Текст книги "ТАНЛАНГАН АСАРЛАР"

ЁМҒИРЛАР

 
Бизнинг еримизни севиб, севалаб,
Ортда қолиб олис кўкдаги овлоқ —
Майсани тортқилаб ва юлқиб-ялаб
Ўйнаб ёғмоқдасан, ёмғир ёғалоқ.
 
 
Севгим қатрасидан жон топиб шеърим,
Орзум ёмғиридан сув ичгандай ўй,
Оби ҳаётингдан сенинг, ёмғирим,
Янги майсаларинг бўй чўзмоқда, бўй.
 
 
Сўлган майсалару қуриган дарахт
Ва гуллар хазонин йўқлар ёмғири.
Букун афсонадир мен учун, бир вақт
Отам айтиб берган ўқлар ёмғири.
 
 
Замин ўша-ўша, табаррук тупроқ,
Фақат унда дўнглар кўпайган бир оз.
Ёмғирим, шу дўнглар узра гул, япроқ,
Гиёҳлар ундиргил сен беэътироз.
 
 
Комил шеър умримга тилак бўлгандай,
Одамзод тилаги – олам камоли.
Олам фароғатсиз тин олур қандай,
Башарга ҳожатдир тинчлик ва толе.
 
 
Шоир шеър айтади, гўзал бадиҳа,
Аллома ақли-ла ҳалдир тилсимлар.
Хушхон, доруломон шу кунларга то
Кимлар омон етди, етмади кимлар.
 
 
Азиз дўстим билан йўл бошида биз
Икковлон турибмиз иримчи бўлиб,
Ўтамиз ҳаммадан олдин иккимиз
Намхуш майсалардан биринчи бўлиб.
 
 
Сўнгра анчагача, балки йил бўйи
Мақтовли гапларга зеб берамиз, зеб:
Биз билан бошланди наврўзнинг тўйи,
Ёмғир ва кўкламни бошлаб бердик, деб.
 
 
Ажиб бошланиш бу – хосиятли, пок,
Ҳамиша пок бўлсин бошланишимиз.
Ёмғирим, ҳар қалай нақл этур идрок:
Кўп жиҳатдан бирдир бизнинг ишимиз.
 
 
Ёмғир, сен ўхшайсан ишқ ила масрур,
Ҳаловатдан кечган ошиқ ҳолига.
Кўкдаги уйингни тарк этиб жасур,
Ўзни фидо этдинг ер жамолига.
 
 
Сендан баҳра олган ер қандай яшноқ,
Боғ қандай чамандир, япроқ гуркирак.
Севги зилолидан сафо эмган чоқ
Шундай тозармасми инсоний юрак.
 
 
Покланур дилларнинг энг чуқур қати,
Замин кўрки ортгай жаннатлар қадар.
Не кечарди Одам ва Ер қисмати
Ишқлар ва ёмғирлар бўлмаса агар.
 

* * *

 
– Кўклам ясантирган боғлар жаннати
Ранглар ёнишида билмайди тўхташ.
Шу ёниш, шу чаман – кўклам хилқати
Севги севинтирган юракка ўхшаш.
 
 
– Гиёҳсиз биёбон нимага таъбир,
Нимага қиёсдир шу кимсасиз дашт?
– Кўкламлардан олис саҳройи Кабир
Севги четлаб ўтган юракка ўхшаш.
 

ШОИР

 
Ел боғларни кезиб келгунча,
Санай шоир тилагин барин.
Тилаклари кўп эмас унча,
Тилакда у жуда камтарин.
 
 
Бир дилбар уй, биргина қалам,
Ва тонгдайин мусаффо варақ.
Жиндай севинч, жиндай ҳасрат ҳам
Илҳом чоғи зарурлиги ҳақ.
 
 
Мовий кўкнинг тиниқ парчаси,
Нақ офтобдай битта ширмой нон.
Бир тутам ел – кўклам шарпаси,
Сайр этгали бир порлоқ бўстон.
 
 
Ер кўзларин тубида ёнган
Ишқдан унга оташ бўлса бас.
Бир парирў мумтоз жононга
Ғазал айтмоқ шоирга ҳавас.
 
 
У базмлар майинобидан
Хуш учгунча ичмоқчи эмас.
Шоир жонбахш ишқ гулобидан
Фақат битта ҳўплаш билан маст.
 
 
Сен таъбини сўрама, сўра
Шоир зотин феълидир аён.
Гоҳ минг достон сўзидан кўра
Жонга оро битта такаллум.
 
 
Санаб берай қай тилагин ман,
Тилаклари кўп эмас, хуллас.
Хуллас, унга бор ранги билан,
Биргина… шу олам бўлса бас.
 

ОЙНАИ ЖАҲОН

Дўстим Анвар Каримовга

 
Номини “зангори кўзгу” атаймиз,
Ва ҳайрат-ла деймиз “ойнаи жаҳон”.
Ҳар кеч ихтиёрсиз кўзни қадаймиз,
Сеҳрли чироғи ёқилгани он.
 
 
Замоннинг танг-таранг нервлари худди
Тасвир узатгувчи симлар ҳарёнда.
Симлар ва сирларнинг йўқдай ҳудуди,
Воқифдир не содир катта жаҳонда.
 
 
Ҳаяжонга тушиб сўйлар бемалол,
Гўё ташрифига маҳталдир уйлар.
Қўмсалган қадрдон дилкаш дўст мисол
Уйга кириб келар одамлар, куйлар.
 
 
Ингичка у симлар ўхшар эрмакка,
Паришон сочлардай ҳарёққа тўзган.
Тасвирни беёлғон қабул этмакка,
Ростлик антеннаси кўкка бўй чўзган.
 

ОТАЛАР ВА БОЛАЛАР

“Ҳар куни кечқурун мен осмонга қараганимда, шу митти, аслида эса шу улкан юлдузларни ўз кўзим билан яқиндан жуда-жуда кўргим келади”.

(7-синф ўқувчисининг иншосидан)

 
“Гагарин-гагарин” ўйнар болалар,
Оталар жилмайиб кетарлар нари,
Болалар оталар ёдига солар
“Чапаев-чапаев” ўйнаганларин.
 
 
Гагарин йигирма етти ёшида
Лол этди, лол этди жумла дунёни.
Бу кун тирик она ҳаёт қошида
Дунёнинг энг суюк дилкаш ўғлони.
 
 
Жасур космонавтлар хонадонида
Кулгувчи шу йигит топмишди қадр.
Гагарин баҳодир дўстлар ёнида
Бугун ҳам йигирма етти ёшдадир.
 
 
Юлдузлар кўк сари чорлаб ёнар шан,
Гўё терилмаган сирли лолалар.
Оталар Гагарин ёшидан чиққан,
Етмаган ҳали у ёшга болалар.
 

ЛЕОНАРДО ДА-ВИНЧИ

 
Она сиймосида бир маъсум санам,
Оқ сийнаси узра гўдагин боши.
Энтикиб пок нафас олишида ҳам
Аёндир парилар, ҳурлар қондоши.
 
 
О, сен бахтлидирсан ва боқийдирсан,
Яшашнинг шавқига, сирига асир —
Илҳом-ла йўғрилган ягона фурсат,
Лаҳзани тополган даҳо мусаввир.
 
 
Табиат яратмиш кўп доно асар.
Ўзининг умрига пойдор этгулак.
Юрак ва муҳаббат, ният ва самар,
Эрксизлик ва Исён, Она ва Гўдак…
 
 
Бўёқми сўнмас бир шуълада ёнган,
Санамнинг фаришта юзига қаранг,
Ўлмас эзгуликка, нурга айланган
Мангулик бағридан ўғирланган ранг.
 

* * *

 
Молин мақтаб сотар шўх дўкончи қиз,
Унинг мақтовига нима ҳам дейин,
– Ноёб мол, армонда қоласиз эсиз,
Харид қилмасангиз, топмайсиз кейин.
 
 
– Дарвоқе, сен айтган ноёб ашёни
Кейин тополмасман, синглим, эҳтимол.
Гар уйим эмасдир мол ошёни,
Мақтовинг-ку менга келмади малол.
 
 
Бироқ ноёб моллар кўпдир жаҳонда,
Моллар не, туйғулар, не-не улуғ зот…
Ҳар бирин биз кейин қидирган онда
Қайта тополмасмиз, топмасмиз, ҳайҳот.
 
 
Она дийдорига тўйиб боқмоқ бахт,
Оқ соч оналарнинг биз боласимиз.
О, айтгил, биз кейин топармиз қай вақт
Шу оппоқ сочларнинг бир толасини.
 
 
Танҳо таянчим деб топиндим сизга,
Сиздан айру яшаш қийин, онажон,
Ягона ўй билан толпиндим сизга,
Сизни тополмасман кейин, онажон.
 
 
Паришон хотирга бир сатр келди,
Шу сатрда кулиб кўринди жаҳон.
У ишқ қасамидек қалбга чекилди,
Йўқотиб қўярдим йўқса ногаҳон.
 
 
Даврага йиғилмиш ошно ўғлонлар,
Бир суҳбат кечади дилкаш ва дилдор.
Худди шу ғанимат дамни, ёронлар,
Топиб бўлармикин кейин қайта бор.
 
 
Олам манглайига сирли тонготар
Зарҳал билан оппоқ бир хат битади.
Ўқидингми-йўқми, сўнг қуёш ботар,
Ҳаётингдан бир сир беиз кетади.
 
 
Қадим ривоят бор: донишманд бир зот
Қатлининг олдидан ёдларди ғазал.
Ибодат ўрнида шеър айтса, наҳот,
Сўрдилар: бу ишда ҳикмат борми сал?
 
 
Ёнда ҳамроҳ эди суюк китоби,
Қўлдан қўймаганди ҳатто сўнгги он,
Шундай бўлган экан доно жавоби:
Ҳозир ёдламасам, ёдлайман қачон?
 
 
Энтикаман, умрим чорраҳасида
Илк бор севгим билан учрашув вақти.
Севги бўстонининг пок ҳавосида
Туб қўйиб, барг ёзар яшаш дарахти.
 
 
Севги – табиатнинг ноёб самари,
У йўлдош, у билан кўп довон ошув,
Бу кун севгим пешвоз чиқмиш мен сари,
Кейинга қолдириб бўлмас учрашув.
 
 
Умрнинг ёшлиги, баҳори дуркун,
Ёшлик боғларида гуллар нопармон.
Эшик қоқса хаста кексалик бир кун
У гуллар атрини қайдан топарман?
 
 
Ёшлик чаманининг атир исини
Шу лаҳза ғазалга кўчирмоқ они.
Кейин, анча кейин гул кулгусини
Ёдга солгувчидир севинч достони.
 
 
Йигирманчи аср жабҳаларида
Чеккада ва лоқайд инсон борми ҳеч,
Зафар ёнсин тарих саҳфаларида,
Зафар букун керак, эрта бўлар кеч.
 
 
Бу кун тирикликнинг кун тартибида
Кураш, эзгу ишлар, ёзилажак байт.
Мангулик қатраси қон таркибида
Туғёнлар кўтариб жавлон урар пайт.
 
 
Биз бахтга, севгига қонмаймиз ажаб,
Дўстларнинг кўзидан меҳр излаймиз.
Йиғган зар кукундан атиргул ясаб,
Тўлқин шиддатидан сеҳр излаймиз.
 
 
Ҳаётда қидирган, топган инсонлар
Байрамга чиққандай хушнуд бўлсинлар.
Синглим, дунёдаги барча дўконлар
Байрам сарупоси билан тўлсинлар.
 

* * *

Ф.Ҳотамовга

 
Соғинчларга ихтиёр бериб,
Қалбнинг сирли қулфи очилар,
Фақат яхши хабар келтириб,
Эшик қоқар шод почтачилар.
 
 
Орзулар кўп ёруғ дунёда,
Биз соғинган ошинолар мўл.
Гоҳи отлиқ, гоҳи пиёда
Почтачилар йўл босарлар, йўл.
 
 
Хуржунларда соғинч хатлари,
Муждаларга хуржунлар тўла.
Ниятлари, ҳаловатлари —
Севинтирмоқ бизни бир йўла.
 
 
Мен танийман бир почтачини,
Қишлоқда йўқ уни билмаган.
Унинг якка-ёлғиз лочини
Бир вақт жангдан қайтиб келмаган.
 
 
Шундай бўлган, шундай бўлган: ул
Хат ташиган чўнг бардош билан.
Хуржун қорахатга тўлган, ул
Эшик қоққан кўзда ёш билан.
 
 
Қалб, покликда қолма йўлингдан,
Сен шундайин ташигил хабар,
Одамлар хат олиб қўлингдан
Қувонсинлар гўдаклар қадар.
 
 
Севганини солиб эсига
Сен маҳбублар қошида ўлтир.
Дунёмизнинг адресига
Истиқболдан муждалар келтир.
 
 
Хуржунида соғинч тўла хат
Почтачилар йўл босарлар, йўл.
Қалбим, сен ҳам жасур, беминнат,
Оддийгина бир почтачи бўл.
 

ЯНГИ ЙИЛ

 
Эшик қоқиб келар сахий Қорбобо,
Ундадир ҳаммага етгулик инъом.
Ўғил-қизларимга совға бир дунё,
Менга – ёзилажак талай шеърга ном
 
 
Қизлар, ўғилларим, бу порлоқ тилак,
Буни фақат яхшиликка йўяман.
Сиз катта бўлгунча байрамлар билан
Мен ҳам у шеърларни ёзиб қўяман.
 

* * *

 
Маъзур тут, афсона қўшилди шеърга
Дерларки, ғаройиб бир қушдир Анқо.
У бирор бора ҳам қўнмаган ерга,
Ахир, у Анқодир, қуш ичра танҳо.
 
 
Анқонинг уруғи нега топилмас,
Энг баланд осмондир ул қушга макон.
Парвозда тухум очар, қўнишни билмас,
Ҳавода учирма қилар полапон.
 
 
Азизим, менда-ку не бир танҳолик
Ва на шоирликнинг йўқдир даъвоси.
Қалбинг шеърим учун осмон эрур тик,
Қалбинг менга ишқинг арши аълоси.
 

* * *

 
Бир меҳригиёдир, офтобдир тенгсиз,
Ёруғ шу жамолинг, жамолинг сенинг.
Кўзга яқин бўлса одатда офтоб,
Шу қадар узундир унинг сояси…
Шу узун соялар, узун соялар
Менинг сен билмаган ҳасратларимдир.
 

* * *

 
Ер кўксини тилиб барг ёзмоқда гул,
Қуёшли боғларнинг кунгирасида.
Не турфа достонлар жо бўлмиш буткул
Бахшиларнинг тинмас дўмбирасида.
 
 
Ёлғиз сен туфайли, она муҳаббат,
Энг сара қўшиқлар қадр топдилар.
Сенинг пок номингни шивирлаб фақат
Севганлар изидан қизлар чопдилар.
 
 
Тоҳир ва Зуҳралар қисмати узра
Ёш тўкиб тунларни ўтказган бедор,
Маъсум жононалар, дард кўрманг сира,
Севги қисматида ёруғ кунлар бор.
 
 
Ҳар лаҳза умидвор янги бир ошиқ
Бахтининг ортидан бўлур равона.
Ҳали қанча-қанча севилмаган ишқ,
Ҳали айтилмаган қанча афсона.
 
 
Қўлга соз олурман шавқларга тўлиб,
Ошиқлар, бир олам ихлосим сизга.
Янги бир афсона бахшиси бўлиб
Киргум бор, сизларнинг қаторингизга.
 

ИМЗОСИЗ ХАТ

 
Ғойибона севдим сени, о малак,
Ширин бир хаёлга чўмиб, иғвосиз.
Душвор бўлмасин, деб жавоб айламак,
Шунчаки хат ёздим сенга имзосиз.
 
 
Билармисан, дилбар, бу оддий хатдан
Умидларим катта эканлигини,
Кўз тутганим толе ушбу ҳаётдан
Шу хатда, шу хатда эканлигини.
 
 
Имзосиз хатимни олганинг замон
Не бахтки, мен сари толпинсанг, санам,
Энтикса-ю, шундай, толпинса чунон
Имзосиз хат олган маъшуқалар ҳам.
 
 
Хоҳ ишда, кўчада, боғ, мажлис аро
Одамлар кўзига сен боққил синчков.
Ҳатто дуч келганда икков ўзаро
Майли сўрамоққа қалб бермасин дов.
 
 
Товонда бўлгандай Антейнинг жони,
Хатга чекилмаган имзо– кўзимда.
Кўзимдан иқрорим сезганинг они
Сезгумдир бир олам севинч ўзимда.
 
 
Дунёда йўллар кўп– ишқ сўқмоқлари,
Баъзан бошлагувчи белгисиз ёққа.
Ягона сўқмоқ бир сену мен сари,
Кел, бирга тушайлик ўша сўқмоққа.
 
 
Васл умиди бизни тарк этган пайтлар
Ишончсиз бўлмайлик ва ҳам бетоқат.
Сатримдан таниб ол: ул ишқий байтлар
Сенга аталгандир, о, сенга фақат.
 
 
Мен ишқда каромат тилайман, рости.
Кўнглим одмиликни хушламас унча.
Сенга танитмасман ўзимни асти,
“Хатингни олдим”, – деб айтмагунингча.
 

* * *

 
Ҳаёт шаршараси солади шовқин,
Бора-бора нурар тириклик тоши.
Бу оламда яшаш фалсафаси чин:
Омонат инсонинг тошданмас боши.
 
 
Торинг узилмаса ҳисобмас, созим,
Бу кун мен чаламан ўта бешафқат.
Мен дилда боримни тўкмоғим лозим,
Сен мендан кулмагил, кулмагил фақат.
 
 
Булбулим, ўрласин куйинг кўкларга,
Ҳали ҳеч ёнмаган юлдузим кўринсин,
Майлига, шаршарам, қўпоргил умримнинг дарахтин —
Сарчашмам, асосим, илдизим кўринсин.
 

БИР УЧРАШУВ АРМОНИ

 
– Айтгил, йўлчи, қайдан келаётирсан,
Шошган манзилинг не, йўлинг қаёққа?
Келгусидан нени тилаётирсан,
Дегил, парвонасан сен қай чироққа?
 
 
– Маконим – сен ўзинг бошланган жойда,
Мен – севги юртидан, шеър ўлкасидан.
Хаёлим сен билан ўшал ҳумойда,
Етгум унга юриб қалб ўлкасидан.
 
 
Танидим, чироғим, шу топда аён,
Хушрўй ул сиймони мен кўрмоқдаман.
Ахир, сен боғимга эдинг-ку боғбон,
Сен эккан мевани мен термоқдаман.
 
 
– Йўқотганинг ранглар қай бўстон аро,
Қайда қолмиш куйлар шўх ва ўйноқи?
– Ахир, сиполикни этур тақозо
Ёшим улуғлиги, соч-соқол оқи.
 
 
– Қайда у ғаровдан созланиб гўзал
Ёшлик токчасида унутилган най?
– У менинг қўлимда ўтли бир ғазал —
Кекса қалбни сархуш айлагувчи май.
 
 
Мен тинмай изладим оромдан холи
Қўшиққа – нақарот, умрга – мезон.
Бу кун поклик рамзи, ёшлик тимсоли
Сени қайта топиб турибман, ўғлон.
 
 
– Теграмдаги хилқат турфаранг эди,
Менда-ку йўқ эди даҳовий қудрат.
Сенинг бугунги шу қиёфанг эди
Бир вақт ёш қалбимга чекилган сурат.
 
 
О, шундай: икки дўст – чол ва навқирон
Кўришгани каби порлоқ бир фурсат,
Йигирма ёшимиз етмишимиз билан
Учрашиб шу тахлит қурсинлар суҳбат.
 

МЎЪЖИЗА

 
Мўъжиза керакдир, мўъжиза керак
Суйишларга муштоқ қиз ҳавасига.
Танҳо халоскордир мўъжиза, бешак,
Кенгликларга муҳтож қуш қафасига.
 
 
Мўъжиза керакдир кўҳна заминнинг
Кўкламга интизор хору хасига.
Токи ер куйласин: “Мўъжизам менинг”,
Нигоҳ ташлаб гулнинг энг сарасига.
 
 
Бир малҳам даркордир мўъжиза қадар
Аскар бевасининг қалб ярасига.
То уруш келтирган ҳасрат ва кадар
Доғ бўлиб чўкмасин дил орасига.
 
 
Мўъжиза даркордир, мўъжиза даркор,
Покиза нафасли шоир сасига.
То унинг нияти айлансин дилдор
Ўроқчининг тонггги ашуласига.
 

БУЛБУЛ

 
Махмурингман бу тонг, куйлаб бер, булбул,
Фақат куйла севган қўшиқларингдан.
Авжи баланд тоза, такрори йўқ ул —
Соф гулларга деган қўшиқларингдан.
 
 
О, баъзида шундай бўлар-ку ахир,
Тонг-саҳардан сирли бошланади кун.
Куйла, мен эргашай, ошиқлик ҳам бир,
Қўшиқ ҳам ягона, гар икки Мажнун.
 
 
Қайдадир, қай бир вақт сен топган оҳанг
Қайтарилса менинг қўшиғим аро,
Маъзур тут, сен – қушсан, мен – зоти одам,
Аниқки, ўртада бўлмас можаро.
 
 
Лозимдир бу лаҳза тан бермоқлик ҳам,
Шеъриятда булбул эмасман асло…
Ўша – сенинг кашфинг қўшиқларни ман,
Ишон: ўзимники демасман асло…
 
 
Махмурингман бу тонг, куйлаб бер, булбул…
 

АЛИШЕРНИНГ ДАСТХАТИ

Устоз Ойбек хотирасига

 
Тарих қидиради: Мир Алишернинг
Ҳақида кўп янги гаплар айтгани.
Фақат жавоби не биргина сирнинг:
Ул зоти шарифнинг дастхати қани?
 
 
Ахир музейларда бор-ку бўш ўрин
Оддий дастхатга ҳам, гапнинг сираси.
Бугун Мирга берар минбарнинг тўрин
Давронларнинг рамзий мушоираси.
 
 
Эсни танибдики, назм олами
Сеҳрли довотни қўлига тутган.
Шоирнинг ичи бўш қамиш қалами
Маъни дўконига айланиб кетган.
 
 
Не куй пинҳон бўлса шу ғаров найда
Шу куйлар тафсири эди ёзувлар.
Номаълумдир нақшин дастхати қайда,
Оқиб ўтса ҳамки, о қанча сувлар?
 
 
Шоир андишасин бор бир тарафи:
“Бу сир кечмишларнинг қатида қолсин,
Маъни бахти – менда, сурат шарафи
Соҳир хаттотларнинг хатида қолсин”.
 
 
Талай шоирларни кўрган бу жаҳон,
Кўпларга рўйи рост демиш: алвидо!
Унинг руҳи покин эслаб қутлуғ он
Дил тубидан чиқар оташин имзо:
 
 
– Ассалом, назмда сиз руҳи ғолиб,
Ҳар айтгани – ҳикмат, ҳар бир байти – сир,
Юз йиллар нарида дастхати қолиб,
Ўзи етиб келган донишманд шоир!
 

ЯНА СЕВИНЧ ҲАҚИДА

 
Чаманда етилган анвойи гуллар
Кимнингдир пок меҳри, тилаги бўлиб
Хонамиз тўрида овозсиз куйлар
Кимнингдир мусаффо юраги бўлиб.
 
 
Олис дўстлар бизга етгунга қадар
Не улуғ ерлардан келарлар ўтиб.
Даф бўлгани каби ҳижрон ва кадар,
Сўнг бахтдан йиғларлар дўст барин тутиб.
 
 
Севинч ҳам шунақа: зинада ҳорғин
Сен кимгадир илҳақ кўз тутганинг он,
Узоқ йўллар босиб, ҳеч билмасдан тин,
Йўқлаб келар бир кун сени ногиҳон.
 
 
Севинч юзини кўр, нечоғлиқ кўркам,
Дўстга кўрсатгандай кўрсатгил иззат.
Севинч даркор, ахир, бошқаларга ҳам,
Сен уни кўпайтир ва йўлга узат.
 

ЎТГАН КУН

 
Шошиб кўча бошига чиқдим,
Аламзада ва паришонҳол.
Дерсиз кимга, кимга йўлиқдим,
Бир ёш бола турар эди лол.
 
 
Ўзга ҳеч ким кўрмай олдинда,
Қаршисига чопиб борибман.
– Кимсан, нега турибсан бунда?
Жон ҳолатда деди: – Орипман.
 
 
Оёғида каттакон калиш,
(Дадасининг калишидиров)
– Хўш, нима гап, оғайничалиш,
Йўқми бошқа каттароқ биров?
 
 
– Йўқ, калака қилманг сиз мени,
Дадамларнинг калишин кийдим.
– Кўрмадингми кечаги кунни,
Шуни сендан сўрамоқчийдим.
 
 
– Буни қаранг, ўзим ҳам ҳайрон
Ўтган кунни излаб юрувдим.
Учрармикин бирор билағон —
Дея шунда пойлаб турувдим.
 
 
Муаллимга не сабаб айтай,
Мен кечаги дарсин қилмовдим.
Кечаги кун индамай-нетмай
Кетиб қолишини билмовдим.
 
 
“Ўтган куннинг макони қаер,
Бўлармикин уни қайтариб?”
Йўловчилар кула-кула дер:
– Сўр эртакда донодан бориб.
 
 
Ажаб, икков худди шу алфоз,
Чиққан каби эдик эртакдан.
Бола ва мен – биз икки шоввоз,
Содда эдик юрак-юракдан.
 
 
– Ташвишимиз бир экан-ку, бир.
Кеча шеърим ёзилмай қолди.
Вақт иши сир экан-ку, сир,
Кун ўрнини ўзга кун олди.
 
 
Бошланмоқда қара, янги кун,
Тараддудли кирмоқда саҳар.
Узоқ эмас оқшомги якун,
Доғда қолмай энди бу сафар,
 
 
Бугунги иш, бугуннинг дарсин,
Бугунги шеър ўйин сурайлик.
Тузатгали интизом дарзин,
Бир ҳаракат қилиб кўрайлик.
 
 
Йўқолган кун бир кун топилар,
Сен ҳам бола, бор, уйингга кир.
Бир гап бўлар, ҳа, бир гап бўлар,
Дафтарингда бўш варақ қолдир…
 
 
Шу-шу қайта кўча бошида
Йўлиқмади югурган бола.
Тондимикин, билгим бор жуда,
Ўтган кунни қидирган бола.
 
 
Кўп кунларни олиб кетди Вақт,
Қанча бетни тўлдирди қалам.
Ўша шеърга аталган варақ
Дафтаримда бўшдир ҳали ҳам.
 

* * *

 
Гуллар панасидан жой олиб сергак,
Саҳар қўшиғини бошланг, булбуллар.
Мангулик бағридан юлиб бир эртак,
Майли, кўзларимни ёшланг, булбуллар.
 
 
Сиз бу кез булбулни тингланг, одамлар,
Ул ахир Мангулик юборган элчи.
Ларзага келтирманг ерни, қадамлар,
Сен ҳам бир дам тўхта, ҳориган йўлчи.
 
 
Қоғоз ва қаламим қолсин бир четда,
Булбуллар, мени ҳам туғёнга солинг.
Кўксим қафасидан питирлаб учган
Қўшиққа чоғланган қалбимни олинг.
 
 
Гул билан булбулни севганлар алҳол,
Гулларнинг пойида мени кўрсинлар.
Шунда ҳайрон этиб ажабтовур ҳол?
– Айт, шоир, бу не ҳол? – дея сўрсинлар.
 
 
Токи ул одамлар сўроғи малол —
Келмасдан, сўзларни олмасдан оғир,
Мен жавоб қилайин ҳаяжонда лол:
– Қалбни булбулларга берганман, ахир!
 

ОМОНЁР

Турғун Алиматовга

 
Торга тор тегиб кетар, созчининг қўли сабаб,
Бу айни шунинг ўзи: дил дилга ялинади.
Куйга сел бўлиб дунё сукут этса не ажаб:
 “Омонёр” чалинади.
Чолғу қўлга олинур, ҳайрат булбули аста
Танбурнинг торларига беҳол келиб қўнади.
Бу чоғ саргашта кўнгил севги исканжасида —
 “Омонёр” чалинади.
Дилдан дилга масофа бунча бўлмаса узоқ,
Бари бир йўллар аро сўқмоқлар солинади.
 
 
Дунёда масофа не – англасин деб яхшироқ,
 “Омонёр” чалинади.
Ширин лаҳзалар шошар умр боғида шошқин,
Гоҳ тотидан бебаҳра армонда қолинади.
Бу лаҳза завқ дарёси асовдир, тошқин-тошқин —
  “Омонёр” чалинади.
 “Омонёр” яхши сўздир, пок ният ифодаси,
Яхши ният зарбидан риё тоши синади.
Ҳушёрлик онларида хуш хаёллар бодаси —
 “Омонёр” чалинади.
Бу мангу жараёндир: олов ичра унар гул,
Устанинг қўлида гоҳ сирли чолғу тинади,
Тилига олов тегиб гунг бўлиб қолган булбул
 “Омонёр” чалинади.
 

БУ ЧАМАНЛАР

 
Замин гул исидан кайфли онларда
Кезмоқ ўзи бахтдир бу чаманларда.
Бу кез ҳар жон ошиқ, барча гулпараст,
Тоза орзуларга баланд осмон паст.
 
 
Ахир, бу чаманлар оғуши аро
Риё йўқ, бизлардан нари можаро.
Бу шундай боғларки, бу шундай гуллар,
Бунга элтар фақат дунёвий йўллар.
 
 
Бу шундай чаманлар – рангларни тўплаб,
Гулларнинг покиза шаробин ҳўплаб,
Гул қучиб пинакка кетган капалак,
Бунда булбул бўлиб уйғонур бешак.
 

СЕВИНЧ ОҲАНГИДА

 
Севинчга сабаб кўп бу лаҳза,
Атрофда равшанлик, хуш чирой.
Бош узра бу чоғлар, бош узра
Соясин солгандай ул Хумой.
 
 
Тераклар шивири бир ғазал,
Қўшиқлар сойларнинг оқиши.
Ёруғ дард етаклаб келар сал
Қай кўзнинг билдирмай боқиши.
 
 
Бу кезлар унутиб аламин,
Баланд бир юлдузни танлайсан.
Чарх урган шу одми оламни
Эртакка ўхшашин англайсан.
 
 
Севинчга сабаб кўп бу онлар,
Нафаслар осуда ҳамда тинч.
Замонлар, замонлар, замонлар
Интилиб етишган бир севинч.
 
 
Мунис дўст йўл босар мен сари,
Дарвозам очиқдир дўст учун.
Дилимда илтижо сингари
Бир қўшиқ ёришар мисли кун.
 
 
Севинчга сабаб кўп, сабаб кўп,
Севинчга, соғинчга маъмурлик.
Тобора, о, ҳушёр этар хўб
Йўқ эса нега бу махмурлик?!
 
 
Биламан, керакдир ҳасрат ҳам
Севинчни куйлашга мукаммал.
Ҳасратни қўяйлик ушбу дам,
Ул ҳақда шеър айтгум… бошқа гал.
 

* * *

 
Кўклам диёрида чечаклар тўйи,
Бизники, бизники шу ажиб баҳор.
Ахир, бу гулларга умримиз бўйи
Бўлмаган эдикми бизлар интизор.
 
 
Сирли гўзалликка кўзлар оина,
Қалб амри-ла қўллар тиламоқда соз.
Сен ҳам қалам шаҳзодасин пойина
Тўшагил, покиза оқ сийна қоғоз.
 
 
Будир ҳали ҳеч ким кўрмаган баҳор,
Ҳали чизилмаган даҳо бир сурат.
Севайлик, севайлик то танда жон бор,
Куйлайлик, куйлайлик имкони қудрат.
 

КИТОБХОН БИЛАН СУҲБАТ

 
Биламан, сен закий шеърхон наслидан,
Учрашганмиз ё йўқ, ким билади, ким…
Мен сени тилайман, сен-чи аслида
Менинг китобхоним эмассан, балким.
 
 
Девонаваш дилнинг муроди шу-да:
Бекадар, бекойиш, бағам, беғурбат,
Сен билан армонли ҳаёт ҳақида,
Ғойибона қургим келмоқда суҳбат.
 
 
Биламан, қалб юксак ҳисга мойил он
Шеърий рисолани қўлга олурсан.
Қўлга не – ғазални қўмсар дея жон,
Олис сафар чоғи йўлга олурсан.
 
 
Баъзан сендан йироқ кетганда омад,
Мен дилдаги шеърни битолмасман гоҳ.
Гоҳо сени сархуш этганда омад,
Менинг ижодхонам бўлур зафаргоҳ.
 
 
Сен шоир излайсан комил ва суюк,
Қалб ва шуурингни қолдиргувчи лол.
“Ўша шоир” бўлмак ҳавасдир буюк
Ҳар битта шоирга бирдай, эҳтимол.
 
 
Фикрнинг ҳалоли, омади гап-да:
Аҳли шуародан қарзинг йўқ сенинг.
Шеърнинг хизматида кичикми-катта
Шоир ҳукмдормас, арзинг йўқ сенинг.
 
 
Гоҳ шеър майдонида излатар сарсон
Бир сўз ўйинию, мезони, ҳижо.
Сен учун, азизим, ғойиб қадрдон,
Она шеъриятга қилгум илтижо.
 
 
Содиқ шоирингни сийлагил, илҳом,
Қолдирмагил уни бугун ғафлатда.
Дўсти ҳузурига порлоқ шеър билан
Пешвоз чиқсин, пешвоз чиқсин, албатта.
 
 
Шеъриятнинг арши аълоси қайда,
Бошлагил ул тараф, илҳомий туғён,
Бугун бир байроқдир вафо томида
Ишқ насими бўйлаб қанот қоққан жон.
 
 
Маънолари теран, мусиқаси ҳур
Шеърни мен ўзимдан тополмаган дам,
Гавжум мажлисларда, тутгайсан маъзур,
Ёд ўқисам Омон, Абдуллолардан.
 
 
Ўзга ёд олгулик шеърни яратмоқ
Умр армонидир, қалб ичра тугун.
Эътиқод уй қурган дил тубига боқ:
Арзийди яшасанг ўша шеър учун.
 
 
Бахтдир, энг аввало шеърга дахлдор
Ва сўнг боқийликка доир бўлмоқлик.
Дилда ўзинг билган битта армон бор:
Сен истаган “ўша шоир” бўлмоқлик.
 
 
Бу китоб – бағримнинг олов парчаси,
Қўлингга олмишсан илтифот ила,
Қўйгилу сен ўзга тилак барчасин,
Менга “ўша шоир” қисматин тила!