Текст книги "Энг яхши дада!"

Тосимаса Оота
Энг яхши ДАДА!

Ушбу китобдан қуйидагиларни билиб оласиз:

– Доимо банд отанинг ўз фарзандлари билан қандай мулоқот қила олишини;

– Қандай қилиб бир лаҳзалик суҳбат билан болангиз қалбида жой олиш;

– Қандай қилиб бола учун махсус ўйинлар ўйлаб топишни;

– Турмуш ўртоғингиз билан муносабатингиз фарзандингиз келажагига қай даражада таъсир этишни.

КИРИШ

Бутун бошли якшанбадан бор-йўғи 1%

Бугун яна оғир кун бўлди, бир томонда ишингиз, бир томонда болангиз! Аммо сиз виждонан тер тўкдингиз.

Вақтингиз албатта тиғиз бўлса керак, шу боис энг муҳимидан бошлайман.

Дам олиш кунлари кўпроқ ухлагингиз келади, бола эса уйғотиб юборади чунки у сиз билан ўйнашни хоҳлайди. Боз устига, агар кеча чарчаб келган бўлсангиз, унда бу осон бўлмайди!

Баъзида фарзандсиз жуфтликларга қараб, уларнинг зоҳирий эркинлигига ҳавас қила бошлайсан. Ёки дам олиш кунлари ишингни уйга олиб келасан, бола эса доим ҳалалберади. Беихтиёр хаёлингга, усиз анча ишга улгурган бўлар эдим, деган фикр келади.

Аммо ҳаётимизда бола оёғимиз остида ўралашган, ва ҳатто, жиғимизга теккан кунларнинг ўзи жуда кам, аёлингиз эса, фақат сизга суянади.

Мактаб ёши давригача яъни олти ёшларгача бўлган болалар «Дада» деб қувноқ, шодон ҳайқириқ билан бўйнингизга осилишадан ҳам қайтмайди. Кейинроқ болангиз атрофида дўстлари пайдо бўлади, улар билан вақтни қизиқарли ўтказади, сизга эса, борган сари ўз туйғуларингизни намойиш қилиш унғайсиз туюла бошлайди ва болангизни бир мартагина эркалатиб қўйиш учун ҳам имкониятингиз камайгандан-камайиб бораверади.

Иш кунлари, одатда, дадалар ишлашади ва шу сабабдан ҳам улар фарзанди билан бемалол бирга бўлиш учун вақт топа олишмайди. Аммо ҳали яна дам олиш кунлари ҳам бор-ку!

Агар туғилганидан бошлаб то олти ёшга тўлгунига қадар сиз ўз ўғил ёки қизингиз ёнидан бир қадам ҳам жилмасдан вақт ўтказсангиз у ҳолда умрингиздан неча фоизини фарзандингиз билан ўтказишингиз мумкинлигини бирор марта ўйлаб кўрганмисиз?

Бир йилда тахминан элликтача якшанба бор, олти йил давомида улар салкам уч юз кунни ташкил этади. Инсон умрининг ўртача давомийлиги эса, тахминан ўттиз минг кун, яъни бунда олти йиллик якшанбалар бор-йўғи унинг 1 % ни ташкил этади.

Ахир шундай қимматли вақтни беҳуда сарфлаш ачинарли эмасми?

«Дада!» деган ўша қувончли ҳайқириқдан ва боламизнинг бўйнимизга осилишидан биз ўз умримиз давомида бор-йўғи бир неча йилгина лаззатлана олишимиз мумкин. Гўё бу бир муъжизага ўхшайди!

Бироқ буни кўпчилик англаб етмайди. Ахир бола билан мулоқот қилиш чиндан ҳам мароқли бўлиши мумкин.

Ҳатто бир неча дақиқа ичида ҳам кўп нарса ўзгариши мумкин

Ҳаёт шундай яралган-ки, оталар доим меҳнат қилишига мажбур ва ўз оиласи яъни фарзандлари, ҳамда рафиқаси билан узоқроқ бирга бўла олишмайди. Шунинг учун иш вақтини тўғри ташкил қилиш , уйга эртароқ қайтиш керак, деган гаплар кўп учрайди.

Лекин шошилманг!

Демак, у ҳолда сиз илгари ўз ишингизга юзаки қараган ва ўз вақтингизнинг қадрига етмаган бўлиб чиқасиз-ку! Масаланинг бундай қўйилиши – менга умуман ёқмайди.

Ушбу китобда мен сизга «Уч дақиқалик тарбия» дастурини таклиф этишга қарор қилдим. Буни қуйидагича ифодалаш мумкин: Фарзандларингиз билан камида кунига уч дақиқа шуғулланинг. Ҳатто бир неча дақиқа ичида ҳам, анчагина нарса қилиш мумкин. Оила билан бирга ўтказилган вақтнинг ҳажми эмас балки сифати муҳим. Агар шу дақиқалар мулоқот билан тўла бўлса, улар кўп нарсани ўзгартириши мумкин.»

Албатта, тўлақонли муомала учун уч дақиқа жуда камлик қилади. Суткасига 24 соат-у ҳафтасига етти кун бу кураш майдонида юрадиган ойижонлар: «Ҳа, албатта, бу худди шундай!» – дейишлари мумкин. Аммо бу, ҳеч нарса қилмагандан кўра анча яхшироқдир. Ҳатто кунига уч дақиқа ҳам болага катта таъсир қилади. Бундан ташқари, агар шу уч дақиқа тўлалигича бола ва оилага бағишланадиган уч дақиқа бўлса, бу ҳолат, ҳатто, отанинг ўзини ҳам ўзгара бошлашига ёрдам бериши мумкин.

Биринчи бобда биз вақт тақчил шароитда қандай қилиб оталар ўз боласи билан мулоқот қила олиши ҳақида суҳбатлашамиз.

Иккинчи боб – арзимас сониялар ичидаги суҳбат натижасида бола юрагида из қолдира олиш, бу нарса унинг улғайишини тушуниш учун ҳам жуда муҳимлиги ҳақида.

Учинчи бобда биз бола ривожланиши учун зарур бўлган ўйинлар билан танишамиз.

Тўртинчи бобда эса, бола билан мулоқот қилиш учун ҳатто шу арзимас уч дақиқани ҳам ажратиш мушкул бўлган вазиятлардан чиқиш йўллари ҳақида ҳикоя қиламиз.

Бешинчи бобда менинг «Оталар учун маслаҳат» номли интернет-саҳифамдаги форумда ота-оналар ўртасидаги муносабатлар ва тарбия масалаларига оид энг кўп учрайдиган саволларни батафсил муҳокама қиламиз.

Асосий қисмга ўтишдан олдин айрим нарсаларни алоҳида таъкидламоқчиман.

Аввало, «бола тарбияси учун асосий жавобгарлик оиладаги маълум бир одамга бириктириб қўйилиши керак», деган даъводан мутлақо йироқдаман. Ва ёлғиз она ёки ёлғиз ота бўлиш – номаъқул иш, деган фикрни ҳеч қачон хаёлимга ҳам келтирмаганман.

Шундай бўлсада, ушбу китобимни онгли равишда ўз болалари билан бирга вақт ўтказишни хоҳлайдиган оталар ўқишади, деган ният билан ёздим. Шу боис мен мисол тариқасида шундай бир оила моделини танлаганман-ки, унда она уйда ўтириши ёки ишга бориши мумкин, ота эса, шунчалар банд-ки, у рўзғор ишлари ва бола тарбияси билан шуғулланишга, чиндан ҳам, улгура олмайди. (Аслини олганда, ушбу китобдан нафақат ўта банд оталар, балки жуда банд бўлган оналар ҳам ўзлари учун анчагина қизиқарли нарсаларни топа олишади деб ўйлайман.)

Биз ҳаммамиз ҳар хилмиз, зеро бу нафақат жинсимизга, балки ўз шахсий хусусиятларимизга ҳам боғлиқ. Бу нарсаларни аниқ ҳисобга олиш – ўта мушкул вазифа ва шунинг учун ҳам, мен тасвирлаш учун эркак ва аёллардаги бир хил қолипга тушиши мумкин бўлган хулқ атворларни танлаб олдим.

Эҳтимол нимадир сизнинг оилангиз учун мос келмас, аммо нимадир айнан сиз учун жуда қимматли бўлиши мумкин ва мен бунга умид қиламан.

Хуллас, қадрли дадажонлар, ишга жуду-жуда кўмилиб қолган бўлсангиз ҳам, тушкунликка тушманг. Ушбу китобда болангиз билан мулоқот қилишга вақт ажратишингиз учун ёрдам берадиган тавсиялар бор.

1 БОБ
«МЕН АЙНАН ВАҚТИМ ЙЎҚЛИГИ УЧУН ҲАМ БУНИ ҚИЛИШИМГА ТЎҒРИ КЕЛАДИ …» «БОЛА БИЛАН КЎПРОҚ БИРГА БЎЛГИМ КЕЛАДИ, АММО МЕНИНГ МАНА БУ ИШИМ ....»

«Менинг ажойиб фарзандим бор. У билан кунни бирга ўтказган бўлардим-у, аммо ишдаги мана бу вақт тиғизлиги …»

Менга таниш бўлган барча оталар ўзларини турлича оқлайдилар, лекин шу билан бирга, улар ўз айбларини аниқ ҳис қиладилар. Улар ўз ишларига бўлган муҳаббати туфайлигина ишхоналарда ушланиб қолишмайди, балки буни оиласи учун қиладилар, лекин бари бир, ўзларини айбдор санайдилар.

«Мен аёлим ва фарзандим билан кўпроқ мулоқот қилган бўлардим, аммо умуман иложи бўлмаяпти». Тадқиқоталар бу ҳолатнинг кўпчилик оталар учун чинакам муаммо эканини тасдиқлаб турибди.

Benesse корпорациясининг Болалик, тарбия ва улғайишни ўрганиш институти «Мактаб ёшигача бўлган болаларнинг оталари» номли мавзуда тадқиқот ўтказди ва унда беш ёшгача бўлган болаларнинг 5000 та оталари иширок этишди.

Натижада оталарнинг 96% – «Мен ўз боламни жуда яхши кўраман», – дея иқрор бўлишди. «Иш кунлари сиз болаларингиз билан қанча вақтингизни бирга ўтказгансиз?» Бу саволга энг кенг кўп берилган жавоб, «1 соатдан 2 соатгача», деган мазмунда бўлиб, бу иштироқчиларнинг 26,9% ни ташкил этди (1 жадвал). Қуйидаги иккита жавобнинг ҳар бири 20% дан овоз олишди: «30 дақиқадан токи 1 соатгача» ва «2 соатдан токи 3 соатгача»11
  Benesse номли Кейинги авлод тарбияси масалалари бўйича тадқиқот маркази..


[Закрыть]

Буни Сеул, Пекин ва Шанхайдаги оталарнинг болалари билан ўтказган вақтига қиёслайдиган бўлсак, унда бу унчалик ҳам юқори натижа эмаслиги маълум бўлади. Шу билан бирга, япониялик оталарннинг 54,2% «Фарзанд ва оиламиз ҳаётида кўпроқ иштирок этишни хоҳлар эдик», дея жавоб беришди.

Олдинги, яъни 2005 йилда ўтказилган тадқиқот билан қиёсланганда, натижа деярли ўзгармаган.

Агар йўлга ва ишнинг ўзига сарфланадиган вақт чиқариб ташланадиган бўлса, у ҳолда оталарнинг фарзандлари билан мулоқот қилиш учун жудаям кам вақти қоляпти.

Болага қараш учун таътил олаётган оталар сони ҳам кўпаймаган.

Бор-йўғи 36,1% оталар иш жойларида ортиқча муаммо туғдирмаслик учун таътил олишмайди, 31,2% оталар эса, бундай таътилни олиш истагида бўлсалар ҳам, ҳеч иложини топа олишмайди (2-жадвал) .

Дадажонларнинг ўз фарзанди келажаги учун қайғуришлари эса, қуйидагича:

«Келажакда боланинг таълими жуда қимматга тушади» – 70%.

«Бола таълимига сарфланадиган харажатлар оила бюджетига жиддий зарба беради» – 61,4%.

«Даромадларим камайиб кетмасмикин?» –48,5%.

Кўриниб турибдики, оталарни учта иқтисодий масала безовта қилмоқда (2 жадвал).

Агар келажак учун қайғуришмаганда, улар ўз боласини чин дилдан яхши кўрувчи, хотиржам отаоналар бўлиб қолишар эди, деб хулоса қилишимиз мумкин.

Эҳ, ота бўлиш осон эмас!

Янада афсусланарлиси, «Рафиқам менга муҳтож» ва «Бола тарбиялай туриб, ўзимни эркин ҳис қиламан», деган фикларни тасдиқловчи ижобий жавоблар 20% дан сал ортади ва бу қиёсланаётган тўртта Осиё шаҳарлари ичида энг кам кўрсаткичдир. Тўрт йил олдинги тадқиқот натижалари билан қиёсланганда эса, бу кўрсаткич 14%га тушиб кетган.

«Бола билан имкон даражасида кўпроқ бирга вақт ўтказишни хоҳлайман, аммо мен ишламайдиган бўлсам, эртага нима бўлади … мен ўзимда ишонч сезмаяпман … бундан ташқари, мен аёлимга шунчалар кўп керак эканманми?» Ушбу сўзларда оталарнинг самимий ҳиссиётлари акс этган.

3 жадвал. Ота сифатида мени боламнинг келажаги ҳақидаги нималар безовта қилади.

Улар шундоқ ҳам ташвишланаётган бўлса, мен уларга шунчаки: «Оила ишдан муҳим!» ёки «Агар бола тарбияси билан фаол шуғуллансангиз, у ҳолда ўз ҳаётингизда ҳам нимадир ўзгаради», деб айта олмайман. Буни улар менсиз ҳам яхши билишади.

Агар ниманидир тушунаётган бўлсангу, лекин ҳеч нарса қилмаётган бўлсанг, у ҳолда муаммо сенинг ўзингда эмасмикан?

Бу фикр моҳиятан нотўғри! Бу нарса қуйидаги сийқаси чиққан ибораларни эслатади: «Агар одам чекишни ташлай олмаётган бўлса, у иродасиздир» ёки «ортиқча вазн – ирода сустлигининг белгиси».

Аслида муаммо бунчалар жўн ҳам эмас.

Япониялик оталар … вақт миқдори билан ғолиб чиқяптилар!

Осиёнинг бошқа учта шаҳри билан қиёслаганда

Япониялик оталар иш кунларида фарзандларига камроқ вақт сарф-лайдилар деб юқорида айтдим. Лекин улар дам олиш кунларида оиласи билан бирга бўлиш бўйича етакчига айланишган.

Япониялик оталар бир дақиқа бўш вақти пайдо бўлиши биланоқ, ўз фарзанди билан бирга бўлиш ҳақида ўйлашади.

Қолаверса, улар иш кунларида ҳам, болалари ёнида бўлиш учун жуда кўп ҳаракат қилишади. Агар йигирма тўрт соат давомида уларнинг иш ва транспорт учун сарфлаган вақтларини олиб ташласак ҳам оила даврасида ўтказадиган вақтлари кўпроқ экани аён бўлади.

2011 йилда ўша Benesse тадқиқоталар маркази томонидан ўтказилган иккинчи тадқиқотнинг ҳомиладорлик, туғилиш ва болалар тарбиясига оид натижаларига кўра, оталарнинг уй-рўзғор ишлари ва болалар тарбиясидаги иштироки 2006 йилга нисбатан бирмунча кўпайган. Гарчи бунда мутлақ соатлар сони ошмаган бўлсада, кўп нарсалар ўзгарган, жумладан, эркаклар хўжалик ишларида ёрдам бериш ва болалар билан мулоқот қилиш учун тез-тез вақт ажрата бошлашган.

Бу ҳолатни оиласи учун вақти кам, аммо тез-тез ва оз-оздан ёрдам берувчи япон оталарининг ўзига хос тарбия усули ҳам дейиш мумкин.

Ота табассуми – бу биринчи қадам

Фақат оталарга оғир эмас. Масъулиятнинг катта қисми онанинг зиммасига ҳам юкланади.

Бироқ дадажон ва ойижонлар бир-бири билан « кимга кўпроқ қийин бўлаётгани» ҳақида баҳслашадиган бўлса, у ҳолда ҳеч ким бахтли бўла олмайди. Шунинг учун ҳар иккала томонда ҳам, ўзаро вазиятни тушуниш, ҳамкорлик ва ҳамжиҳатлик қилиш истаги бўлиши лозим.

Лекин сиз оиласи учун вақти йўқлигидан безовта бўлган дадаларга бир оғизгина, «энди нима ҳам қилардик, қўлдан келганини қилиш керак», деб айтишингиз биланоқ, улар бирданига енгил тортиб, қувониб кетадилар.

Ахир, қўлдан келган нарсани қилиш унчалик қийин эмас-ку.

Ҳам рўзғор, ҳам болалар билан машғул бўлган оналар бундай юзаки маслаҳатдан норози бўладилар, лекин дадалардан тезда идеал натижага эришмоқни талаб қилиш ҳам, ҳақиқатга тўғри келмайди.

Майли, дадалар аста-секин бу жараёнга эргашиб, бола билан мулоқотдан қувониб кўришсин. Бошланиши учун бу ўта муҳимдир.

Аввалига сиз тест ёрдамида ўз ишингизга қандай муносабатда эканингизни аниқлашга уриниб кўринг.

Ишингизнинг самарасини оширишга имкон йўқ деб ўйлайсизми?

«Иш вақтидан унумли фойдаланиш керак, шундан кейингина оила билан кўпроқ вақт ўтказиш мумкин бўлади», – деб кўп гапиришади.

Шошилманг! Ахир бунга ишнинг нима дахли бор? Ахир бу иш сиз учун энг муҳим дегани эмасми?

Лекин бу – фақат сизга иш берувчи учунгина фойдалидир!

Келинг, бирозгина бошқа нарса ҳақида гаплашамиз.

Масалан, янги технологияларнинг ривожланиши , смартфонлар ёки Wi-Fi тўғрисида.

Маъумки, янги нимадир пайдо бўлиши билан, бирданига келинг, шу нарса ёрдамида ишимиз самарасини оширайлик, дея гапира бошлашади.

Бизда шу нарса одат тусига кирган, янги ва фойдали қурилмани дарров ишимизда қўллашимиз лозим. Хўш, нима учун уни оилавий ҳаётимизда қўллаб кўрмаймиз?

Масалан, скайпнинг қулайлигини англаб етишимиз билан, шу заҳотиёқ, у орқали мажлислар ўтказиш мумкинлиги ҳақида ўйлаб қолдик. Нима учун скайп орқали оилангиз билан, яъни у қаерда бўлишидан қатъий назар, кўришмайсиз?

Худди шу нарса оталик масаласига ҳам тааллуқли. Агар қандайдир ғоялар ёрдамида самарали ишлаш мумкин бўлса, унда нега худди шу йўл орқали бўш вақтни оила даврасида ўтказишга ҳаракат қилмайсиз? Ахир оила отаси шунга интилиши керак эмасми?

Шусиз ҳам, то охиригача маромига келтирилган иш жадвалини, яна нима билан ҳам тўлдириш мумкин? Ундан кўра, бўш вақтингизни оила билан бирга ўтказишни мазмунан бойитиш афзал эмасми?

«Имкони борича тарбия» дан «мунтазам тарбия» гача

Иш вақтини оптималлаштириш оила билан мулоқот вақтини кўпайтира олмайди.

Узоқ чўзилган инқироз ходимларнинг тез-тез ишдан бўшаб кетишига олиб келади, кўпчилик компанияларда ишчиларнинг юкламаси шундоқ ҳам энг юқори даражада бўлиб, зўр-базўр меъёрлаштириб турилади.

Иш вақтингизни ҳар қанақасига тўғри тақсимласангиз ҳам уйга эртароқ қайтишнинг иложи топилмайди.

Ўзингизни текшириб кўринг

Ишга бўлган муносабат турини аниқлаш тести

Кейинги бетда муносабат тури учун тавсиялар берилган

Муаммосиз идеал ота: агар сизнинг ўз иш услубингизга нисбатан ҳеч қандай иддаонгиз бўлмаса, у ҳолда сиз учун уйдаги вақтингиздан самарали фойдаланишдан бошқа ташвиш қолмайди.

Тавсиялар:

Шунинг учун ҳам кимнидир янада самарали ишлашга мажбур қилиш худди аллақачон сиқиб бўлинган мато парчасидан куч билан яна бир томчини сиқиб чиқаришга ўхшайди. Оқибатда эса, мато яроқсиз ҳолга келиб йиртилиб кетади ва ҳаммаси тугайди.

Яна озгина вақтни бўшатиш учун эса, «бор кучинг» билан ишлашингга тўғри келади. Чунки бу аҳволда узоққа бора олмайсан.

Шунинг учун «имкони борича тарбия»га эмас, балки ҳеч қандай ортиқча қурбон талаб қилинмайдиган «мунтазам тарбияга» интилиш лозим.

Бўш вақтни оила билан ўтказиш – бу, авваламбор, сифат кўрсаткичи ҳисобланади, миқдор кўрсаткичи эмас. Онгли оталик дардига қарши эмланиш

Тишни тишга босиб, ўзингни ҳар доим имконсиз ҳис қилган ҳолда ишлаш ва оила билан шуғулланишдан ҳеч қандай наф бўлмайди.

Иш жадвалингни ўзгартиришга қанчалик уринганинг билан оиланг учун ажратиладиган вақтинг кўпаймайди, шунда сен уни оптималлаштира бошлайсан ва яна боши берк кўчага кириб қоласан.

Аёлингнинг суҳбатини тинглашга ва болалар билан ўйнашга бўш вақтинг ҳамда хоҳишинг бўлмас экан, улар бундай отадан шунчаки юз ўгириб қўя қолишади.

Инсон ҳаракат қилади, аммо мукофот ололмайди. Норозиликлар тўпланиб боради ва худди сенинг хеч кимга керагинг йўқдек туюлаверади. Бу эса, ўз навбатида, ҳамма нарсага ёмон таъсир қилади, шу жумладан, ишингга ҳам.

Ва айнан ана шундай ҳолатни « онгли оталик дарди», деб аташади, чунки кутилмаганда сен фарзандинг билан жиддий шуғулланишга қарор қилиб қолдинг ва барчаси изидан чиқа бошлайди.

Сўнгги вақтларда менинг олдимга худди шу дарднинг белгиларини бошдан кечираётган кўплаб оталар маслаҳатга келишмоқда.

Ҳар хил вазиятлар бўлади, масалан, сизни зудлик билан буюртмачи чақириб қолади, вазият эса, сизга боғлиқ эмас, турли муаммолар юзага келади. Ёки сиз ўз ишингизни ипидан-игнасигача яхши биласиз, бор кучингиз билан ишлайсиз, аммо кутилмаганда сизни бошқа бўлимга ўтказиб юборишади.

Вақт – бу олдиндан билиб бўлмайдиган тушунча. Лекин уни сифатли ўтказилса, ишдаги вазият ҳеч нарсага таъсир қилмайди. Гарчи вақт озгина бўлса ҳам, у оила билан мулоқот қилиш учун етарли бўлади. Оиладаги вақт ҳар доим тўлақонли бўлиши учун эса, мулоқотга кетган вақтнинг миқдорини эмас, унинг сифатини ошириш лозим.

Шундай қилиб, сиз учун нимани ўзгартириш муҳим – миқдорними ёки сифатними? Буни ўзимизнинг кино ёки сериал қаҳрамонлари билан қиёслаб кўрамиз.

Ота ҳар доим оиланинг юрагида бўлиши муҳим

Оила билан ўтказилган бўш вақт мазмунга бой бўлиши ва у сизни ҳам, оилангизни ҳам, қониқтириши лозим.

Ўзаро мулоқотдан ёқимли хотиралар қолиши ўта муҳим ҳисобланади. Ушбу хотиралар эса, отанинг оила ҳаётида муҳим роль ўйнашини англатади.

Сизнинг жавобингиз нечта бўлди?

(Ҳар бир тип ҳақидаги талқинлар 29-30 бетларда)

Агар ҳаммага айнан ана шундай бирга вақт ўтказиш қувонч бағишласа ва буни барча хоҳлаётган бўлса, у ҳолда, бу ота учун ишда бироз кўпроқ ҳаракат қилишига арзийди. Энг муҳими, ушбу таассуроталар кучли бўлиб, узоқ сақланиб қолиши лозим.

Агар ота ишдан эртароқ қайтса, лекин ўтириб олиб, смартфонда нимадир ўқиётган ёки компьютерда ўйин ўйнаётган бўлса, бундай вазиятда у билан ўтказилган вақтни ёқимли деб бўлмайди.

Аммо ҳеч бўлмаганда, уч дақиқагина вақтини оиласи билан баҳам кўрса, ушбу ажойиб вақт ҳақида эртаси куни ҳам ёқимли таассуроталар сақланиб қолади..

Шубҳасиз, бундай хотиралар ҳар биримизда бор, улар ҳақида ўйлаганимизда эса, беихтиёр лабимизда табассум ўйнайди.

Мен бу тўғрисида «Happy» номли бахт туйғусига бағишланган ҳужжатли фильм продюсери Эйдзи Симидзу билан суҳбатлашдим.

Инсон мияси шундай тузилган-ки, агар биз бахтли лаҳзаларни ёдга олсак, яна бир бор ўша туйғуларни ҳис этамиз. Худди шу тариқа бир фильмдаги ўзимизга ёқиб қолган саҳналарни қайта-қайта кўришимиз мумкин, чунки бундай лаҳзаларда мия бир неча бор ўша бахтни қайтадан туйиши мумкин.

Бошқача айтганда, агар бола ҳар сафар отаси билан бирга ўтган вақти қанчалар қувончли бўлганини эслайдиган бўлса, боланинг тасаввуридаги отаси билан бўлган мулоқот жараёни ҳам кўпайиб боради.

3 ёки 6 дақиқа 60 дақиқага айланиши мумкин.

Биргаликда ўтказган бўш вақтингиздан қайтақайта эсланадиган ёрқин ва мустаҳкам таассурот қолдиришингиз керак.

Дақиқалар барчасини ҳал қилади! Ота – энг зўр қаҳрамон

Агар вақт жуда кам бўлса, қандай қилиб биргаликда ўтказилган бўш вақтдан ёрқин таассурот қолдира олиш мумкин?

Бунинг учун инсонда нафақат вақт, балки вақтдан тўғри фойдалана олиш кўникмаси ҳам бўлиши зарур.

Қандай қилиб буни ишлаб чиқиш мумкин?

Хўш, нима учун вақтингизни сарфлаётган вазиятни ранг-баранг қилишга уриниб кўрмайсиз?

Ўқувчиларимнинг доим шундай деганини эшитаман – барибир вақт керак! Аммо бу сиз ўйлаганчалик эмас.

Агар мисол тариқасида жанг санъатини оладиган бўлсак, унда жанг ғолиби 60 дақиқалик курашдан кейингина аниқланадиган реслингни эмас, балки ҳар бир раунди уч дақиқа давом этадиган 15 раундлик боксни олиш мумкин. Бизга имкон даражасида кўпроқ вариантлар керак бўлади.

Ҳатто уч дақиқалик раунд ҳам ғалаба олиб келади. Ўз олдингизга шундай мақсад қўйингки, ана шу уч дақиқа ичида сиз болангиз ҳамда рафиқангиз қалбларида кучли таассурот қолдиринг олинг ва бу ёқимли хотираларга асос бўлсин.

«Менинг отам зўр қаҳрамон», деган энг ажойиб персонаж ҳақида суратли китобча бор. Ахир ота чиндан ҳам суперменга айланиши мумкин-ку. Шундай ҳафсала қилиш керак-ки, уч дақиқа ичида ғалаба қозониш лозим.

Биз энди ҳикоямизнинг асосий қисмига ўтяпмиз. Агар мавжуд уч дақиқадан унумли фойдалансангиз, турмуш ўртоғингиз фарзандларингизга «Отанинг уйда бўлиши қанчалар муҳим» эканлигини кўрасатасиз. Бир марта ёрқин таассурот қолдиришнинг уддасидан чиқсангиз, буни қейинги гал ҳам эплайсиз ва шу тариқа аста-секинлик билан отанинг оиладаги иштироки сезиларли бўлиб бораверади.

Айниқса, иш кунлари оила учун кўпроқ вақт ажратиш қийин бўлади. Майли, ҳеч бўлмаса бир неча дақиқага бўлсада, ўша ажойиб ҳиссиётларни қолдириб кўрайлик.

Ишончим комил-ки, сиз бунинг уддасидан чиқа оласиз.

Икки ёшгача бўлган болакай диққатини фақат икки дақиқагина жамлай олиши мумкин

Педагоглар ва болалар руҳшуносларининг таъкидлашича, мактаб ёшигача бўлган болаларда диққатни жамлаш неча дақиқа давом этишини аниқлаш учун уларнинг ёшига бир дақиқа қўшни керак. Яъни икки яшар болакай уч дақиқадан ортиқ ўз диққатини жамлаб туролмайди.

Шу боисдан мактаб ёшигача бўлганлар учун дарснинг давомийлиги 50 дақиқагача бўлиши тавсия этилади ва бу жараён 10 дақиқадан иборат бир нечта қисмларда ташкил қилинади.

Агар икки яшар гўдакнинг эътиборини уч дақиқалик машғулот билан банд қила олсангиз, марра сизники. Бир хил иш билан уч дақиқадан ортиқ шуқулланиш, тезда боланинг жонига тегади. Бу ерда уч дақиқа давомида машғул бўлиш мумкин бўлган ишларнинг сонини кўпайтириш ўта муҳим ҳисобланади.

Демак, ҳаёт тарзингизни кескин ўзгартириш эмас, балки бола билан ҳар куни оз-оздан шуғулланиш кифоя экан. Айнан нима билан машғул қилиш ҳақида эса, мен сизга кейинги бобларда ҳикоя қилиб бераман.

Ғубор ҳам тўпланаверса, тепаликка айланиши мумкин. Боласи билан кунига ҳатто уч дақиқадан шуғулланиш орқали ҳам, ота ўз гўдагига катта таъсир ўтказиши мумкин..

Бунинг шарофати билан ота-оналар ўртасидаги ўзаро муносабатлар ҳам янада мустаҳкамланади.