Текст книги "ТАНЛАНГАН АСАРЛАР"

Анвар Исроилов
ТАНЛАНГАН АСАРЛАР

ЙЎЛЛАРДАГИ ҚЎШИҚЛАР китоби 1966 йил

Кафтимдаги юлдуз

ТОНГ

 
Туни билан уйқуга қониб,
Зар кипригин кўтарди қуёш,
Тоғ ортидан нигоҳи ёниб,
Мўралади маъсум ва ювош.
 
 
Берилдию, нур ўйинига,
Самолардан қувди ғуборни.
Мудраб ётган борлиқ қўйнига
Кулгусини тўкиб юборди.
 

ШОД ИНСОННИНГ КУЛГУСИ ҲАҚИ

 
Чаманда недандир топгандек озор,
Гулнинг ёноғида ақиқ донаси.
Балки бу – қуёшнинг зиёсига зор
Гулнинг бағридаги мунг нишонаси.
 
 
Булбул хонишисиз ўтдими туни,
Хазон фасли дилга ҳасрат уйди ё?
Боғбони қаровсиз қолдириб уни,
Асло ардоқламай севмай қўйди ё?
 
 
Сен чаман кезасан: шўх ва бахтиёр,
Лабингни безамиш эрка табассум.
Қалбда олам-олам севинчларинг бор,
Дилбар боқишларинг бокира, маъсум.
 
 
Чаманнинг гули ҳам, моҳир гулчи ҳам,
Уни мадҳ этувчи куйчи ҳам ўзинг,
Ҳусн ва латофат нигоҳингда жам,
Ки бахт, гўзалликка ошиён – кўзинг,
 
 
Ҳар тонг боғлардаги ёноқлари ол
Гулларга шодланиб тикилганим он,
Гул янглиғ, дилрабо, нафис, баркамол
Кўзимнинг олдига келади инсон.
 
 
Бироқ, ғам-аламдан мисоли ақиқ,
Унинг кўзларида кўрмагимдир нам.
Майли, шод инсоннинг кулгуси ҳақи
Гулнинг яноғида йиғласин шабнам.
 

СЕНГА

 
Мени танимайсан, дилбарим, ҳали,
Ҳали нотанишдир менга нигоҳинг.
Гуллар ханда қилган баҳор маҳали,
Еллар билан бирга учмайди оҳинг.
 
 
Ҳали сезмаганман ёқут лабларнинг
Роҳат бахш этувчи ширин тотини.
Ҳали сезмаганман оташ қалбларнинг
Муҳаббат кучини, ҳароратини.
 
 
Аммо дайди еллар баҳорнинг яшил,
Гулдор кўйлагини сийпаб ўтганда,
Кўзни қамаштириб қуёш қараши,
Олтин лаганидан зарлар тутганда,
 
 
Гўдак бола каби кўзларим ёниб,
Гўзал табиатга боққан онимда,
Қалбим қувончларга, бахтларга қониб
Сени ҳис қиламан, эркам, ёнимда.
 
 
Севги тўғрисида куйлаганимда,
Сен ҳам куйлагандай бўласан бирга,
Сени бедор тунлар ўйлаганимда,
Яқин туюласан бутун умрга.
 
 
Гар кулсам куласан, гар чексам алам
Сенинг ҳам қайғудан эгилар бошинг.
Шеър ёзмоқ фикрида гар тутсам қалам,
Нурга тўлдирасан шеърни, қуёшим.
 
 
Мен ҳам севинаман: бахтиёр онлар
Қаршимда севиниб турар экансан.
Шеъримга киргансан аллақачонлар,
Қачон ҳаётимга кирар экансан?
 

БАҲОР ЕЛЛАРИ

 
Ялангоёқ, кўйлакчанг шамол,
Япроқларни сийпалаб кетди.
Лолаларни қолдирди-ю лол,
Соҳилдаги толларга етди.
 
 
Сулув қизнинг ўпиб юзидан
Ёр ҳиссига ўради уни.
Сўнг югурди қушлар изидан
Куйларининг бўлиб мафтуни.
 
 
Ишқда ёнган соф кўнгилларнинг
Қўшиғини элтди ёрига.
Хаёлини берди гулларнинг,
Лолаларнинг ихтиёрига.
 
 
Дарахтларнинг яшил кўйлаги
Йўлларида силкиниб қолди.
Гоҳи ошиқ бўлиб куйлади,
Гоҳ чаманлар ичра йўқолди.
 
 
Болаларнинг варрагин кўкка —
Фазоларга қувлади гоҳи,
Аламидан тушдию чўкка,
Гўдак каби увлади гоҳи
 
 
Пахтазорга қанот қоқди-ю,
Пахтакорга бахш этди ором,
Танга роҳат бўлиб оқди-ю,
Ва чиқарди эзгу деган ном.
 
 
Бирга сузиб меҳнат мавжида,
Оқшомгача далада қолди.
Мамнун бўлиб ўзидан жуда
Шундагина уйқуга толди.
 

* * *

 
Ўрик гули тўкади шан далаларда,
Пушти гулларига сеҳрини қўшиб.
Шу сеҳрли, тиниқ паллаларда
Тонгни саломлайди сўлим бир қўшиқ.
 
 
Ўрик гул тўкади боғларда бир-бир,
Гўё нуроний ва донишманд шоир
Ғазал улашади оламга татир:
Сатрма-сатр.
 

КУРТАКЛАР

 
Кўзимга суртаман илк куртакларни,
Балки бу – уларга қондошлигимдан.
Севиб ардоқлайман шу мурғакларни,
Балки бу – уларга ёндошлигимдан.
 
 
Балки бу – ҳаётнинг гулбоғларида
Ҳасрат, ғамдан йироқ турганлигимдан;
Балки бу – шу мурғак куртак бағрида
Сўлмас бир баҳорни кўрганлигимдан..
 

КАБУТАР

(Пикассонинг “Кабутар”и қаршисидаги ўйлар)

 
Парлари жилвагар, нафис ва оппоқ
Инсоннинг энг эзгу тилаги мисол.
Шу кўҳлик вужуди, борлиғига боқ:
Кумушдан қуйилган муқаддас тимсол.
 
 
Мовий тиниқликда чўмилиб учар,
Учар беозорлик, тозалик ташиб,
Офтоб зарларига кўмилиб учар,
Издан қайтаролур на ел, на яшин —
Гўё эрксеварлар, ошиқ кўнгиллар
Унга ўлмаслик ва оқ йўл тилаган,
Пикассонинг ўзи парвозга йўллаб,
Мармар қанотини силаган.
 

БРОНЗА

 
Ундан жасоратга қўйдилар ҳайкал,
Сўнгра бош эгдилар ботир олдида.
Офтоб ҳам тепада тўхтаб қолди-да,
Мардона қаддига берди зар сайқал.
 
 
У – гўё мардликка олтин қасида,
Севиб покладилар гар ғубор қўнса.
Шу жасур инсоннинг қиёфасида
Олтинга айланди илк бор… бронза.
 

ҲИЛОЛ

 
Нимага ўхшатай ҳилолни?
Гўзал қошигами, нимага?
Ё у кўклам ҳақидаги хаёлми,
Қиёс этсаммикин олтин кемага?
 
 
Ёхуд ўхшатайми кўк дилбарига —
Само зангорини ҳўпловчи,
Кумушдан тўқилган ҳарир барига
Тиниқлик ва юлдуз тўпловчи?
 
 
Оҳанрабомикин, сеҳрмикин у,
Ё сўлимлик маъбудасими?
Ё висолга ошиққан сулув —
Қиз кулгусин худди аслими?
 
 
Нени қиёс этай ой имосига
Яна қандайин ранг, жилвалар керак?..
Бироқ: Бу – мен, дейди ой сиймосида
Оламга уйқусиз боқувчи юрак.
 

ҚУЁШНИНГ ТУҒИЛИШИ

 
Юзда ҳорғинлиги билиниб қолган
Кунни ётоғига узатганмисиз?
Терак учларига илиниб қолган
Сўнгги шуълаларни кузатганмисиз?
 
 
Зебо чаманлардан кетгуси келмай,
Гулларга термулиб қарар шуълалар.
Сўлим боғларни тарк этгуси келмай,
Зумрад япроқларни тарар шуълалар.
 
 
Шу сўнгги шуълалар аримай зардан,
Тунда ҳам қолармиш сўнмай ҳар сафар.
Гўзалликка шайдо шу шуълалардан
Қуёш туғилармиш, дерлар, ҳар саҳар.
 

* * *

 
Нурсиз милтирайди само тубидан
Соқов юлдузларнинг олис титроғи.
Шунда узилди-ю бири тўдадан,
Кеча сукутига шўнғиди чоғи.
 
 
Қалбимни ҳайратга солар негадир
Олис сайёралар гунглиги.
Туманлилигича қолар негадир
Ушбу сукунатнинг сир, тугунлиги.
 
 
Инсон оташини, тинмаслигини
Лоқайд юлдузларга онглатгим келур.
Руҳига сокинлик инмаслигини
Куйлаб, тунимни ҳам тонглатгим келур.
 
 
Толе ва ошиқлик, шеър ва гулдурак
Ошиён қурмишдир кўнгил қатига.
Сукут сақламайин, беором юрак,
Қўшиқлар тўқ туннинг сукунатига.
 

КУЛГУ

 
Одам кулар, кўзларининг тубида
Баҳор тиниқлиги, шўхлиги аён.
Одам кулар, унинг табассумида
Лолаларнинг ол хандаси намоён.
 
 
Севинчини кўрар қуёш зарида,
Кулгуси туташдир келгуси билан.
Шу бахтли одамнинг ўй, назарида
Олам кулар унинг кулгуси билан.
 

ШОИР

 
Туйғулари эзгу, ўйлари тиниқ,
Қаршисида зебо, нурафшон олам.
Ранглар жилвасидан кўзлари тиниб,
Атрофга энтикар шу шайдо одам.
 
 
Самоларнинг шаффоф ложувардига
Ҳисларини чайиб, қўшиқ битади.
Ўзининг толеи, севинч – дардига
Ўзгаларникини қўшиб битади.
 
 
Қалбига гўзаллик оташи қўниб,
Ўйида – яратмоқ ташвиши.
Бу кекса оламни қўшиққа кўмиб,
Яшартмоқ унинг ҳам муқаддас иши.
 

* * *

 
Каптар суратини чизади бола,
Енгил парвозига маҳлиё.
Қушнинг қанотида шу зебо олам,
Унга келтиргандай севинч ва зиё.
 
 
Ўзга камтарлар ҳам шўх ўргилишиб,
Атрофида майин “ку-ку”лар.
Бола суратига мавзу бўлишиб,
Тиниқ ўйларига кирмоқчи улар.
 

АЛЛАНГНИ ТИНГЛАБ

 
Гоҳи гўдаклигим тушиб ёдингга,
Бошим тепасида алла айтасан.
Маҳрингга, оналик эътиқодингга
Қониб гўдакликка гўё қайтаман.
 
 
– Ухла, тинчингни ол, азизим болам, —
Дейсан, пешонамни силар қўлларинг,
Қўлларки, кафтида улғайган олам,
Унган истиқболнинг сўлмас гуллари.
 
 
Севаман, қувончдан кўзинг порласа,
Кулиб ёнгинамда алла айтсанг шод.
Аммо улуғ ишлар бизни чорласа,
Мардлик, жасоратга ундаса ҳаёт —
 
 
Бахтиёр кўзларга уйқу қўнарми?
Тан ором олишга бўларми рози?
Қалбларда чақнаган ғайрат сўнарми?
Дамларни ўлчаса олтин тарози?
 
 
Гарчи асрларнинг муаммосини
Кунлар мобайнида ечиб ақлимиз,
Арзу самоларга ўтказса ҳукмин
Хотиржам ётишга қандай ҳақлимиз?..
 
 
Ҳамон мафтуниман гўзал аллангнинг,
Ҳамон у қалбимга яқин, жонажон.
Фақат алланг билан порлоқ эртанинг
Зафар, шони учун уйғот, онажон!
 

ОҚ ШЕЪР

 
Майли, денгиз бўлмай, бўлмай океан,
Майли, дарё бўлиб, солмайин чуввос,
Майли, тўлқин бўлиб кемалар қувмай.
Майли, томчи бўлай,
Фақат чўллаган
Киши чанқоғини босувчи сувнинг
Қатра томчиси.
 

БАҲОРНИ СЕВИБ

 
Такрорламай дейман, аммо гул, баҳор,
Яшиллик ҳислари кетмас шеъримдан,
Баҳорни куйлашга такрор ва такрор,
Меҳримни бахш этиб она еримдан
Тинмай лола терай деган аҳдим бор,
Баҳор Ватанида қувонч, бахтим бор.
 
 
Яшагим келади гул ҳисси билан,
Қишда ҳам чаманда лола тергим бор.
Атр таратувчи гул иси билан,
Нафис лолаларнинг кулгиси билан
Севаман қаршимда имласа баҳор.
 
 
Гулдай очилипти дейдилар қизнинг,
Жамоли ҳақида сўз борган чоғлар;
Толлар соч ёзишиб силкинса елда,
Мафтун этганида дилбар қучоғлар,
 
 
Хаёл – ўйларимни, истакларимни
Ўрагим келади лолага, нурга,
Тутиб чечакларга этакларимни,
Баҳор ўлкасида бутун умрга
 
 
Қолмоқлик ҳақида сураман ҳаёл —
Кўклам нафасига тўйиб қонаман.
Еллар атрофимда ўйнаганда ёл
Шўхлик оловида мен ҳам ёнаман.
 
 
Ёдимда: боғимга ниҳол ўтқазиб,
Ҳар тонг унишини кутган онларим:
Илк бор дилдоримга лола тутқазиб,
Жўшгани қалбимда ҳаяжонларим.
 
 
Инсоннинг ўзи гул, баҳор эмасми?
Атр таралмасми соф нафасидан?
Чаман яратмасми зўр ҳамласидан?
Гул ҳам кишиларни эгам демасми?
 
 
Чаман – боғ қолдирмоқ эзгу инсоннинг
Орзуси эмасми қадим-қадимдан.
Яшнатиш ўйида ўртанган жоннинг
Лолалар унмасми ҳар қадамидан.
 
 
Балки шунинг учун ҳамроҳим баҳор, —
Еллар, япроқларга салом айтаман.
Балки шунинг учун такрор ва такрор
Шеъримда баҳорга, гулга қайтаман.
 

* * *

 
Бахтим ўрик гулларига илашиб,
Офтобда чўмилар бедоғ, бахтиёр,
Шайдо одамларга чечак улашиб,
Тағин далаларда кезади баҳор.
 
 
Кўнгилни сеҳрига тортиб этар маст
Ҳали битилмаган бир қўшиқ ишқи.
Кўнгил шу қўшиқнинг сеҳрига пайваст,
Кўнгил ёниб қўмсар шу шан қўшиқни.
 
 
Бўй етган қизларнинг ширин тушидай,
Минг бир жилва билан имлайди кўклам,
Кўклам, бир ҳўплам тут ранглар кулишидан
Кўркинг чашмасидан тутгил бир ҳўплам.
 
 
Кўнгил, ваъда қилган ғазалинг қани?
Шеър билан сўзлагим келди одамга.
Ё севгинг изҳори бир қўшиққами —
Қўшиқ ҳам айтгум бор яшил оламга.
 
 
Қуёш йўлларида нурга қўшилиб,
Учар оқ кабутар: беозор, сулув.
Тутқич бермай учган асов қўшиғим
Бўлиб кўринади кўзларимга у…
 

ШЕЪРИЯТ ҲАҚИДА

 
Юксак-юксакларда булутлар дайдир,
Машъум ўкиради момагулдирак.
Омонсиз жанг борар кўкда қандайдир,
Табиат сеҳрига берилар юрак.
 
 
Эркалаб япроқлар, гуллар бетини,
Ёмғир чечаклардан бўсалар олар.
Зум ўтмай даҳшатли гулдурос тиниб,
Тиниқ бир сукутга чўмар самолар.
 
 
Маъбудадай чиқар кўк минбарига,
Зумрад далаларни кўрмоқ чамалаб,
Гулдуракни енгиб, борлиқ бағрига
Ҳаёт шарбатини сепган камалак.
 
 
Бу кўхлик юзгинаси,
Шукуҳли юзгинаси —
Муқаддас шеъриятнинг ўзгинаси…
 

ТУМАН

 
Боғларнинг рангини ўғирлаб туман,
Нурсиз чодирига яширар.
Туман қаршисида турибман,
Хаёл, ўйларимни тоширар.
 
 
Тумандан намуна кўчирма, қўшиқ,
Зинҳор олма туманнинг одатини.
Куйла тиниқликни, мадҳ этгил жўшиб
Чаманнинг тумансиз латофатини.
 

ГЎЗАЛЛИК

 
Яна ўлкамизни безади кўклам,
Бинафша кўз билан боқди чаманлар,
Чақмоқ тоғларнинг муз сувини ҳўплаб,
Нозланиб кулдилар лола – санамлар.
 
 
Бинафша терасан, азизим, боғда,
Кўзларинг ўт бўлиб ёнар ҳиссингдан.
Само ҳавас билан йироқ-йироқда
Зангор нигоҳини узмайди сендан…
 
 
Боғлар қучоғига ёстаниб оқшом,
Бинафша – юлдузлар чиқади кўкка.
Ошиқ кўнгилларни аллалар илҳом,
Севгими ё шеърми қалбларга чўккан?
 
 
Тўлин ой – малаги, гўзали кўкнинг —
Юлдуздан гул термоқ бўлар сенга хос.
Аммо бу сендаги гўзаллик, кўркнинг
Фақат совуққина тақлиди, холос.
 

ИНСОН ЮРАГИДА АЛАНГА ЁҚИБ…

 
Чўғ юлдузлар, шўх юлдузлар,
Ёнингизга олинг мени ҳам.
Буни ёниқ орзуим сўзлар:
Фазоларда чўғланмоқ кўркам!
 
 
Мен тарк этиб само пештоқин,
Ошиқларнинг кафтига қўнай.
Инсон юрагида аланга ёқиб,
Сўнг, майли, сўнай.
 

БИНАФША

 
Бу тонг мурғак бинафша боғда
Илк бор кўрди ҳаёт юзини.
Шундай улкан, сўлим қучоғда
Танҳо, етим сезди ўзини.
 
 
Ўт-ўланлар ичра йўқолиб,
Шамолларга айтди зорини,
Ёлғизликнинг ҳиссидан толиб,
Ғамга берди ихтиёрини.
 
 
Шу зангори тиниқ кўзларнинг
Мафтун бўлиб ҳуснига буткул,
Далаларда гулрўй қизларнинг
Юрганини билмас эди ул:
 
 
Билмас эди шоир шеърини
Бинафшага бахш этганини;
Билмас эди она-Ер уни
Ўз кўксига нақш этганини…
 
 
Бу тонг гўзал бинафша боғда
Илк бор кўрди ҳаёт юзини…
 

ШОИР ВА БАҲОР

Ҳамид Олимжонга

 
Фаслларнинг эрка кўҳлиги —
Баҳор қайтди йил сафаридан,
Ва елларнинг тутиб шўхлиги,
Тортқилади толлар баридан.
 
 
Шоирнинг ҳам сайргоҳига
Кўклам келиб, гиёҳ унибди.
Мисралари ўрик шохига
Оппоқ гуллар бўлиб қўнибди.
 
 
Сўзларимга ишонинг, боғда
Букун уни кўрганлигим рост.
Ўзгача бахт, кулгу дудоғда,
Кўзларида ёниқ эҳтирос.
 
 
Баҳор билан сайр этди узоқ,
Лолаларнинг ўпди бетидан.
Сарин еллар чопқиллаган чоқ
Қува кетди улар кетидан.
 
 
Фақат, кезиб чарчади жуда
Ва баҳорга кутмоқ буюриб,
Ёнбошлади гулларга шу дам,
Гўё борлиқ ётоқ туюлиб,
 
 
Ҳозир еллар уйғотар силаб,
Яна унинг лабида ханда,
Кишиларга бахт, баҳор тилаб,
Қўшиқлари учар чаманда.
 

ГЎЗАЛЛИК ИЗЛАБ

 
Кўзларингдай тиниқ самодан
Ёқут юлдуз узиб берайми?
Сўйла, сўйла эй дилбар одам,
Ёхуд сенга қуёш керакми?
 
 
Юзларингдан сочайми зиё —
Комил-комил нур шодасини.
Димоғингга уфурайми ё
Тонгнинг атр шаббодасини.
 
 
Этагингни кўмиб чечакка,
Ҳузурингда қолайми ёки.
Севги билан қолдириб якка,
Шеъргоҳга йўл олайми ёки.
 
 
Қўшиқ десанг, ой ипагидан
Достон битиб тўкай пойингга.
Денгизларнинг тубсиз тагидан
Дур излайми кўрк-чиройингга.
 
 
Нур ва жило оламига боқ:
Унда менинг тинмас изларим.
Ундан сенга рангин ва порлоқ
Гўзаллигу, қўшиқ изладим.
 

КЎКЛАМ СЕВГИСИ

 
Яна тоғ-қирларда лола бозори
Ҳуснини оширди ўлкамнинг.
Сўлим далаларнинг шу лолазори
Ишқини эслатди ошиқ кўкламнинг.
 
 
Ерни севар эмиш кўклам азалдан,
Изҳор этмоқ учун буни оламга
Замин сийнасига шу лола – лаълдан
Ҳар баҳор ёқармиш алвон аланга.
 
 
Яна тоғ-қирларда лола бозори…
 

ТУН ХАЁЛЛАРИ

 
Кеча сукутига чўмган ҳаммаёқ,
Бутун табиатда жозиба, чирой.
Митти юлдузларга бўлгандек маёқ,
Само юксагида кумушланар ой.
 
 
Ўйлайман мана шу ярим кечада
Мен тинчиб ухламоқ бўлаётган дам,
Уйқуни қувади неча-нечалар,
Тонгни қаршилайди нечалар бардам.
 
 
Бир дўстим самони кузатар тунлар,
Самолет учирар тун бўйи бири.
Уйқу капалагин қувиб бутунлай,
Бири ёзиб-чизар ўйчан ўтириб.
 
 
Шуларни ўйласам ўрнимдан туриб,
Чироқни ёқаман, оламан қоғоз,
Оташ мисраларга мия қотириб,
Ишлагим келади дўстларимга хос.
 
 
Хурсанд қилавермас илҳом доимо,
Баъзан келмаганда бўламан хуноб.
Баъзан шивирлайди, қилади имо,
Баъзан ётоғимда қолади тунаб.
 
 
Тунни меҳнат билан ўтказган дамлар,
Тонгда дўстларимга келганимда дуч,
Ўша меҳнатсевар толмас одамлар
Менинг руҳимга ҳам бағишлайди куч.
 
 
– Чарчадингиз чоғи, – дея сўрайман.
– Асло чарчамадик, – беришар жавоб.
Ҳорғин чеҳраларда мардлик кўраман,
Руҳий тетикликдан кўзларда офтоб.
 
 
Кўзим толиққандан юмилса ҳамки,
Ўзимни тутаман дўстларимга хос.
Улар “достон” битса меҳнат бобига,
Мен шеър заррасини қўшолдим, холос…
 

ЁЗИЛАЖАК ҚЎШИҒИМГА

 
Мендан фақат севинч тилама,
Юрагимдан жой олмиш дард ҳам.
Сени унга ошно қиламан
Ва сен билан кўраман баҳам.
 
 
Бу шундайин муқаддас дардки,
Севинчимга сирдош тутинган.
Шаффофлиги илҳом қадарки,
Маъносига умидлар инган.
 
 
Бу – ўтли севгидан қўшиқ битиб,
Эзгуликларимни шеърга солмоқ дарди.
Ошиқлигимни-да қўшиб битиб,
Бир умр ошиқ бўлиб қолмоқ дарди.
 
 
Бу – олтин тонгларнинг тиниқлигини
Мисра қатларига кўчирмоқ дарди,
Бу – инсон ҳиссининг илиқлигини
Санъат юксагига кўтармоқ дарди.
 
 
Вужудини ўртамиш мана шундай дард,
Бусиз қўшиқ яралиши маҳол.
Инсон юрагига кирмоқ бўлсанг гар
Севинчимга қўшиб дардимни-да ол.
 

* * *

 
Қўшиқ бир овунчоқ эмас шунчаки,
Эмасдир кўнгилнинг эрмаги.
Унинг илиқлиги, нури кунчаки,
Эзгу туйғуларга умр бермаги,
Дилни ошиқликка чорламоғи лозим,
Рангин жилва бўлиб порламоғи лозим.
Қизлар қўшиқ билан чиқар висолга,
Йигит изҳорига қўшиқ бир йўриқ.
Шоир юрагига аланга солган,
Инсон нигоҳида маъюслик кўриб,
Қанотида севинч келтирган – ўша,
Унинг ҳисларини тиниқлаган ҳам.
Гўё оҳанрабо, сеҳрга ўхшаб,
Шайдолар дилини қитиқлаган ҳам.
Балки шундамикан шоир ташвиши,
Қўшиқ битказади ваъда, ахдига:
Ки ҳаёт ишқида ўртанган киши
Кечикмасин дея висол, бахтига.
 

МОНОЛОГ

 
Осмон, нега бунча ўйчансан, осмон,
Уйғоқ юлдузларинг толмиш хаёлга,
Юлдузларки чақноқ, ўт – олмоссимон,
Ёнмоқликними ё олмиш хаёлга?
 
 
Ерда инсоннинг ҳам кўзлари бедор
Нурли ўйларининг сендадур учи.
Ёниб яшар инсон сийнангни бирор
Янги юлдуз билан безамоқ учун.
 

ГУЛХАН

 
Ғуборни қувалаб тунги ҳаводан,
Ёнар гулхан, ловиллар гулхан.
Сўник юлдузларга жавобан
Ёнмоқ тилар бу чоқ кўнгил ҳам.
 
 
Ёндиргудек бўлиб юлдузларни нақ,
Фазо сари сўқмоқ кўзлайди гулхан.
Менинг қалбим бўлиб уларга ёнмоқ,
Ёнмоқ борасида сўзлайди гулхан.
 

ҚУЁШ

 
Дейларки, инсоннинг табассумини
Зарралаб йиғармиш ўзида қуёш.
Шод ўтказиб ҳар бир нафас, зумини,
Кулиб ётоғига қўяр эмиш бош,
 
 
Инсон лабидаги олтин хандани
Оташ юрагига кўчирар эмиш.
Нур ва бахтиёрлик бўлиб ҳамдами,
Асрий зулматларни ўчирар эмиш.
 
 
Инсон қувончининг бўлиб зўр акси
Кўкда одимлайди улкан бир кулгу.
Йўлида нур рақси ва биллур рақси, —
Кокили кулгудан таралган кун бу,
 
 
Севиниб қуёшга тушар қарашим:
Менинг ҳам шодлигим уни безади.
Мамнунман, менинг ҳам кулгумни ташиб
У зўр сўқмоқ бўйлаб олам кезади.
 

ЁМҒИР

 
Гулдирак от солди кўк сукутига,
Яшин булутларнинг кўксини тилди,
Ва сўлим далалар, боғлар устига
Гўёки ададсиз юлдуз тўкилди.
 
 
Қовушмаган каби бу олам билан,
Биллур мунчоқ янглиғ толлар барида,
Шу митти юлдузлар кўзда нам билан
Титрар чаманларнинг барқут бағрида.
 

ТОҒДАГИ ЙЎЛ

 
Инсонни кутади энтикиб
Тоғлардаги ёлғиз бир сўқмоқ.
Кўзларини нигорон тикиб,
Инсонга йўл бўлмоқчи бу чоқ.
 
 
Инсон эса ўтар наридан,
Янги довон, қир ошар инсон.
Ўзгалар юрмаган тоғ йўлларидан
Қояларга тирмашар инсон.
 
 
Қалбини тарк этмайин умид,
Кутмоқликдан сўқмоқ толмайди.
Ўйларидан кетмайин умид,
Изларидан шўхлик қолмайди.
 
 
Вужудини яйратган балки
Инсон келар деган далдалармиди?
Девона бўлмаса севинчдан қалқиб,
Сохта умид билан алданармиди?..
 

МЕНИ ИЗЛАБ

 
Оппоқ қор остида мудрайди борлиқ,
Дала йўли билан қайтаман уйга.
Шу дилбар тиниқлик, шу беғуборлик
Юракни ундайди қўшиққа, куйга.
 
 
Кимлардир ўтибди мендан олдинроқ,
Қишлоқ қизчалари, болалари ё?
Ўнгу сўлларга қор сингари оппоқ
Тиниқ хисларини сочишиб гўё.
 
 
Кўксига кулгудан қўнғироқ илиб,
Кумуш жаранг бериб борлиқ устида,
Ёшлигим гўё мен сари интилиб
Боғларни уйғотмиш қиш уйқусидан.
 
 
Кулиб борарканман, шу излар бўйлаб,
Кўзимга ёшариб кўринди олам.
Кўкаламзор анҳор бўйларин ўйлаб,
Ўша соҳилларда кездим хаёлан.
 
 
Чангини кўтариб ўша йўлларнинг
Асов болалигим елни қуволган.
Ўчмас муҳри бўлиб олов йилларнинг
Шу боғ кўчаларда изларим қолган.
 
 
Нега у чоғларни унутмоқ қийин,
Нега шўхлик бу дам юрак ҳамроҳи?
Турли хаёлларга бордиму, кейин
Бунинг боисини англадим охир:
 
 
Менинг шўхлигимни, кулгимни излаб,
Эслаб жўшқинлигим – шалолалигим,
Кумуш сўқмоқ бўйлаб қолдириб излаб
Йўқлаб келган экан ўт болалигим.
 

ЛОЛА

 
Кишиларга элтмоқ учун ёриб ер тагин,
Нурга олиб чиқди ол кулгусини.
Бу тонг ёлғиз ўзи, билар эртага
Чаманнинг кулгуга кўмилгусини.
 
 
Шу умид қизиллик қўшар рангига,
Олов вужудидан қирмиз қўр томар.
Майин тебранади ел оҳангига,
Шу эзгу ўй билан ширин ўртанар.
 

* * *

 
Юлдуз билан юлдуз имлашди кўкда,
Балки сени кўрди ва мени.
Юлдуз юрагига шўхликлар тўкди
Одамларнинг гавжум замини.
 
 
Заминда ошиқдир одамга одам,
Одам умид билан боқар оламга.
Балки шунинг учун юлдуз дамодам
Ўхшагуси келар одамга.
 

ОРЗУ ҲАҚИДА

 
Қуёш, сени кўкнинг орзуси дерлар,
Ёруғ юзлигингнинг шуми боиси:
Сендан зиё олмиш нурга зор ерлар,
Орзудай зарингнинг йўқ ниҳояси.
 
 
Ошиқ инсоннинг ҳам орузлари мўл,
Демакки ҳар жойда қуёш яширин.
Билиб қўй, азизим қуёш, билиб қўй
Орзуманд кўнгилнинг қуёш таширин.
 
 
Қанот боғлаб инсон орзулари гар
Учгудай бўлса-ю, кўкларга осон
Сонсиз қуёшларни улкан бағрига
Сиғдиролмас эди, эҳтимол, осмон.
 

* * *

 
Майли, нуқта бўлай, майлига.
Нуқта санасинлар мени оламда.
Йўқ, берилиб ҳасрат майлига,
Асло дод солмагум аламдан.
 
 
Фақат нуқта бўлай маънога эга.
Кулувчи нуқта бўлай,
Умид ва ишқ достонининг сўнгига
Қўйилувчи нуқта бўлай.
 

МЕНИНГ КЕМАМ

 
Фазо кемасини эмас, нада бир содда
Самолёт бошқарганман.
Кўнгил парвоз тилар ушбу соатда
Юксак-юксакларга ошиқарканман.
 
 
Кема ясайдилар, қайдадир мени
Одамлар бу ҳақда қилмайин огоҳ,
Қачондир шу улкан кемага миниб
Кўкларни этсин деб қароргоҳ.
 
 
Кема ясайдилар қайдадир менга…
 

ТОНГГИ ТОҒ

 
Мағрур чўккаламиш нур кўрпачада,
Гўё юксакларга зар қалаб келган.
Гўё одамларга зўр ўркачида
Олтинрўй қуёшни орқалаб келган.
 

* * *

 
Нур излади одам, олов излади,
Юлдузлар сеҳрига толди хаёли.
Тинмади изламоқ хислати,
Меҳнат, машаққатда гул очди толе.
 
 
Илк бор ерга чирой берди одамзод —
Гўзаллик қадрини эътиборлади.
Илк бор чироқ ёқди ерда одамзод;
Акси қуёш бўлиб кўкда порлади.
 

ЙЎЛДА

 
Йўлдаман, ҳў, ўша юлдуздан сўраб,
Сен сари ошиқар юрак бу айём.
Қўнғир рўмолини бўйнига ўраб,
Мен билан ёнма-ён ўрмалар оқшом.
 
 
Сенинг дийдорингга тўймоқчи бўлиб,
Ой ҳам кўтарилди: бир олтин анор.
Йўқ, йўқ, ой эмас, бу – қоронғи йўлим
Ёритмоқ ўйида сен илган фанор…
 
 
Йўлдаман, ҳў, ўша юлдуздан сўраб
Сен сари ошиқар юрак бу айём.
 

* * *

 
Нурли қиёс изла,
қиёс изла, юрак,
Ҳаёт ишқи билан созингни созла,
Шеърга жило изла,
зиё изла, юрак,
Сўзнинг қимматини зарга қиёсла.
 
 
Тонглар тиниқлигин кўриб ҳисларда,
Умрингни баҳорга қиёс кўр, юрак,
Асло тинма, тинма қиёс изларда
Олмос қарашларда қуёш кўр, юрак.
 
 
Қўшиққа қўш неки нурли қиёс бор,
Фақат фарқла бедардлигу дардликни, юрак,
Қиёс этакўрма зинҳор-базинҳор
Номардликка мардликни юрак.
 

* * *

 
Кузак япроқларга зарҳал югуртиб,
Олтинларга кўмди борлиқ боғини.
Сўнгги яшилликни кўзимга суртиб,
Ўйчан кузатаман гул титроғини.
 
 
Хазон тўкса ҳамки шамоллар изғиб,
Юракда яшариш, гўзаллик кучи.
Куз пинакка кетар қиш бўйи мизғиб,
Зумрад кўклам бўлиб уйғонмоқ учун.
 

БИР ШОДА НУР

 
Ҳали тоғ ортида қуёш қайдадир,
Қоялар яширмиш уни букулиб.
Бироқ бир шода нур тортинмай дадил
Юксак-юксаклардан мўралар кулиб.
 
 
Балки кўҳлик тонгнинг чопари,
Қарашида шўхлик, жилвагар имо.
Гўё тиниқликдан яралган пари,
Қўшиқдан яралган, эҳтимол.
 
 
Теграсида олтин кунгура,
Балки фазо қасрига соқчи.
Зум ўтмай қуёшни ипакка ўраб
Кўк тўрига бошлаб чиқмоқчи.
 
 
Шу – зардан тўқилган самолар байти,
Қуёш китобидан очилган варақ,
Қутлуғ тонг ҳақида ҳикоя айтиб,
Ёруғ кунимиздан келтирди дарак…