bax, onları nəsil seçdim,
Sərt taleli insanları nəsil seçdim,
Bu həyatı duyanları nəsil seçdim,
Daş üstə daş qoyanları nəsil seçdim.
Bu gün elə düz işimdə, ya səhvimdə,
Mən onların, onlar mənim tərəfimdə…
Nə vaxt ömür yollarında karıxıram,
Dolaşıram, çəkinirəm, darıxıram,
Nə zaman ki, ömür coşur, dalğa olur,
Mənə elə sərt taleyim arxa olur…
Kim deyir ki, xoşbəxt olmaq asan işdir?
Yox, zor işdir, çətin işdir, yaman işdir!
Hələ çoxdur bu yolların əziyyəti,
Kim deyir ki, bu həyatla döyüşmürəm?
Diş-dırnaqla qazandığım səadəti,
Min-min hazır səadətə dəyişmərəm.
 

SİZ QALSANIZ, BƏSİMDİR…

 
Misralarım, sözlərim,
ən mehriban kəslərim…
Doğma torpağım qədər
doğmam, müqəddəslərim…
Sizdən özgə mənimçin
hər nə var əfsanədir…
Dövlət, var əfsanədir,
Şöhrət, şan əfsanədir,
Sizdən ayrı mənimçin
bu cahan əfsanədir.
Mənim adım, familim
hər vaxt üstünüzdədir.
Bütün gücüm, qüdrətim
zəifiliyim sizdədir…
Heç zaman uçulmayan
qalamsınız siz mənim…
Atamsınız siz mənim,
balamsınız siz mənim…
Sizə yaxınlaşanda
görürəm ki, güclüyəm.
Sizdən uzaqlaşanda
görürəm ki, heç nəyəm…
Sizə yaxınlaşanda
görürəm qüvvətliyəm,
müqəddəsəm, uluyam.
Sizdən uzaqlaşanda
görürəm ki, çox adi
fikirlərin quluyam.
Mən olmasam, nə eybi,
siz varsınız, bəsimdir,
Məndən xatirə kimi
qalarsınız, bəsimdir.
Ölüm belə bacarmaz
hətta sizi öldürə!
Yoxdur elə bir qüvvə
şeiri, sözü öldürə!
Sizə yaxınlaşanda
görmüşəm ölüyə də,
diriyə də gərəyəm.
Sizdən uzaqlaşanda
görmüşəm fikircə də,
boyca da bir çərəyəm.
Gərəksizəm, zəifəm,
kədərliyəm, məğmunam,
Çox adi bir atayam,
çox adi bir “məmuram”.
Siz qüvvətli olsanız,
mən əlçatmaz olaram…
Topdağıtmaz olaram,
gülləbatmaz olaram.
Mən olmasam, nə eybi,
siz yaşayın, sağ olun.
Sizə yalan danışsam,
lap üzümə ağ olun!
Yaxşılığım sizdədir,
yamanlığım sizdədir,
Doğma xalqa, torpağa
heyranlığım sizdədir…
Damarıma, canıma,
qanıma hopmusunuz.
Mən sizdən güc almışam,
siz məndən qopmusunuz…
İlhamımla qurduğum
evimsiniz siz mənim!
Şəklimsiniz siz mənim,
eynimsiniz siz mənim!
 

MƏNİM MUĞAMATIM

 
Mənim muğamatım dilləndi yenə,
Xəyalım illəri ötdü bir anda.
Elə bil dünyanı verirlər mənə
Sən hər dil açanda, hər danışanda!..
 
 
Hər incə zəngulən, hər incə xalın,
Qoca əsrlərin səsi deyilmi?!
Danış, çox dərindir, ağlın, kamalın,
Danış, dünya görmüş qocalar kimi!
 
 
Dinsin simli kaman, dinsin simli tar,
Səndən neçə-neçə igid danışsın.
Sənin dünya qədər hekayətin var,
Səndən Zülfü desin, Seyyid danışsın!
 
 
Segahı, Zabulu kim unudar, kim,
Kim deyir qüssəsən, kim deyir qəmsən?
Sən mənim öz böyük döyüş əsgərim,
Sən mənim ən böyük mübarizəmsən!
 
 
Dağları örtəndə hələ çən, duman,
Sən yanan qəlblərin teli olmusan.
Yadlar Nizamini susduran zaman,
Sən onun danışan dili olmusan!
 
 
Bir kimsə bilməyir hələ yaşını,
Eşqin əsrləri qucaqlamışdır.
Sənin tellərinə qoyub başını
Füzuli vətənçin çox ağlamışdır.
 
 
Səndə igidlərim çox silah çəkib,
Sən söhbət açanda gecə ağlayıb.
Atamı görmüşəm necə ah çəkib,
Anamı görmüşəm necə ağlayıb!
 
 
Səndə çox arzular gül açmadımı?
Sənsən görüş çağı, ayrılıq dəmi.
Səndə uşaq kimi dil açmadımı
Əziz Üzeyirin sevinci, qəmi?!
 
 
Gah məni almısan isti qoynuna
Qardaş ellərini dolandırmısan.
Məcnunun qolunu salıb boynuna
Ərəb çöllərini dolandırmısan!
 
 
Dəvə karvanları… zınqırov səsi…
Susuz səhraları çox keçmişəm mən.
Alışıb yananda yerin nəfəsi
Sənin nəfəsindən su içmişəm mən!
 
 
Dağların bulağı, düzlərin çayı,
Qövsi-qüzehlərin rəngi səndədir.
Nəbinin, Həcərin hayı, harayı,
İgid Koroğlunun cəngi səndədir!
 
 
Mənim muğamatım, dilləndin yenə,
Xəyalım illəri ötdü bir anda.
Elə bil dünyanı verirlər mənə
Sən hər dil açanda, hər danışanda!
 

NƏ QƏDƏR Kİ, SAĞAM

 
Nə qədər ki, ömr edirəm,
Nə qədər ki, hələ sağam,
Nə qədər ki, yaşayıram bu cahanda,
Fərq olmamış, olmayacaq heç bir zaman
İşlərimlə sözlərimin arasında,
Həyatımla şeirimin arasında,
Ürəyimlə gözlərimin arasında…
Daim mənim düzlük oldu əhdim, andım,
Mən həmişə vicdanıma arxalandım.
Vətən kimi, ana kimi,
Dost dediyim bir adama
Mən dost dedim sona kimi.
Dostu gündə paltar kimi dəyişmədim…
Ad-san üçün heç bir zaman
vuruşmadım, döyüşmədim…
Qışqırmadım, bağırmadım,
Addımbaşı çağırmadım: mən də varam.
Fikirləşdim: haysız-küysüz
yaşayıram…
Fikirləşdim: zaman özü
Yaxşını da, yamanı da
Bircə-bircə qeydə alır…
Xeyirxahlıq oldu ancaq idealım,
Adamlara yaxşılığı
Paylamadım minnət kimi…
Ya borc kimi, rüşvət kimi…
Özüm mənən zənginləşdim
əl tutanda bir adama,
Zənginləşdim zaman-zaman…
Ələ imkan keçən kimi
Gəmirmədim hər nə gördüm
siçan kimi.
Nə verdilər dəvə kimi kövşəmədim…
Yox, mən belə yaşamadım…
Dəbdə olan çox şey gördüm,
Dəbdə olan geyim gördüm,
maşın gördüm, dərman gördüm,
mebel gördüm, dümbəy gördüm…
Dəbdə olan dayı gördüm,
arvad gördüm, roman gördüm.
Dəbdə olan çox şeylərə qulaq asdım,
Dəbdə olan geyimlərə fikir verdim.
Dəbdə olan söhbətlərə,
deyimlərə fikir verdim.
Dəbdə olan müğənnilər
Yanıb, sönüb, yox oldular,
Təzələri doğuldular.
Şənliklərə gedən kimi
“Tərəkəmə”, “Xançobanı”,
“Sarı gəlin” çalın dedim,
İstəyirəm bizim qədim mahnılara
dalım dedim…
Füzulidən, Nəsimidən deyin mənə,
Öz əslimdən, öz nəslimdən deyin mənə,
Tərif gördüm
neçə-neçə mərtəbəli,
Tərifləri saman kimi
yelə verdim birdəfəlik.
Fikirləşdim: tərif ömrü
kəpənəyin ömrü qədər…
Səhər gələr, axşam gedər…
Azərbaycan!
Poeziya! Balalarım!
Onlar oldu allahlarım!
Mən onların eşqi ilə sevib ötdüm,
Bu üç sözü başım üstdən asıb qoydum!
Dediyimi onlar üçün deyib ötdüm,
Yazdığımı onlar üçün yazıb qoydum!
Çalışmadım şeirlərim
Küylü olsun, haylı olsun!
Qoymadım ki, bircə sözüm
Bu torpaqdan ayrı olsun!
Çalışdım ki, hər sözümün
Yeri olsun, yurdu olsun!
Çalışdım ki, hər sözümün
Canı olsun, odu olsun!
Nəğmə ötdüm adi, sadə,
Uzaq-uzaq dünyalarda
Şeir-sənət aramadım,
Mən bu işə yaramadım.
Nə qədər ki, ömr edirəm,
Nə qədər ki, hələ sağam,
Nə qədər ki, yaşayıram bu cahanda,
Fərq olmamış,
olmayacaq heç bir zaman
İşlərimlə sözlərimin arasında,
Ürəyimlə gözlərimin arasında,
Dünənimlə səhərimin arasında.
 

ŞAİRİ ÖLDÜRDÜLƏR

 
Şair kimdir, nədir axı?
Öz elinin ən ağıllı ağsaqqalı,
Ən sadəlövh bir uşağı.
Şairləri öldürməyə
nə var, axı?!
Ümidini, inamını al əlindən,
Dəryasını, ümmanını al əlindən,
Vətənində
azad-azad oxumağı
al əlindən,
ölər şair.
Böyüdüyü düzü, dağı
al əlindən
ölər şair.
Tapdadımı yad ayaqlar yollarını,
İtirəcək aylarını, illərini.
Təyyarəylə,
gəmi ilə, maşınlamı
Sərvətləri
yad ellərə daşındımı,
Dağlarında
yad kölgələr göründümü,
Eli, xalqı parça-parça bölündümü,
Polad sədlər
qoyuldumu cəh-cəhinə,
Yad ləhcələr
qarışdımı ləhcəsinə,
Qara əllər
onu xalqdan ayırdımı,
Ana dili
məhəlli dil sayıldımı,
Donar şair,
yanar şair,
ölər şair,
Pələng kimi nərildəyər,
Quzu kimi