Текст книги "Ⴇანამედროვე Ⴂერმანია. Ⴊექსიკონი"

C

Carl Winter Umversitätsverlag GmbH («Ⴉარლ Ⴅინტერ უნივერსიტეტფერლაგ ႢმბჀ») – გამომცემლობა, დაარსებული 1822 წ. Ⴉ. Ⴅინტერის მიერ ქ. Ⴉობურგში; 1948 წლიდან მდებარეობს ქ. Ⴠაჲდელბერგში; უშვებს სამეცრიერო ლიტერატურას.

Сarl Zeiss Jеna FC («Ⴉარლ Ⴚაჲს Ⴢენა ႴႩ») – Ⴁუნდესლიგის უმაღლესი დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი.

Carstens Karl (Ⴉარსტენსი Ⴉარლ, 1914—1992 წწ.) – Ⴂერმანიის ფედერალური პრეზიდენტი 1979—1984 წწ. (ႵႣႩ).

CDU – იხ. Christlich Demokratische Union Deutschlands.

CeBIT ^– იხ. Centrum Buro-Information-Telekommunikation.

Cecilienhof (Ⴚეცილიენჰოფი) – სასახლე Ⴚეცილიენჰოფი Ⴎოტსდამში; აშენენებულია 1913 წ. ინგლისური ქალაქგარე სახლების სტილში; 1945 წ. ზაფხულში აქ ტარდებოდა Ⴎოტსდამის კონფერენცია, რომელზედაც მიმდინარეობდა Ⴃიდი Ⴁრიტანეთის, ႠႸႸ და ႱႱႰႩ პოლიტიკური ხელმძღვანელების შეხვედრა.

Centrum Вürоinformation-Telekommunikation (CeBIT) (Ⴁჲურო—Ⴈნფორმაციის და Ⴒელეკომუნიკაციის Ⴚენტრი) – საერთაშორისო კომპჲუტერული გამოფენა—ბაზრობა ქ. Ⴠანოვერში; მუშაობს 1986 წლიდან.

Charite (შარიტე) (ფრ. charite – მოწყალება) – Ⴀ. Ⴠუმბოლდტის სახელობის Ⴁერლინის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტის კლინიკა; დაარსებულია 1710 წ. შავი ჭირის ეპიდემიის დროს როგორც Ⴔრიდრიხ I პატარა საავადმყოფო.

Charlottenburg (Ⴘარლოტენბურგი) – 1. Ⴁერლინის რაიონი; 2. სასახლე იტალიური ბაროკოს სტილში, აშენებული Ⴔრიდრიხ Ⴅილჰელმ Ⴎრუსიელის მიერ მეუღლის Ⴑოფია Ⴘარლოტასთვის; სასახლის წინ დგას Ⴀნდრეას Ⴘლჲუტერის ნამუშევარი Ⴃიდი კურფჲურსტის ქანდაკება; სასახლის პარკში მდებარეობს ჩაის სახლი, Ⴘინკელის პავილიონი, მავზოლეუმი.

Checkpoint Charlie (Ⴙეკ—პოჲნტ Ⴙარლი) – სასაზღვრო—გამშვები პუნქტი, რომელიც არსებობდა Ⴁერლინში Ⴃასავლეთ და Ⴀღმოსავლეთ Ⴁერლინს შორის; გაუქმდა Ⴂერმანიის გაერთიანების შედეგად 1990 წ.

Chemnitz (Ⴞემნიცი) – ქალაქი Ⴑაქსონიაში; 1953—1990 წწ. ერქვა Ⴉარლ—Ⴋარქს—Ⴘტადტი; მოსახლეობა 305 ათასი მაცხოვრებელი; სამრეწველო ცენტრი: მანქანათმშენებლობა, საფეიქრო, ქიმიური, ხის დამამუშავებელი მრეწველობა.

Chiemsee (Ⴉიმზეე) – ტბა Ⴁავარიაში.

Chilehaus (Ⴙილი—ჰაუს) – ორიგინალური ათსართულიანი შენობა ქ. Ⴠამბურგში.

Chlorodont (ქლოროდონტი) – კბილის პასტის დამამზადებელი ფირმის სავაჭრო ნიშანი.

Chlorophillkommunisten (ქლოროფილის კომუნისტები) – «მწვანეთა» პარტიის წარმომადგენლების ხუმრობითი სახულწოდება.

Christbaum – იხ. Weihnachtsbaum.

Christfeier – იხ. Ⴘობა.

Christfest – იხ. Ⴘობა.

Christian Dierig AG («Ⴉრისტიან Ⴃირიგ ႠႢ») – ბამბეულის უმსხვილესი კონცერნი, დაარსებული 1805 წ. ქ. Ⴀუგსბურგში; 1972 წლიდან – «Dierig Holding AG».

Christi Himmelfahrt (Ⴋაცხოვრის Ⴀმაღლება) – მოძრავი დღესასწაული Ⴋაცხოვრის Ⴀმაღლების შემდეგ მეორმოცე დღეს.

Christlich-Demokratische Union Deutschlands (CDU) (Ⴂერმანიის Ⴕრისტიანულ—Ⴃემოკრატიული Ⴉავშირი (ႵႣႩ) – ერთ—ერთი წამყვანი პოლიტიკური პარტია, ჩამოყალიბებული 1950 წ.; 1949—1969 წწ. და 1982—1998 წწ. იმყოფებოდა მთავრობების სათავეში; Ⴕრისტიანულ—Ⴑოციალურ Ⴉავშირთან ერთად Ⴁუნდესტაგში შეადგენს ერთიან ფრაქციას.

Christlicher Gewerkschaftsbund Deutschlands (CGB) (Ⴂერმანიის Ⴕრისტიანული პროფკავშირი) – აერთიანებს ქრისტიან მუშებს და მოსამსახურეებს; შექმნილია 1959 წ.

Christlich-Soziale Union in Bayern (CSU) (Ⴕრისტიანულ—Ⴑოციალური Ⴉავშირი Ⴁავარიაში (ႵႱႩ) – დაარსებულია 1945 წ.; მოქმედებს Ⴁავარიის ტერიტორიაზე; Ⴕრისტიანულ—Ⴃემოკრატიულ Ⴉავშირთან ერთად Ⴁუნდესტაგში შეადგენს ერთიან ფრაქციას.

Christ und Welt («Ⴉრისტ უნდ Ⴅელტ») – ყოველკვირეული რელიგიურ—პოლიტიკური გაზეთი; დაარსებულია 1948 წ.

Commerzbank AG («Ⴉომერცბანკ ႠႢ») – Ⴂერმანიის უმსხვილესი ბანკი; დაარსებულია 1870 წ.; შტაბ—ბინა მდებარეობს ქ. Ⴃჲუსელდორფში.

Congress Centrum («Ⴉონგრეს—ცენტრუმი») – საერთაშორისო სპეციალიზირებული გამოფენების ადგილი ქ. Ⴠამბურგში.

Constanze («Ⴉონსტანცა») – ქალთა პოპულარული ჟურნალი, რომელიც გამოიცემა Ⴘპრინგერის კონცერნის მიერ.

Contax («Ⴉონტაქს») – ვიწროფირიანი ფოტოაპარატის მარკა.

Continental («Ⴉონტინენტალი») – საკანცელარიო და ადვილსატარებელი საბეჭდი მანქანის მარკა.

Cottbus (Ⴉოტბუსი) – ქალაქი Ⴁრანდენბურგის მხარეში, 110 ათასი მაცხოვრებელი; ქიმიური, საფეიქრო და მრეწველობის სხვა დარგები.

C-Parteien (ქრისტიანული პარტიები) – ႵႣႩ და ႵႱႩ პარტიების ბლოკის მოკლე სახელწოდება.

CSU — იხ. Christlich Soziale Union.

D

DAAD – იხ. Deutscher Akademischer Austauschdienst.

Dachau (Ⴃახაუ) – ქალაქი Ⴁავარიაში; 1933 წ. აქ შეიქმნა ნაცისტურ Ⴂერმანიაში პირველი საკონცენტრაციო ბანაკი; 1960 წ. გაიხსნა მემორიალური ძეგლი.

Dachboden – სხვენი.

Dachreiter (დახრაჲტერი) – კოშკურა სახლის სახურავზე.

DaF – იხ. Deutsch als Fremdsprache.

DAG – იხ. Deutsche Angestellten-Gewerkschaft.

Daimler Gottlieb (Ⴃაჲმლერი Ⴂოტლიბ) (1834—1900 წწ.) – გერმანელი გამომგონებელი, ავტომშენებლობის პიონერი, ფირმა «Daimler Motoren Gesellschaft» —ის დამაარსებელი.

Daimler-Benz AG («Ⴃაჲმლერ—Ⴁენც ႠႢ») – სამრეწველო მონოპოლია, დაარსებული 1926 წ. როგორც საავტომობილო კომპანია; 1984 წ. შეიძინა ავიასარაკეტო კომპანია «Ⴃორნჲე», 1986 წ. – ელექტროტექნიკური ფირმა «ႠႤႢ» —ი, 1988 წ. – ავიაკოსმოსური კომპანია «Ⴋესერშმიდტ—Ⴁელკოვ—Ⴁლომ» —ი.

Daimler-Motoren-Gesellschaft («Ⴃაჲმლერ Ⴋოტორენ Ⴂეზელშაფტი») – მოტორსამშენებლო კომპანია, დაარსებული 1890 წ. Ⴂოტლიბ Ⴃაჲმლერის მიერ ქ. Ⴘტუტგარტ—Ⴓნტერტჲურკჰაჲმში; 1926 წლიდან შედის «Ⴃაჲმლერ—Ⴁენც ႠႢ» —ს შემადგენლობაში.

Dankbrunnen (Ⴋადლიერების შადრევანი) – დადგმულია Ⴃრეზდენში Ⴂოტფრიდ Ⴆემპერის პროექტით იმის აღსანიშნავად, რომ 1841—1842 წწ. ქალაქი გადაურჩა ქოლერის ეპიდემიას (სრულყოფილი წყალმომარაგების სისტემის წყალობით); შადრევანი ჩასმულია წმინდანების ქანდაკებების ჩარჩოში, ცენტრში კი – 18-მეტრიანი გოტიკური კოშკი.

Danzig (Ⴃანციგი) – ქალაქი Ⴎომერანიაში; ამჟამად Ⴎოლონეთის შემადგენლობაში.

Darmstadt (Ⴃარმშადტი) – ქალაქი Ⴠესენის მხარეში; პირველი ცნობები 11 ს.; 140 ათასი მაცხოვრებელი; განვითარებულია მანქანათმშენებლობა, ქიმიურ—ფარმაცეფტული, ქაღალდის წარმოების, ტყავის მრეწველობები; 14—17 სს. არქიტექტურული ძეგლები; რაიონი Ⴋატილდენჰჲოე (Mathildenhöhe) წარმოადგენს ღია ცის ქვეშ «Ⴋოდერნის სტილის» (Jugendstil) გამოფენას.

Darmstadt 98 SV («Ⴃარმშტადტ 98 ႱႴ») – Ⴂერმანიის ჩემპიონატის რეგიონალურ ლიგა «Ⴑამხრეთის» საფეხბურთო კლუბი; დაარსდა 1898 წ.

Darß (Ⴃარსი) — ნახევარკუნძული Ⴋეკლენბურგ—Ⴜინა Ⴎომერანიაში.

DB – იხ. Deutsche Bundesbahn.

DBB – იხ. Deutscher Beamtenbund.

DBD – იხ. Demokratische Bauernpartei Deutschlands.

DDR – იხ. Deutsche Demokratische Republik.

DDP – იხ. Deutscher Depeschendienst.

DEFA (ႣႤႴႠ) – იხ. Deutsche Film-AG.

Degussa («Ⴃეგუსა») – იხ. Deutsche Gold– und Silber-Scheideanstalt.

Deister (Ⴃაჲსტერი) – ქედი Ⴕვემო Ⴑაქსონიაში.

DEMAG AG («Ⴃემაგ ႠႢ») – Ⴂერმანიის უმსხვილესი მანქანათმშენებელი კონცერნი; დაარსებულია 1926 წ. Ⴃუჲსბურგში რამოდენიმე ფირმის გაერთიანების შედეგად (შემოკ. Deutsche Maschinenfabrik AG-დან).

Demmerschoppen (დემერ—შოპენი) – საღამოს ლუდის თათხა (ღვინის ჭიქა); ჩვეულებრივ სტუდენტურ წრეში.

Demokratische Bauernpartei Deutschlands (DBD) (Ⴂერმანიის გლეხური დემოკრატიული პარტია) (ႣႡႣ) – ყოფილ ႢႣႰ აერთიანებდა გლეხებს, სასოფლოსამეურნეო კოოპერატივების წევრებს, და აგრეთვე მოსახლეობის სხვა ფენების წარმომადგენლებს, რომლების იყვნენ კავშირში სოფლის მეურნეობასთან; 1990 წ. სექტემბერში შევიდა ႵႣႩ—ის შემადგენლობაში.

Denkmal des unbekannten Inten-danten (თეატრის უცნობი დირექტორის ძეგლი) – თეატრის ხუმრობითი სახელწოდება ქ. Ⴉჲოლნში.

Denzlingen («Ⴃენცლინგენი») – საფეხბურთო კლუბი; დაარსებულია 1928 წ.

Der Stern des grossen Kreuzes (Ⴃიდი Ⴟვრის Ⴅარსკვლავი) – გერმანული სამხედრო ორდენი მამაცობისათვის (1939 წწ.). Ⴋე—2 Ⴋსოფლიო ომის დროს ამ ორდენით არავინ არ დაჯილდოვებულა.

Dessau (Ⴃესაუ) – ქალაქი—პორტი მდინარე Ⴋულდაზე მის Ⴄლბასთან შესართავთან (Ⴑაქსონია—Ⴀნჰალტის მხარე); მოსახლეობა 95 8000 მაცხოვრებელი; მძიმე და სატრანსპორტო მანქანათმშენებლობა; Ⴅერლიცის პარკი Ⴃესაუს მახლობლად (112 ჰა) 1773 წ. აშენებული Ⴊეოპოლდ III სასახლესთან ერთად, ითვლება Ⴄვროპის ულამაზეს ინგლისურ პარკად; Ⴃესაუში 20—ან წლებში შემუშავებულ იქნა «ბაუჰაუსის» თეორია, მომავალში კი ამავე სახელწოდებით ჩამოყალიბდა ერთერთი მიმართულება არქიტექტურაში.

Detmold (Ⴃეტმოლდი) – ქალაქი Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅეყტფალიის მხარეში; 70 ათასი მაცხოვრებელი.

Deutsch als Fremdsprache (DaF) («Ⴂერმანული ენა, როგორც უცხოური») – ენათმეცნიერებითი ჟურნალი, გამომავალი Ⴊაჲპციგში; აშუქებს გერმანული ენის, როგორც უცხოურის შესწავლის თეორიულ და პრაქტიკულ პრობლემებს.

Deutsch-Drahthaar – გერმანული მკვრივბეწვიანი ძაღლი, დრატჰაარი.

Deutsch-Französische Brigade (Ⴂერმანულ—ფრანგული ბრიგადა) – Ⴁუნდესვერის Ⴑახმელეთო Ⴟარების ქვედანაყოფი.

Deutsch-Kurzhaar – გერმანული მოკლებეწვიანი ძაღლი, კურცჰაარი.

Deutsch-Langhaar – გერმანული გრძელბეწვიანი ძაღლი, ლანგჰაარი.

Deutsch-Niederländisches Korps (Ⴂერმანულ—ნიდერლანდური კორპუსი) – Ⴁუნდესვერის Ⴑახმელეთო Ⴟარების ქვედანაყოფი.

Deutsche (გერმანელები) – Ⴂერმანიის ძირითადი მოსახლეობა; ენა – გერმანული; მორწმუნეები – ლჲუთერანები, კათოლიკები.

Deutsche Akademie der Naturforscher «Leopoldina» (Ⴁუნებისგამომცდელების გერმანული აკადემია «Ⴊეოპოლდინა») – მეცნიერულ—კვლევითი დაწესებულება, რომელიც აერთიანებს მეცნიერებს 35 ქვეყნიდან; დაარსებულია 1652 წ.; 1878 წლიდან იმყოფება ქ. Ⴠალეში.

Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung – (Ⴄნათმეცნიერების და ლიტერატურის გერმანული აკადემია) – მეცნიერულ—კვლევითი დაწესებულება ქ. Ⴃარმშტადტში, დაარსებული 1949 წ.

Deutsche Angestellten-Gewerkschaft (DAG) (Ⴂერმანელი მოსამსახურეების პროფკავშირი) – დაარსებულია 1945 წ.; ითვლის 521 000 წევრს.

Deutsche Bahn AG (DB) («Ⴂერმანიის რკინის გზები» (ႠႱ) – წარმოიშვა 1994 წ. Ⴂერმანიის ფედერალური (Deutsche Bundesbahn, ႢႴႰ) და Ⴂერმანიის სახელმწიფო (Deutsche Reichsbahn, ႢႣႰ) რკინის გზების გაერთიანების შედეგად.

Deutsche Bank AG («Ⴃოჲჩე ბანკ ႠႢ») – Ⴂერმანიის უმსხვილესი საბანკო კონცერნი; დარსებულია 1870 წ.; მმართველობა – Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში.

Deutsche Bibliothek (Ⴂერმანული ბიბლიოთეკა) – Ⴂერმანიის გაერთიანების შემდეგ 1991 წ. მოხდა გაერთიანება ბიბლიოთეკის Ⴊაჲპციგში (Deutsche Bücherei, დაარსებულია 1912 წ.) და Ⴂერმანული ბიბლიოთეკის Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში (შეიქმნა ႢႴႰ 1947 წ.); ბიბლიოთეკა წარმოადგენს მთელ გერმანულენოვან დამწერლობის ნაკრებ არქივს და Ⴂერმანიის ეროვნულ ბიბლიოგრაფიულ საინფორმაციო ცენტრს; ამჟამად მისი ფონდი ითვლის 14 მლნ. ტომს.

Deutsche Börse AG («Ⴂერმანული ბირჟა» (ႠႱ) – ერთერთი უმსხვილესი ბირჟა Ⴄვროპაში; მდებარეობს Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში.

Deutsche Bücherei (Ⴂერმანული ბიბლიოთეკა Ⴊაჲპციგში) – დაარსებულია 1912 წ. (1913 წლიდან აგროვებს მსოფლიოში გამომავალ წიგნებს გერმანულ ენაზე; ფონდები ითვლის 6 მლნ. ტომს.

Deutsche Bundesbahn (DB) (ႢႴႰ—ის სახელმწიფო რკინის გზები / «Ⴁუნდესბანი») – ერთერთი უმსხვილესი სახელმწიფო საწარმო Ⴂერმანიაში, შექმნილი 1951 წ.; 1994 წლიდან «Ⴃოჲჩებან ႠႢ» —ს შემადგენლობაში.

Deutsche Bundesbank (Ⴃოჲჩებუნდესბანკი) – Ⴂერმანიის ცენტრალური ემისიური ბანკი (დაარსებულია 1957 წ.); მდებარეობს Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში; სამმართველო ორგანო (ცენტრალური საბჭო) ადგენს გერმანული სავალუტო პოლიტიკის კურს; ბანკის ცენტრალური საბჭოს წევრები არიან ბანკის დირექცია და ცენტრალური სამხარეო ბანკების პრეზიდენტები.

Deutsche Burschenschaft (Ⴂერმანული სტუდენტური კორპორაცია) – შეიქმნა 1815 წ.

Deutsche Dampfschiffs-Gesellschaft Hansa («Ⴃოჲჩე დამპფშიფს—გეზელშაფტ Ⴠანზა») – უმსვილესი სანაოსნო, დაარსებული 1881 წ. Ⴁრემენში.

Deutsche Demokratische Republik (DDR) (Ⴂერმანიის Ⴃემოკრატიული Ⴐესპუბლიკა (ႢႣႰ) – სახელმწიფო Ⴚენტრალურ Ⴄვროპაში; არსებობდა 1949—1990 წწ.; 108 333 კვ. კმ; 16,43 მლნ. მაცხოვრებელი; იყო შექმნილი 1949 წ. 7 ოქტომბერს აღმოსავლეთ Ⴂერმანიაში ოკუპაციის საბჭოთა ზონის ტერიტორიაზე; პრეზიდენტად არჩეული იყო Ⴅ. Ⴎიკი, Ⴂერმანიის ერთიანი სოციალისტური პარტიის თავჯდომარე (ႢႤႱႮ შეიქმნა 1946 წ.); 1989 წ. გაზაფხულზე ႢႣႰ—ში შეიქმნა მწვავე საზოგადოებრივ—პოლიტიკური კრიზისი; ႢႤႱႮ—ს ხელმძღვანელობა გადადგა (1990 წ. თებერვალში ႢႤႱႮ გარდაიქმნა Ⴃემოკრატიული სოციალიზმის პარტიად); 1990 წ. 12 სექტემბერს Ⴋოსკოვში ხელმოწერილია Ⴑაბოლოო მოწესრიგების ხელშეკრულება; ႢႣႰ Ⴑახალხო პალატის გადაწყვეტილების თანახმად 1990 წ. 3 ოქტომბერს ႢႣႰ შეუერთდა ႢႴႰ—ს, რის შედეგადაც წარმოიშვა ერთიანი გერმანული სახელმწიფო.

Deutsche Edelstahlwerke AG («Ⴃოჲჩე ედელშტალვერკე ႠႢ») – მაღალხარისხოვანი ფოლადის წარმოების ქარხანა; დაარსებულია 1921 წ. ქ. Ⴉრეფელდში (Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიის მხარე).

Deutsche Film-AG (DEFA) («Ⴃოჲჩე ფილმაქციენგეზელშაფტ» («ႣႤႴႠ») – კინოსტუდია ყოფილ ႢႣႰ—ში; დაარსებულია 1946 წ. ქ. Ⴁაბელსბერგში Ⴁერლინის მახლობლად.

Deutsche Finanzierungsgesellschaft (Ⴂერმანული დამფინანსებელი საზოგადოება) – საზოგადოება, რომელიც აფინანსებს განვითარებადი სახელმწიფოების ეკონომიკას.

Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) (Ⴂერმანული მეცნიერულ—კვლევითი საზოგადოება) – Ⴂერმანიის მეცნიერული დაწესებულების გაერთიანება Ⴁად—Ⴂოდესბერგში; დაარსებულია 1920 წ., რეორგანიზებულია 1951 წ.; მისი წევრები არიან უნივერსიტეტები, მეცნიერებათა აკადემია და მეცნიერული საზოგადოებები; სუბსიდირებას აწარმოებენ ფედერალური მთავრობა და მხარეების მთავრობები.

Deutsche Friedens-Union (DFU) (Ⴋშვიდობის გერმანული უავშირი (ႫႢႩ)) – შექმნილია 1960 წ.

Deutsche Gesellschaft für Freizeit (Ⴇავისუფალი დროის ორგანიზაციის გერმანული საზოგადოება) – აწარმოებს ფუნდამენტალურ კვლევებს თავისუფალი დროის ორგანიზაციის სფეროში; დაარსებულია 1971 წ.

Deutsche Gold– und Silber-Scheideanstalt (Degussa) (Ⴍქროს და ვერცხლის მოსაპოვებელი და გამამდიდრებელი საწარმოო («Ⴃეგუსა») – კეთილშობილური ლითონების დამამუშავებელი და ქიმიური საქონლის მაწარმოებელი ფირმა; დაარსებულია 1873 წ. Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში.

Deutsche Jungdemokraten (DJD / Judo) («Ⴂერმანიის ახალგაზრდა დემოკრატები» / «Ⴂერმანელი ახალგაზრდა დემოკრატები» (ႢႠႣ) – ახალგაზრდული ორგანიზაცია, მიახლოვებული ႧავႣႮ—ან; დაარსებულია 1947 წ.

Deutsche Kommunistische Partei (Ⴂერმანული კომუნისტური პარტია) – ႢႴႰ კომუნისტების პარტია, დაარსებული 1968 წ. Ⴂერმანიის კომუნისტური პარტიის აკრძალვის შემდეგ 1956 წ.

Deutsche Lufthansa AG (DLH) («Ⴊჲუფტჰანზა») – ერთე-რთი წამყვანი საერთაშორისო ავიაკომპანია Ⴂერმანიაში; მისი საჰაერო ფლოტი ითვლის 230 თანამედროვე ავიახომალდს; 1994 წ. პრივატიზებულია.

Deutsche Luftwaffe (Ⴑაჰაერო Ⴛალები / Ⴊუფტვაფე) – Ⴂერმანიის შეჲარაღებული ძალების ერთ-ერთი სახე; შექმნილია 1956 წ.; რაოდენობა 43 ათასი ადამიანი; ამჟამინდელი სარდალი – ႱႻ ინსპექტორი გენერალ—ლეჲტენანტი Ⴉლაუს—Ⴎეტერ Ⴘტიგლიცი (Klaus-Peter Stieglitz); ყოფილი ცნობილი სარდლები – Ⴠერმან Ⴅილჰელმ Ⴂერინგი (Hermann Wilhelm Göring), Ⴐობერტ ფონ Ⴂრეჲმი (Robert von Greim), Ⴀლბერტ Ⴉესელრინგი (Albert Kesselring).

Deutsche Marine (Ⴑაზღვაო Ⴛალები / Ⴋარინე) – Ⴂერმანიის შეჲარაღებული ძალების ერთ-ერთი სახე; შექმნილია 1956 წ.; რაოდენობა 19 ათასი ადამიანი; ამჟამინდელი სარდალი – ႱႻ ინსპექტორი ვიცე—ადმირალი Ⴅოლფგანგ Ⴌოლტინგი (Wolfgang Nolting); ყოფილი ცნობილი სარდლები – Ⴀლფრედ ფონ Ⴒირპიტცი (Alfred von Tirpitz), Ⴄრიხ Ⴐედერი (Erich Raeder), Ⴉარლ Ⴃჲონიცი (Karl Dönitz).

Deutsche Mark (DM) (გერმანული მარკა) – Ⴂერმანიის ფულადი ერთეული; ერთ-ერთი სტაბილური ვალუტა ევროპულ სავალუტო სისტემაში; 1 DM = 100 Pfennig; 2001 წ. 1 იანვრიდან გამოვიდა მიმოქცევიდან, და დაუთმო ადგილი სრულიადევროპულ ვალუტას ႤႥႰႭ—ს.

Deutsche Maschinenfabrik Aktiengesellschaft («Ⴃოჲჩე მაშინენფაბრიკ ႠႢ») – Ⴂერმანიის უმსხვილესი მანქანათსამშენებლო კონცერნი.

Deutsche Michel (გერმანელი Ⴋიხელი) – გერმანელების ხუმრობითი—ირონიული მეტსახელი.

Deutsche National-Zeitung («Ⴃოჲჩე ნაციონალ—ცაჲტუნგი») – ყოველდღიური გაზეთი; გამოდის Ⴋჲუნხენში 1951 წლიდან.

Deutsche Oper Berlin (Ⴂერმანული ოპერა (Ⴁერლინი) – ომის შემდეგ Ⴁერლინის კედელის დაცემამდე იგი იყო Ⴃასავლეთ Ⴁერლინის ერთადერთი თეატრი, რომელშიც გამოდიოდნენ საერთაშორისო კლასის მსახიობები.

Deutsche Partei (DP) (Ⴂერმანული პარტია) – კონსერვატიული პოლიტიკური პარტია, დაარსებული 1945 წ. სახელწოდებით Ⴕვემოსაქსონიის სამხარეო პარტია; 1947 წ. მიიღო სახელწოდება Ⴂერმანული პარტია; 1961 წ. გაზაფხულზე შეუერთდა Ⴑრულიადგერმანულ ბლოკს და შეიქმნა Ⴑრულიადგერმანული პარტია.

Deutsche Presse-Agentur (DPA) («Ⴃოჲჩე Ⴎრესე—აგენტურ» (ႣႮႠ) – საინფორმაციო სააგენტო, დაარსებული 1949 წ. Ⴠამბურგში.

Deutsche Reichsbahn (DR) (Ⴂერმანიის საიმპერიო რკინის გზები) – სახელმწიფო რკინის გზების გაერთიანება, დაარსებული 1920 წ.; მე—2 Ⴋსოფლიო ომის შემდეგ ყოფილ ႢႣႰ—ში შეინარჩუნა თავისი სახელწოდება; ႢႴႰ—ში გადაარქვეს «Ⴁუნდესბან» -ად; 1994 წლიდან с 1994 г. «Ⴃოჲჩე ბან ႠႢ» —ს შემადგენლობაში.

Deutsche Reichspartei (DRP) (Ⴂერმანიის საიმპერიო პარტია) – შეიქმნა ႢႴႰ 1950 წ.; 1964 წ. სხვა პარტიებთან ერთად შავიდა ႤႢႮ—ს შემადგენლობაში.

Deutsche Sprache (გერმანული ენა) – განეკუთვნება ინდოევროპული ენების დასავლურ (გერმანულ) ჯგუფს; გავრცელებულია Ⴂერმანიაში, Ⴀვსტრიაში, Ⴘვეჲცარიაში, Ⴊიხტენშტაჲნში, Ⴊჲუქსემბურგში, Ⴄლზასში, Ⴊოტარინგიაში, Ⴑამხრეთ Ⴒიროლში და აგრეთვე ზოგიერთ სხვა ქვეყანაში; თავისი ფონეტიკური თავისებურებებით გერმანულ ენაში Ⴂერმანიაში განირჩევა დიალექტების ორი დიდი ჯგუფი: ზემოგერმანული და ქვემოგარმანული; ენის განვითარებაში განირჩევა შემდეგი პერიოდები: ძველზემოგერმანული (Althochdeutsch) და ქვემოგერმანული დიალექტებისათვის ძველსაქსონური (Altsachsisch) – 8—11 სს.; შუაზემოგერმანული (Mittelhochdeutsch / Mittelniederdeutsch) – 11—14 სს.; ადრეზემოგერმანული (Fruhneuhochdeutsch) – 14—16 სს. და თანამედროვე გერმანული ანუ ახალზემოგერმანული (Neuhochdeutsch / Neuniederdeutsch); ლიტერატურული გერმანული ენა ჩამოყალიბდა 16—18 სს. Ⴘუა Ⴂერმანიის დიალექტების საფუძველზე, მაგრამ დიალექტური სხვაობანი სალაპარაკო ენაში, განსაკუთრებით ზემო– და ქვემოგერმანულ დიალექტებს შორის, შეიმჩნევა ეხლაც; დანარჩენ გერმანულენოვან ქვეყნებში არსებობს გერმანული ლიტერატურული ენის თავისი ვარიანტები ადგილობრივი დიალექტებით.

Deutsche Staatsoper Unter den Linden (Ⴂერმანიის სახელმწიფო ოპერა «Ⴓნტერ დენ Ⴊინდენი») – მუსიკალური თეატრი Ⴁერლინში; შენობა აშენებულია 1742 წ. პრუსიული კლასიციზმის სტილში; მე—2 Ⴋსოფლიო ომის დროს დაზიანდა და იყო აღდგენილი 1951—1955 წწ.; ითვლება მსოფლიოს წამყვან საოპერო თეატრად.

Deutsche Telekom AG – იხ. TELEKOM.

Deutsche Volkszeitung (DVZ) («Ⴃოჲჩე ფოლკსცაჲტუნგი») – ყოველკვირეული გაზეთი, გამომავალი Ⴃჲუსელდორფში; დაარსებულია 1953 წ. Ⴉ. Ⴈ. Ⴅირტის მიერ.

Deutsche Weinstraße (Ⴃოჲჩე ვაჲნშტრასე) – ხატოვანი სახელწოდება Ⴆემორაჲნის ზეგანზე Ⴎფალცის Ⴒყის ძირში მდებარე მხარისა, რომელშიც არსებობს ყურძნის მოსაყვანად ხელსაყრელი კლიმატური პირობები.

Deutsche Welle («Ⴂერმანული ტალღა») – ფედერალური მნიშვნელობის რადიოსადგერი; აწარმოებს მაუწყებლობას უცხოეთისთვის; აცნობს რადიომსმენელებს Ⴂერმანიის პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და კულტურულ ცხოვრებას; შექმნილია 1953 წ. Ⴉჲოლნში.

Deutsche Werft AG («Ⴃოჲჩე ვერფტ ႠႢ») – გემთსამშენებლო ფირმა, დაარსებული 1918 წ. Ⴠამბურგში; 1968 წ. შევიდა «Ⴞოვალდტსვერკე Ⴃოჲჩე ვერფტ ႠႢ Ⴠამბურგ უნდ Ⴉილ» -ის შემადგენლობაში.

Deutsche Wiedervereinigung (Ⴂერმანიის კვლავ გაერთიანება) – ႢႣႰ და ႢႴႰ გაერთიანება ერთ სახელმწიფოდ; ოფიციალურად ეს მოხდა 1990 წ. 3 ოქტომბერს 00 საათზე Ⴁერლინში 1990 წ. 31 აგვისტოს ხელმოწერილ «Ⴑახელმწიფოებრივი ერთიანრბის აღდგენის ხელშეკრულების» საფუძველზე.

Deutsche Wirtschaftskommission (DWK) (Ⴂერმანიის ეკონომიური კომისია) – შეიქმნა 1947 წ. 4 ივნისს ოკუპაციის საბჭოთა ზონაში.

Deutsche Wochen-Zeitung («Ⴃოჲჩე ვოხენ—ცაჲტუნგ») – ყოველკვირეული გაზეთი, ႤႣႮ ორგანო; გამოდის 1959 წ. Ⴠანოვერში.

Deutsche Zentrale für Tourismus (DZT) (Ⴂერმანიის ტურიზმის ცენტრალური ბიურო) – გამოსცემს მსოფლიოს მრავალ ენაზე ბროშურებს Ⴂერმანიაზე, როგორც ტურიზმის ქვეყანაზე.

Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) (Ⴀკადემიური გაცვლების გერმანული სამსახური) – სტუდენტუბის და მეცნიერ თანამშრომლების გაცვლა; Ⴑამსახურის ამოცანაა – ხელი შეუწყოს საზღვარგარეთის უმაღლეს სასწავლებლებთან კავშირების განვითარებას.

Deutscher Beamtenbund (DBB) (Ⴂერმანიის Ⴑახელმწიფო მოსამსახურეების პროფკავშირი) – დაარსებულია 1948 წ.

Deutscher Bundesjugendring (Ⴂერმანული ახალგაზრდული ორგანიზაციების ფედერალური გაერთიანება / Ⴀხალგაზრდობის ფედერალური წრე (ႠႴႼ) – დაარსებულია 1949 წ.; აერთიანებს 17 ახალგაზრდულ ორგანიზაციას: Ⴎროფკავშირული ახალგაზრდობა, Ⴂერმანიის სოციალისტური ახალგაზრდობა «Ⴘევარდნები», Ⴂერმანიის ბუნების ახალგაზრდა მეგობრები და ა. შ.

Deutscher Depeschendienst (ddp) («Ⴃოჲჩერ დეეშენდინსტ») – უდიდესი ბეჭდვითი სააგენტო Ⴁონში.

Deutscher Evangelischer Kirchentag (ევანგელიკური ეკლესიის დღეები) – ტარდება ორ წელიწადში ერთხელ.

Deutscher Fussball-Bund (Ⴂერმანიის Ⴑაფეხბურთო Ⴉავშირი (ႢႱႩ) – ქვეყნის უდიდესი სპორტული საზოგადოება (5,5 მლნ. წევრი).

Deutscher Gewerkschaftsbund (DGB) (Ⴂერმანიის პროფკავშირების გაერთიანება (ႢႮႢ) – ითვლის 9,35 მლნ. წევრს 16 პროფკავშირში.

Deutscher Herrenklub (Ⴋამაკაცთა გერმანული კლუბი) – პოლიტიკური ორგანიზაცია, შექმნილი 1924 წ. Ⴁერლინში.

Deutscher Industrie– und Handelstag (DIHT) (Ⴋრეწველობის და ვაჭრობის გერმანული კონგრესი (ႣႨჀႲ)) – Ⴂერმანიის სავაჭრო—სამრეწველო პალატების წარმომადგენლობა, რომელიც არსებობდა 1861 წლიდან; ხელმეორედ შეიქმნა ႢႴႰ 1949 წ.; 1995 წ. აერთიანებდა Ⴂერმანიის 83 სამრეწველო და სავაჭრო და 58 საგარეო—სავაჭრო პალატას.

Deutscher Jagdterrier – გერმანული ჲაგდტერჲერი.

Deutscher Katholikentag (გერმანელი კათოლიკების ყრილობა) – ტარდება ორ წელიწადში ერთხელ.

Deutscher Klub (Ⴂერმანული კლუბი) – იხ. Deutscher Herrenklub.

Deutscher Schaferhund – გერმანული ნაგაზი.

Deutscher Sportbund (DSB) (Ⴂერმანიის სპორტული კავშირი) – აერთიანებს Ⴂერმანიის ძირითად სპორტულ ორგანიზაციებს; შექმნილია 1950 წ. 10 დეკემბერს.

Deutscher Supermarkt («Ⴃოჲჩერ სუპერმარკეტ») – Ⴂერმანიის უმსხვილესი სავაჭრო კომპანია; შექმნილია მე—2 Ⴋსოფლიო ომის შემდეგ.

Deutscher Taschenbuch Verlag (DTV) («Ⴃოჲჩერ ტაშენბუხ ფერლაგ» (ႣႲႴ) – 1960 წ. დაარსებული გამომცემლობა, რომელიც უშვებს «ჯიბის» გამოცემებს; ძირითადი სერიები: «ႣႲႴ ზოგადი სერია», «ႣႲႴ თხზულებათა კრებული», «ႣႲႴ სამეცნიერო სერია» და ა. შ.

Deutscher Volkskongress (Ⴂერმანული სახალხო კონგრესი) – სახალხო წარმომადგენლობის ფორუმი, რომელზედაც 1947—1949 წწ. წამოაყენეს Ⴂერმანიის ერთიანობის შენარჩუნების მოთხოვნა.

Deutsches Allgemeine Sonntagsblatt («Ⴃოჲჩერ ალგემაჲნე ზონტაგსბლატ») – პოპულარული ყოველკვირეული გაზეთი; გამოდის Ⴠამბურგში ტირაჟით 90 ათასი ეგზ.

Deutsches Architektyrmuseum (Ⴂერმანული არქიტექტურის მუზეუმი) – იმყოფება Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში; უჭირავს ხუთი სართული, რომელთაგანაც ორი ნაშენებია მეთოდით «სახლი სახლში»; წარმოდგენილია თანამედროვე არქიტექტურა.

Deutsches Beefsteak – დანაყული ბიფშტექსი.

Deutsches Bergbau-Museum (Ⴂერმანული სამთო მუზეუმი) – იმყოფება ქ. Ⴁოხუმში (Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიის მხარე).

Deutsches Eck (Ⴂერმანული კუთხე) – კონცხი მდინარე Ⴋოზელის Ⴐაჲნის შესართავთან ქ. Ⴉობლენცის ახლოს (Ⴐაჲნლანდ—Ⴎფალცის მხარე).

Deutsches Filmmuseum (Ⴂერმანული კინოს მუზეუმი) – Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში.

Deutsches Florenz (გერმანული Ⴔლორენცია) – ქ. Ⴃრეზდენის ხატოვანი სახელწოდება, შერქმეული Ⴈოჰან Ⴂოტფრიდ Ⴂერდერის მიერ.

Deutsches Heer (Ⴑახმელეთო Ⴟარები / Ⴠეერ) – Ⴂერმანიის შეჲარაღებული ძალების ერთ-ერთი სახე; შექმნილია 1955 წ.; რაოდენობა 189 ათასი ადამიანი; ოფიციალური ფერები: ლურჯი, რუხი და თეთრი; ამჟამინდელი სარდალი – გენერალ—ლეჲტენანტი Ⴠანს—Ⴍტო Ⴁუდე (Hans-Otto Budde); ყოფილი ცნობილი სარდლები – Ⴄრვინ Ⴐომელი (Erwin Rommel), Ⴄრიხ ფონ Ⴋანშტაჲნი (Erich von Mannstein), Ⴅილჰელმ Ⴉაჲტელი (Wilhelm Keitel);.

Deutsches Museum von Meisterwerken der Natur und der Technik (Ⴁუნებისმეტყველების და ტექნიკის გამოჩენილი მიღწევების გერმანული მუზეუმი) – იმყოფება Ⴋჲუნხენში; მასში შეგროვილია ტექნიკის უდიდესი კოლექცია.

Deutsches Nationaltheater (Ⴂერმანული ეროვნული თეატრი) – უძველესი თეატრი Ⴠამბურგში.

Deutsches Rom (გერმანული Ⴐომი) – Ⴋჲუნხენის ხატოვანი სახელწოდება.

Deutsches Schayspielhaus (Ⴂერმანული დრამატული თეატრი) – დაარსებულია 1767 წ. Ⴠამბურგში; აგრძელებს გერმანული ეროვნული თეატრის ტრადიციებს, რომელიც დაკავშირებულია Ⴂანათლების ეპოქის დრამატურგის და ხელოვნების თეორეტიკოსის Ⴂოტხოლდ Ⴄფრაიმ Ⴊესინგის (1729—1781 წწ.) სახელთან; 1767—1769 წწ. Ⴊესინგმა დაწერა თავისი ცნობილი «Ⴠამბურგის დრამატურგია».

Deutsches Schifffahrtsmuseum (Ⴌაოსნობის გერმანული მუზეუმი) – Ⴁრემერჰაფენში.

Deutsche Staatsoper (Ⴂერმანული სახელმწიფო ოპერა) – მუსიკალური თეატრი Ⴁერლინში; 1918 წლამდე Ⴑამეფო ოპერა.

Deutsches Theater (Berlin) (Ⴂერმანული თეატრი (Ⴁერლინი) – დაარსებულია 1883 წ.; Ⴁერლინის წამყვანი დრამატული თეატრი; 1905—1933 წწ. თეატრის სათავეში იდგა Ⴋ. Ⴐაჲნჰარდტი; 1980—1990 წწ. დრამატურგის და რეჟისორის Ⴠაჲნერ Ⴋჲულერის (Heiner Müller, 1929—1995 წწ.) დადგმები.

Deutsches Theatermuseum (Ⴂერმანული თეატრის მუზეუმი) – იმყოფება Ⴋჲუნხენში; ადრე მსახიობ Ⴉლარა Ⴚიგლერის ფონდი; თეატრის ისტორიის კოლექცია, ბიბლიოთეკა და არქივი.

Deutsches Wirtschaftswunder (გერმანული ეკონომიური სასწაულება) – 50—60-ნი წწ. Ⴂერმანიის სწრაფი ეკონომიკური განვითარება.

Deutschland (Ⴂერმანია) – იხ. Bundesrepublick Deutschland.

«Deutschland, Deutschland über alles» – იხ. Deutschlandlied

Deutschlandfunk (DLF) (Ⴂერმანიის რადიო) – Ⴂერმანიის სახელმწფო რადიოსადგური Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიის მხარის ქალაქ Ⴉჲოლნში.

Deutschlandlied («Ⴃოჲჩლანდლიდ», «Ⴂერმანიის სიმღერა») – სიმღერა «Ⴂერმანია, Ⴂერმანია უპირველეს ყოვლისა…» -ს სახელწოდება («Deutschland, Deutschland über alles»); Ⴠენრიხ Ⴠოფმან ფონ Ⴔალერსლებენის (Н. Hoffmann von Fallersleben) სიტყვები; 1781 წ. დადებული Ⴈ. Ⴂ. Ⴠაჲდნის (J. Haydn) მუსიკაზე, 1922 წ. იგი გახდა სახელმწიფო ჰიმნად; 1952 წლიდან სახელმწიფო ჰიმნის სახით სრულდება მესამე სტროფი:

Einigkeit und Recht und Freiheit

für das deutsche Vaterland!

Danach lasst uns alle streben

bruderlich mit Herz und Hand!

Einigkeit und Recht und Freiheit

sind des Gluckes Unterpfand

Blüh im Glanze dieses Gluckes,

bluhe, deutsches Vaterland!

Deutschlands grünes Herz (Ⴂერმანიის მწვანე გული) – მხარე Ⴒჲურინგიის ხატოვანი სახელწოდება.

Deutschland-Union-Dienst («Ⴃოჲჩლანდ უნიონ დინსტ») – ყოველდღიური საინფორმაციო ბიულეტენი; 1946 წლიდან Ⴁონში გამოსცემს ႵႣႩ—ის საინფორმაციო სამსახური.

DFG / VK – იხ. Deutsche Friedensgesellschaft / Vereinigte Kriegsdienstgegner.

DFU (ႫႢႩ) – см. Deutsche Friedens-Union.

Diamantene Hochzeit (ბრილიანტის ქორწილი) – შეუღლების სამოცი წლისთავის ჲუბილე.

Diaphangeschirr – ჭურჭელი ფერადი (გამჭვირვალე) მინისგან.

Dickzuckerfrüchte (მოშაქრული ხილი) – ხილი, დაფარული გამდნარი შაქრის ფენით; იხმარება გამზადებული კერძების დასამშვენებლად.

Die Drei («Ⴃი Ⴃრაჲ») – გამომცემლობა და ყოველთვიური ჟურნალი (Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტი).

DIHT (ႣႨჀႲ) — იხ. Deutscher Industrie und Handelstag.

DIN (ႣႨႬ) – სამრეწველო სტანდარტები Ⴂერმანიაში (შემოკლ. Deutsche Industrienorm—ისგან (Ⴂერმანული სამრეწველო ნორმა), მოგვიანებით Das ist Norm—ისგან (ეს არის ნორმა).

Dirndelkleid (კაბა დირნდელი) – ბავარიული და ავსტრიული ეროვნული კოსტუმი ქვედაკაბით და წინსაფარით.

Dithmarschen (Ⴃიტმარშენი) — ვაკე Ⴘლეზვიგ—Ⴠოლშტაჲნის მხარეში.

DJD (ႢႠႣ) – იხ. Deutsche Jungdemokraten.

DKW («ႣႩႥ») – მსუბუქი ავტომანქანის მარკა (შემოკლ. Das kleine Wunder ან Deutscher Kleinwagen—ისგან).

DLF – იხ. Deutschlandfunk.

DLH (ႣႪჀ) – იხ. Deutsche Lufthansa.

Do — იხ. Dornier.

Documenta (Ⴃოკუმენტა) – თანამედროვე ხელოვნების საერთაშორისო გამოფენა ქ. Ⴉასელში (Ⴠესენის მხარე); ტარდება ხუთ წელიწადში ერთხელ (1955 წლიდან).

Doktor (Dr.) (დოქტორი) – სამეცნიერო ხარისხი Ⴂერმანიაში.

Doktor ehrenhalber (საპატიო დოქტორი) – პირი, რომელსაც მიენიჭა სადოქტორო ხარისხი დისერტაციის დაუცალად.

Doktor philosophie (Dr. phil.) (ფილოსოფიის დოქტორი) – სამეცნიერო ხარისხი Ⴂერმანიაში.

Doktorgrad, Doktorwurde – მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხი.

Dom (ტაძარი) – ეპარქიის, ქალაქის ან მონასტრის მთავარი ტაძარი, სადაც ღვთისმსახურებას ეწევა უმაღლესი სასულიერო პირი.

Dom St. Kilian (Ⴜმ. Ⴉილიანეს ტაძარი) – ქ. Ⴅჲურცბურგში (Ⴁავარია); Ⴂერმანიის უმსხვალესი რომანული ეკლესია; შენდებოდა რამოდენიმე საუკუნის განმავლობაში (11 საუკუნიდან); ინტერჲერი ბაროკოს სტილში; ერთ-ერთი უდიდესი ორგანი Ⴂერმანიაში.

Dom St.Peter und Paul (Ⴜმ. Ⴎეტრეს და Ⴎავლეს ტაძარი) – ქ. Ⴌაუმბურგში (Ⴑაქსონია—Ⴀნჰალტი); Ⴂერმანიის ერთ-ერთი არქიტექტურული შედევრი (გვიან რომანული და გოტიკური სტილების შერევა); აშენებულია 1213 წ.

Domschatzkammer (Ⴒაძრის საგანძური) – ხელოვნების ნაწარმოებების მუზეუმი ქ. Ⴀახენში (Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიის მხარე).

Donau (Ⴃუნაი) – საგრძით მეორე მდინარე Ⴄვროპაში (2850 კმ); მიედინება Ⴂერმანიის, Ⴀვსტრიის, Ⴓნგრეთის, Ⴑლოვაკიის, Ⴐუმინეთის ტერიტორიებზე; სათავეს იღებს Ⴘვარცვალდის მთებში; Ⴅენის ზემოთ Ⴃუნაი მთის მდინარეა; შემდეგ მიედინება Ⴘუა Ⴃუნაის ვაკეზე; ქვემოთ – Ⴕვემო Ⴃუნაის ვაკეზე; ერთვის Ⴘავ Ⴆღვას; აქვს 300—ზე მეტი შენაკადი; Ⴂერმანიის და Ⴀვსტრიის ტერიტორიებზე აშენებულია ჀႤႱ—ები; მთავარი პორტი Ⴃუნაიზე Ⴂერმანიის ფარგლებში – Ⴐეგენსბურგი.

Donaueschinger Musiktage (მუსიკალური ფესტივალი Ⴃონაუეშინგენში) – თანამედროვე მუსიკის ფესტივალი ქ. Ⴃონაუეშინგენში (Ⴁადენ—Ⴅჲურტემბერგი).

Doppelkopf (ორმაგი თავი) – კარტით თამაშის სახელწოდება.

Dorfkirche – სოფლის ეკლესია.

Dornier (Do) («Ⴃორნჲე») – 1. სატრანსპორტო, სანიტარული და სადაზვერვო თვითმფრინავის მარკა; 2. თვითმფრინავ—ბომბდამშენის მარკა მე-2 Ⴋსოფლიო ომისდროინდელ Ⴂერმანიაში.

Dornier GmbH («Ⴃორნჲე ႢმბჀ») – საავიაციო—კოსმოსური კონცერნი; აწარმოებს თვითმფრინავებს, კოსმოსურ თანამგზავრებს, გამომთვლელ მანქანებს; დაარსებულია 1914 წ. Ⴉ. Ⴃორნჲეს მიერ ქ. Ⴔრიდრიხსჰაფენში (Ⴁადენ—Ⴅჲურტემბერგის მხარე).

Dortmund (Ⴃორტმუნდი) – ქალაქი Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიის მხარეში, პორტი მდინარე Ⴄმშერზე და Ⴃორტმუნდ—Ⴄმსის არხზე; 601 ათასი მაცხოვრებელი; განვითარებულია შავი მეტალურგია, მანქანათმშენებლობა, ელექტროტექნიკური, ქიმიური, კვების მრეწველობები (განსაკუთრებით ლუდის ხარშვა); მსხვილი ბანკები, სადაზღვევო კომპანიები; უნივერსიტეტი, არქიტექტურული ძეგლები, Ⴅესტფალიის პარკი ტელეანძით (212 მ.).

DP – იხ. Deutsche Partеi.

DPA – იხ. Deutsche Presse-Agentur.

Drachenfels am Rhein (Ⴃრახენფელსი Ⴐაჲნზე) (სიტყს. Ⴔრთოსანი ურჩხულის კლდე) – Ⴐაჲნის Ⴔიქალოვანი მთების ყველაზე ცნობილი მწვერვალი.

Drehscheibe Europas (Ⴄვროპის ცენტრალური საკვანძო პუნქტი) – Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტის (მსხვილი სავაჭრო, ფინანსური და ბაზრობის ცენტრი) ხატოვანი სახელწოდება.

Drei (სამიანი) – სასკოლო ნიშანი «დამაკმაყოფილებელი» («befriedigend»); დაახლოვებით შეესაბამება ნიშან «3» ქართულ სკოლებში.

Dreifaltigkeitskirche – Ⴜმინდა Ⴑამების ეკლესია Ⴀახენში.

Dreigliedigkeit der Schule (სამწევრიანი სასკოლო სისტემა) – Ⴂერმანიის ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლების სტრუქტურა, რომელშიც დაწყებითი სკოლიდან გამოდის გამაგრძელებელი სკოლების სამი შტო: სახალხო (მთავარი) სკოლა, არასრული საშუალო (რეალური) სკოლა და გიმნაზია.

Dreiemigkeit (Heilige) (Ⴜმინდა) Ⴑამება) – Ⴖმერთის სამება: Ⴖმერთი—Ⴋამა, Ⴖმერთი—Ⴛე, Ⴖმერთი—Ⴑული Ⴜმინდა.

Dreiemigkeitsfest Dreifaltigkeitsonntag – Ⴑამების Ⴃღესასწაული.

Dreikonigsfest / Dreikonigstag (Ⴑამი ხელმწიფის დღესასწაული, Ⴑამი ბრძენის დღე) – დღესასწაული სამი აღმოსავლელი ბრძენის, Ⴋელქიორის, Ⴉასპარის და Ⴁალტაზარის, რომლებიც მოვიდნენ Ⴀღმოსავლეთიდან Ⴁეთლემში; დღესასწაული აერთიანებს ბრძნების მოსვლას ახლადშობილ Ⴕრისტესთან, Ⴕრისტეს მონათვლას მდინარე Ⴈორდანზე და Ⴖვთის გამოცხადებას; აღინიშნება 6 იანვარს; ამ დღეს «საშობაო ბაგაში» დგავენ «წმინდა მეფეების» სამ ფიგურას და «დადიან ვარსკვლავის უკან», «ვარსკვლავიანი მომღერლები» (Sternsinger) კი თეთრ თავსაბურავებში გვირგვინებით თავზე ასრულებენ სიმღერებს ბედნიერი ახალი წლის სურვილებით.

Dreikönigstreffen – Ⴇავისუფალი დემოკრატიული პარტიის წევრების ტრადიციული შეხვედრა Ⴁადენ—Ⴅჲურტემბერგში Ⴑამი ხელმწიფის დღესასწაულის დღეს (6 იანვარი).

Dresden (Ⴃრეზდენი) – Ⴑაქსონიის მხარის ადმინისტრაციული ცენტრი მდინარე Ⴄლბაზე; Ⴂერმანიის ულამაზესი ქალაქი; 501 ათასი მაცხოვრებელი; განვითარებულია მანქანათმშენებლობა, ქიმიურ—ფარმაცეფტული, პოლიგრაფიული, ავეჯის, საფეიქრო, კვების მრეწველობები; Ⴁირთვული კვლევების ცენტრი, Ⴒექნიკური უნივერსიტეტი; 15—18 სს. მრავალრიცხოვანი არქიტექტურული ძეგლები, სასახლეების ანსამბლები ბაროკოს სტილში: Ⴚვინგერი (1711—1722 წწ.), სადაც განლაგებულია Ⴃრეზდენის მხატვრული გალერეა, ფაიფურის მუზეუმი და სასასახლო—საპარკო კომპლექსი Ⴎილნიცი (1720—1724 წწ.); ოპერის თეატრი (Semper-Oper); «Ⴂრჲუნეს Ⴂევჲოლბე» – Ⴑაქსონიის კურფჲურსტების საგანძურის კოლექცია.