Текст книги "Ⴇანამედროვე Ⴂერმანია. Ⴊექსიკონი"

Dresdner 98 SC («Ⴃრეზდნერ 98 ႱႩ») – Ⴂერმანიის ჩემპიონატის რეგიონალურ ლიგა «Ⴙრდილოეთის» საფეხბურთო კლუბი.

Dresdner Bank AG («Ⴃრეზდნერ Ⴁანკ ႠႢ») – Ⴂერმანიის უმსხვილესი საბანკო კონცერნი; დაარსებულია 1872 წ. Ⴃრეზდენში; მთავარი კანტორა Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში.

Dresdner Christstollen (დრეზდენული საშობაო კეკსი) – ჩამიჩით, ნუშით, ფორთოხლის დაშაქრული ქერქებით.

Dresdner Gemaldegalerie (Ⴃრეზდენის სამხატვრო გალერეა) – დაარსებულია 1560 წ. როგორც საქსონელი კურფჲურსტების სასახლის კრებული; ფერცერის უმსხვილესი კრებული მსოფლიოში; ძველი და ახალი ევროპელი ოსტატების ნაწარმოებები (Ⴐაფაელი, Ⴟორჯონე, Ⴀ. Ⴃჲურერი, Ⴊ. Ⴉრანახი Ⴓფროსი და სხვ.); Ⴛველი ოსტატების გალერეა მდებარეობს Ⴚვინგერში, მის აღმოსავლეთ ფრთაში, რომელიც აშენებულია 1847—1854 წწ. Ⴂ. Ⴆემპერის პროექტით; ითვლის Ⴂერმანიის, Ⴔლანდრიის, Ⴠოლანდიის, Ⴑაფრანგეთის, Ⴈტალიის მხატვრების 2 000 ტილოს; Ⴀხალი ოსტატების გალერეა მდებარეობს Ⴀლბერტინუმში; აქ ფართოდაა წარმოდგენილი 19—20 სს. ევროპული სამხატვრო სკოლები.

Dr. Habil (ლათ. Doctor habilitatus—იდან) (დოქტორი დოცენტურით) — დოქტორი, რომელმაც მიიღო უნივერსიტეტში სწავლების უფლება (დოცენტურა) სადოქტორო დისერტაციის დაცვის შემდეგ.

Dr. H. С. (ლათ. Doctor honoris causa—დან) (საპატიო დოქტორი) — იხ. Doktor ehrenhalber.

Dr.-Ing. H. с. Ferdinand Porsche KG – იხ. Porsche KG.

Droemersche Verlagsanstalt Th. Knaur Nachf. («Ⴃრჲომერშე ფერლაგსანშტალტ Ⴒ. Ⴉნაურ») – გამომცემლობა, დაარსებული 1901 წ. Ⴁერლინში; 1949 წლიდან Ⴋჲუნხენში; გამოსცემს საცნობარო—ენციკლოპედიურ ლიტერატურას.

Drogerie (დროგერი) – საპარფჲუმერიო, საგალანტერიო და სააფთიაქო საქონლის მაღაზია.

Dromlmg (Ⴃრჲომლინგი) – დაშრობილი დაბლობი ქალაქ Ⴋაგდებურგის სამხრეთ—დასავლეთით (Ⴑაქსონია—Ⴀნჰალტის მხარე).

Druck– und Papierfachausstellung («Drupa») f (პოლიგრაფიული და ქაღალდის მრეწველობის სპეციალიზირებული გამოფენა («Ⴃრუპა») – საერთაშორისო ბაზრობა; ტარდება რამოდენიმე წელიწადში ერთხელ ქ. Ⴃჲუსელდორფში (Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიის მხარე).

Drupa («Ⴃრუპა») — იხ. Druck- und Papierfachausstellung.

DTV (ႣႲႥ) – იხ. Deutscher Taschenbuchverlag.

Duden Konrad (Ⴃუდენი Ⴉონრად) (1829—1911 წწ.) – გერმანელი ფილოლოგი, «Ⴂერმანული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონის» (1880 წ.) ავტორი; მის სახელს ატარებს უმსხვილესი გამომცემლობა, რომელიც გამოსცემს საცნობარო ლიტერატურას.

Duisburg (Ⴃუჲსბურგი) – ქალაქი Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიაში მდინარე Ⴐაჲნზე და Ⴐაჲნ—Ⴞერნეს არხზე; მსოფლიოს უდიდესი სამდინარეო პორტი, Ⴐურის დასავლეთის «ჭიშკარი»; 535 200 მაცხოვრებელი; განვითარებულია შავი და ფერადი მეტალურგია, მძიმე მანქანათმშენებლობა.

Duisburg 02 e.V. MSV («Ⴃუჲსბურგ 02 ႫႱႴ») – Ⴁუნდესლიგის მეორე დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი, დაარსებული 1902 წ.

Dumme August (სულელი Ⴀვგუსტი) – ცირკის კომიკი.

Dumme Liese (სულელი Ⴊიზა) — სალ. ასე იძახიან უჭკუო ქალწე.

Dümmer (Ⴃჲუმერი) – Ⴒბა Ⴕვემო Ⴑაქსონიაში.

Dürerhaus in Nürnberg (Ⴃჲურერის სახლ—მუზეუმი Ⴌჲურნბერგში) – განთავსებულია სახლში, რომელშიც ცხოვრობდა სახელგანთქმული გერმანელი ფერმწერი და გრაფიკოსი Ⴀლბრეხტ Ⴃჲურერი (1471—1528 წწ.); მისი ნაწარმოებების კოლექცია, აგრეთვე წნეხი, რომლითაც მხატვარი აკეთებდა გრავჲურებს.

Düsseldorf (Ⴃჲუსელდორფი) – Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიის ადმინისტრაციული ცენტრი; 578 ათასი მაცხოვრებელი; პორტი Ⴐაჲნზე; Ⴐურის ეკონომიურ—ფინანსური ცენტრი; განვითარებულია შავი მეტალურგია, მანქანათმშენებლობა, ქიმიური მრეწველობა; Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიის Ⴑამხატვრო კრებული (Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen), Ⴞელოვნების მუზეუმი (Kunstmuseum Dusseldorf), ციხესიმაგრეები, ეკლესიები, უნივერსიტეტი, Ⴑამხატვრო აკადემია; Ⴠაჲნრიხ Ⴠაჲნეს სამშობლო.

Dusseldorfer Schule (დჲუსელდორფის სკოლა) – 19 ს. ფერწერის სკოლა, რომელიც ჩამოყალიბდა Ⴃჲუსელდორფში; ამ სკოლის წარმომადგენლები არიან Ⴀ. Ⴐეტელი, Ⴈ. Ⴎ. Ⴠაზენკლევერი, Ⴉ. Ⴠჲუბნერი, Ⴊ. Ⴉნაუსი, Ⴁ. Ⴅოტჲე.

DVZ – იხ. Deutsche Volkszeitung.

DW – იხ. Deutsche Welle.

DWK – იხ. Deutsche Wirtschafts-kommission.

Dynamo Berlin BFC («Ⴃინამო Ⴁერლინი ႡႴႩ») – Ⴂერმანიის ჩემპიონატის რეგიონალურ ლიგა «Ⴙრდილოეთის» საფეხბურთო კლუბი.

Dynamo Dresden FC («Ⴃინამო Ⴃრეზდენი ႴႩ») – Ⴂერმანიის ჩემპიონატის რეგიონალურ ლიგა «Ⴙრდილოეთის» საფეხბურთო კლუბი.

DZT – იხ. Deutsche Zentrale für Tourismus.

D-Zug (შემ. Durchgangs-zug—ისგან) – იხ. Interregio-Zug.

E

ЕС т – იხ. Euro-City-Zug.

ECU (შემოკ. ინგლისურ European Carrency Unit—იდან) (ႤႩჂ) – იხ. Europaische Wahrungscinheit.

Edeka Verband kaufmännischer Genossenschaften («Ⴄდეკა ფერბანდ კაუფმენიშერ გენოსენშაფტენ» / «Ⴄდეკა») – საცალო ვაჭრობის ერთ-ერთი უმსხვილესი შესყიდვითი გაერთიანება, დაარსებული 1907 წ. Ⴊაჲპციგში; მე—2 Ⴋსოფლიო ომის შემდეგ – Ⴃასავლეთ Ⴁერლინში და Ⴠამბურგში.

EG (ႤႱ) – იხ. Europäische Gemeinschaft.

EG-Kommission (Ⴄვროპული Ⴑაზოგადოებების კომისია) – Ⴄვროპული Ⴉავშირის აღმასრულებელი ორგანო; დამოუკიდებელია მთავრობებისაგან; უზრუნველყოფს საზოგადოებების წესების დაცვას და წინადებების შემუშავებას ერთობლივი პოლიტიკის გასაუმჯობესებლად.

EGKS – იხ. Europäische Gemeinschaft für Kohle und Stahl.

EG-Ministerrat (ႤႱ Ⴋინისტრთა კავშირი) – Ⴄვროპული Ⴉავშირის კანონშემოქმედებითი ორგანო; ახდენს ევროპული საზოგადოების ქვეყნების პოლიტიკის განსაზღვრას და კოორდინირებას.

Eierlikör (კვერცხის ლიქიორი) – ალკოჰოლთან ერთად შაიცავს კვერცხის გულს, შაქარს, ვანილს და სხვა კომპონენტებს.

Eierschecke (აჲერშეკე) – ღვეზელი ხაჭოსგან, კვერცხებისგან, ჩამიჩისგან და ნუშისგან.

Eifel (Ⴀჲფელი) – Ⴐაჲნის Ⴔიქალოვანი მთების ნაწილი, მაღლობი Ⴋოზელსა და Ⴕვემო Ⴐაჲნს შორის; ნაკრძალი Ⴐაჲნლანდ—Ⴎფალცის მხარეში.

Eilzug (ჩქარი მატარებელი) – ადგილობრივი მიმოსვლის მატარებელი, რომელიც ჩერდება მსხვილ სადგურებზე.

Eimsbütteler («Ⴀჲმსბუტელერი») – საფეხბურთო კლუბი.

Ein älteres Semester – ხუმრ. უფროსი კურსების სტუდენტი; ბებერი სტუდენტი.

Ein bemoostes Haupt (ხავსით დაფარული თავი) – სალაპ., ხუმრ. მუდმივი სტუდენტი.

Einfamilienhaus (აჲნფამილიესჰაუსი) – სახლი ერთი ოჯახისთვის (ერთბინიანი სახლი).

Eingericht (აჲნგერიხტი) – ბოთლი, რომელშიც მოთავსებულია სხვადასხვა ფიგურები, მოდელები, მთლიანი სცენები; ცნობილია მე—16 ს.; რელიგიური მოტივების გარდა ხშირია გემები.

Einigungsvertrag (Ⴂერმანიის გაერთიანების ხელშეკრულება) – ხელშეკრულება Ⴂერმანიის Ⴔედერაციულ Ⴐესპუბლიკასა და Ⴂერმანიის Ⴃემოკრატიულ Ⴐესპუბლიკას შორის Ⴂერმანიის ერთიანობის აღდგენის შესახებ; ხელმოწერილია 1990 წ. 31 აგვისტოს.

Eins (ერთიანი) – სასკოლო ნიშანი «ძალიან კარგი» («sehr gut»); შეეფარდება Ⴑაქართველოს სკოლების ნიშან «5» —ს.

Eintopf (ერთკერძიანი სადილი) – წვნიანი კერძი ხორცით, ბოსტნეულით, კარტოფილით.

Eintracht Braunschweiger TSV («Ⴀჲნტრახტ Ⴁრაუნშვაჲგ ႲႱႴ») – Ⴁუნდესლიგის მეორე დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი.

Eintracht Frankfurt («Ⴀჲნტრახტ Ⴔრანკფურტი») – Ⴁუნდესლიგის უმაღლესი დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი.

Eintracht Trier 05 SV («Ⴀჲნტრახტ Ⴒრირ 05») – Ⴁუნდესლიგის მეორე დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი; დაარსებულია 1905 წ.

Eisbein (აჲსბაჲნი, ღორის ფეხი) – გერმანელების ერთ-ერთი უსაყვარლესი კერძი; მასთან ერთად ჭამენ მოშუშულ კომბოსტოს მწნილს ან მოზელილ ბარდას.

Eisenach (Ⴀჲზენახი) – ქალაქი Ⴒჲურინგიის Ⴒყის ჩრდილო—დასავლეთ ნაწილში მდინარე Ⴞჲორზელზე (Ⴒჲურინგიის მხარე); 49 000 მაცხოვრებელი; განვითარებულია ავტომობილმშენებლობა, ელექტროტექნიკური, კვების მრეწველობები; ღირშესანიშნაობები: შუასაუკუნოვანი ციხესიმაგრე Ⴅარტბურგი, Ⴋარტინ Ⴊუთერის სახლ—მუზეუმი, Ⴈ. Ⴑ. Ⴁახის მუზეუმი; აქ ქმნიდნენ თავის ნაწარმოებებს Ⴂ. Ⴔ. Ⴒელემანი, Ⴔ. Ⴊისტი, Ⴐ. Ⴅაგნერი; 1869 წ. Ⴀჲზენახის კონგრესსზე შეიქმნა Ⴂერმანიის Ⴑოციალ—დემოკრატიული პარტია (ႢႱႣႮ).

Eisеnacher «Sommergewinn» (ზაფხულის გამარჯვება ზამთარზე) – ყოველწლიური გაზაფხულის დღესასწაული, რომელიც აღინიშნება მარტში Ⴀჲზენახში; ამ დღესასწაულით აღინიშნება ბრძოლა ზამთრის (Strohpuppe), რომელსაც არ სურს თავისი ადგილის დათმობა, და გაზაფხულის (Frau Sonne); ბოლოსდაბოლოს «ზამთარს» წვავენ კოცონზე და ზაფხული იმარჯვებს.

Eiserne Hochzeit (რკინის ქორწილი) – შეუღლების სამოცდახუთიწლისთავის ჲუბილე.

Eiserne Konrad (რკინის Ⴉონრადი) – Ⴂერმანიის ფედერალური კანცლერის (1949—1963 წწ.) Ⴉონრად Ⴀდენაუერის (1876—1967 წწ.) მეტსახელი, რომელიც მან დაიმსახურა მკაცრი შიდა– და საგარეო პოლიტიკის გატარებისათვის.

Eisernes Kreuz (Ⴐკინის ჯვარი) – გერმანული სამხედრო ორდენი, დაარსებული Ⴎრუსიაში 1813 წ. მეფე Ⴔრიდრიხ Ⴅილჰელმ III—ის მიერ როგორც უმაღლესი ჯილდო Ⴌაპოლეონის წინააღმდეგ Ⴂანმანთავისუფლებელ ომში. 1870 წ. ორდენი განახლდა როგორც ჯილდო ფრანგულ—პრუსიულ ომში. Ⴍრდენის შემდეგი განახლებები მოხდა 1914 და 1939 წწ. Ⴍრდენი იყო სამი ხარისხის: მეორე კლასის (Eisernes Kreuz 2. Klasse), პირველი კლასის (Eisernes Kreuz 1. Klasse), Ⴐკინის ჯვრის Ⴃიდი ჯვარი (Großkreuz des Eisernen Kreuzes). 1940 წ. განახლებულ ორდენს დაემატა კიდევ ექვსი ხარისხი: Ⴐკინის ჯვრის Ⴐაინდული ჯვარი (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes), Ⴐკინის ჯვრის Ⴐაინდული ჯვარი მუხის ფოთლებით (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub), Ⴐკინის ჯვრის Ⴐაინდული ჯვარი მუხის ფოთლებით და მახვილებით (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub und Schwerter), Ⴐკინის ჯვრის Ⴐაინდული ჯვარი მუხის ფოთლებით, მახვილებით და ბრილიანტებით (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub, Schwerter und Brillante), Ⴐკინის ჯვრის Ⴐაინდული ჯვარი ოქროს მუხის ფოთლებით, მახვილებით და ბრილიანტებით (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit goldenem Eichenlaub, Schwerter und Brillanten), Ⴃიდი Ⴟვრის Ⴅარსკვლავი (Der Stern des Grossen kreuzes).

Eisernes Kreuz 1. Klasse (1—ლი კლასის Ⴐკინის ჯვარი) – გერმანული სამხედრო ორდენი მამაცობისათვის (1813, 1870, 1914 და 1939 წწ.). Ⴋე—2 Ⴋსოფლიო ომის დროს ამ ორდენით დაჯილდოვებულია 450 ათასი ადამიანი.

Eisernes Kreuz 2. Klasse (მე—2 კლასის Ⴐკინის ჯვარი) – გერმანული სამხედრო ორდენი მამაცობისათვის (1813, 1870, 1914 და 1939 წწ.). Ⴋე—2 Ⴋსოფლიო ომის დროს ამ ორდენით დაჯილდოვებულია 3 მლნ. ადამიანი.

Eisleben (Ⴀჲსლებენი) – ქალაქი Ⴑაქსონია—Ⴀნხალტის მხარეში Ⴠარცის მთისწინში; 26 ათასი მაცხოვრებელი; განვითარებულია ფერადი მეტალურგია; აქ დაიბადა და გარდაიცვალა Ⴋარტინ Ⴊუთერი, ამიტომ ქალაქს უძახიან Lutherstadt Eisleben.

Eisler (აჲსლერი) – რაჲნული ღვინის მარკა.

Eisstockschießen (აჲსშტოკშისენი) – პოპულარული კერლინგისმაგვარი სპორტული თამაში ყინულზე.

Eiswein т (აჲსვაჲნი) – ღვინო, დაწურული პირველი ყინვების დროს დაკრეფილი ყურძნისგან.

ЕК – იხ. Eisemes Kreuz.

EKD – იხ. Evangelische Kirche in Deutschland.

Elbe (Ⴄლბა) – მდინარე Ⴂერმანიაში, სიგრძე 1165 კმ.; სათავე Ⴑუდეტებში, ჰკვეთს Ⴙრდილო—Ⴂერმანულ დაბლობს, ერთვის Ⴙრდილოეთის ზღვას; შენაკადები: Ⴢიზერა, Ⴅლტავა, Ⴆაალე, Ⴠაფელი; არხებით შეერთებულია მდინარეებთან Ⴅეზერი, Ⴄმსი, Ⴐაჲნი, Ⴍდერი და სხვ., Ⴉილის არხით Ⴁალტიის ზღვასთან; Ⴄლბაზე დგას ქალაქები Ⴃრეზდენი, Ⴋაგდებურგი, Ⴠამბურგი.

Elbe-Havel-Kanal (Ⴄლბა—Ⴠაფელ—არხი) – არხი ქ. Ⴁურგიდან მდინარე Ⴠაფელამდე; სიგრძე 56 კმ.

Elb-Florenz (Ⴔლორენცია Ⴄლბაზე) – ქ. Ⴃრეზდენის ხატოვანი სახელწოდება.

Elisandsteingebirge (Ⴄლბის Ⴕვიშიანი მთები) – Ⴊაუზიტცის და Ⴋადნიან მთებს შორის, Ⴂერმანიის და Ⴙეხეთის საზღვრებს გასზვრივ, ე. წ. Ⴑაქსონიის Ⴘვეჲცარია.

Elferrat (თერთმეტის საბჭო) – საკარნავალო კომიტეტი, რომელიც შედგება 11 ადამიანისგან.

Elisabethgalerie (Ⴄლიზაბეთგალერი) – ციხესიმაგრე Ⴅარტბურგში (Ⴒჲურინგიის მხარე); გაფორმებულია ფრესკების სერიით Ⴜმ. Ⴄლიზაბეთის ცხოვრებიდან, რომელიც ცხოვრობდა აქ 1221—1227 წწ.

Elsaß (Ⴄლზასი) – ისტორიული მხარე Ⴑაფრანგეთის ჩრდილო—აღმოსავლეთში Ⴐაჲნის მარცხენა ნაპირზე; 1871—1918 წწ. და 1940—1944 წწ. შედიოდა Ⴂერმანიის შემადგენლობაში; დასახლებულია გერმანელებით.

Elstergebirge (Ⴄლსტერ—Ⴂებირგე) – ზეგანი Ⴔიხტელის მთებს და Ⴋადნიან მთებს შორის.

Elysee-Vertrag (Ⴄლისეს ხელშეკრულება) – მეგობრობის ხელშეკრულება, დადებული 1963 წ. Ⴑაფრანგეთსა და ႢႴႰ შორის Ⴄლისეს სასახლეში Ⴎარიზში.

EMF – იხ. Grundig Elektromechanische Fabrik.

Ems (Ⴄმსი) – მდინარე Ⴂერმანიაში; მიედინება Ⴙრდილოეთ—Ⴂერმანიის დაბლობზე, ერთვის Ⴙრდილოეთის ზღვას; არხებით შეერთებულია Ⴄლბასთან, Ⴐაჲნთან, Ⴅეზერთან; სიგრძე 371 კმ.

Emsland (Ⴄმსლანდი) – ადგილი Ⴂერმანიისა და Ⴌიდერლანდების საზღვარზე, Ⴋჲუნსტერლანდსა და Ⴀღმოსავლეთ Ⴔრისლანდიას შორის.

Energie Cottbus FC («Ⴄნერგი Ⴉოტბუს ႴႩ») – Ⴁუნდესლიგის უმაღლესი დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი.

Englischer Grüß («Ⴀვე Ⴋარია») (სიტყს. ანგელოზური მისალმება) – კათოლიკური ლოცვის სახელწოდება.

Entnazifizierung (დენაციფიკაცია) – Ⴂერმანიის სახელმწიფო, საზოგადოებრივ—პოლიტიკური და ეკონომიური ცხოვრების ნაცისტური რეჟიმის ბატონობის შედეგებისგან გაწმენდის ღონისძიებები, რომლებიც ტარდებოდა Ⴎოტსდამის კონფერენციის 1945 წ. გადაწყვეტილებების თანახმად.

EPD – იხ. Evangelischer Presse-dienst.

Epiphanias – Ⴂამოცხადება, Ⴌათლობა, Ⴈორდანი.

Erdgeschoss – სახლის ქვემო სართული, რომლის ფუძე მდებარეობს მიწის დონეზე ოდნავ ზევით.

Erfurt (Ⴄრფურტი) – ქალაქი მდინარე Ⴂერაზე, Ⴒჲურინგიის ადმინისტრაციული ცენტრი, 217 ათასი მაცხოვრებელი; განვითარებულია: მანქანათმშენებლობა, ქიმიური, ავეჯის, პოლიგრაფიული მრეწველობები; Ⴑამედიცინო აკადემია, უნივერსიტეტი, მუზეუმები, თეატრი; 12—15 სს. გოტიკური ტაძარი, Ⴑევერიკირხე (Severikirche, 13—14 სს.), 15—18 სს. გოტიკური, რენესანსის და ბოროკოს შენობები; შემორჩენელია გაშენების შუასაუკუნოვანი სახე; Ⴄრფურტი ცნობილია როგორც ყვავილების ქალაქი (die Stadt der Blümen), 1938 წ—ნ. აქ ყოველწლიურად ტარდება ყვავილების გამოფენები და Ⴋებაღეობის საერთაშორისო გამოფენა.

Erhard Ludwig (Ⴄრხარდი Ⴊჲუდვიგ) (1897—1977 წწ.) – Ⴂერმანიის ფედერალური კანცლერი 1963—66 წწ., გერმანული «ეკონომიური სასწაულის» მამა, ႵႣႩ თავჯდომარე 1966—67 წწ.

Ernst Heinkel Flugzeugbau GmbH («Ⴄრნსტ Ⴠაჲნკელ ფლჲუგცოჲგბაუ ႢმბჀ») – ავიასამშენებლო ფირმა, დაარსებული 1954 წ. ქ. Ⴘპაჲერში (მდინარე Ⴐაჲნზე) Ⴄ. Ⴠაჲნკელის მიერ; 1964 წ. შეუერთდა კომპანიას «Ⴔერაჲნიგტე Ⴔლჲუგტეხნიშე ვერკე ႢმბჀ».

Ernst Leitz GmbH («Ⴄრნსტ Ⴊაჲტც ႢმბჀ») – Ⴂერმანიის უმსხვილესი ოფტიკური ფირმა; დაარსებულია 1849 წ. Ⴄ. Ⴊაჲტცის მიერ ქ. Ⴅეტცლარში.

Erntedankfest (Ⴋოსავლის აღების დღესასწაული) – აღინიშნება 1770 წ—ნ ოქტომრის პირველ კვირას.

Ernting (მოსავლისა) – აგვისტოს ძველი ხალხური სახელწოდება.

Erstkommunion (პირველი ზიარება) – კათოლიკურ ეკლესიაში Ⴀღდგომის შემდეგ პირველ კვირა დღეს (der Weißer Sonntag); ევანგელიკურ ეკლესიაში ამ დღეს ხდება კონფირმაცია, და ქალიშვილები პირველად იცვამენ გრძელ თეთრ კაბებს.

Erstsemester – პირველი სემესტრის სტუდენტი.

Erzgebirge (Ⴋადნიანი მთები) – Ⴂერმანიისა და Ⴙეხეთის საზღვარს გასწვრივ; უმაღლესი წერტილები Ⴔიხტელბერგი (Fichtelberg) 1214 მ. და Ⴉაჲლბერგი (Keilberg) 1244 მ.; ნიკელის, ვერცხლის, ცინკის, რკინის, ურანის მადნები; მთისწინში – Ⴑაქსონიის Ⴘვეჲცარია და კურორტები.

Eschenheimer Turm (Ⴄშენჰაჲმის კოშკი) – Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში; ცენტრალური კოშკი ოთხი კოშკურით – მე—15 ს. ციხესიმაგრის კედლის ელემენტი, რომელიც გადაურჩა სუყველა ომებს.

Eselsbrücke (სიტყს. ვირის ხიდი) – სალაპ. ხერხი, რომელიც აადვილებს დამახსოვრებას.

Essen (Ⴄსენი) – ქალაქი Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიაში; 627 ათასი მაცხოვრებელი; Ⴐურის უმსხვილესი სამრეწველო ცენტრი: მანქანათმშენებლობა, მეტალურგია, საფეიქრო, პოლიგრაფიული მრეწველობები; აქ მდებარეობენ სამრეწველო («Ⴉრუპი») და ფინანსური კომპანიების მმართველობები; გოტიკური ტაძარი.

Ettersberg (Ⴄტერსბერგი) – მაღლობი ქ. Ⴅაჲმარის ჩვდილოეთით.

EU – იხ. Europäische Union.

Eulenspiegelbrunnen (Ⴍჲლენშპიგელის შადრევანი) – დგას ქ. Ⴁრაუნშვაჲგში (Ⴕვემო Ⴑაქსონიის მხარე).

EURATOM (ႤႥႰႠႲႭႫი) – იხ. Europaische Atomgemeinschaft.

Euro т (ევრო) – ევროპული სავალუტო ერთეული, საერთო Ⴄვროპული Ⴉავშირის ქვეყნებისთვის 1999 წ. 1 იანვრიდან.

Eurocheque (ее) – ევროჩეკი.

Eurocityzug (ЕС) (ევროსიტი—მატარებელი) – ევროპული სატრანსპორტო სისტემის მატარებელი, რომელიც დადის ერთ—ორ საათიანი ინტერვალით.

Eurokorpps (Ⴄვროკორპუსი) – Ⴁუნდესვერის Ⴑახმელეთო Ⴟარების ქვედანაყოფი.

Europäische Atomgemeinschaft (EURATOM) (Ⴀტომური ენერგიის ევროპული გაერთიანება (ႤႥႰႠႲႭႫ) – დასავლეთევროპული ქვეყნების გაერთიანება, რომელიც უწევს კოორდინაციას ატომური ენერგიის გამოყენების გამოკვლევებს; დაარსებულია 1957 წ.

Europäische Gemeinschaft für Kohle und Stahl (EGKS) (Ⴕვანახშირის და ფოლადის ევროპული გაერთიანება (ႵႴႤႢ) – დაარსებულია 1951 წ. 18 აპრილს Ⴁენილუქსის ქვეყნების, Ⴑაფრანგეთის, Ⴈტალიის და ႢႴႰ მიერ; 1973 წ. მას შეუერთდნენ Ⴃიდი Ⴒრიტანეთი, Ⴃანია და Ⴈრლანდია.

Europäische Gememschaften (EG) (Ⴄვროპული გაერთიანებები (ႤႢ) – სამი დასავლეთევროპული ინტეგრაციული ორგანიზაციის ზოგადი სახელწოდება: Ⴄვროპული ეკონომიური გაერთიანება, ႤႤႢ (Europäische Wirtschaftsgemeinschaft), Ⴕვანახშირის და ფოლადის ევროპული გაერთიანება, ႵႴႤႢ (Europäische Gemeinschaft für Kohle– und Stahl, EGKS), Ⴀტომური ენერგიის ევროპული გაერთიანება, ႤႥႰႠႲႭႫი (Europäische Atomgemeinschaft, EURATOM).

Europäische Union (EU) (Ⴄვროპული Ⴉავშირი (ႤႩ) – შექმნილია 1993 წ. Ⴄვროპული გაერთიანებების საფუძველზე Ⴋაასტრიხტის Ⴞელშეკრულების თანახმად, რომელმაც გააერთიანა 12 ქვეყანა (მათ შორის Ⴂერმანიაც).

Europäische Verteidigungsgemeinschaft (EVG) (Ⴄვროპული თავდაცვითი გაერთიანება) – შექმნილია 1952 წ. Ⴁენილუქსის ქვეყნების, Ⴑაფრანგეთის, Ⴈტალიის და ႢႴႰ მიერ.

Europäische Wahrungseinheit (ECU) (ႤႩႳ) – Ⴄვროპული გაერთიანებების ქვეყნების ანგარიშსწორებითი ფულადი ერთეული (ECU – შემოკ. ინგლ. European Currency Unit—დან).

Europäische Wirtschaftsgemein-schaft (EWG) (Ⴄვროპული ეკონომიური გაერთიანება (ႤႤႢ) – შექმნილია Ⴕვანახშირის და ფოლადის ევროპული გაერთიანების საფუძველზე 1957 წ. 25 მარტის «Ⴐომის ხელშეკრულებების» ხელმოწერის შემდეგ; ამავე დროს შეიქმნა Ⴀტომური ენერგიის ევროპული გაერთიანება.

Europäische Zentralbank (EZB) (Ⴄვროპული ცენტრალური ბანკი (ႤႺႡ) – შტაბ—ბინა Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში; მისი დანიშნულენბაა «ევროს» სტაბილურობის გარანტირება Ⴂერმანული ფედერალური ბანკის მსგავსად.

Europäischer Gerichtshof (Ⴄვროპული უმაღლესი სასამართლო) – მის კომპეტენციაში შედის კანონიერების დაცვა ႤႩ ხელშეკრულებების გამოყენებაში და ინტერპრეტაციაში.

Europäischer Rat der Staats– und Regierungschefs (Ⴑახელმწიფოების და მთავრობების მეთაურების ევროპული საბჭო) – იღებს ႤႩ წევრი ქვეყნების გადაწყვეტილებას ევროპული პოლიტიკის ძირითად საკითხებში.

Europäisches Musikfest (Ⴄვროპული მუსიკალური ფესტივალი) – ტარდება აგვისტო—სექტემბერში ქ. Ⴘტუტგარტში.

Europäisches Parlament (Ⴄვროპული პარლამენტი) – ზეეროვნული ორგანო Ⴄვროპული გაერთიანების ფარგლებში; ირჩევა მოსახლეობის მიერ პირდაპირი არჩევნების შედეგად.

Europarat (ER) (Ⴄვროპის Ⴑაბჭო (ႤႱ) – საკონსულტაციო პოლიტიკური ორგანიზაცია, შექმნილი 1949 წ. ადამიანთა უფლებების სფეროში ინტეგრაციული პროცესების ხელშესაწყობად; ႤႱ ორგანოები იმყოფებიან Ⴑტრასბურგში.

Evangelisch-lutherische Kirche (ევანგელიკურ—ლუთერანული ეკლესია) – ქრისტიანული კონფესიის ერთ-ერთი ძირითადი მიმართულება Ⴂერმანიაში.

Evangelische Kirche in Deutschland (EKD) (Ⴄვანგელიკური ეკლესია Ⴂერმანიაში) – წარმოადგენს თემს, რომელიც შესდგება 27 გარკვეულწილად თავისთავად ლუთერანულ, უნიატურ და რეფორმირებულ ეკლესიისგან; ცენტრალური ორგანო (კონსისტორია) იმყოფება ქ. Ⴠანოვერში (Ⴕვემო Ⴑაქსონია).

Evangelischer Pressedienst (EPD) («Ⴄვანგელიშერ პრესსე—დინსტ») (ႤႮႣ) – Ⴄვანგელიკური ეკლესიის ბეჭდვითი სააგენტო; ცენტრალური რედაქცია 1949 წ—ნ.

EVG – იხ. Europaische Verteidigungsgemeinschaft.

EWG – იხ. Europaische Wirtschaftsgemeinschaft.

E-Zug m – იხ. Eilzug.

F

Fabrik der Gesetze (კანონების ფაბრიკა) – ბუნდესტაგის ხატოვანი სახელწოდება.

Fachhochschule (სპეციალიზირებული უმაღლესი სასწავლებელი) – არ გააჩნია საუნივერსიტეტო სტატუსი; სწავლის ვადა 3—4 წელი.

Fachoberschule (პროფესიონალური საშუალო სკოლა) – პროფესიონალურ—ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა, რომლის დამთავრება იძლევა მხოლოდ სპეციალიზირებულ უმაღლეს სასწავლებელში სწავლის გაგრძელების უფლებას.

Fachschule (პროფესიონალური სასწავლებელი) – სხვადასხვა პროფილის კერძო ან მუნიციპალური პროფესიონალური სასწავლებელი, რომელიც იძლევა კვალიფიკაციის ამაღლების საშუალებას და ოსტატის წოდების მიღებას.

Fachwerk (ფახვერკი) – სახლის ჩონჩხედი კონსტრუქცია, რომელიც ხშირად ასრულებდა დეკორატიულ ფუნქციას; დამახასიათებელია შუასაუკუნოვან გერმანულ არქიტექტურისთვის.

Fahne Deutschlands (Ⴂერმანიის დროშა) – Ⴂერმანიის სახელმწიფო დროშის ფერებია შავი, წითელი და ოქროსფერი; სამფეროვანი დროშის დასაბამია 1813 წ. ანტინაპოლეონური განმათავისუფლებელი ომი, რომელშიც თავი გამოიჩინეს ახალგაზრდა მოხალისეებმა «Ⴘავი კორპუსიდან» (Ⴊჲუტცოვის კორპუსი); ისინი ატარებდნენ შავ მუნდირებს წითელი გადანაკეცებით და მაჯის პირებით და ოქროსფერი ღილებით; ფერების სიმბოლოები იყო: შავი – რეაქციის ბნელი ღამე; წითელი – თავისუფლებისათვის ბრძოლაში დაღვრილი სისხლი; ოქროსფერი – თავისუფლების მზე.

Fahnenjunker (ფანენ—ჲუნკერი) – უყაწიმო უნტეროფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Fähnrich (ფენრიხი) – ყაწიმიანი უნტეროფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Fähnrich zur See (ფენრიხი ზღვაზე) – ყაწიმიანი უნტეროფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑაზღვაო Ⴛალებში.

Fallschirmjägertruppe (საპარაშუტო ნაწილები) – Ⴁუნდესვერის Ⴑახმელეთო Ⴟარების ნაწილები.

Falscher Hase (ყალბი კურდღელი) – დანაყული ხორცისგან შემდგარი გრძელი მორგვალებული შემწვარი ნაჭერი, რომელიც თავისი ფორმით მოაგონებს კურდღელს.

Farbenfabriken Bayer AG («Ⴔარბენფაბრიკენ Ⴁაჲერ ႠႢ») – ფირმა «Ⴁაჲერ ႠႢ» —ს ძველი (1972 წ—დე) სახელწოდება.

Farbwerke Hoechst AG («Ⴔარბვერკე Ⴞჲოხსტ ႠႢ») – Ⴂერმანიის უმსხვილესი ქიმიური კონცერნი, დაარსებული 1863 წ. ქ. Ⴞჲოხსტში Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტის მახლობლად; 1925—1945 წწ. შედიოდა კონცერნ «ႨႢ Ⴔარბენინდუსტრი ႠႢ» —ს შემადგენლობაში.

Fasching — იხ. Fastnacht.

Faschingzeit (კარნავალის დრო) – კარნავალის გახსნა იწყება 11 ნოემბრის 11 საათსა და 1 წუთზე.

Fastnacht (სამხ.-გერმ. Fasching; Karneval (კარნავალი) – ხალხური დღესასწაული, რომლის დროსაც მხიარულობენ, ცეკვავენ, თამაშობენ, ბევრს ჭამენ და ა. შ.; დღესასწაულის ტრადიცია დაკავშირებულია გაზაფხულის და Ⴃიდ მარხვის მოახლოვებასთან; ამ დღესასწაულს სხვადასხვა კუთხეებში აქვს თავისებური სახელწოდებები: Fastnacht – Ⴐაჲნლანდ—Ⴎფალცში,, Karneval – Ⴙრდილოეთ Ⴐაჲნ—Ⴅესტფალიაში და Ⴌოჲბრანდენბურგში, Fasching – Ⴁავარიაში და Ⴀვსტრიაში; დღესასწაული იწყება 11 ნოემბერს 11 საათსა და 11 წუთზე; დღესასწაულის უმაღლესი წერტილი მოდის «სამ გადარეულ დღეზე» – ბოლო დღეებზე «Ⴔერფლოვან ოთხშაბათსა» (Aschermittwoch) და Ⴃიდ მარხვის დაწყების შორის; «გადარეულ ორშაბათს» (Rosenmontag) და სამშაბათს (Fastnachtsdienstag) მიმდინარეობს ყველაზე ლამაზი და დიდი მსვლელობები და კარნავალები; მსოფლიოში ცნობილ საკარნავალო ცენტრად ითვლება Ⴉჲოლნი, სადაც სადღესასწაულო პროცესია (Fastnachtsumzug) იჭიმება 5 კმ. Ⴀდგილის რელჲეფის გათვალისწინებით ტარდება «სათხილამურო» (Schifasching) და «სანაოსნო» (Schiffsfastnacht) კარნავალები.

Fastnachtdienstag – კარნავალის ბოლო დღე, წინა დღე მარხვისა, რომელიც იწყება «ფერფლოვან ოთხშაბათს».

Fastnachtsspiele (ფასტნახტშპილე) (სიტყს. საკარნავალო თამაშები) – გერმანული ხალხური თეატრის ნაირსახეობა, შუასაკუნოვანი მსუბუქი კომედია; მრავალი ფასტნახტშპილების ავტორები იყვნენ მაჲსტერზინგერები (Ⴂ. Ⴑაქსი და სხვ.).

Faun («Ⴔაუნი») – სპეციალური დანიშნულების ავტომანქანების მარკა, რომელსაც უშვებს ფირმა ႴႠႳႬი; დაარსებულია 1918 წ.

FAZ – იხ. «Frankfurter Allgemeine Zeitung».

FDP – იხ. Freie Demokratische Partei.

Fehmarn (Ⴔემარნი) – კუნძული Ⴁალტიის ზღვაში (Ⴘლეზვიგ—Ⴠოლშტაჲნი); 185 კვ. კმ., 12 ათასი მაცხოვრებელი.

Fehmarnbelt (Ⴔემარნ—Ⴁელტი) – სრუტე Ⴁალტიის ზღვაში Ⴂერმანიასა და Ⴃანიას შორის.

Feierabend – 1. თავისუფალი დრო სამუშაოს შემდეგ; 2. სამუშაო დღის დასასრული.

Feldjägertruppe (სამხედრო პოლიციის ქვედანაყოფები) – Ⴁუნდესვერის Ⴑახმელეთო Ⴟარების ნაწილები.

Feldwebel (ფელდფებელი) – ყაწიმიანი უნტეროფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Fernmeldetruppe (კავშირგაბმულობის ნაწილები) – Ⴁუნდესვერის Ⴑახმელეთო Ⴟარების ნაწილები.

Fernmeldetruppe Operative Information (ოპერატიული ინფორმაციის კავშირგაბმულობის ნაწილები) – Ⴁუნდესვერის Ⴑახმელეთო Ⴟარების ნაწილები.

Fernseh– und UKW-Turm in Berlin (Ⴑატელევიზიო ანძა Ⴁერლინში) – Ⴁერლინის ყველაზე მაღალი ნაგებობა (365 მ.), Ⴁერლინის სიმბოლო.

Fernspähtruppe (შორეული დაზვერვის ქვედანაყოფები) – Ⴁუნდესვერის Ⴑახმელეთო Ⴟარების ნაწილები.

Festspiele in Eutin — (Ⴍჲტინის ფესტივალები) – ეძღვნება საოპერო კომპოზიტორ Ⴉ. Ⴋ. ფონ Ⴅებერს; ტარდება ქ. Ⴍჲტინში (Ⴘლეზვიგ—Ⴠოლშტაჲნი).

Festspielhaus (Ⴔესტივალების სასახლე) – ქ. Ⴁაჲროჲტში (Ⴁავარია); შენობა აშენებულია თვით კომპოზიტორ Ⴐ. Ⴅაგნერის პროექტით, აქვს მშვენიერი აკუსტიკა; მშენებლობა დააფინანსა Ⴊჲუდვიგ II Ⴁავარიელმა; ფესტივალებს ხელმძღვანელობს კომპოზიტორის შთამომავალი Ⴅოლფგანგ Ⴅაგნერი; ფესტივალზე იწვევენ ყველაზე ცნობილ დამდგმელებს და რეჟისჲურებს.

Festung Marienberg (Ⴋარიენბერგის ციხესიმაგრე) – ქ. Ⴅჲურცბურგში (Ⴁავარია) Ⴋარიენბერგის მთაზე პატარა ეკლესიის (Marienkirche, 706 წ.) მახლობლად; ციხის მშენებლობა დაიწყო 13 ს., 1253 წ. კი იგი გადაიქცა Ⴔრანკონიის ჰერცოგების, შემდეგ კი კურფჲურსტების (1719 წ.) რეზიდენციად.

Fetisch Auto («Ⴀვტომობილი—ფეტიში») – მხატვარ—აქციონისტის Ⴘულტის ძეგლი, დადგმული ქ. Ⴉჲოლნში შუასაუკუნოვან კოშკზე.

Fewa («ფევა») – სარეცხი საშუალებების დამამზადებელი ფირმის სავაჭრო ნიშანი (შემოკ. Feinwaschmittel—დან).

FhG – იხ. Fraunhofer-Gesellschaft zur Furderung der angewandten Forschung.

Fichtelberg (Ⴔიხტელბერგი) – Ⴋადნეულის მთების მწვერვალი (1214 მ.), საზამთრო სპორტის და დასვენების ადგილი.

Fichtelgebirge (Ⴔიხტელგებირგე) – მთები Ⴁავარიაში; განვითარებულია ფაიფურის, შუშის, საფეიქრო, ხისგადამამუშავებელი მრეწველობები; კურორტების და ტურიზმის მხარე.

Filmdukat («Ⴔილმდუკატი») — Ⴋანჰაჲმის Ⴑაერთაშორისო კინოფესტივალის მთავარი პრიზი.

Firmung (კონფირმაცია) – გარკვეული ასაკის (7—12 წლის) მოზარდების საეკლესიო თემში მიღების წესჩვეულება; ნიშნავს სარწმუნოებრივ სრულყოფას.

Fläming (Ⴔლემინგი) – მაღლობი ქ. Ⴅიტენბერგის ჩრდილოეთით (Ⴑაქსონია Ⴀნჰალდტი და Ⴁრანდენბურგი).

Flammende Herzen (მხურვალე გულები) – ნამცხვრის ნაირსახეობა.

Fleet (სანაოსნო არხი) ჩრდ.-გერმ. fleeten დინება) – პატარა არხი ქალაქის ფარგლებში; დამახასიათებელია ჩრდილოგერმანულ ქალაქებისთვის, განსაკუთრების Ⴠამბურგისთვის.

Fleißiges Lieschen (ბეჯითი Ⴊიზხენი) – ზოგიერთი დეკორატიული მცენარის ხალხური სახელწოდება.

Flick Industrieverwaltung KGaA («Ⴔლიკ ინდუსტრიფერვალტუნგ ႩႢაႠ») – Ⴔ. Ⴔლიკის სამრეწველო კონცერნი; დაარსებულია 20—ან წლებში Ⴃჲუსელდორფში; თანამედროვე სახელწოდება აქვს 1950 წ—ნ.

Flinke Jette (ფეხსაცმლის სახელოსნო) (სიტყს. ცქვიტი Ⴢეტა) – ფეხსაცმლის სწრაფი შეკეთება.

Flossenbürg (Ⴔლოსენბჲურგი) – ყოფილი ნაცისტური საკონცენტრაციო ბანაკი ქ. Ⴅაჲდენის მახლობლად (Ⴁავარია).

Flotte Lotte (მარჯვე Ⴊოტა) — სალაპ. ხორცსაკეპი ან წვენსაწური.

Flottenapotheker (ფლოტის ფარმაცეფტი) – უფროსი ოფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑამედიცინო—სანიტარულ Ⴑამსახურში; შეესაბამება 1—ლი რანგის კაპიტანის წოდებას.

Flottenarzt (ფლოტის ექიმი) – უფროსი ოფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑამედიცინო—სანიტარულ Ⴑამსახურში; შეესაბამება Ⴑამხედრო—Ⴑაზღვაო Ⴛალების 1—ლი რანგის კაპიტანის წოდებას.

Flottillenadmiral (ფლოტილიის ადმირალი) – ადმირალის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑაზღვაო Ⴛალებში.

Flottillenapotheker (ფლოტილიის ფარმაცეფტი) – უფროსი ოფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑამედიცინო—სანიტარულ Ⴑამსახურში; შეესაბამება მე—2 რანგის კაპიტანის წოდებას.

Flottillenarzt (ფლოტილიის ექიმი) – უფროსი ოფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑამედიცინო—სანიტარულ Ⴑამსახურში; შეესაბამება მე—2 რანგის კაპიტანის წოდებას.

Focke-Museum («Ⴔოკე—Ⴋუზეუმი») – Ⴁრემენის მხარის ხელოვნების და კულტურის ისტორიის მუზეუმი.

Focke-Wulf (FW) («Ⴔოკე—Ⴅულფი» (ႴႥ) – მე—2 Ⴋსოფლიო ომისდროინდელი სხვადასხვა დანიშნულების გერმანული სამხედრო თვითმფრინავების და მათი მწარმოებელი ფირმის სახელწოდება.

Focke-Wulf GmbH («Ⴔოკე—Ⴅულფ ႢმბჀ») – საავიაციო კონცერნი, დაარსებული 1924 წ. ავიაკონსტრუქტორ Ⴠ. Ⴔოკეს და მეწარმე Ⴀ. Ⴅულფის მიერ ქ. Ⴁრემენში; 1963 წ. შეუერთდა კომპანიას «Ⴔერაჲნიგტე ფლჲუგტეხნიშე ვერკე ႢმბჀ».

Focus («Ⴔოკუსი») – პოპულარული ყოველკვირეული ილუსტრირებული ჟურნალი; გამოდის Ⴋჲუნხენში 1993 წ—ნ ტირაჟით 477 ათასი ეგზ.

Föhn (ფჲონი) (ლათ. favonius თბილი დასავლეთის ქარი) – მშრალი, თბილი, ზოგჯერ ცხელი ქარი, რომელიც უბერავს მთებიდან; ფჲონი – ადგილობრივი ქარია; იგი აჩქარებს ნაყოფის დამწიფებას, აჩქარებს თოვლის დნობას მთებში, ამიტომ მას კიდევ უძახიან Schneefresser (სიტყს. თოვლისჭამია).

Föhr (Ⴔჲორი) – კუნძული Ⴂერმანიაში, ერთ-ერთი Ⴙრდილო—Ⴔრიზული კუნძულებიდან.

Folkwang-Museum (Ⴔოლკვანგ—Ⴋუზეუმი) (სახელი გამომდინარეობს ძველგერმანული ქალღმერთის Ⴔრეჲას ადგილსამყოფელოდან «folkvangu») – დაარსებული 1902 წ. ქ. Ⴠაგენში (Ⴅესტფალია); 1922 წ. შეიძინეს ქ. Ⴄსენისთვის, 1929 წ. კი გაერთიანდა ადგილობრივ მუზეუმთან; შეიცავს 19—20 სს. იმპრესიონისტების ნამუშევრებს.

Fonds «Deutsche Einheit (ფონდი «Ⴂერმანული ერთიანობა») – დაარსებულია 1991 წ.; უზრუნველყოფდა ფინანსებით ახალ ფედერალურ მხარეებს (ყოფილ ႢႣႰ) და მათ თემებს; ფონდს აფინანსებდნენ ფედერაცია და ძველი მხარეები (ႢႴႰ); გაუქმებულია 1995 წ.

Ford («ფორდი») – მსუბუქი ავტომანქანის მარკა, რომელსაც უშვებს ფირმა «Ⴔორდ—ვერკე ႠႢ» Ⴂერმანიაში.

Ford-Werke AG («Ⴔორდ—ვერკე ႠႢ») – უმსხვილესი ამერიკული საავტომობილო კორპორაციის «Ⴔორდ მოტორ Ⴉ°» —ის ფილიალი Ⴂერმანიაში; დაარსებულია 1925 წ. Ⴉჲოლნში.

Fortuna Köln SC («Ⴔორტუნა Ⴉჲოლნ ႱႩ») – საფეხბურთო კლუბი; დაარსებულია 1890 წ.

Fortuna Düsseldorf («Ⴔორტუნა Ⴃჲუსელდორფი») – საფეხბურთო კლუბი; დაარსებულია 1995 წ.

Franken (Ⴔრანკეთი) – Ⴂერმანიის ისტორიული მხარე; სახელწოდება Ⴔრანკეთი შამორჩა მარტო Ⴀღმოსავლეთ Ⴔრანკეთს (მდინარე Ⴋაჲნის აუზი), რომლის უმეტესი ნაწილი 1803 წ. შევიდა Ⴁავარიის შემადგენლობაში.

Frankenwald (Ⴔრანკეთის Ⴒყე) – მთები Ⴂერმანიაში მთებ Ⴔიხტელს და Ⴒჲურინგიის Ⴒყის შორის.

Frankenweine (Ⴔრანკონული ღვინოები) – ღვინო, დაწურული მდინარე Ⴋაჲნის ხეობაში.

Frankfurt am Main (Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტი) – ქალაქი Ⴠესენის მხარეში მდინარე Ⴋაჲნზე; 647 ათასი მაცხოვრებელი; Ⴄვროპის უმსხვილესი ფინანსური და სავაჭრო ცენტრი; განვითარებულია მანქანათმშენებლობა, ქიმიური და მსუბუქი მრეწველობები, ფერადი მეტალურგია; ყოველწლიური საერთაშორისო ავტოსალონი და წიგნის ბაზრობა; საკონტინენტო Ⴄვროპაში ყველაზე დიდი აეროპორტი; ქალაქში განლაგებულია Ⴂერმანიის უმსხვილესი ბანკების «Deutsche Bank», «Dresdner Bank», «Commerzbank» მთავარი ოფისები.

Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung («Ⴔრანკფურტერ ალგემაჲნე ზონტაგსცაჲტუნგი») – პოპულარული საკვირაო გეზეთი.

Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) («Ⴔრანკფურტერ ალგემაჲნე ცაჲტუნგი») – ყოველდღიური გაზეთი, რომელიც გამოდის Ⴔრანკფურტში 1949 წ—ნ ტირაჟით 394 800 ეგზემპლარი.

Frankfurter Buchmesse (Ⴔრანკფურტის წიგნის ბაზრობა) – საერთაშორისო უნივერსალური წიგნის ბაზრობა, რომელიც ტარდება 1949 წ—ნ ყოველწლიურად შემოდგომაზე.

Frankfurter Feste (Ⴔრანკფურტის ფესტივალი) – ყოველწლიური მუსიკალური ფესტივალი სექტემბერში.

Frankfurter Konsumgutermesse (Ⴔართო მოხმარების საქონლის ფრანკფურტის ბაზრობა) – უმსხვილესი ბაზრობა, რომელიც ტარდება Ⴔრანკფურტში გაზაფხულზე და შემოდგომაზე.

Frankfurter Kreuz (Ⴔრანკფურტის ჯვარი) – Ⴙრდილოეთიდან Ⴑამხრეთით და Ⴃასავლეთიდან Ⴀღმოსავლეთით მიმავალი გზატკეცილების გადაკვეთა Ⴋაჲნის Ⴔრთნკფურტში.

Frankfurter Paulskirche (Ⴜმ. Ⴎავლეს ეკლესია Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში) – Ⴄროვნული კრების სხდომების ჩატარების ადგილი 1848—1849 წწ. Ⴐევოლუციის დროს Ⴂერმანიაში; მე—2 Ⴋსოფლიო ომის დროს დაინგრა; აღდგენილია კონგრესების, გამოფენების ჩასატარებლად.

Frankfurter Rundschau («Ⴔრანკფურტერ რუნდშაუ») – ყოველდღიური გაზეთი; გამოდის Ⴔრანკფურტში 1945 წ—ნ ტირაჟით 189 000.

Frankfurter Schule (Ⴔრანკფურტის სკოლა) – მე—20 ს. გერმანულ ფილოსოფიაში და სოციოლოგიაში; წარმოიქმნა 30—ნი წლების დასაწყისში; ცენტრი – Ⴑოციალური კვლევების ინსტიტუტი Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში.

Frankfurter wurstchen – სოსისი ან პატარა ძეხვი ფრანკფურტულად, დამზადებული ღორის ხორცისგან სანელებელით.

Frankische Alb (Ⴔრანკეთის Ⴀლბი / Ⴔრანკეთის Ⴢურა) – მთის ჯაჭვი Ⴂერმანიის Ⴑამხრეთ—Ⴀღმოსავლთში Ⴁავარიის მხარეში.

Fränkische Saale (Ⴔრენკიშე Ⴆაალე) – Ⴋაჲნის მარჯვენა შენაკადი, 142 კმ.; Ⴠესენის და Ⴁავარიის მხარეები.

Frankische Schweiz (Ⴔრანკეთის Ⴘვეჲცარია) – თვალწარმტაცი კლდოვანი ლანდშეფტი Ⴁავარიის ჩრდილოეთში.

Frankischer Jura (Ⴔრანკეთის Ⴢურა) — იხ. Frankische Alb.

Frankisches Reich – იხ. Frankenreich.

Frau (Fr.) (ფრაუ, ქალბატონი) – მიმართვა გათხოვილ ქალთან; ხმარობენ გვარის წინ.

Frau Holle schuttelt ihre Betten aus (ფრაუ Ⴠოლე ბერტყავს თავის ბუმბულის ლეიბს) – ხუმრ. მოდის ხშირი თოვლი.