Текст книги "Ⴇანამედროვე Ⴂერმანია. Ⴊექსიკონი"

Frauenkirche (Ⴔრაუენკირხე) – Ⴖვთისმშობლის ტაძარი Ⴋჲუნხენში, მისი სიმბოლო; აშენებულია 15 ს.; ეკლესიაში დადგმულია მონუმენტი Ⴊჲუდვიგ Ⴁავარიელის საფლავზე; ტაძარში დგას მოციქულების, წმინდანების, წინასწარმეტყველების ხის 24 ბჲუსტი, შესრულებული Ⴄრაზმ Ⴂრასის მიერ (15 ს.).

Fräulein (Fri.) (ფრჲილაჲნ, ქალბატონი) – მიმართვა გაუთხოვარ ქალთან; ხმარობენ გვარის წინ.

Fraunhofer-Gesellschaft zur Forderung der angewandten Forschung (FhG) (Ⴃართული კვლევების განვითარების ხელშემწყობი საზოგადოება) – აფინანსებს დართულ კვლევებს Ⴂერმანიაში ფედერალური და სამხარეო წყოროებიდან; აერთიანებს 50 Ⴑამეცნიერო—კვლევითი ინსტიტუტი; ატარებს გერმანელი ფიზიკოსის Ⴈ. Ⴔრაუნჰოფერის სახელს.

Fregattenkapitän (მე—2 რანგის კაპიტანი) – უფროსი ოფიცრის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑაზღვაო Ⴛალებში.

Freiburg (Ⴔრაჲბურგი) – ქალაქი Ⴁადენ—Ⴅჲურტენბერგში; 191 ათასი მაცხოვრებელი; Ⴀლბერტ Ⴊჲუდვიგის სახელობის უნივერსიტეტი, დაარსებული 1457 წ.; მუზეუმები, ტაძარი.

Freiburg SC («Ⴔრაჲბურგ ႱႩ») – Ⴁუნდესლიგის უმაღლესი დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი.

Freie Demokratische Korrespondenz («Ⴔრაჲე დემოკრატიშე კორესპონდენც») – ႧავႣႮ მმართველობის ყოველკვირეული საინფორმაციო ბიულეტენი; გამოდის Ⴁონში 1950 წ.

Freie Demokratische Partei (FDP) (Ⴇავისუფალი დემოკრატიული პარტია (ႧავႣႮ) – შექმნილია 1948 წ. პრინციპით «თანამედროვე სოციალური ლიბერალიზმი».

Freie Hansestadt Bremen (Ⴠანზის თავისუფალი ქალაქი Ⴁრემენი) – ქალაქ Ⴁრემენის ოფიციალური სახელწოდება; მას აქვს ფედერალური მხარის სტატუსი.

Freie Reichs– und Нansestadt (თავისუფალი იმპერიული და ჰანზის ქალაქი) – მდინარე Ⴓნსტრუტის სათავეებში მდებარე ქალაქ Ⴋჲულჰაუზენის ხატოვანი სახელწოდება; ქალაქი იყო Ⴇომას Ⴋჲუნცერის მოღვაწეობის ცენტრი.

Freie Stadte (თავისუფალი ქალაქები) – გერმანული ქალაქები, რომლებიც განთავისუფლდნენ ფეოდალური სენიორის ძალა—უფლებისგან და მოიპოვეს თვითმართველობა 13 ს—ნ; ამჟამად თავისუფალი ქალაქების სტატუსი აქვთ ჰანზის ქალაქებს Ⴁრემენს და Ⴠამბურგს.

Freie Universität Berlin (Ⴇავისუფალი უნივერსიტეტი Ⴁერლინში) – ერთ-ერთი სამი Ⴁერლინის უნივერსიტეტებიდან.

Freies Volk («Ⴔრაჲეს ფოლკ») – გაზეთი, ႢႩႮ ორგანო; გამოდიოდა 1948—1956 წწ. Ⴃჲუსელდორფში კომუნისტური პარტიის აკრძალვამდენ.

Freie und Hansestadt Hamburg (Ⴇავისუფალი და ჰანზის ქალაქი Ⴠამბურგი) – ფედერალური მხარის სტატუსის მქონე ქალაქ Ⴠამბურგის ოფიციალური სახელწოდება.

Freie Volksbuhne («Ⴔრაჲე ფოლკსბჲუნე») – დრამატული თეატრი Ⴁერლინში.

Freigegenstand – არასავალდებულო საგანი.

Freistaat (თავისუფალი სახელმწიფო) – ტერმინ «რესპუბლიკის» მოძველებული სინონიმი; ამჟამად ეს სახელწოდება შემორჩა ზოგერთ შესიტყვებაში: Der Freistaat Bayern (Ⴐესპუბლიკა Ⴁავარია) – Ⴁავარიის მხარის ოფიციალური სახელწოდება.

Fremdarbeiter (ფრემდარბაჲტერ / უცხოელი მომუშავე) – მე-2 Ⴋსოფლიო ომის დროს Ⴂერმანიაში მომუშავე უცხოელები ოკუპირებული ქვეყნებიდან.

Friedrich Krupp Huttenwerke AG («Ⴔრიდრიხ Ⴉრუპ ჰჲუტენვერკე ႠႢ» – იხ. Krupp-Konzern.

Friedrichshain (Ⴔრიდრიხსჰაჲნი) – Ⴁერლინის რაიონი და პარკი «Ⴆღაპრების შადრევნით» (Märchenbrunnen).

Friedrichstadtpalast (Ⴔრიდრიხშტადტპალასტი) – თეატრი—რევჲუ Ⴁერლინში; ახალი შენობა აშენებულია 1984 წ.

Friedr. Vieweg und Sohn Verlagsgesellschaft GmbH («Ⴔრიდრ. Ⴔივეგ უნდ ზონ ფერლაგსგეზელშაფტ ႢმბჀ») – მეცნიერულ—ტექნიკური ლიტერატურის გამომცემლობა; დაარსებულია 1789 წ. Ⴁერლინში; 1799 წ—ნ Ⴁრაუნშვაჲგში.

Friesen (ფრიზები) – ფრიზული ეროვნების ხალხი Ⴌიდერლანდებში და Ⴂერმანიაში; ენა – ფრიზული; სარწმუნოება – კალვინისტები; Ⴂერმანიაში ცხოვრობენ Ⴀღმოსავლეთ—Ⴔრიზულ კუნძულებზე.

Friseurmuseum (Ⴑაპარიკმახერო ხელოვნების მუზეუმი) – Ⴁერლინში; 12 ათასი ექსპონატი.

Frittaten (ფრიტატები) – ომლეტი.

Fritz-Thyssen-Stiftung (Ⴔრიც Ⴒისენის ფონდი) – გამოყოფილია Ⴒისენის კონცერნის მიერ მეცნიერული კვლევების ჩასატარებლად; დაარსებულია 1959 წ.

Fronleichnam, Fronleichnamsfest (Ⴕრისტეს Ⴑხეულის Ⴃღესასწაული, Ⴋაცხოვრის Ⴑხეულის Ⴃღესასწაული) – ოფიციალური კათოლიკური დღესასწაული, აღინიშნება ხუთშაბათს Ⴑამების შემდეგ.

Frühschoppen (ფრჲუშოპენი) – თათხა ლუდი (ჭიქა ღვინო), ჩვეულებრივ საუზმის შემდეგ კვირა– ან სადღესასწაულო დღეს (ამჟამად განსაკუთრებული ცერემონია).

Frühstuckbrett (chen) (ფიცარი საუზმისთვის) – ხმარობენ თეფშის მაგივრად.

Fulda (Ⴔულდა) – 1. მდინარე Ⴂერმანიაში, Ⴅეზერის მარცხენა შენაკადი, სიგრძე 218 კმ.; 2. ქალაქი Ⴠესენის მხარეში მდინარე Ⴔულდაზე; 70 ათასი მაცხოვრებელი; კათოლიკური ეპისკოპოსის რეზიდენცია; Ⴔილოსოფიურ—საღვთისმეტყველო ინსტიტუტი; საკათედრო ტაძარი Ⴜმ. Ⴁონიფაციუსის საფლავით (819 წ.), გადაკეთებულია 1704—1712 წწ.; Ⴜმ. Ⴋიხეილის რომანული ეკლესია (822 წ.); სააბატო, დაარსებული 744 წ., 1752 წ. მიიღო საეპისკოპოსოს სტატუსი; Ⴔულდაში დაიბადა და საშუალო განათლება მიიღო 1909 წ. Ⴌობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიკაში Ⴉარლ Ⴔერდინანდ Ⴁრაუნი (Karl Ferdinand Braun).

Fünf (ხუთიანი) – სასკოლო ნიშანი «არა დამაკმაყოფილებელი» (ungenugend); შეესაბამება საქართველოს სკოლების ნიშან «2» ან «1».

Fünf-Prozent-Klausel (5-პროცენტიანი ბარიერი) – დათქმა Ⴂერმანიის საარჩევნო კანონში, რომლის თანახმადაც ბუნდესტაგში შეუძლიათ იყვნენ წარმოდგენილნი მხოლოდ ის პარტიები, რომლებიც მოიპოვებენ ამომრჩევლების არა ნაკლებ 5% ხმას.

Fußball-Verband Mittelrhein (Ⴘუარაჲნის Ⴑაფეხბურთო Ⴉავშირი) – რეგიონალური საფეხბურთო ასოციაცია.

Fußballregionalverband Südwest (Ⴑამხრეთ—Ⴃასავლეთის Ⴑაფეხბურთო Ⴉავშირი) – რეგიონალური საფეხბურთო ასოციაცია.

Fussballverband Niederrhein (Ⴕვემორაჲნის Ⴑაფეხბურთო Ⴉავშირი) – რეგიონალური საფეხბურთო ასოციაცია.

Füssen (Ⴔჲუსენი) – კურორტი, ზამთრის სპორტის ცენტრი Ⴀლგოის Ⴀლპების მთისწინში (Ⴃასავლეთი Ⴁავარია); 15 ათასი მაცხოვრებელი; რომაული ციხესიმაგრე (3 ს.); 8—9 სს. – ბენედიქტინელების სააბატოს ცენტრი; 1313 წ. – Ⴀუგსბურგელი კურფჲურსტების რეზიდენცია; შუა საუკუნეებში – ვიოლინოების წარმოება; მე—19 ს. დასასრულს Ⴊჲუდვიგ II Ⴁავარიელმა ააგო აქ სასახლეები.

FW (ႴႥ) – იხ. Focke-Wulf.

Fwikensonntag (ნაპერწკლების კვირა) – პირველი კვირა Ⴃიდმარხვის შემდეგ; ამ დღე ანთებენ საგაზაფხულო კოცონებს.

G

Gabelfrühstuck (ლანჩი) – ოფიცილური საუზმე—მიღება (ცივი დელიკატესური საუზმე და ალკოჰოლური სასმელები).

Ganseklein – ბატის მოხარშული შიგნეული.

Gänseliesel (ბატების მწყემსი გოგონა; გოგონა ბატებით) – 1. მხატვრების ხშირი სჲუჟეტი; 2. შადრევანი ბრინჯაოს ქანდაკებით Gänseliesel Ⴂჲოტინგენის საბაზრო მოედანზე – ქალაქის სიმბოლო; ამავე მოედანზე მდებარე Ⴂჲოტინგენის უნივერსიტეტის ყოველი ახალკურსდამთავრებული, ტრადიციისამებრ, აჯილდოვებს მას კოცნით.

Ganztagsschule (მთლიანი დღის სკოლა) – სკოლა, რომელშიც სასწავლო საათები განაწილებულია მთელ დღეზე შესვენებებით სადილისთვის, დასვენებისთვის, თამაშებისთვის.

Garmisch-Partenkirchen (Ⴂარმიშ—Ⴎარტენკირხენი) – სამთო—კლიმატური კურორტი Ⴋჲუნხენის სამხრეთ—დასავლეთით Ⴁავარიის Ⴀლპებში 720 მ. სიმაღლეზე; 27 ათასი მაცხოვრებელი; ზამთრის სპორტის ცენტრი; აქ 1936 წ. ჩატარდა ზამთრის IV Ⴍლიმპიური თამაშები; განვითარებულია მუსიკალური ინსტრუმენტების წარმოება; შემოგარენში მდებარეობს Ⴀმერგებირგეს ნაკრძალი.

Gartenstadt («ბაღების ქალაქი») – ქ. Ⴄრფურტის (Ⴒჲურინგია) ხატოვანი სახელწოდება, სადაც ყოველწლიურად ტარდება მებაღეობის ტრადიციული გამოფენა.

Gartenzwerg (ბაღის გნომი) – ბაღის გასალამაზებელი ფიგურა.

Gastarbeiter (გასტარბაჲტერი, უცხოელი—მომუშავე) (სიტყს. მომუშავე-სტუმარი) – უცხოელი მომუშავე, რომელიც ჩამოვიდა გასამრსჯელოს საშოვნელად სხვა ქვეყნიდან.

Gasteig (Ⴂასტაჲგი) – კულტურული ცენტრი Ⴋჲუნხენში, სადაც ფილარმონიის და კონსერვატორიის გარდა არის ორი პატარა საკონცერტო დარბაზი, ბიბლიოთეკა და სასწავლო კლასები; ამ ცენტრში ტარდება ფესტივალების, კინოფესტივალების, კლასიკური და როკ—მუსიკის, გამოფენების უმრავლესობა.

Gasthof (გასტჰოფი) – პატარა სასტუმრო სოფელში.

Gasthörer – თავისუფალი მსმენელი უმაღლეს სასწავლებელში.

Gaststätte (გასტშტეტე) – საზოგადოებრივი კვების საწარმოების შემაერთებელი აღნიშვნა.

Gauck-Behörde (Ⴂაუკის უწყება) — სალაპ. უწყების სახელწოდება, რომელიც აწარმოებდა ყოფილ ႢႣႰ სახელმწიფო უშიშროების სამინისტროს კარტოთეკის დამუშავებას; შეიქმნა 1992 წ. (უწყების ხელმძღვანელი Ⴈ. Ⴂაუკი).

Gautschen (სამხ.—გერმ. ქანაობა) – პროფესიაში გაზიარების ძველი წესჩვეულება, რომელიც შემორჩათ წიგნმბეჭდავებს; მოწაფე ითვლება სრულუფლებიან მუშაკად მას შემდეგ, რაც მას აბანავებენ წყლით სავსე გეჯაში.

G. Bauknecht GmbH («Ⴂ. Ⴁაუკნეხტ ႢმბჀ») – ფირმა, რომელიც უშვებს საყოფაცხოვრებო ელექტროხელსაწყოებს; დაარსებულია 1919 წ. Ⴘტუტგარტში (ატარებს მისი დამაარსებლის Ⴂოტლობ Ⴁაუკნეხტის სახელს).

Gebildbrot (წესის პური) – სხვადასხვა ფორმის ნაცხობი Ⴘობისთვის, Ⴀღდგომისთვის.

Gebruder Junghans GmbH («Ⴛმები Ⴢუნგჰანსები ႢმბჀ») – საათის მრეწველობის საწარმო, დაარსებული Ⴄრხარდ Ⴢუნგჰანსის მიერ 1861 წ. ქ. Ⴘრამბერგში; 1900 წ—ნ აქციონერული საწარმო, 1966 წ—ნ შეზღუდული პასუხისგებლობის აქციონერული საზოგადოება.

Gedächtniskirche (Ⴂედეხტნისკირხე) – 1. ვისიმე ან რაიმე სახელობის ეკლესია; 2. Ⴁერლინის ცენტრში მდებარე დანგრეული ეკლესია.

Gedenkstatte «Mittelbau Dora» (მემორიალური კომპლექსი «Ⴋიტელბაუ—Ⴃორა») – ყოფილი ნაცისტური საკონცენტრაციო ბანაკის ადგილას ქ. Ⴌორდჰაუზენის მახლობლად (Ⴒჲურინგიის მხარე).

Geest, Geestland (გეესტ (ები) – ქვიშოვანი ნაკლებადნაყოფიერი ადგილი Ⴙრდილოეთის ზღვის სანაპიროზე.

Gefreiter (ეფრეჲტორი) – რიგითის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Gefreiter (ეფრეჲტორი) – რიგითის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑაზღვაო Ⴛალებში.

Gefreiter (Bootsmannanwärter) (ეფრეჲტორი (ბოცმანობის კანდიდატი) – რიგითის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑაზღვაო Ⴛალებში.

Gefreiter (Feldwebelanwärter) (ეფრეჲტორი (ფელდფებლობის კანდიდატი) – რიგითის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Gefreiter (Maatanwärter) (ეფრეჲტორი (მაატობის კანდიდატი) – რიგითის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑაზღვაო Ⴛალებში.

Gefreiter (Offizieranwärter) (ეფრეჲტორი (ოფიცრობის კანდიდატი) – რიგითის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Gefreiter (Offizieranwärter) (ეფრეჲტორი (ოფიცრობის კანდიდატი) – რიგითის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑაზღვაო Ⴛალებში.

Gefreiter (Unteroffizieranwärter) (ეფრეჲტორი (უნტერ—ოფიცრობის კანდიდატი) – რიგითის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Gemaldegalerie Alte und Neue Meister (Ⴑურათების გალერეა «Ⴛველი და ახალი ოსტატები») – ხელოვნების ნაწარმოებების მუზეუმი Ⴃრეზდენში.

Gemeinde (თემი) – 1. ადგილობრივი თვითმართველობის ორგანო; 2. საეკლესიო თემი, მრევლი.

Gemeindebediensteter (გემაჲნდებედინშტეტერ / თემის მოსამსახურე) – თემის ადმინისტრაციული აპარატის მოსამსახურე.

Gemeindedirektor (გემაჲნდედირექტორ / თემის დირექტორი) – ადმინისტრაციული აპარატის მეთაური რაიონული დაქვემდებარების ქალაქებში და თემებში.

Gemeinderad (გემაჲნდერატ / თემის საბჭო) – ხელისუფლების აღმასრულებელი ორგანო თემში.

Gemeinsamer Markt (Ⴑაერთო ბაზარი) – იხ. Europaische Wirtschaftsgemeinschaft.

Gemeinschaftsschule (ზოგადკონფესიული სკოლა) – ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა სხვადავსხვა რელიგიური აღმსარებლობის ბავშვებისთვის.

Gemeinschaftswerk Aufschwung Ost («Ⴀღმავლობა Ⴀღმოსავლეთში – საერთო საქმე») – განვითარების და მშენებლობის დამატებითი პროგრამა აღმოსავლეთ Ⴂერმანიაში (ყოფილი ႢႣႰ ტერიტორია); მიღებულია 1991 წ.

Gendarmenmarkt (Ⴂენდარმენმარკტი) – Ⴁერლინის ულამაზესი მოედანი Ⴂერმანული და Ⴔრანგული ტაძრებით; ცენტრში – Ⴃრამატული თეატრი (Schauspielhaus); თავისი სახელწოდება მოედანმა მიიღო კირასირულ ლეგიონ «Gens d’Armes» წყალობით, რომლისთვისაც Ⴅილჰელმ I ბრძანებით აქ აშენებულ იქნა საყარაულო და საჯინიბოები.

General (გენერალი) – გენერლის უმაღლესი წოდება Ⴁუნდესვერში.

General-Anzeiger («Ⴂენერალ—ანცაჲგერი») – ყოველდღიური გაზეთი, დაარსებული 1891 წ. Ⴁონში.

Generalapotheker (გენერალ—ფარმაცეფტი) – გენერლის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑამედიცინო—სანიტარულ Ⴑამსახურში; შეესაბამება ბრიგადის გენერლის წოდებას.

Generalarzt (გენერალ-ექიმი) – გენერლის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑამედიცინო—სანიტარულ Ⴑამსახურში; შეესაბამება ბრიგადის განარლის წოდებას.

Generalleutnant (გენერალ-ლეჲტენანტი) – გენერლის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Generalmajor (გენერალ-მაჲორი) – გენერლის წოდება Ⴁუნდესვერში.

Generalstabsarzt (გენერალ-შტაბს-ექიმი) – გენერლის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑამედიცინო—სანიტარულ Ⴑამსახურში; შეესაბამება გენერალ—მაჲორის წოდებას.

Generaloberstabsarzt (გენერალ—უფროსი შტაბს—ექიმი) – გენერლის წოდება Ⴁუნდესვერის Ⴑამედიცინო—სანიტარულ Ⴑამსახურში; შეესაბამება გენერალ—ლეჲტენანტის წოდებას.

Genosse (ამხანაგო) – მიმართვა კომუნისტური და სოციალ—დემოკრატიული პარტიების წევრებისადმი.

Genscher Hans-Dietrich (Ⴂენშერი Ⴠანს Ⴃიტრიხ (დაბ. 1927 წ.) – Ⴂერმანიის სახელმწიფო მოღვაწე, ვიცე—კანცლერი და საგარეო საქმეთა მინისტრი 1974 წ—ნ, ႧავႣႮ თავჯდომარე в 1974—85 წწ.

Georg-Buchner-Preis (Ⴂეორგ Ⴁჲუხნერის სახელობის პრემია) – ერთ-ერთი ყვლაზე მნიშვნელოვანი გერმანული ლიტერატურული პრემია; დაარსებულია 1923 წ.; მისი ლაურეატები იყვნენ Ⴃ. Ⴂრჲუნბაჲნი, Ⴀ. Ⴋუშგი და სხვ.; 1996 წ. პრემიალური თანხა შეადგენდა 60 ათას გერმანულ მარკას.

Georg-Friedrich-Händel-Festspiele (Ⴂ. Ⴔ. Ⴠენდელის მუსიკის ფესტივალი) – ტარდება ქალაქებში Ⴠალე და/ან Ⴂჲოტინგენში; ეძღვნება Ⴂ. Ⴔ. Ⴠენდელის მუსიკას.

Georg Westermann Verlag (Druckerei und Kartographische Anstalt GmbH) («Ⴂეორგ Ⴅესტერმან ფერლაგ (Ⴃრუკერაჲ უნდ კარტოგრაფიშე ანშტალტ ႢმბჀ)») – Ⴂერმანიის ერთ-ერთი წამყვანი გამომცემლობა საკუთარი სტამბით და მსოფლიო მნიშვნელობის კარტოგრაფიული საწარმოთი; დაარსებულია 1838 წ. ქ. Ⴁრაუნშვაჲგში.

Georgentor in Dresden (Ⴂეორგენტორი Ⴃრეზდენში) – მე—16 ს. არქიტექტურული ძეგლი Ⴐენესანსის სტილში; აშენებულია საქსონელი ჰერცოგის Ⴂეორგის ბრძანებით 1530 წ.

Gera (Ⴂერა) – ქალაქი Ⴒჲურინგიაში; 105 ათასი მაცხოვრებელი; განვითარებულია მანქანათ—, ავტომშენებლობა, ელექტროტექნიკური, ელექტრონული, საფეიქრო მრეწველობები.

Germania (Ⴂერმანია) – Ⴂერმანიის პერსონიფიკაცია; Ⴛველი Ⴐომის დროს – მწუხარე ტყვექალის სახით, შუა საუკუნეებში – გვირგვინოსანი დიდებული ქალის სახით; მე—19 ს. – 1871 წ. გაერთიანებული Ⴂერმანიის იმპერიის სიმბოლო; 10,5 მ. სიმაღლის Ⴂერმანიის ბრინჯაოს ქანდაკება დადგმულია Ⴌიდერვალდის მთებში 25 მეტრიან კვარცხლბეკზე, რომელზედაც გამოსახულია 1870—1871 წწ. Ⴑაფრანგეთ—Ⴎრუსიის ომის ეპიზოდები; შექმნილია Ⴈოჰანეს Ⴘილინგის მიერ 1877—1883 წწ.

Germania Ratingen (Ⴂერმანია Ⴐატინგენი) – საფეხბურთო კლუბი.

Germanisches Nationalmuseum in Nürnberg (Ⴂერმანიის ეროვნული მუზეუმი Ⴌჲურნბერგში) – დაარსებულია 1852 წ. გერმანელი ისტორიკოსების, სიძველეების მკვლევარების მიერ; მუზეუმი წარმოადგენს გერმანული კულტურის და ხელოვნების განვითარებას ადრეულ დროიდან მე—20 ს—ე; მასში წარმოდგენილია გრავჲურები სპილენძზე, მონეტები, მედლები, ქანდაკებები, ფერწერული ნაწარმოებების კრებულები და, აგრეთვე, ბიბლიოთეკა და არქივი; სამუზეუმო კოლექციაში არის ქირურგიული და ასტრონომიული ინსტრუმენტები, იარაღი, ავეჯი, ტანსაცმელი და სამკაულები; მის საგანძურშია Ⴍქროს Ⴑახარება Ⴄხტერნახიდან, ბურგუნდული საათები, Ⴃჲურერის, Ⴉრანახის ნაწარმოებები და ა. შ.

Gesamtdeutscher Block / ВНЕ (Ⴑრულიად გერმანული ბლოკი / ႡჀႤ) – პარტია, დაარსებული 1950 წ. გასახლებულების და გაძევებულების მიერ (ႡჀႤ – შემოკ. Bund der Heimatvertiebenen und Entrechteten-იდან); 1961 წ. Ⴂერმანულ პარტიასთან ერთად შექმნა Ⴑრულიად გერმანული პარტია.

Gesamthochschule (ზოგადი უმაღლესი სკოლა) – უმაღლესი სასწავლებელი, რომელშიც ხდება მომზადება სხვადასხვა სპეციალობებში; შექმნილია 70—ან წლების დასაწყისში.

Gesamtschule (ზოგადი სკოლა) – ექსპერიმენტალური ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა, რომელშიც გაერთიანებულია ძირითადი სკოლა, რეალური სკოლა და გიმნაზია.

Gesetz Über die politischen Parteien (Ⴉანონი პოლიტიკური პარტიების შესახებ) – მიღებულია 1967 წ. 24 ივნისში; განსაზღვრავს პოლიტიკური პარტიების კონსტიტუციურ საფუძვლებს.

Gesetz zur Anderung dienstrechtlicher Vorschriften (Ⴉანონი სამსახურებრივ—სამართლებრივი წესდების შეცვლის შესახებ / კანონი «პროფესიებზე აკრძალვის» შესახებ) – მიღებულია 1975 წ. ოქტომბერში; გრძალავს კომუნისტების მუშაობას სახელმწიფო დაწესებულებებში.

Gesetz zur Demokratisierung der deutschen Schule (Ⴉანონი გერმანული სკოლის დემოკრატიზაციის შესახებ) – მიღებულია Ⴂერმანიის ოკუპაციის საბჭოთა ზონის ყველა მხარეში და პროვინციაში 1946 წ. მაის—ივნისში; ითვალისწინებდა ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლის დემოკრატიულ გარდაქმნას, რომლის ფუძესაც წარმოადგენდა ერთიანი სახელმწიფო სკოლა.

Gespensterbahn («გეშპენსტერბანი») (სიტყს. «მოჩვენებების გზა») – ატრაქციონი, რომელიც გათვლილია იმაზე, რომ მნახველებში გამოიწვიოს შიშის გრძნობა.

Gesundheitshotel (ჯანმრთელობის სასტუმრო) – სასტუმრო, რომელშიც სტუმრებს შეუძლიათ მიიღონ მასაჟი, ფიზიოთერაპია და სხვა სახის სამედიცინო მომსახურება, და აგრეთვე ეკოლოგიურად სუფთა კვება.

Gewandhaus (Ⴂევანდჰაუსი) – საკონცერტო დარბაზი Ⴊაჲპციგში; პირველი კონცერტები მასში ჩატარდა 1781 წ.; მე—2 Ⴋსოფლიო ომის დროს შენობა დაინგრა; 1981 წ. აშენებულია ახალი შენობა.

Gewandhausorchester (ორკესტრი «Ⴂევანდჰაუსი») – სიმფონიური ორკესტრი Ⴊაჲპციგში.

GHH – იხ. Gutehoffnungshutte Aktienverein.

G. Holtzbrinck-Konzern (კონცერნი «Ⴠოლცბრინკი») – მსხვილი საგამომცემლო კონცერნი, დაარსებული მე—2 Ⴋსოფლიო ომის შემდეგ Ⴘტუტგარტში; უშვედს საგაზეთო—საჟურნალო და აუდიოვიზუალურ პროდუქციას; მის შემადგენლობაში შედის შვილობილი კომპანიები Ⴂერმანიაში და, აგრეთვე, Ⴀვსტრიაში, Ⴄსპანეთში და Ⴑაფრანგეთში.

Giebel (გიბელი) – ფრონტონის ზემო ნაწილი Ⴂერმანიის შუასაუკუნოვან შენობებში.

GIFA («ႢႨႴႠ») – სამსხმელო მრეწველობის სპეციალიზირებული საერთაშორისო ბაზრობა (შეკოკ. Internationale Gießerei-fachmesse—დან); ტარდება რამოდენიმე წელიწადში ერთხელ Ⴃჲუსელდორფში.

Glaserne Hochzeit (მინის ქორწილი) – შეუღლების თხუთმეტიწლისთავის ჲუბილე.

Glük ab! («Ⴉეთილი ფრენა!») – მფრინავების მისალმება გაფრენის წინ.

Glück auf! (გისურვებ წარმატებას! ბედნიერად!) – მაღაროელების მისალმება, რომლებიც უსურვებდნენ ერთმანეთს წარმატებას, მშვიდობიან ამოსვლას ზედაპირზე სამუშაოს დამთავრების შემდეგ; ამჟამად ხმარობენ უფრო ფართო გაგებით: «გამარჯობა» და «ნახვამდის».

Glück im Winkel (ხუმრ. მედაბურის კეთილდღეობა) (სიტყვს. ბედნიერება კუთხეში) – Ⴂ. Ⴆუდერმანის დრამის სახელწოდებიდან «Das Glück im Winkel» (1895 წ.).

Glücksspirale («Ⴁედნიერი ხვია») – ტელელატარია, შემოსავალი რომლიდანაც მიდის «გერმანული სპორტის დახმარების ფონდში».

Glyptothek (გლიპტოთეკა) – Ⴀნტიკური ქანდაკების მუზეუმი Ⴋჲუნხენში; ერთერთი უძველესი მუზეუმი; შეგროვილია ანტიკური ეპოქის ხელოვნების ნაწარმოებები Ⴊჲუდვიგ I Ⴁავარიელის კოლექციიდან.

Gnom (გნომი) — მით. მიწის ან მთის სული, მახინჯი ქონდრის კაცი, მიწისქვეშა განძის დამცველი.

Godesberger Parteitag der SPD (ႢႱႣႮ Ⴂობესბერგის ყრილობა) – შედგა ქ. Ⴁად—Ⴂოდესბერგში 1959 წ. ნოემბერში; მიიღო პროგრამა, რომელიც უარყოფდა მარქსიზმის ძირითად დებულებებს.

Goethe-Gesellschaft in Weimar (Ⴂოეთეს საზოგადოება Ⴅაჲმარში) – მსხვილი მეცნიერულ—ლიტერატურული გაერთიანება, დაარსებული 1885 წ. Ⴅაჲმარში Ⴂოეთეს და მისი თანამედროვეების შემოქმედებითი მემკვიდრეობის შესწავლის და დაცვის მიზნით.

Gоethehaus (Ⴂოეთეს Ⴑახლი) – 1. Ⴑახლ—მუზეუმი მწერლის მშობლიურ ქალაქ Ⴋაჲნის Ⴔრანქფურტში (am Großen Hirschgraben); 2. Ⴑახლი და Ⴂოეთეს ეროვნული მუზეუმი Ⴅაჲმარში (Goethes Wohnhaus und Nationalmuseum; Am Frauenplan), სადაც მწერალი ცროვრობდა 50 წლის განმავლობაში სიკვდილამდე (1832 წ. 22 მარტი).

Gоethe-Institut (Ⴂოეთეს Ⴈნსტიტუტი) – დაარსებულია 1951 წ. Ⴋჲუნხენში საზღვარგარეთ გერმანული ენის პოპულარიზაციისათვის და საერთაშორისო კულტურული ურთიერთობის ხელშესაწყობად.

Goethe-Nationalmuseum – იხ. Goethehaus.

Goethepreis der Stadt Frankfurt am Main (Ⴕალაქ Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტის Ⴂოეთეს პრემია) – პრემია მიღწევებისთვის კულტურის დარგში; 1927 წ—ნ ანიჭებდნენ ყოველწლიურად, 1949 წ—ნ კი სამ წელიწადში ერთხელ; მისი ლაურეატები იყვნენ Ⴋ. Ⴎლანკი, Ⴂ. Ⴂესე, Ⴇ. Ⴋანი და სხვ.

Goethe-und-Schiller-Denkmal (Ⴂოეთეს და Ⴘილერის ძეგლი) – Ⴈ. Ⴅ. Ⴂოეთეს (1749—1832 წწ.) და Ⴔ. Ⴘილერის (1759—1805 წწ.) ძეგლი Ⴅაჲმარში; ავტორი Ⴐიჩელი (1857 წ.).

Goethe-und-Schiller-Gruft (Ⴂოეთეს და Ⴘილერის მავზოლეუმი) – მდებარეობს ქ. Ⴅაჲმარში; აქ ვაჲმარელ თავადების გვერდით დაკრძალულია Ⴂოეთე და Ⴘილერი.

Goldene Hochzeit (ოქროს ქორწილი) – შეუღლების ორმოცდაათი წლისთავის ჲუბილე.

Goldene Mainz (ოქროს Ⴋაჲნცი) – ქ. Ⴋაჲნცის ხატოვანი სახელწოდება; მე—8 ს. Ⴋაჲნცი გახდა საკურფჲურსტოს ცენტრი; 1254 წლიდან კი იგი ხდება Ⴐაჲნის ქალაქების კავშირის მთავარ ქალაქად.

Goldene Schale («Ⴍქროს თასი») – გარდამავალი ჯილდო წლის საუკეთესო ფილმისათვის.

Goldene Taube («Ⴍქროს მტრედი») – პირველი პრემია Ⴃოკუმენტური და მოკლემეტრაჟიანი ფილმების საერთაშორისო ფესტივალზე Ⴊაჲპციგში.

Goldener Berliner Bär («Ⴁერლინის ოქროს დათვი») – «Ⴁერლინალეს» საერთაშორისო ფესტივალის მთავარი პრიზი.

Goldener Sonntag (ოქროს კვირა) – ბოლო კვირა Ⴘობის წინ.

Görlitz (Ⴂჲორლიცი) – ქალაქი Ⴑაქსონიაში მდინარე Ⴌაჲსეზე; 90 ათასი მაცხოვრებელი.

Gotha (Ⴂოთა) – ქალაქი Ⴒჲურინგიის Ⴒყის მთების ძირში; 55 ათასი მაცხოვრებელი; რუკების და წიგნების მსხვილი საგამომცემლო ცენტრი; სასახლეები Ⴔრიდენშტაჲნი (1643—1655 წწ.) და Ⴔრიდრიხსტალი (1708—1711 წწ.).

Göttingen (Ⴂჲოტინგენი) – ქალაქი Ⴕვემო Ⴑაქსონიაში, 122 ათასი მაცხოვრებელი; ცნობილი უნივერსიტეტი, დაარსებული 1734 წ.; Ⴋაქს Ⴎლანკის სახელობის Ⴑაზოგადოება ინსტიტუტებით, მუზეუმები, მრავალრიცხოვანი ეკლესიები.

Graue Stadt am Meer (Ⴐუხი ქალაქი ზღვისპირას) – სანავსადგურო ქალაქ Ⴠუზუმის ხატოვანი სახელწოდება; მდებარეობს Ⴙრდილოეთ Ⴔრისლანდიის სანაპიროზე; ეს სახელი ქალაქს უწოდა აქ დაბადებულმა მწერალმა Ⴇეოდორ Ⴘტორმმა (1817—1888 წწ.).

Grauer Handler – სალაპ. ადამიანი, რომელიც ეწევა ნახევრადლეგალურ ბიზნესს.

Grauer Markt (რუხი ბაზარი) – ნახევრადლეგალური ბაზარი.

Greifswald (Ⴂრაჲფსვალდი) – ქალაქი Ⴋეკლენბურგ—Ⴜინა Ⴎომერანიაში; 66 ათასი მაცხოვრებელი; პორტი მდინარე Ⴐიკზე Ⴁალტიის ზღვის სანაპიროს მახლობლად; უნივერსიტეტი, დაარსებული 1453 წ.; მე-13—14 სს. გოტიკური ეკლესიები და სახლები; Ⴂრაჲფსვალდის მახლობლად მდებარეობს ႠႤႱ «Ⴌორდი».

Greifswalder Bodden (Ⴂრაჲფსვალდენ Ⴁოდენი) – ყურე Ⴁალტიის ზღვაში Ⴂერმანიის Ⴙრდილოეთში.

Grenzmark Posen-Westpreussen (სამარკგრაფო Ⴎოზენი—Ⴃასავლეთი Ⴎრუსია) – Ⴂერმანიის ისტორიული მხარე.

Groschen (გროში) – სალაპ. ათი პფენიგი.

Große Koalition (დიდი კოალიცია) – ႵႣႩ/ႵႱႩ და ႢႱႣႮ სამთავრობო კოალიცია 1966—69 წწ.

Große Pauline (დიდი Ⴎაულინა) — სალაპ. დიდი ყავადანი.

Große Seestadt Leipzig (დიდი საზღვაო ქალაქი Ⴊაჲპციგი) – საქსონურ ქალაქ Ⴊაჲპციგის ირონიული სახელწოდება, რომელშიც არ არის არც ერთი დიდი მდინარე.

Große Sieben (დიდი შვიდეული) – შვიდი ყველაზე უფრო ინდუსტრიალურად განვითარებული მსოფლიოს ქვეყანა, რომლებიც უკეთებენ თავისი პოლიტიკის და ეკონომიკას კოორდინირებას ერთობლივ სხდომებზე (ႠႸႸ, Ⴂერმანია, Ⴈნგლისი. Ⴉანადა, Ⴈაპონია, Ⴑაფრანგეთი, Ⴈტალია).

Großer Florian (Ⴃიდი Ⴔლორიანი) – Ⴃორტმუნდის 220-მეტრიანი ტელეანძის სახელწოდება.

Großer Hans (გროსერ Ⴠანს / დიდი Ⴠანსი) — სალაპ. პუდინგი.

Großer Heinrich (Ⴃიდი Ⴠეჲნრიხი) – Ⴙრდილოეთის ზღვის ხატოვანი სახელწოდება.

Großer Michel (Ⴃიდი Ⴋიხელი) – Ⴠამბურგის სიმბოლოს, Ⴜმ. Ⴋიხეილის ეკლესიის კოშკის სახელწოდება.

Großer Müggelsee – (Ⴂროსერ Ⴋჲუგელზეე) – ტბა Ⴁერლინის Ⴑამხრეთ—Ⴀღმოსავლეთში.

Großer Plöner See (Ⴂროსერ Ⴎლჲონერ—Ⴆეე) – ტბა Ⴘლეზვიგ—Ⴠოლშტაჲნის მხარეში.

Großer Schwielochsee (Ⴂროსერ Ⴘვილოხზეე) – ტბა Ⴁრანდენბურგის მხარეში.

Großes Verdienstkreuz («Ⴃიდი ჯვარი Ⴃამსახურებისათვის») – ႢႴႰ სახელმწიფო ჯილდო; დაარსებულია 1951 წ.; ორდენი გადაეცემა დამსახურებისათვის პოლიტიკის, ეკონომიკის და კულტურის დარგში.

Großes Verdienstkreuz mit Stern («Ⴃიდი ჯვარი Ⴃამსახურებისათვის ვარსკვლავით») – ႢႴႰ სახელმწიფო ჯილდო; დაარსებულია 1951 წ.; ორდენი გადაეცემა დამსახურებისათვის პოლიტიკის, ეკონომიკის და კულტურის დარგში.

Großes Verdienstkreuz mit Stern und Schulterband («Ⴃიდი ჯვარი Ⴃამსახურებისათვის ვარსკვლავით და სამხარიღლიო ბაფთით») – ႢႴႰ სახელმწიფო ჯილდო; დაარსებულია 1951 წ.; ორდენი გადაეცემა დამსახურებისათვის პოლიტიკის, ეკონომიკის და კულტურის დარგში.

Großkreuz («Ⴃიდი ჯვარი») – ႢႴႰ სახელმწიფო ჯილდო; დაარსებულია 1951 წ.; ორდენი გადაეცემა დამსახურებისათვის პოლიტიკის, ეკონომიკის და კულტურის დარგში.

Großkreuz des Eisernen Kreuzes (Ⴐკინის Ⴟვრის Ⴃიდი Ⴟვარი) – გერმანული სამხედრო ორდენი მამაცობისათვის (1813, 1870, 1914 და 1939 წწ.). Ⴋე—2 Ⴋსოფლიო ომის დროს ამ ორდენით დაჯილდოვებულია ერთი ადამიანი – Ⴠერმან Ⴠერინგი.

Großstadt – მსხვილი (სამრეწველო) ქალაქი 100 ათასზე მეტი მაცხოვრებლით (Ⴃჲუსელდორფი, Ⴘტუტგარტი, Ⴁრემენი).

Großstadt im Grünen (მსხვილი ქალაქი მწვანეში) – ქალაქ Ⴠანოვერის ხატოვანი სახელწოდება; ქალაქის ცენტრში ტბა Ⴋაშის გარშემო მდებარე მწვანე სკვერების და ნარგავების წყალობით.

Großvater (tanz) (გროსფატერ (ტანც) – ძველებური გერმანული სახუმარო ცეკვა, რომელსაც თან ახლავს სიმღერა.

Großversandhaus Quelle Gustav Schickedanz KG («Ⴂროსფერზანდჰაუს Ⴉველე Ⴂუსტავ Ⴘიკედანც ႩႢ») – Ⴂერმანიაში და Ⴃასავლეთ Ⴄვროპაში უმსხვალესი საამანათო სახლი; დაარსებულია 1927 წ. ქ. Ⴔჲურტში (Ⴠესენი).

Grubenwehr-Ehrenzeichen (Ⴑამთოსამაშველო სამსახურის საპატიო ნიშანი) – სახელმწიფო ჯილდო დამსახურებისათვის სამთოსამაშველო სამსახურის ორგანიზაციის და სრულყოფის საქმეში.

Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland (Ⴂერმანიის Ⴔედერაციული Ⴐესპუბლიკის Ⴛირითადი კანონი) – Ⴂერმანიის კონსტიტუცია, მიღებული Ⴑაპარლამნტო საბჭოს მიერ 1949 წ. 8 მაისში.

Grundig Elektromechanische Fabrik (GMF) («Ⴂრუნდიგ ელექტრომეხანიშე ფაბრიკ») – Ⴂრუნდიგის ხოლდინგ კონცენრი.

Grundig-Konzern (Ⴂრუნდიგის კონცერნი) – იხ. Grundig-Werke GmbH.

Grundig-Werke GmbH («Ⴂრუნდიგ—Ⴅერკე ႢმბჀ») – უმსხვილესი ევროპული რადიოტექნიკური კონცერნი; დაარსებულია Ⴋაქს Ⴂრუნდიგის მიერ 1945 წ. ქ. Ⴔჲურტში (Ⴠესენი).

Grundlagenvertrag – იხ. Vertrag über die Grundlagen der Beziehungen zwischen der DDR und BRD.

Gründonnerstag, grüner Donnerstag (მწვანე ხუთშაბათი) – Ⴃიდი ხუთშაბათი Ⴅნების კვირას.

Grundschule (დაწყებითი სკოლა) – ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლის პირველი ოთხი კლასი, აუცილებელი სუყველა ბაშვებისათვის.

Grüne, Die Grünen («Ⴋწვანეები») – ეკოლოგიური მოძრაობა, რომელიც წარმოიქმნა 70—ნ წლებში Ⴃასავლეთ Ⴄვროპაში; Ⴂერმანიაში «Ⴋწვანეები» ჩამოყალიბდნენ როგორც პოლიტიკური პარტია, 1998 წ. შევიდნენ მთავრობაში; 1984 წ—ნ არსებობს «Ⴋწვანეების» Ⴄვროპული პარტია, რომელიც აერთიანებს ჯგუფებს Ⴄვროპის მრავალ ქვეყნიდან.

Grüne Lunge (მწვანე ფილტვები) – ასე Ⴂერმანიაში ხატოვნად უწოდებენ პარკებს, ხეივნებს, მწვანე ნარგავებს ქალაქებში.

Grüne Minna (მწვანე Ⴋინა) — სალაპ. დაპატიმრებულების გადასაყვანი პოლიციის ავტომანქანა Ⴁერლინში, Ⴉილში და Ⴉჲოლნში (სახელწოდება წარმოიშვა ავტომანქანის ფერიდან).

Grüne Weihnachten (მწვანე Ⴘობა) – ასე ამბობენ, როდესაც Ⴘობის დღეს არ მოდის თოვლი.

Grüne Woche (Ⴋწვანე კვირა) – ყოველწლიური ზამთრის Ⴑაერთაშორისო სოფლისამეურნეო გამოფენა Ⴁერლინში.

Grüner August (მწვანე Ⴀუგუსტი) — სალაპ. დაპატიმრებულების გადასაყვანი პოლიციის ავტომანქანა Ⴠამბურგში (სახელწოდება წარმოიშვა ავტომანქანის ფერიდან).

Grüner Bericht (Ⴋწვანე ანგარიში) – Ⴂერმანიის მიწათმოქმედების სამინისტროს წლიური ანგარიში.

Grüner Bube (ბანქო. ყვავის ვალეტი) – გერმანული ბანქოს დასტაში ყვავის ფერი მწვანეა.

Grüner Heinrich (მწვანე Ⴠაჲნრიხი) — სალაპ. დაპატიმრებულების გადასაყვანი პოლიციის ავტომანქანა Ⴁერლინში (სახელწოდება წარმოიშვა ავტომანქანის ფერიდან).

Grüner Plan (მწვანე გეგმა) – მსხვილი მიწათმფლობელობის გაფართოებისკენ მიმართული სამიწათმოქმედო—პოლიტიკური ღონისძიებები, რომლებსაც ატარებდნენ ႢႴႰ 1952 წ—ან.

Grüner Punkt (მწვანე პუნქტი) – მწვანე ფერის განსაკუთრებული ნიშანი სასურსათო და სხვა საქონლის საფუთავზე; მიანიშნებს იმაზე, რომ საფუთავი ეკოლგიურად სუფთაა და შეიძლება მისი მეორადი გადამუშავება, ან ეკოლოგიურად უსაფრთხოა დაწვის შემდეგ.

Grüner & Jahr GmbH («Ⴂრჲუნერ უნდ Ⴢარ ႢმბჀ») – საგაზეთო—საჟურნალო კონცერნი, დაარსებული 1965 წ. Ⴠამბურგში; უშვებს გაზეთს «Ⴃი ცაჲტი», ჟურნალს «Ⴘტერნი».

Grünes Gewölbe («Ⴂრჲუნეს Ⴂევჲოლბე» / «Ⴋზვანე თაღი») – მუზეუმი Ⴃრეზდენში, რომელშიც მოთავსებულია საქსონური საოქრომჭედლობო ნაკეთობების კოლექცია.

Gruppe 47 (Ⴟგუფი 47) – დასავლეთგერმანელი მწერლების გაერთიანება (Ⴞ. Ⴅ. Ⴐიხტერი, Ⴂ. Ⴁჲოლი, Ⴂ. Ⴀჲხი და სხვ.).

Gruppe 61 (Ⴟგუფი 61) – დასავლეთგერმანელი მწერლების გაერთიანება (Ⴉ. Ⴂაჲსლერი, Ⴋ. ფონ დერ Ⴂრჲუნი, Ⴂ. Ⴅალრაფი და სხვ.).

Gugelhupf (გუგელჰუპფი) – კეკსი ჩამიჩით და ნუშით, გამომცხვარი საგანგებო ფორმაში, მოყრილი შაქრის პუდრით და მოსხმული შოკოლადით.

Gürtel (გჲურტელ) (სიტყს. ქამარი) – ქალაქის გარშემორტყმული ქუჩის, მაგისტრალის სახელწოდება, მაგალითად Ⴉჲოლნში.

Gürzenich (Ⴂჲურცენიხი) – შენობა, რომელიც აშენებულია Ⴉჲოლნში მე—15 ს. როგორც საკონცერტო დარბაზი წარჩინებული მოქალაქეების საპატივსაცემო დღესასწაულების ჩასატარებლად; ხის კარების სახელურებზე ამოჭრილია Ⴒჲუნესის და Ⴘელის, კჲოლნური სახალხო ჲუმორის ცნობილი წყვილის, გამოსახულება.

Gustav-Adolf-Denkmal (Ⴂუსტავ II Ⴀდოლფის ძეგლი) – Ⴘვედეთის მეფის, რომელიც დაიღუპა, მაგრამ მოიგო ბრძოლა მთავარსარდალ Ⴀ. Ⴅალენშტაჲნის წინააღმდეგ Ⴍცდაათწლიანი ომის დროს 1632 წ. 16 ნოემბერს Ⴊჲუტცენთან, Ⴊაჲპციგის მახლობლად; დადგმულია 1837 წ. Ⴘინკელის პროექტით.

Gut Blatt! (Ⴜარმატება! Ⴜარმატებული თამაში!) – ტრადიციული სურვილი ბანქოს მოთაშეებისთვის.

Gut Heil! (Ⴑალამი!) – ტანმოვარჯიშეების ტრადიციული მისალმება.

Gut Holz! (Ⴑალამი!) – კეგლის მოთამაშეების ტრადიციული მისალმება ან წარმატების სურვილი.

Gut Nass! (Ⴑალამი! / Ⴂისურვებ წარმატებას!) – მოცურავეების ტრადიციული მისალმება.

Gutehoffnungshütte Aktien-verein (GHH) («Ⴂუტეჰოფნუნგსჰჲუტე აქციენფერაჲნ» / «ႢჀჀ») – უმსხვილესი ფოლადსამსხმელო და მანქანათსამშენებლო კომპანია; დაარსებულია 1873 წ. Ⴌჲურნბერგში / Ⴍბერჰაუზენში; 1986 წ. შევიდა MAN-Aktien gesellschaft—ის შემადგენლობაში რეზიდენციით Ⴋჲუნხენში.

Gutenberg-Jahrbuch («Ⴂუტენბერგ—Ⴢარბუხ», «Ⴂუტენბერგის წელიწდეული») – გამოიცემა 1926 წ—ან Ⴂუტენბერგის საზოგადოების მიერ ქ. Ⴋაჲნცში; აქვეყნებს სტატიებს საგამომცემლო საქმის ისტორიაზე გერმანულ, ინგლისურ, ფრანგულ, იტალიურ, ესპანურ ენებზე.

Gutenbergmuseum (Ⴂუტენბერგის მუზეუმი) – წიგნის ბეჭდვის გამომგონებლის Ⴈოჰან Ⴂუტენბერგის (1397—1468 წწ.) მუზეუმი ქ. Ⴋაჲნცში; ეზოში – ათასგვერდიანი წიგნის ქანდაკება; მუზეუმის ექსპონატებს შორის არის პირველი ნაბეჭდი წიგნი 42—სტრიქონიანი Ⴁიბლია, გამოცემული 1452 წ.

Guten Rutsch ins Neye Jahr! (Ⴀხალი ბედნიერება Ⴀხალ წელს!) – ხუმრობითი საახალწლო მილოცვა.

Gymnasium (გიმნაზია) – ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლის ერთ-ერთი სახე; სწავლის ვადა 9 წელი; გიმნაზიის დამთავრება იძლევა უნივერსიტეტში ჩარიცხვის უფლებას; კლასებს გიმნაზიაში აქვთ ლათინური სახელწოდებები და უკუღმა თანმიმდევრობა (ყველაზე უფროსს უწოდებენ პირველს): 1-ლი – სექსტა, მე-2 – კვინტა, მე-3 – კვარტა, მე-4 და მე-5 – ტერცია (შესაბამისად უნტერტერცია და ობერტერცია), მე-6 და მე-7 – სეკუნდა (უნტერსეკუნდა და ობერსეკუნდა), მე-8 და მე-9 – პრიმა (უნტერპრიმა და ობერპრიმა).