Текст книги "Шеър сайёраси"

«Майлими, кутганим, йитганим…»

 
Майлими, кутганим, йитганим,
Бошланиб-бошланмай битганим,
Қачондир руҳимдан кетганим,
Йўл бўлиб тураман, юриб кел,
Юракка айлан-у, уриб кел.
 
 
Майлими, ўзимдан бошланган,
Бир тутам тўзимдан ишланган,
Руҳимнинг чоҳига ташланган,
Туш кўрмай, билиб кел, сезиб кел,
Кўл бўлиб тураман, сузиб кел.
 
 
Майлими, киприги найқамиш,
Кўзлари ҳижрондан куйламиш,
Тушунмай, англамай йиғламиш,
Фарёд қил, дунёни бузиб кел
Ва янги бир дунё тузиб кел.
 
 
Озод эт жонимни буровдан,
Оғриқлар тилаган бировдан,
Деворим суяб қол нуровдан,
Кўк бўлиб тураман учиб кел,
Қувган мен, сен мендан қочиб кел.
 
 
Кундузим – кимсасиз биёбон,
Кечалар – тўхтаган бир даврон,
Осмоним – йиртилган соябон,
Қўйиб юбор уни, Художон,
Дил куйди – ёмғирдай томиб кел,
Очилиб қолганман – кўмиб кел,
Рухсат олиб қўйдим, фақат кел.
Рухсат бериб қўйдим, фақат кел,
Фақат кел…
Кел…
 

ҲОЛИМ

I

 
Қадаҳни ҳижроннинг гарди-ла артди,
Ўзига тўлдириб қуйди Шодмонқул.
 
 
Жон деди – юраги бўғзига келди,
Жонидан бунчалар тўйди Шодмонқул.
 
 
Фақат вафо топди Беминнатидан,
Бевафони бунча суйди Шодмонқул.
 
 
Ўзи ўтин ташиб, чўғлар келтирди,
Сўнгги бандигача куйди Шодмонқул.
 
 
Бўталоғи ўлган мояни соғди,
Ичмади – қисматин чайди Шодмонқул.
 

II

 
Бемурод оламнинг молини урдинг,
Беқора шу қалбинг бойдир, Шодмонқул.
 
 
Кўзёшинг лой этди тўрт томон йўлни,
Шу йўлда ёлғонни тойдир, Шодмонқул.
 
 
Кимнинг мотам куйи кимларга тўйдир,
Очкўз туйғуларни тўйдир, Шодмонқул.
 
 
Отанг айтолмаган сўзларни тингла,
Бу нидо энг мунис куйдир, Шодмонқул.
 
 
Воҳ! Шуни увуллаб айтиб юрибди –
– Одам шаклидаги найдир Шодмонқул.
 

««Бўлмасайди, бу оламда бари ўткинчи!»…»

 
«Бўлмасайди, бу оламда бари ўткинчи!»
Бўлмасайди, муҳаббатга айролиқ жавоб.
Бўлмасайди қарилик, хасталик, ўлим,
Келмасайди азобларнинг ортидан азоб.
 
 
Юрмасайди соясига эргашиб одам,
Дарахтларнинг сўзлашганин тушунса равон.
Бўлмасайди ибодатда риё ва макр,
Таҳрир этилавермаса ҳақ чеккан фармон.
 
 
Деразадан қараб турган қизалоқ каби
Ё ёмғирда титраётган ёлғиз барг мисол,
Нигоҳларда ниҳон бўлган туйғулар ҳаққи!
Юрак ва йўл ўртасида бўлмаса даллол.
 
 
Шодон қайтгач эҳромларнинг зиёратидан,
Ўз қабрига гул кўтариб боролса эди.
Маймунними томоша қип қафас ортидан
Аслида ким қафасбанддир – билолса эди.
 
 
Чуқур-чуқур хўрсинишни ўрганса эди,
Кўзёшлари юрагига етиб боролса.
Фақатгина онажони ўлмаса эди!
Болаликнинг тушларини қайта кўролса.
 
 
Қўрқмасайди ўзи билан ёлғиз қолишга,
Тангрисидан хабар олиб туролса эди.
Йўқлигидан надоматлар келса ортидан,
Борлигидан гоҳ-гоҳида уялса эди.
 
 
Ва кўнсайди… (кўнган билан кошки иш битса?)
Йўқ, кўнмаса… (кўнмаганга яна ҳам оғир.)
Ҳа, тушунса, яшаш – азоб, ҳеч роҳат эмас!
Ҳа, англаса – таскин майи зарур ва тахир.
Анчагина бахтли бўлар эди, балки, одамзод.
 

«Тангрим, мени «йўқ» де сўраганларга…»

 
Тангрим, мени «йўқ» де сўраганларга,
Манзилимни ўчир юракларидан.
Туш кўргандай бўлсин бул қари морбоз,
Сира кўринмайин истакларида.
 
 
Йўқ, қўл силтамадим, тушундим, холос,
Асли эрта чиқди менинг саводим.
Бунча кўнгли нозик кўнгил бергансан!
Руҳимнинг тақвосин бузди ҳаётим.
 
 
Тангрим, караминг кенг, қаттиқ яширгин,
Одам бўйи етмас жойларинг бор-ку!
Қушларнинг тушига мени яширгин,
Ваъдангда туғилмай яшаш ҳам бор-ку!
 
 
Юрагим совқотди, назар қил, Эгам,
Сўраганимни бер, сўрмагандан қўрқ!
Устимни ёпиб қўй, очилмас қилиб,
Биласан – устимни очгилиги йўқ!
 

НЎНОҚ ИЖРОЧИНИНГ АРЗИ ҲОЛИ

Режиссёр Баҳодир Йўлдошевга!

 
У ўзига азоб излаб борадир,
Кўкси ёниб, кўнгли музлаб борадир.
 
 
Йўл четида тошлар турар совқотиб,
У шул тошларга дард сўзлаб борадир.
 
 
Оламнинг қувончи унга-ку азиз,
У ўзга оламни излаб борадир.
 
 
Ғуссали жаҳонни юпатолмасдан,
Ўзи ҳам жимгина бўзлаб борадир.
 
 
Бир гулнинг порлаган баҳорин ёдлаб,
Хотирлаб, соғиниб, эслаб борадир.
 
 
Ўзини бу ерга меҳр чорлаган,
Шунга у дил доғлаб, аразлаб борадир.
 
 
Юрагини эса сеҳр чорлаган
Интиқиб, ўтиниб, тизлаб борадир.
 
 
Аразчини суяр бу кекса савдо,
Арази ёзилмай тезлаб борадир.
 
 
Аслида пешонанг шўр эди, оғам,
У яна бағрингни тузлаб берадир.
 
 
Олдидан чиққаннинг юрагин ёриб,
Чиқмаганга қўлин гизлаб борадир.
 
 
Сизга таниш кўзи фитнани билмас,
Елкадаги кўзи сўзлаб берадир.
 
 
Ғамлининг кўзлари кулишни билмас,
Ёноғи севинчни ихтиро қилмас,
Қошлари имони имо қилолмас,
Пинҳон ишқни элга ошкор этолмас,
Шул сабаб саҳнага юзлаб борадир.
 
 
Эй, қисмат, қоч, унинг йўлидан чиқма,
Юракдаги қутлуғ жомини тўкма,
Эй, ўлим аждари, жонинг ширинми?
Қўй, шуни чақма!
 
 
Тангрига бир қўшиқ созлаб борадир,
Тангри ҳам гоҳ қўшиқ қўмсаб турадир.
 

ҲОЛ

 
Кўнглим осмонига чиқди ғам ойи,
Ғуссадан қорилди вужудим лойи,
Ичимни илитди интиқлик чойи,
Кейин сеҳрлади соғинчнинг майи…
 
 
Ғам ойида тўйлар бошлаб юрибман,
Ғолиб Бойчибордай оёқ керибман.
Илкимни илкига жондай берибман,
Асли танҳолигим билмай турибман…
 
 
Ҳамма юзин бурган сўқмоқдан юрдим,
Соғинч қишлайдиган бир кулба қурдим.
Одам бормайдиган жойларга бордим,
Одам кўрмайдиган тушларни кўрдим…
 
 
Воҳ, мендан минг фарсаҳ нари қочдилар,
Тангрим муҳрлаган қулфни очдилар.
Кўнглимни уйқумда келиб янчдилар,
Сўнг уни оламга дондай сочдилар…
 
 
Ёлғизлик бўридек бўғзимдан олди,
Шеърларим тилимга келолмай қолди.
Шоирни изламанг, у адо бўлди,
Ё ўлди, ё қолди – бир бало бўлди…
 
 
Онаси ўлгандай бўзлади бир кун
Жаҳонда онаси йўқлиги учун.
Бедардлар даврасин ёритди бир тун
Жаҳонда оналар борлиги учун…
 
 
– Ҳеч банда бўлмагай дунёга устун!
– Устун бўлолмаса яшамоқ нечун?
– Ул ёқда ҳам сени ўйлайди тун-кун!
– Эҳтимол, ўзининг аҳволи нигун?
 
 
У шундай такаббур саволлар берди,
Ўзин ёниб турган оташга урди.
Одам юрмайдиган йўллардан юрди,
Одам кечмайдиган хаёллар сурди…
 
 
Мен ўзим кўрганман тонгдай отганин,
Қувонч қучоғида масрур ётганин,
Кўзлари қамашиб, қушдай қотганин,
Кўрганман – ой каби сокин ботганин…
Ҳа, кейин…
 
 
Қўлида соғинчдан тўлган пиёла,
Ортида жондордек эргашган нола.
Нигоридан оқар қоп-қора жола,
«Отам қачон келар?..» сўрайди бола…
 
 
Ёмғирли булутдай дил шеърга тўлди,
Ким ғолиб, ким мағлуб ҳисоби бўлди.
Мен ҳам безор бўлдим – у ёлғиз қолди,
Қиёмат ҳам яқин, не бўлса бўлди…
 
 
– Балки юракларда У содир бўлган?
– Юракда нималар содир бўлмаган?!
 

ОЛОМОН

 
Искандар Мисрни забт этди охир,
Юз буқа сўйдирди, қурбонлик берди.
Қадим музофотни айланиб юриб,
Шом чоғи энг катта эҳромга кирди.
 
 
Ортига қайтарди тансоқчиларни,
«Тонггача танҳоман, олманг хавотир!»
Қиличу совутин сиртда қолдириб,
Тош маъбад бағрига йўл олди ботир.
 
 
Базму жамшид қилди музаффар қўшин,
Ўлганлар ёдланди, шодланди борлар.
Тун бўйи май ичди тириклар бари,
Тун бўйи депсиниб чиқди тулпорлар.
 
 
Тонг қуёши бир газ етилган они,
Алағдалик ортди аҳли аъёнда.
Ҳануз эҳром ичра эди оламгир,
Зўр ваҳима қўпди ул оломонда.
 
 
Бир замон тош девор кетди қарсиллаб,
Эҳром эшигида подшоҳ кўринди.
Ҳали не бўлганин билмаган қавм
«Яшасин Искандар!» дея севинди.
 
 
Сўнг шоҳнинг юзига солдилар разм,
Недандир титрарди қўрқмас баҳодир.
Кўзида тириклик нишони сўнган,
Сочига оқ тушган, паришонхотир.
 
 
Уни ўраб олди дўстлар, сафдошлар,
Сув тутди, рад этиб олмади жомни.
Саволлар бежавоб, шоҳ сўзламасди,
Унинг шу жимлиги бузди оламни.
 
 
Етти кун бирорта сўз айтмади у,
Етти кун ҳеч кимни этмади қабул.
Фақат инграб чиқди етти узун тун,
Ярадор арслонни тингламоқ мушкул.
 
 
Ниҳоят юзланиб маҳрам зотларга
Сўз айтди – гўёки чайқалди денгиз.
«Не сир кўрганимни сўрманг ҳеч қачон,
Айтсам ҳам барибир ишонолмайсиз!»
 
 
…Мен бугун минг йиллик тарихни тинглаб,
Ўйчил кириб келдим кўҳна Чорсуга.
Кенг майдон саҳнида тош қотиб қолдим,
Кўрганимни айтсам қолгум кулгуга.
 
 
Жўмард шоҳ рад этган жомдай тўлди дил,
Айтмайман, айтсам ҳам ишонмас биров.
Искандар эҳромда кўрганин кўриб,
Юракка ўрлади бир мудҳиш олов.
 
 
Нени кўрдим, қўрқдим – Худога аён,
Эй, сен асрдошим, сўрайверма, бас!
Дўст-ку дўст, душманга этмасин раво,
Ҳа… шоҳнинг кўргани яхши нарсамас.
 

ҲАСРАТИМ

Ўзбекнинг полвон адиби Тоғай МУРОД хотирасига!

 
Бу юракда нелар бор,
Очиб кўрар замон йўқ.
Бошимга дўнар бургут,
Кўзи оч-у, қорни тўқ.
 
 
Манзил, ҳей, қандай манзил,
Юрак етилди оҳдан.
Ёшим қирққа етмасдан,
Қайтиб келдим жанггоҳдан.
 
 
Шамолга шалоқ бўлиб,
Эрмак бўлиб элакка.
Мени қўйинг, жўралар,
Тўзим тиланг юракка.
 
 
Отамнинг ҳасратига
Сандал каби исиниб.
Худонинг кенг уйида
Юрибманда қисиниб.
 
 
Бу юракда нелар бор,
Нелар йўқ бу юракда.
Тангрига хатлар ёзсам,
Қор ёғади фалакдан.
 
 
Галасидан айрилган
Бир бўрини кўргандим.
У менга ҳавас қилди,
Мен унга ҳавас қилдим.
 
 
Исмини ҳам билмайман,
Балки бир номсиз банда.
У менга бахт тилайди,
Бахтсизлик кўрмаганда.
 
 
Бу юрак – тилсиз шоир,
Дод демас, жим кетяпти.
Қизим фалакда туриб,
Менга мактуб битяпти.
 
 
Дунё, чин исминг нима,
Матлабинг не, тириклик?
Балки шу хароб умрим
Чумолига буюклик?!
 
 
Бу ланж, беор даврада,
Жонга май аро киргай.
Май баҳона сенга ҳам,
Қачонлардир сўз бергай.
 
 
Қўлга ўрганолмаган
Бўри – менинг юрагим.
Ўзимни мастга солсам,
Куйиб кетар кўкрагим.
 
 
Қўлга ўрганолмаган
Бўри увуллайди зор:
Очиб кўрар имкон йўқ,
Бу юракда нелар бор.
 

«Сезмаган эканман, соғинган эканман…»

 
Сезмаган эканман, соғинган эканман,
Оғриб юрган экан кўксимдаги дил,
Сира ҳам битмаган экансан, ярам,
Нигоҳингга тегиб қонади кўнгил…
 
 
Сезмаган эканман, ўлмаган эканман,
Кўзларингга қараб англадим бирдан.
Ўлиб кетганман деб юрар эканман,
Яна… нима кутай тақдирдан!
 
 
Сен салом бердингми, исминг айтдимми,
Эшитолмай қолдим, қулоғим батанг.
Юрагимда шундай бир шовқин турди
Нималар дейишдик, эслолмайман ҳам.
 
 
Эй, Худо! Сен борсан, ҳақсан – шубҳасиз!
Ё, Раббим, кўнглимни қара – бор экан.
Қачон кўзёш қилсам, куларди бу дил,
Унинг муддаоси бор экан.
 
 
Нима қилса бўлар бул бедавони,
Сотиб ё ўлдириб қутулиб бўлмас.
Менинг азобимнинг ҳисоби билан
Яшаб келяпти-ю, тан олмас.
 
 
…Ҳа, энди, яшасам бўлар бехижил,
Соғинишни билар эканман ҳатто.
Унинг кўзларининг сўзлашин тинглаб
Эсдан оғиб қолсам, йиғиб кет, Оллоҳ!
 
 
Масрур кетаяпман ёмғир оралаб,
Ёмғир-ла қутладинг, сезяпман, Раббим!
Дил ва соғинч ҳаққи, кенг даргоҳингда
Яшагим келяпти, жуда яшагим…
 

ХХI АСР ШОИРИГА ТАСКИН

 
– Кепқолинг, фақат мен орзу сотаман,
Манов, «Марсга учиш», бу – «Мангу яшаш!»
Мана, Оловуддин сеҳрли чироғи,
Манави «Соғиниш», буниси «Қўмсаш».
 
 
«Онани туш кўриш», «Ҳижрон» ва «Висол»,
Кепқолинг, фақат мен орзу сотаман.
«Йиғлаш», «Энтикиш» бор, «Чуқур хўрсиниш»,
Кўпроқ олганларга нархин ўтаман.
Опқолинг, сотаману кетаман!
 
 
– Нега бунча катта орзуларингиз,
Кўплари фасондан қолган, амаки.
«Эслолмаслик» йўқми, қиммат бўлса ҳам,
Хорижники бўлса, янаям яхши.
 
 
…Дод, молим ўтмайди, бозорим касод,
Юраги тор дунё раҳм қилмайди.
Шоирларга текин тарқатай десам,
Бошловчи шоирлар бунга келмайди,
Бу бозорни улар ҳали билмайди.
 

ЭСКИРМАЙДИГАН РИВОЯТ

(Ҳазрат Навоийдан тола нур)

 
Бир тождор бор эди, элпарвар, оқил,
Юртнинг ташвишида ўтган ҳар они.
Фуқаро кўнглига топган эди йўл,
Адолат ғиштидан бино қўрғони.
 
 
Қирқ бошли тулпордир сиёсат – бешак,
Қирқта жилови бор – ҳар бири ҳар ён.
Бирига эрк бериб, бирин сал тортиб,
Подшоҳ сергак эди, сезгир, устомон.
 
 
Макрга чап бериб, иғвони янчиб,
Ҳукм сурар эди мардона, ўктам.
Балки шу заҳматин мукофотига
Хизр йўқлар эди уни дамо дам.
 
 
Илоҳ нури билан қамашиб қалби,
Хизр-ла суҳбатдош бўлур эди шоҳ.
Чўнг бир ишоралар берарди набий,
Элнинг иқболидан этганча огоҳ.
 
 
…Бир кун шоҳ кўнглида бошланди ғулу,
Иброҳим11
  Иброҳим Адҳам назарда тутилмоқда.


[Закрыть] қисмати келди ёдига.
«Ушбу тожу давлат, айшу фароғат,
Арзирми жаннатнинг гард тупроғига?!»
 
 
Олам ва одамнинг тарзини ўйлаб,
Кирди сўфийликнинг риёзатига.
Салтанат ташвишин топшириб буткул,
Юз бурди Тангрининг ибодатига.
 
 
Олис тоғ бағрини макон тутди ул,
Охиратин ўйлаб нолалар қилди.
Инсон кўзи тушмас ёбонда танҳо,
Ҳақнинг рағбатига эришмоқ бўлди.
 
 
Гарчи шу кундан сўнг ўзгарди олам,
Гарчи осудалик завқини туйди.
Аммо қанча интиқ бўлиб турса ҳам,
Уни энди Хизр йўқламай қўйди.
 
 
Йиллар ўтди, унинг аҳволи нигун,
Яратгандан тунлар йиғлаб сўради.
«Бир бор жамолини кўрсат ул зотнинг!»
Шоҳнинг юрагини қайғу ўради.
 
 
Томчи кўзёшнинг ҳам бордир ҳисоби,
Буюк мувозанат қургандир Эгам.
Бир тонг Ҳаққа етди шоҳнинг хитоби,
Хизр пайдо бўлди айни ўша дам.
 
 
Шоҳ юзи ёришди тонгдан ранг олиб,
Хизр-ла кўришди бўлганича шод.
«Нечун мени ёлғиз ташладинг, эй, дўст,
Нотавон кўнглимни айлаб нообод?»
 
 
Хизр жавоб қилди: «Эй, одил ўғлон!
Қисматига шоҳлик битилган тождор!
Ҳақнинг адолатин ўрнатмоқ учун
Сени бу оламга юборган Жаббор.
 
 
Сенсиз юрт аҳволи кўп ғариб, нолон,
Халқинг хор, элингда залолат ҳоким.
Бир мискин кўнглини олган пайтингни
Улуғ ибодат деб ҳукм этмиш Раббим!»
 
 
Хизр ғойиб бўлди, эҳтимол мангу,
Ғор лабида қолди шоҳ-дарвеш – вайрон.
Балки тахтга қайтган, балки ғорига,
Лек унинг қисмати ибрат бегумон.
 

«Ичимда бойқушнинг ини бор…»

 
Ичимда бойқушнинг ини бор,
(Ҳар неки уйқашдир тилакка.)
Жим бўл деб, май ичсам, бу қузғун
Юракни тортади газакка.
 
 
Ичимда бир тушнинг ини бор,
Руҳимни совурар кечалар.
«Жамолин бир кўрсат!» – ўтинсам,
Масхара қилади қанчалар.
 
 
Ичимда бир қишнинг манзили,
Сочимдан то товон музлатар.
Қўллари яхлаган дунёдан
Беҳуда лаҳча чўғ излатар.
 
 
Ичимда бир тошнинг зил ботган
Ўрни бор, ўзин ғам эритган.
Мен шунча ҳасратнинг остида
Юрибман, шу юриш ҳоритган.
 
 
Ичимда юрибман бир умр…
 

«Бўрон тинди, ёмғир юпанди…»

 
Бўрон тинди, ёмғир юпанди,
Сочин қайта таради шамол.
Аразини унутди, кулди
Кўзёшлари тугаган аёл.
 
 
Шаҳар қўлга олди кўзгусин,
Ажинига сурди упалар.
Чошгоҳ сочди тилла ёғдусин,
Гумон каби тўзди парқулар.
 
 
Кечикса ҳам келди, дилгир ва
Нимагадир бироз паришон.
Туйғуларнинг селида оқиб,
Яшамоқни қўмсаган инсон.
 
 
Севги эди орага тушиб,
Ҳаётини судхўрга тутган.
Келмаслиги аён бўлса ҳам
Яшамаган, фақат жим кутган.
 
 
Нималарни қилган башорат,
Нималардан умид эшган ул.
Арзон бериб ҳаловатини,
Оғриқларни қиммат олган қул.
 
 
Бўлса эди, бир тола нурдай
Жонин тутса – иситиб берса.
Меҳр эмас, таскин ҳам эмас,
Фақат бир бор, бир бора кўрса…
 
 
Томирида уйғонган қуюн,
Азиз умрин телба айлаган.
Тушунолмас, тушунтиролмас –
Тангри шундай қисмат сайлаган.
 
 
Бўрон тинди, хўрсинди сукут,
Ғорга кириб кетди қораёл.
Бўйнин қашиб жим қолди эркак,
Узик торни улади аёл.
 

«Телефонга қилмасам жавоб…»

 
Телефонга қилмасам жавоб,
Иш ўрнимда бўлмасам, балки,
Ўйлаётган бўладирман жим,
Ўлаётган бўламан ёки.
 
 
Иш ўрнимда ҳозиру нозир,
Қўнғироқдан куйлаб турсам – шаън.
Жисму таним ҳаётга тортиқ,
Ўзим… балки ўлганман чиндан.
 

СОВҚОТГАН

 
Биров кутаётгандай қизғин, шошилинч,
Уйлар орасида, тор йўлакларда,
Кўзлар умидданми, қўрқувдан нотинч,
Қавилган, қуралган хор тилаклар-ла.
 
 
Совқотган офтобнинг синиғи ботиб,
Кўлмакларни ҳатлаб, кўнгилни қатлаб,
Дарвеш ҳислар билан дилни иситиб,
Асрлаб, умрлаб, йиллаб, соатлаб…
 
 
Ёмғирда кўйлакдай ивиган, толғин,
Хаста кўрпасидай кирланган қорлар,
Қўрғошин томчилар, киприклар олтин,
Оламга бир ҳақир боқмиш беморлар.
 
 
Кўз очгиси келмай уйғонганича,
Кўз ҳам юмолмасдан шамгин ва аянч,
Руҳу тан дорида қиёматгача
Унут ялов каби заифдир юпанч.
 
 
Шаъфеталаб юрак – ор ханжарида
Кетмоқ ё қолмоқнинг ғамидан шошиб,
Дунё камолидан, руҳ жамолидан,
Ҳамда… ҳисобидан адашиб.
 
 
Орзулари узун, қўллари калта,
Ҳасратлари қаро, кечалари оқ.
 
 
Маҳтал туйғулардан қадаҳдай тўлган
Ғуссалари тугал, қувончлари тоқ.
 
 
Баҳорни туш кўриб олтин бармоғи,
Ойналарга шакл солмиш жажжи қўл.
Мангу тугамайди аччиқ сўроғи,
Яноқлари ҳам ҳўл, ёқаси ҳам ҳўл.
 
 
Кимдир кутаётгандай қизғин, шошилинч,
Андармон ҳисларнинг завқидан шошиб,
Тугал ғуссалару омонат юпанч
Кетмиш ҳисобидан адашиб…
 

КЕЧА МУСОФИРИ

 
Кўриниб турган чироқ, яқин келоласанми,
Совқотиб турган юлдуз, дилга қўноласанми,
Шивирлаб турган дарахт, мен-ла кетоласанми,
Хумори босилган ой, энди ботоласанми?
Суякдан ўтаяпти, жонимга етаяпти,
Онажон кутаяпти, онажон кутаяпти.
 
 
Шарқираб турган кеча, товуши тунни кесган,
Сув лабида бир неча ялпиз қўшиқдай ўсган,
Унинг дийдори билан менинг ўртамни тўсган,
Ё бир шоир юракли қадам чалкашиб босган
Бир из инграб турибди, йўлим тугамаяпти,
Отажон кутаяпти, отажон кутаяпти.
 
 
Кўзи тиниб борар ер – нурга бошқоронғи тул,
Қаро тўлқин тўшида қайиқдай чайқалар ул,
Бир япроқнинг додидан қадаҳ суниб ичар дил,
Кўксимга тумшуқ уриб, бўғзин най қилган булбул,
Сенинг оҳингдан кўкда Тангри ғам ютаяпти,
Оғажон кутаяпти, оғажон кутаяпти.
 
 
Бормоқчи эмас эдим, куттирмоқчимас эдим,
Адо дилга яна қон юттирмоқчимас эдим.
Қўл узатган умидни ситтирмоқчимас эдим,
Иккинчи ҳаётимни биттирмоқчимас эдим,
Билиб-билмай йўл тортдим, бардошим битаяпти,
Ёрижон кутаяпти, ёрижон кутаяпти.
 
 
Сўнгги баргдай титраган, орзулари қаварган,
Бир қатим нурни дилга қарз олмиш бир заргардан,
 
 
Озон қатламларидан келгувчи хушхабардан,
Сўз сўраб маҳтал турдим бир бемеҳр дилбардан,
Томчидек «тиқ-тиқ» этиб, бепарво ўтаяпти,
Уйимда эса мени улижон кутаяпти.
 
 
Баҳорни туш кўрган гул бармоқларин силайман,
Осмондек нигоҳидан тоза ният илғайман.
Йўлакка умид эккан кўзларини тинглайман,
Эзгу чизиқли кафтин тоза шеърдай англайман.
«Уйингга кетмайсанми?» – дилижон22
  Дилижон – улов маъносида.


[Закрыть] кутаяпти,
Манзилимда эса мени дилижон кутаяпти.
Бир сўз инграб турибди, йўлим тугамаяпти.
 

УМИД

 
Эй, шу тоғларни яратган,
Тонг чоғи тунни ухлатган,
Кундузни қушдай сайратган,
Қуёшни ерга қаратган,
Ойни улишга ўргатган,
Ерни бешикдай тебратган,
Яратган Эгам, хабар бер.
 
 
Кўксимда бино бир зиндон,
Унда банди бир нотавон,
Бандасин қўли етмас жон,
Тутқуннинг бағри нопармон,
Кўзлари туби йўқ бир осмон,
Барисин кўрётган, эй Султон,
Қўл чўзар Эгам, хабар бер.
 
 
Булутни чимматдай тортолган,
Қора нор – тунга юк ортолган,
Оқ тулпор – тонгга сув тутолган,
Қочгандан олисга кетолган,
Истаган чоғида етолган,
Муҳрини юракка битолган,
Сарҳадсиз Эгам, хабар бер.
 

«Бу дунёда шоирлар – чаппа келган қўзидир…»

 
Шоирни онаси икки нусхада туғса эди.
Бирови шеър ёзарди, бирови рўзғорга қарарди.
 

(Суҳбатдан)

 
Бу дунёда шоирлар – чаппа келган қўзидир,
Туғилмоқ, ўлмоқ аро оламларга сиғмайди.
Унинг онаси – Армон, Соғинч унинг қизидир,
Муҳтожлиги – юқумли, истеъдоди юқмайди.
 
 
Изтироби юқмайди, палак отмас қайғуси,
Қувончи ўртададир, ўртададир ўзи ҳам.
Гўзаллик – муҳаббатнинг бахтиқаро чўриси,
Шу бахтсизнинг беадоқ ғамига улар малҳам.
 
 
Шоир бир бор туғилар, бир бор ўлади шоир,
Ранглар, оҳанглар аро силқиб турар ёлғиз жон.
Ватанни қалбда бунёд этмоқлик унга тақдир,
Сени яхши кўраман, Юрак – Ватан – Онажон!
 

ҲАЙВОНОТ БОҒИДА

 
Қулоғини қашийди маймун,
Патларига тумшуқ урар қуш.
Кунчувоқда йўлбарс жим, ғамгин
Тўқайзорни кўриб ётар туш.
 
 
Боғчасидан таътилга чиққан
Гул қизалоқ термулар ҳайрон.
Онасининг қўлидан тутиб
Саволларга кўмар: «Онажон!
 
 
Нега тутиб турмиш буларни,
Ахир кўкда учмасми қушлар?
Нечун бунча маъюсдир бари,
Эшитилмас озод товушлар?»
 
 
Бу саволлар – мангу бежавоб,
Она дилгир: «Кеч ҳам бўлгандир.
Ташқаридан қулфлаб келгандик,
Бетоб отанг… кутаётгандир».
 

«Эй Бардош, эй Умид, Куч туғиб беринг…»

 
Эй Бардош, эй Умид, Куч туғиб беринг,
Қисматдан иқболмас, қўрқув сўрадим.
Тобут ясаб олдим сўнгакларимдан,
Мендан олдин марҳум бўлди юрагим.
 
 
Мен ғор излаяпман, дилдай теран ғор,
Унда Тангрим мангу бедор яшайди.
Соврилдим, беомон шаклсиз қолдим,
Ё Раб! Соям менга бунча ўхшайди.
 
 
Изладим, топмадим, толди нигорлар,
Кўзларим қўрғошин томчидан тўлди.
Қаршимдан саф тортиб келди беморлар,
Ортимдан бир аччиқ хўрсиниқ келди.
 
 
Келди ҳаётимга бир дардли нола,
Бу куйни чалишни ўрганолмадим.
Кир стол четида олтин пиёла
«Ҳайём!» деб чинқирди, уйғонолмадим.
 
 
Адашмоқ деган йўл бордир жаҳонда,
Излагувчи деган қавм бор – бешак.
Сабр, умид, қўрқув, бардош ичинда
Тобланиб, улғайиб бормоқда юрак.
 

«Бир эшон ва бир қора…»

Боборавшанхонга!

 
Бир эшон ва бир қора,
Йўқ-йўқ, икки бечора.
Гоҳи ғамгин, гоҳи шод,
Гоҳи тинч, гоҳ гирдибод.
 
 
Борарлар икков ёлғиз,
Йўлида зўр ялмоғиз.
Йўл умиддай беадоқ,
«Борми сенда уртўқмоқ?»
 
 
Икки кўланка – қора,
Борар икки оввора.
Совқотган йўл четлари,
Недан ғамгин бетлари.
 
 
Бир-бирига боқар лол,
Сўзлаш шартмас эҳтимол.
Тун бошланган кўзидан,
Кундуз қочган юзидан.
 
 
Айтадиган одам йўқ,
Лек недандир кўнгли тўқ.
Ният териб нигоҳи,
Кулиб бўзларлар гоҳи.
 
 
Ўтин ташиб совқотган,
Бўғзида олов қотган.
Бири маъюс, жилмайган,
Бири мустағрақ бўлган.
 
 
Бири ғамгин, мастона,
Нигоҳлари чистон-а?
Бирида умид бисёр,
Бири умид қарздор.
 
 
Ўрмон томон кетишар,
Кимнидир жим кутишар.
Ўтиб борар тоғлардан,
Боғбони йўқ боғлардан.
 
 
Кунчиқарни тусмоллаб,
Кунботарга имиллаб.
Кетар йўл чеккасидан,
Қуёшнинг орқасидан.
 
 
Борарлар шод ё маҳзун,
Йўли туганмас, узун.
Тераклардан йўл сўрар,
Сочилган ризқин терар.
 
 
Ризқмикин бу сочилган
Ё овчи атай қилган.
«Ов барибир яхши-да,
Ўлмайсан-ку беҳуда».
 
 
Бир-бирини овутиб,
Куйган дилни совитиб.
Кетиб борарлар мамнун,
Ким билсин, балки маҳзун?
 
 
Бири ишқдан сўйлайди,
Олисларга бўйлайди.
Энтикиб қўяр гоҳи,
Ҳайрон боқар ҳамроҳи.
 
 
Бири имондан сўзлар,
Бир улуғ висол кўзлар.
Бу сўздан оқиб ёши,
Жим қолади йўлдоши.
 
 
Икки тилда сўйлашар,
Бир нарсани ўйлашар.
Шундай ғамгин, бечора,
Бир эшон ва бир қора…
 

КУЗАК

 
Йиғлолмайди, лабин тишлар она дарахтлар,
Киприк қоқмас, хўрсинолмас, кўзлари тўлган.
Лаби титрар, кифти учар, оқарган юзи,
Куз оламнинг юрагига зўр видо солган.
Мезонларда ҳасратнинг оқ рақсини кўрдим,
Сойга боқдим – бир бахтсизнинг аксини кўрдим.
 
 
Юлдузларнинг қиррасида фаришталар жим,
Бош кўтармай Ой нур элар – бева эгачим.
Фақат барглар шивирлайди қўрқув тилида,
«Қутқар!» дея кўкрагимга муштлар юрагим.
Баҳор ўтган йўлда қолган бир изни кўрдим,
Изга расмин чизаётган бир қизни кўрдим.
 
 
Қанотига оқ тушаётган қушларни кўрдим,
Ўтовлари тенгланаётган қўшларни кўрдим.
Айтилмасдан, учуқ тошган тушларни кўрдим.
Ерга кириб кетсам деган даштларни кўрдим.
Сой ортидан тиззасига иягин тираб,
Қараб қолган болакайлар – тошларни кўрдим.
 
 
Кўнишга ҳеч кўнолмаган истагим билан,
Куртакликдан хазонгача дарагим билан,
Кўзларига кўзим тушди. Йўқ, қаролмадим,
Ўн ёшида қолиб кетган юрагим билан:
Орзулари гулдан қайтган хаёлни кўрдим,
Кўйлагининг гули ҳижрон аёлни кўрдим.
 
 
Қўлларини ортга қилиб жим борар тоғлар,
Бошлари хам, елкасида бўшдир сувлоқлар.
Жангда мағлуб баҳодирлар ғамгин қайтурлар,
Бул хабарни Ватанида қандай айтурлар!?
Шул тоғларда кекса, ёлғиз арслонни кўрдим,
Кўзларида бостирилган исённи кўрдим.
 
 
Бешигида кўзмунчоққа қўл чўзар болам,
Мезонлардан умид эшиб ўлтирар онам.
Узилган барг тўғри келиб юракка қўнди,
Дилгир отам офтобрўга ўтиб исинди.
Симдорларда қуримаган тўнимни кўрдим,
Умрим каби қисқараётган кунимни кўрдим.
 
 
Ботинимда юлдузларнинг сокин совиши,
Элас-элас кишнагандай тойлар товуши,
Эшитилмай қолаётган сойлар товуши,
Айвондаги эски индай бенаво юрак,
Менга етиб келмай қолди ойлар товуши,
Яқин бордим, қулоқ тутдим, энгашдим, турдим,
Эшитмадим, аммо ундан созини кўрдим,
Чалинмасдан тинглангувчи созини кўрдим.
Шохда мезон – шаҳид ялов, бўзини кўрдим!
Яратганнинг шундай буюк кузини кўрдим!