Электронная библиотека » Гумберт Романский » » онлайн чтение - страница 3

Текст книги "О проповеди креста"


  • Текст добавлен: 20 ноября 2021, 07:40


Автор книги: Гумберт Романский


Жанр: Зарубежная эзотерическая и религиозная литература, Религия


Возрастные ограничения: +16

сообщить о неприемлемом содержимом

Текущая страница: 3 (всего у книги 17 страниц) [доступный отрывок для чтения: 5 страниц]

Шрифт:
- 100% +

Во-вторых, упражняться нужно даже тем, на кого снизошла благодать. Стоит добавить: Гумберт констатирует, что, хотя благодать в проповеди есть особая привилегия, проповедник должен и сам приложить немало усилий, опираясь на свою ученость и опыт[67]67
  Morenzoni F. Parole du predicateur. P. 282; Humberti de Romanis Opera de vita regulari. P 394: “Circa primum notandum est, quod licet praedicationis gratia specialiter habeatur ex dono Dei, tamen sapiens praedicator debet facere quod in se est, diligenter studendo circa prae-dicationem faciandam, ut laudabiliter fiat”.


[Закрыть]
. В целом же по всему трактату разбросано множество рекомендаций проповедникам, связанных с их деятельностью. Если бы все определяла лишь божественная благодать, в них не было бы смысла.

Таким образом, Гумберт, в целом разделяя теорию современников о присутствии божественного начала в проповеди, считает важной также и человеческую составляющую, что позволяет трактату «О проповеди креста» иметь структуру, ориентированную на то, что проповедник должен будет провести значительную самостоятельную работу.

Прочие наблюдения по поводу структуры трактата

1. Возможно, трактат не был написан сразу полностью.

Бросается в глаза, что главы 42–44, аналогичные по разновидности и назначению главам 2-26 (авторские главы Гумберта для дальнейшей переработки проповедником при составлении основной части проповеди), зачем-то разделены между собой списком библейских цитат (глава 27), инструкциями для проповедников (главы 28 и 29) и небиблейскими источниками (главы 30–41). Кроме того, помещенные в конец трактата главы 42–44, в отличие от глав 2-26, не сопровождаются приглашениями. Возможно, главы 42–44 были добавлены Гумбертом позднее.


2. Трактат очень удобен для оперативного поиска ответа на вопрос.

Сюжеты, поднимаемые в различных главах трактата, иногда пересекаются между собой. Мы можем увидеть это в сравнительной таблице 2:


Таблица 2



Как можно легко заметить, в трех списках достаточно много общих позиций. Одновременно в первом и втором столбце мы видим вопрос о статусе Святой земли и опыт предыдущих борцов с сарацинами. Во всех трех колонках, пусть и в разной формулировке, говорится о воздаянии для участников крестового похода. Во второй и третьей колонке говорится о божественной поддержке, в первой и третьей – о помощи братьям-христианам. Таким образом, та или иная информация может повторяться из главы в главу, если она имеет отношение к, пусть порой и очень сходным по своей сути, но разным аспектам крестоносной тематики. При этом каждый раз заново дается и комментарий.

Это означает, что трактат «О проповеди креста» своего рода справочник. Задача, видимо, ставилась так: если потенциальный проповедник интересуется той или иной темой, открыв нужный раздел, он должен получить всю необходимую информацию в одном месте и не перелистывать страницы, собирая ее по кусочкам. Если он хочет рассказать пастве о привилегиях крестоносцев, в его распоряжении будет один комментированный список, если об «утешениях» – второй, а если ему нужно обосновать то, что крестоносцы непременно одержат победу – третий.


3. Трактат не сконцентрирован на сарацинах как на врагах.

В отличие от трактатов, написанных современниками и посвященных сарацинской тематике, Гумберт не уделяет большого внимания описанию сарацинов, что тоже может быть не случайно. В первом приглашении делается краткий очерк мусульманских завоеваний и говорится о том, что сейчас ближневосточным братьям-христианам срочно нужна помощь. В 4-й и 8-й главах он выстраивает градацию врагов христианства, в которой сарацины занимают наивысшую позицию, поскольку выступают против христиан с оружием в руках и не имеют никаких шансов быть обращенными в христианство. Далее, в 11-й главе, говорится о значимости Святой земли и в связи с этим о том, как ее осквернили сарацины. В 12-й главе сравниваются законы, данные Моисеем, Христом и Магометом – делается вывод о положительной характеристике первых двух и крайне негативной характеристике последнего. В 15-й главе говорится о том, что Бог нарочно сохранил сарацинам жизнь, чтобы дать верующим возможность доказать свою веру на деле. В 16-й главе дается обзор предшествующей истории борьбы с сарацинами. При этом трактат не дает пространной истории возникновения и становления ислама, жизни и деятельности Магомета, не рассказывает сути магометанского вероучения.

Вероятно, это связано с тем, что цель трактата – дать проповедникам пособие о том, как нужно проповедовать крестовый поход. А для этого пастве ни к чему рассказывать о сути ислама, чтобы не создать у нее ненужных сомнений, связанных с возможной близостью ислама и христианства. Необходимы простые и понятные, однозначно критические лозунги, которые не вызовут сомнений у народных масс.

Это имело большое значение, поскольку информация, циркулировавшая в то время относительно сарацинов, могла эти самые сомнения привнести: некоторые современные Гумберту авторы, которые писали о сарацинах подробно, подчеркивали, что христианская и сарацинская религии имеют много пересечений в доктринальном плане, что среди прочего дает надежду на обращение сарацинов. Например, доминиканец Гийом Триполийский в своей “Notitia de Machometo” (1271) утверждал, что Коран является компиляцией различных священных книг (“compilatio facta de diversis, que sumpta sunt de aliis libris divinis”), что очевидно для того, кто ознакомлен с Писаниями (“sicut patet scienti sacram scripturam”)[68]68
  Wilhelm von Tripolis. Notitia de Machometo. De statu Sarracenorum. Kommentierte latei-nich-deutsche Textausgabe von P. Engels. Wurzburg, 1992. P. 216.


[Закрыть]
.
В конце своего трактата он говорит, что посредством дискуссий (“contra igituristos errores nostri theologi et doctores… debent insurgere”) необходимо привести сарацинов на путь правильной веры и спасения (“animas miseras de laqueo dyaboli eripere et… trahere ad portum salutis”)[69]69
  Ibid. P. 260.


[Закрыть]
.
В анонимном трактате De statu Saracenorum (1273), сказано, что, хотя сарацинская вера и «окутана ложью» (“licet multis sint involuta mendaciis”), ясно, что сарацины «близки к христианской вере и спасению» (“quod ipsi sint vicini fidei christiane et ad viam salutis propinqui”)[70]70
  Ibid. P. 360.


[Закрыть]
Кроме того, Раймунд Ллулий, в своей “Libre del Gentil е dels tres Savis”, составленной между 1271 и 1276 гг., описывает трех мудрецов – христианина, еврея и мусульманина, – которые в очень толерантной манере обсуждают религиозные вопросы, выражая желание прийти в конце концов к одной вере[71]71
  Raymond Lull. Le Livre du Gentil et des trois sages / Trad. A. Llinares. Paris, 1993. P. 274.


[Закрыть]
. В такой ситуации давать пастве, да и самим агитаторам лишние поводы к сомнениям было совсем не нужно.

Гипотеза о позднейшем применении пространной редакции трактата[72]72
  Глава основана на материале следующей статьи: Portnykh V. Le traite d’Humbert de Romans (OP) “De la predication de la sainte croix”. Une hypothese sur son utilisation dans les guerres saintes du XV siecle // Revue d’histoire ecclesiastique, 3^1(2014). P. 588–624.


[Закрыть]
Косвенные свидетельства

Если обратить внимание на приведенные ранее списки манускриптов, можно легко заметить, что почти все они, за исключением трех, хранятся ныне в немецкоязычных странах – Германии, Австрии и немецкой Швейцарии. Более того, манускрипт, хранящийся ныне в Америке (Кембридж, Массачусетс, СМ), ранее хранился в Германии, в городе Буксхайм (Бавария)[73]73
  Census of Medieval and Renaissance MSS in United States and Canada, by S. De Ricci, with the assistance of W. J. Wilson. New-York, 1935. P. 1007–1008; Mittelalterliche Bibliothek-skataloge Deutschlands und der Schweiz / im Auftrag der Bayerischen Akademie der Wissen-schaften / Herausgegeben von Bernhard Bischoff Erganzungsband 1. Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters / [Bearb. von] S. Kramer. Munchen, 1989.


[Закрыть]
. Таким образом, остается лишь два исключения – манускрипты из Ватикана (V) и Мадрида (М). Более того, лишь они являются относительно ранними, ибо все остальные датируются XV в., причем часть из них содержат именно дату, а не датированы по почерку.

Возникает вопрос: не случайно ли это? Быть может, трактат использовался в XV веке? Ведь нельзя забывать, что и тогда были войны, которые велись при поддержке папства, в которых нашивались кресты на одежду и предоставлялись индульгенции участникам: таковыми были войны с турками-османами и с гуситами [74]74
  По поводу характера войн с гуситами см. прежде всего письма папы Мартина V и его легата Бранды из Кастильоне: Urkundliche Beitraege des Hussitenkrieges. Hrsg. von Franz Palacky. Prag: Temsky, 1873. Band 1 (1419–1428). P. 17–20, 46–48, 106–116. В первом из писем (1420) папа использует термин “crucesignati ”, которым обозначались крестоносцы, и говорит о полной индульгенции участникам. Описание войн в целом см. в следующих работах: Неутапп К G. The Crusades against the Hussites //A History of the Crusades. Vol. 3, ed. H. W. Hazard. P. 586–646. Новейшую библиографию по гуситам см. в: Fudge Т. А. The Crusade against Heretics in Bohemia, 1418–1437, Aldershot, 2002. P. 403^105. О священном характере войн с турками-османами см. прежде всего: Imber С. The Crusade of Varna 1443–1445. Alderschot, 2006; Housley N. Crusading and the Ottoman Threat. 1453–1505. Oxford, 2013; Weber В. butter contre les Turcs: les formes nouvelles de la croisade pon-tificale au XVe siecle. Rome, 2013.


[Закрыть]
.

Первым, пусть и косвенным, аргументом в пользу этого предположения является подозрительное соседство трактата с документами, связанными с войнами против турок и гуситов в целом ряде рукописей.

Документы, касающиеся гуситов

С самого начала нужно заметить, что кодексы делятся на две группы: трактат «О проповеди креста» находится по соседству либо с документами, связанными с борьбой с гуситами, либо документами, связанными с войнами против турок-османов.

Два кодекса с пространной редакцией трактата содержат документы, связанные с гуситами.

В одном из мюнхенских документов, Clm 3780 (М2), имеется документ, имеющий отношение к борьбе с гуситами (листы 148–150), датированный 1431 годом. Сохранность документа достаточно плохая, название не дано, а в каталоге он идентифицирован как “Promulgatio bulle cruciate Juliani diaconi cardinalis sancti Angeli contra Hussitas anno 1431[75]75
  Catalogus codicum manu scriptorum Bibliothecae Monacensis. Tomus III. Series nova. Pars 3,2. Codices latinos 3680–3830 bibliotecarum augustinarum continens. Neu beschreiben von H. Hauke und A. Freckmann. Munich, 1894. P. 134.


[Закрыть]
, написанное Иоганном Каутчем (Johannes Kautsch). Promulgatio не предшествует трактату непосредственно, будучи отделенным от него документом, описанным как “Collectio auctoritatum de conversione Pauli apostoir (листы 150v-151v), который никак не связан с крестовыми походами.

Другой кодекс, Klosterneuburg 933 (К1), содержит документы, которые относятся к более позднему периоду. Хотя основные гуситские войны относятся к 20-30-м гг. XV в., противостояние возобновлялось и позднее, и в 60-е гг. случился конфликт папы и короля-гусита Георгия Подебрада. Он закончился войной, в которой на стороне папы выступили венгерский король Матиаш Корвин и другие, и которая была оформлена как крестовый поход[76]76
  Неутапп К G. The Crusades against the Hussites. P. 646; Heynmann К G. George of Bohemia. King of Heretics. Princeton, 1965. P. 460–461; Odlozilik O. The Hussite King. Bohemia in European Affairs 1440–1471. New Jersey, 1965. P. 191, 194, 206–209.


[Закрыть]
.

Именно этих событий и касаются многочисленные документы, которые присутствуют в этом кодексе. Трактат Гумберта занимает листы 24–76, после которых все листы до 121 v заняты интересующими нас документами. Нужно особо отметить, что среди них есть документы, которые касаются проповеди креста против Геогрия Подебрада (листы 111–113, 121–134, датировано 1467–1468 гг.).

Единственное исключение во всем антигуситском блоке – листы 105v– 106 г, на которых расположена булла Пия II, касающаяся борьбы с турками. Впрочем, нужно заметить, что переписчик указывает на то, что речь идет об индульгенциях, предоставлявшихся участникам войн против турок, которые теперь даются сражающимся против еретиков[77]77
  Fol. 105v: Extracta ex bulla felicis recordationis pape Pii [II] de modo indulgentiarum contra Turcos concessarum ad eius instar nunc contra hereticos conceduntur.


[Закрыть]
. Таким образом, папская булла, использованная когда-то против турок, теперь применяется против гуситов. Теоретически то же самое могло произойти и с нашим трактатом.

Помимо этого значительного блока, касающегося гуситов, в кодексе находится булла папы Пия II о войне против турок (1463), листы 1 Зг– 18 г. Вероятно, она находится там независимо от трактата, будучи отделенной от него крупным блоком не имеющих отношения к крестовым походам документов и написанной другим почерком, нежели трактат.

Основываясь на существующем каталожном описании[78]78
  Catalog of manuscripts in Stiff Klosterneuburg, Austria. Vol. 5: Codices 831–999. S. 1., s. a. P. 367–396.


[Закрыть]
, я попытался идентифицировать или как минимум описать более точно документы, касающиеся гуситов.


Vacant: f. 1a-11b.

F. 12r–12v Prophetia sancte virginis Hildegardis ad Claram Coloniensem, de quibusdam venturis pseudo prophetis in veste monachorum.

F. 13r-18r [Pius II, papa. Bulla “Ezechielis prophete”, qua ad auxilium contra Turcas exhortatur, anno 1463].

Datum: 1463.

Incipit: Pius episcopus servus servorum universis et singulis Christi fidelibus salutem et apostolicam benedictionem. Ezechielis prophete magni sententia est…

Explicit: …et omnis terra te adoret et nomini tuo psallat in secula seculorum. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo tercio undecimo kal. Novembris pontificatus nostri anno sexto.

Издание: Theiner A. Vetera Monumenta Historica Slavorum Meridionalium Sacram Illustrantia. Roma, 1863. Vol. 1. P. 474–481.


F. 18r–19r Sermo de nativitate Domini.

F. 18v, 19r, 20r–23v Note: sententie S. Augustini.


F. 24a–76a Tractatus Humberti de predicatione crucis.

F. 76v–82v Responsio S. D. N. etc [Paulus II, papa] ad litteras Ludovici ducis Bavarie misit ad sedem apostolicam persuadendo plura in facto Iersici [Georgius Podiebrad] regem Bohemie se appellantis etc.

Datum: 1466.

Incipit: Paulus etc dilecte fili etc. Quanto fervore pro katholice fidei unitate et pacis studio monearis reddita nobis nuper nobilitatis tue epistola demonstravit et dilecti filii oratoris relatio pateficit…

Explicit:…nam cum Christo non est qui extra ecclesiam, qui unitati et paci eius inimicus est, nec potest nec debet cum ceterisque katholicis religiosis principibus coherere. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice MCCCCLXVI, viii ydus februarii pontificatus nostri anno secundo.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 156–163.

Additur in fine: Se ad obsequia paratissimum reverende pater… Ex Wienna die Lune etc.


F. 83r Dilectis filiis proconsulibus et consulibus ac communitati civitatis Wratislaviensis [Paulus II, papa. Epistola ad Wratislavienses].

Datum: 1466.

Incipit: Paulus episcopus etc dilecti filii salutem. Dignum arbitramur et congruum eorum que pro catholice fidei defensione adversus Hussitarum perfidiam, et Georgii heretici, qui se regem Bohemie dicit…

Explicit: …apostolice auctoritatis curentur anthidoto. Datum Rome apud sanctum Marcum 4 ydus Februarii Anno etc. 1466, pontificatus nostri anno secundo.


F. 83v–84r Copia littere misse domino apostolico scilicet Paulo per Georgium assertum regem Bohemie [Georgius Podiebrad. Epistola ad Paulum II papam].

Datum: 1465.

Incipit: Beatissime pater et domine. Domine noster clementissime! Pridie rumor insonuit, quia fiscalis vestre beatitudinis suggestione emulorum nostrorum motus a sanctitate vestra super periurio heresi…

Explicit: …quam Deus omnipotens diu servare dignetur incolumem pro felici regimine ecclesie sue sancte. Datum Prage 21 Octobri 1465.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 142–143.


F. 84v–85r Copia bulle in qua sanctissimus dominus noster omnes et singulos absolvit ab homagiis et prestitis pretenso regi Bohemie [Paulus II, papa, anno 1465].

Datum: 1465.

Incipit: Paulus episcopus etc. Karissimo in Christo filio Mathie, regi Ungarie salutem et apostolicam benedictionem. Suspendit hactenus apostolica sedes processum, quem inceperat contra Georgium qui se nominat Bohemie regem…

Explicit: …apud Deum mercedem recipiet et nos et apostolicam sedem favorabiles semper inveniet. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice MCCCCLXV decimo kalendas Augusti pontificatus nostri anno primo. Karissimo in Christo filio nostro Mathie regi Ungarie illustri.

Издание: Mathiae Corvini Hungariae regis Epistolae ad Romanos pontifices datae et ab eis acceptae. Budapest, 2000. P. 56–57.


f. 85v Responsio regis Ungarie ad scripta apostolica etc [Mathias Corvinus, rex Ungarie. Responsio ad scripta apostolica etc].

Datum: 1465.

Incipit: Beatissime pater etc. Mandat mihi per litteras apostolicas vestra beatitudo ut processibus apostolicis contra assertum Bohemie regem Georgium faveam et assistam…

Explicit: …ecce Mathias simul et Ungaria quantumcunque mee et regni mei vires se extendunt, supra omnes apostolice sedi et vestre beatitudini devote manent, in eternumque manebunt.

Издание: Mathiae Corvini Hungariae regis Epistolae ad Romanos pontifices datae et ab eis acceptae. Budapest, 2000. P. 61–62.


F. 86r–86v Promissio domini regis Ungarie christicolarum regni Bohemie etc contra hereticos regni eiusdem sub anno MCCCCLXVIII [Mathias Corvinus, rex Ungarie, 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Mathias Dei gratia rex Hungarie etc. Animadvertentes populum orthodoxorum in regno Bohemie et eius pertinenciis commorantem gravissima indigenarum hereticorum infestatione…

Explicit: …ad que omnia nos prenuntiarum litterarum nostrarum vigore modo premisso firmiter obligamus. Datum.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 262–263.


F. 86v–87r Reverendissimi domini Prothasii Olumicensis episcope pro se et omnibus christicolis regni Bohemie Moravie etc domino regi Hungarie assistentie promissio.

Datum: 1468.

Incipit: Quemadmodum serenissimus princeps et dominus Mathias Hungarie Dalmacie Croacie etc rex clarissimus ex mandato speciali sanctissimi domini nostri et ad requisicionem singularem reverendissimi in Christo patris domini Rudolfi episcopi Lavantini apostolice sedis legati… Ita ego Prothasius episcopus Olomuncensis…

Explicit: …huiusmodi dispositionis et mutue considerationis quomodo tendere videatur. In quorum robur etc.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 263–264.


F. 87r–87v [Mathias Corvinus, rex Ungarie. Epistole in obsidione castri Trebitsch anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Mathias, Dei gratia rex Hungarie Dalmacie Croacie etc Reverendis in Christo patribus ac magistris egregiisque… Scitote, quia postquam Georgius de Podiebrad a facie nostri retrocessit…

Explicit: …secus ergo et prout rei publice christiane nobisque complacere cupitis facere non velitis. Datum in obsidione dicti castri Trebitsch vigesima die mensis Maii anno Domini millesimo quadringtentesimo sexagesimo octavo regni nostre anno undecimo, coronationis vero quinto.


F. 87v–88r [Fridericus III, imperator. Epistola pronuntians depostitionem Georgii de Podiebrad per papam anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Wir Fridrich etc. Enbretten den erwirdigen hochgebornen ediln ersamen unsirn und des reichs lieben getrewen…

Explicit:…gegen euch zu erchennen. Geben zu Gracz am manntag nach dem Sonntag Reminiscere anno Domini etc LXVIII, unsers Reichs des Römischen im XXVIII, des kayserstumbs im XVI, und des Hungerischen im 10 Jahren. Langue: allemande; datation:1468.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469 / hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 261–262.


Vacant: f. 89–95v

F. 96r–97v [Rudolphus, episcopus Lavantinus = Rudolf de Rüdesheim.

Epistola de excommunicatione Georgii de Podiebrad anno 1467].

Datum: 1467.

Incipit: Rudolfus Dei gratia episcopus Lavantinus sacrosancte sedis apostolice ad Almanie et regni Bohemie partes legatus missus venerabilibus…

Explicit: …concedimus et elargimur specialem per presentes. Datum Wratislavie in hospitio nostre solite residentie sub nostro sigillo. Anno Domini millesimo quadringentesimo sexagesimo septimo die vero vicesima mensis Maii pontificatus prefati sanctissimi domini nostri domini Pauli pape 2o anno tercio.


F. 97v Iohannes Ewuk/Ewick-? clericus Coloniensis dyocesi apostolica et imperiali auctoritatibus notarius de mandato prefati reverendissimi patris domini Rudolphi episcopi Lavantinensis et legati scilicet (?).

Incipit: Rudolphus Dei gratia episcopus Lavantinensis ac sanctissimi in Christo patris…

Explicit: …et de hiis hesitantes loco et tempore oportunis debite requisiti fidem faciemus.


F. 97v–99r [Paulus II, papa. Littere quibus episcopo Rudolfo Lavantino potestatem instituendi processus adversus omnes Georgio Podiebrad adherentes concedit, anno 1465].

Datum: 1465.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei venerabili fratri Rudolfo, episcopo Lavantino, nuncio et oratori nostro salutem et apostolicam benedictionem. Romanus pontifex, Iesu Christi in terris vicarius super gentes et regna universa…

Explicit:…concessam facultatem volumus aliquotiens suffragari. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto, octavo ydus Augusti pontificatus nostri anno primo.

Издание: Urkundische Beiträge zur Geschichte Böhmens und seiner Nachbarländer im Zeitalter Georgs von Podiebrad/Hsg. von F. Palacky. Vienna, 1860. P. 362–366.


F. 99v Extractum ex instructionibus domini Lavantinensis sub mano secretarii sanctissimi domini nostri et sub anulo piscatoris ei datis.

Texte: Item posset dictus lavantinus et in hoc etiam facultatem habeat crucem et plenariam remissionem predicandi predicatores constituendi volentes ire vel mittere contra hereticos absolvendi iuxta formam et tenorem litterarum apostolicarum prefati predecessoris nostri super cruciata et expeditione contra Turcos editare et publicare.


F. 99v Copia bulle generalis facultatis approbans instructiones [Paulus II, papa. Bulla generalis facultatis, anno 1464].

Datum: 1464.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei venerabili fratri Rudolpho episcopo Lavantinensi nuncio et commissario nostro salutem et apostolicam benedictionem. Cum firmitatem tuam duxerimus mittendam ad partes Almanie…

Explicit: …habere studeas quod apud nos merito commendari posset. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo quarto quarto Februarii pontificatus nostri anno primo etc.


F. 99v–101v Copia bulle responsalis ad litteram Grescici [Paulus II, papa. Bulla responsalis ad litteram Gresici (sive Georgii Podiebrad), anno 1465].

Datum: 1465.

Incipit: Paulus episcopus etc. Georgio Podiebrath, qui se regem Bohemie appellat viam veritatis agnoscere. Causam declarationis penarum iuris adversum te ob heresim notoriam…

Explicit:…tuum est igitur coram illis comparere illorum subire iudicium et sententiam expectare quam illi pro singulari sapiencia sua atque doctrina iusta procul dubio promulgabunt. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice M quangringentesimo sexagesimo quinto octavo ydus Februarii, pontificatus nostri anno secundo.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 150–154.


F. 101v–103r Copia bulle absolutionis subditorum regni Bohemie a iuramento fidelitatis Irsiconi facto [Paulus II, papa. Bulla absolutionis subditorum regni Bohemia, anno 1465].

Datum: 1465.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Sacrosancta romana ecclesia quam imperscrutabilis divine providencie altitudo consilii…

Explicit:…et prestari et ut exhiberi penitus prohibemus. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto sexto idus decephris [: decembris] pontificatus nostro anno secundo.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 147–149.


F. 103r–105v Copia bulle executorialis cum inseratione sententie [Paulus II, papa. Bulla executorialis cum inseratione sententie (ad Rudolfum episcopum Lavantinum), anno 1466].

Datum: 1466.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei venerabili fratri Rudolpho episcopo Lavantino nuncio et oratori nostro salutem et apostolicam benedictionem. Hodie nostre emanarunt littere super quadam…

Explicit: …nolumus in aliquo suffragari ceterisque contrariis quibuscunque. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnatione dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo sexto decimo kalendas Ianuarii pontificatus nostri anno secundo.


F. 105v–106r Extracta ex bulla felicis recordationis pape Pii [II] de modo indulgentiarum contra Turcos concessarum ad eius instar nunc contra hereticos conceduntur.

Incipit: Nos de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi…

Explicit:…si quis proficisci desiderat contra et adversus impugnatores fidei catholice crux illi imponenda.


F. 106v [Descriptio crucis imponendi].

Incipit: [?] adiutorium nostrum in nomine Domini qui fecit celum et terram. Omnipotens sempiterne Deus qui crucis signum precioso filii tui…

Explicit: …post iter expletum salvus et emendatus ad propria valeas remeare per eundem Christum dominum nostrum. Ultimo aspergatur aqua benedicta.


F. 106v–109v [Paulus II, papa. Bulla excommunicationis contra Georgium Podiebrad, anno 1467].

Datum: 1467.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Consiveverunt [: consueverunt] Romani pontifices predecessores nostri ad retinendam puritatem religionis christiane…

Explicit:…vel occultum quod tam patenter omnibus publicare. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo septimo septimo kalendas Aprilis pontificatus nostri anno tercio.

Издание (фрагменты): Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 222–223.


F. 109v–111r [Rudolphus, episcopus Lavantinus. Sententia excommunicationis lata in Georgium Podiebrad auctoritate Pauli II pape, anno 1467].

Datum: 1467.

Incipit: In nomine sancte et individue trinitatis, patris, filii et spiritus sancti Rudolphus Dei gratia episcopus Lavantinus sacrosancte sedis apostolice et sanctissimi domini nostri domini Pauli divina prudentia pape secundi. Ad Almanie et regni Bohemie partis legatus missus et in causa contra et adversus Gresicum sive Georgium de Bodiebrath occupatorem regni Bohemie…

Explicit:…et dicat omnis populus christianus fiat fiat. Amen. Datum Wratislavie die XII Maii anno etc LXVII nostro sub sigillo etc.


F. 111v [Thomas Harder, canonicus Claustroneoburgensis, pronuntiat indulgentias plenarias omnibus christifidelibus contra perfidos hereticos crucem assumentibus, anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Reverendissimi in Christo patris ac domini Rudolphi Dei gratia episcope Lavantini… Thomas Hadrer, arcium liberalium magister ac canonicus et plebanus pro tempore monasterii beate virginis Newnburgaclaustralis…

Explicit: Ex Newnburga claustrali [Klosterneuburg]decima die mensis Aprilis anno MCCCCLXVIII.


F. 112r–113r [Alexius Tunmer, officialatus Pataviensis commissarius. Epistola ad parochos, ut sententiam excommunicationis contra Georgium Podiebrad latam et sanctam crucem contra ipsum publicari faciant, anno 1467].

Datum: 1467.

Incipit: Alexis Tunmer, decretorum doctor, officialatus curie Pataviensis (?) commissarius universis et singulis dominis parochialium ecclesiarum rectoribus… Quia hic diebus…

Explicit: …nostro invictissimo imperatore et nobis merito valeatis commendari. Datum Wienne die 24 mensis Decembris anno etc LXVII sub sigillo officialatus.

Additur in fine: Item singulos etiam advisetis quod quicumque de novo crucem recipere… providebitur et ad quem locum declinare debeant significetur etc.


F. 113v–116r [Paulus II, papa. Bulla executorialis contra Georgium de Podiebrad, anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Paulus episcopus ad perpetuam rei memoria. Regnans in secula sempiternus vivorum et mortuorum iudex fortis et paciens…

Explicit:…si forent exhibite vel ostense. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noviret incursurum. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice anno millesimo quadringentesimo sexagesimo octavo duodecimo kalendas Maii pontificatus nostri anno quarto.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 265–267.


F. 116v–118v [Paulus II, papa. Littere encyclice, quibus significat se excommunicare Georgium Podiebrad et omnes eius asseclas, anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei ad futuram rei memoriam. Licet inscrutabilis superni consilii prudentiam superiora et inferiora disponens labentium…

Explicit:…si forent exhibite vel ostense. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice anno millesimo quadringentesimo sexagesimo octavo duodecimo kalendas Maii pontificatus nostri anno quarto.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 267–270.


Vacant: f. 119r–121v.

F. 121r–121v Exhortatio bona ad pugnandum ubilibet contra hereticos Boemos.

Incipit: Item si volumus spiritualiter in futura gloria eterne beatitudinis…

Explicit: …fit Moyse orante pugna occulta sed manifesta victoria latenter dimicat ut evidenter evincat solus orat, ut multi salventur.


F. 122r–134v [Thomas Harder. Sermo de dominica Xma et de cruce signandis contra hereticos].

Incipit: In nomine Domini nostri Iesu Christi amen. Circumdabunt inimici tui. Ita scribitur originaliter Luc 19 capitulo et leguntur hec verba in ewangelio dominice hodierno…

Explicit:…ad eterna celorum gaudia, quod ipse concedat, qui pro nobis in ara crucis suum preciosissimum sanguinem effundit, Iesus Christus redemptor noster qui cum patre suo celesti in unitate spiritus sanctus vivit et regnat eternaliter Deus benedictus. Amen.

В этой проповеди среди прочего говорится о Георгии Подебраде.


F. 135r–145v Thomas Harder. Sermo in dominica XI post Pentecosten. Среди прочего, речь здесь идет и про еретиков.


F. 146r–146v [Littere indulgentiarum omnibus fidelibus contra hereticos pugnantibus concessarum].

Incipit: Nos de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi…

Explicit: …et qui nos admones ad secuenda (?) vestigia sua. Qui vult post me venire abneget semetipsum et tollat crucem suam et sequatur me.


F. 147r–153v [Thomas Harder. Sermo de assumptione Marie et de cruce signandis, anno 1467].

Incipit: In nomine Domini nostri Iesu Christi amen. Veni coronaberis. Ita dilectionem patris. Dilectissimi in Deo verba que a principio locutus sum…

Explicit:…leticia ibi regnat, quam nobis concedat dominus noster Iesus Christus per meritum matris sue gloriose virginis Marie, qui cum patre suo celesti in unitate spiritus sancti vivit et regnat Deus in secula benedictus. Amen.


F. 154r – l56v Thomas Harder. Sermo in defensionem ecclesie.

F. 157r–158v Thomas Harder. Sermo in festo S. Stephani.


Vacant: f. 159a–166b.

F. 167r–180r Reinherus Sacconus, O.P. Tractatus de hereticis.

F. 180r–181r Inquisitio hereticorum facrta Chremse.

F. 181r–183r Sermo, De Maria Virgine.

F. 183r–183v Sermo, De Maria Virgine.

F. 183r–184v Sermo, De sancto Georgio.

F. 184v–190r Syboto, O.P. Tractatus super Pater Noster.

F. 191r–194v Paulus II, papa. Littere ad hereticos.

F. 194v–195r Augustinus. De sanitate anime (Homilia 64).

F. 195r–196r Augustinus. Homilia conta augurias et filias observantes

F. 196r–197r Augustinus (?). Homilia conrtra clamantes, in suffragia Luc. De fraternitate.

F. 197v–202v Johannes Gyrudus, Patrus Symon et alii consiliari. Littere admonentes hereticos ad reditum ad ecclesiam.

F. 203r–211r Sermo ad verba: Nolite ante temus iudicare (Thomas Harder).


Vacant: f. 211v–217v.

F. 218r–226r Thomas Harder. Sermo ad verba: Gaudete in Domino semper.

F. 227r–237r Thomas Harder. Sermo ad verba: Lapidatus est Naboth et mortuus est.


Страницы книги >> Предыдущая | 1 2 3 4 5 | Следующая
  • 0 Оценок: 0

Правообладателям!

Данное произведение размещено по согласованию с ООО "ЛитРес" (20% исходного текста). Если размещение книги нарушает чьи-либо права, то сообщите об этом.

Читателям!

Оплатили, но не знаете что делать дальше?


Популярные книги за неделю


Рекомендации