Текст книги "ТАНЛАНГАН АСАРЛАР"

 
Жасорат нимадан бошланур асли,
Мен ҳаётга қандай мардликка шайман.
Қандай мактаб ўтган Гастелло насли,
Гўдак чоғларимдан шуни ўйлайман.
 
 
Ўққа қалқон бўлган ёш Матросов
Умри афсонадир бу кун, афсона.
Бу кун менинг наслим шонга муносиб,
Истиқболи сари борар мардона…
 
 
Қаллоб бир қилмишга ким қадам қўяр —
Қийнайдир аввали гумонли хаёл.
У буни шунчаки гумонга йўяр,
Қўрқоқлик бошланур шундан, эҳтимол.
 
 
Бедардлик дардидан қолган асорат —
Бир лоқайд сатр бор, бироқ чиройлик,
Шоирга қўлингни бергил, жасорат.
Шу лоқайд сатрни кел, ўчирайлик.
 

* * *

 
Не тилайсан, сўйла, жаҳонгашта қалб,
Қайга учгунг хаёл арғумоғида?
Гуллар изладингми сайлаб-саралаб
Бехазон, безавол кўнгил боғида.
 
 
Майлига, йўллар бос билмай ҳорғинлик,
Дунёлар ораси сенга бир қадам.
Сен зарралаб топган шеърий ёрқинлик
Толе хизматида бўлсин дамба-дам.
 
 
Авжи гўзалликни куйламоқ даминг,
Бағрингда нашъа ва завқ бениҳоя.
Ғариб гўшаларга етсин қадаминг,
Эрталардан айтгил ёруғ ҳикоя.
 
 
Ҳажрингдан қай ошиқ кўзда қалқди нам
Ҳижрон изтироби бўлсин-да унут,
Абжир чавандозим, менинг қалбгинам,
Вақт тулпорининг жиловидан тут.
 
 
Сени олис йўллар, йўллар чорлайди,
Шеър сўқмоғи бўйлаб сўнгсиз чақирим.
Бир дам бағримга қайт, ўйлар чорлайди,
Бу чоқ сени ўзим, ўзим чақирдим.
 
 
Кўриб-ку, ҳис қилиб турибман ўзим
Сен ўтган сўқмоғу масофалар мўл…
Нега оғир бўлар, айт, нега узун
Бағрингдан то оппоқ қоғозгача йўл?
 

 
Йигирма тўрт сулув зулфини тараб,
Сарҳисоб сўрайди мендан кеч-кундуз.
Бири салом билан келса эрталаб,
Бошқаси пешинда кўргизади юз.
 
 
Шеър хаёли мени банд этган дами
Йўқлаб келар яна битта париваш.
Тунда остонамга етиб қадами,
Бошқа бири ёниб сўйлайди яккаш.
 
 
Умрлар кечади соатма-соат,
Шиддаткор асримда дамлар югурдик.
Жўралар омонми, борми саломат,
Ўзга кулфатига бўлдимми шерик…
 
 
Ножўя айтилган битта сўзимдан,
Чил-чил синмадим дўст кўнгли ногоҳ:
Совуқлик ёғдими баъзан кўзимдан —
Баридан одамлар огоҳдир, огоҳ…
 
 
Қизлар сиймосида кўринган менга
Йигирма тўрт сулув – кеча-кундузим.
Сарҳисоб бераман соатларимга,
Вақт қаршисида якка мен ўзим.
 
 
Вақт ғазнасида онларнинг зари
Ганжлар уммонининг қатра мисқоли.
Ҳар кичик ишимга тушиб назари
Вақт мендан ҳол сўрар дўстим мисоли.
 
 
Шундай улғаямиз бизлар кунма-кун
Умр дарёсида оқади сувлар.
Кечган ҳар соатнинг лаҳзаси учун
Ҳисоб сўрар ҳали қанча сулувлар…
 
 
Шу ярим кеча ҳам ишқий қасида,
Ғазалим байтига мавзу бўлган он,
Доно бир фаришта қиёфасида
Эшик қоқаётган вақтдир, бегумон.
 

* * *

 
Чиройсиз борлиқлар маъниси надир,
Чиройини кутар саҳролар сувсиз.
Кўнгил сайри – орзу диёригадир,
Ҳоли не кечарди унинг орзусиз.
 
 
Субҳи содиқ они гуллар энтикиб,
Офтобни кутадир нур илинжида.
Бир кун уйғонгали, камолни кутиб
Кўкламлар ухлайдир куртак ичида.
 
 
Ишқий куй туғилар, севгувчи мутриб
Соҳибидир унинг ёлғиз – ягона.
Шу оҳанг эмасми бир умр тирик
Чолғунинг бағрида ухлаган ёна.
 
 
Фазо кутар жасур фазогирини,
Қўрқмас ғаввосини – дурри-дурдона.
Ечмоқ истамайин азал сирини,
Бахтимга ошиқдим шўх, ошиқона.
 
 
Порлоқликлар – сўзда, сўзда ҳарорат,
Достон тилар сўзнинг энг яхшисини.
Ботирини кутар қанча жасорат
Ва қанча афсона – ўз бахшисини.
 

 
Оламга чиқамиз ҳатлаб остона,
Уйларимиз ўйчан кузатиб қолар.
Яна шу муборак гўшаи хона
Мунис онадайин бағрига олар.
 
 
Уйлар бор бир умр ҳувиллаб ётар,
Остонаси меҳмон пойини билмас.
Баҳорми, ёзми, қиш, тунми, тонгоатр —
Гўшалар бор бир дам меҳмон узилмас.
 
 
Биргина остона энг қутлуғ баён
Эгасининг феъли – табиатидан.
Мезбон саховати аёндир-аён
Дарвозага битук ташриф хатидан.
 
 
Уйлар дер: Бағримда Инсон яйрасин,
Фақат яхшиларни кутар улар ҳам.
Шу катта жаҳоннинг бир ҳужайраси —
Бахтдан – бунёд, ғамдан – барбод уйлар ҳам.
 
 
Сўйла қалбим, сўйла, қани ул меҳмон,
Севгинг фариштаси кўрсатдими бўй?
Қалбим, сенмасмисан, айт тутмай пинҳон,
Азиз қўноғини кутаётган уй?
 

* * *

 
Кўклам китобини варақлайди ел,
Маст бўлгиси келиб жонбахш атирга.
Мунисгинам, сокин соҳилларга кел,
Борлиқ ҳикматини ўқийлик бирга.
 
 
Йилимиз тўрт фасл ичра айланар.
Йиллар – шу давранинг сўнгсиз такрори.
Даврийдир ёз ҳусни, куз боғида зар,
Кўклам чечаклари, қишларнинг қори.
 
 
Зумрад тепаларнинг дўпписи зардўз,
Бу гал ҳам ўзгача, ўзгача баҳор.
Ерни гулга қанча кўммасин наврўз,
Ернинг кўмиб бўлмас яралари бор.
 
 
Оламни куйлаймиз шан қўшиқларда,
Олам ўзгачароқ биз куйлагандан.
Оламни ўйлаймиз, у – бизнинг дардда,
Олам мураккаброқ биз ўйлагандан.
 
 
Булбул саси келар бахт боғларидан,
Бедоғ осмонимда адашган булут —
Булутми ё жаҳон жанггоҳларидан
Осмону заминга кўтарилган дуд?
 
 
Бу чоғ мен созламоқ бўлаётган тор
Замон мутрибларин созига пайваст.
Бу чоғ мен соғиниб кутганим баҳор
Қайғу бодасидан кимни этар маст.
 
 
Ҳаёт асосида ажаб фалсафа:
Рўбарўдир ёшлик ва оқ соч башар,
Шу гул эртасида биринчи дафъа
Йигирма ёшлилар висолга шошар.
 
 
Боқий бўлсин севги – энг ноёб туйғу,
Яшаш замирида севгидир фақат —
Толе дийдорига ошиққан гулрў,
Насиб бўлсин сенга бахтли муҳаббат.
 
 
Замон мутрибининг сози олтиндан,
Умрбоқий куйлар излайди ёниб.
Ҳали қанча-қанча кўклам олдинда
Оламни кутадир гулга чулғониб…
 
 
Кўклам китобини варақлайди ел,
Маст бўлгиси келиб жонбахш атирга.
Мунисгинам, сокин соҳилларга кел,
Борлиқ ҳикматини ўқийлик бирга.
 

 
Юлдузли кечанинг жим оғушида
Туғилар шоирнинг назм лавҳаси.
Ишққа майл уйғотар маҳзун кишида
Буюк коинотнинг сирли лаҳзаси.
 
 
Шу ёруғ лаҳзанинг тирик қўшиғи
Мазмунлар яратар боқий, умрзоқ.
Қин тубида мудрар ханжарнинг тиғи,
Шоирнинг дастида қаламдир уйғоқ.
 

* * *

 
Тантана авжида, одам тумонат,
О, суюкли чирой ва таниш чеҳра,
Қидираман сени, елкамда қанот,
Қидираман таниш, нотаниш ичра.
 
 
Ишим кўп заҳматли, машаққатли иш,
Мен ҳам тинмас ғаввосларнинг бириман.
О, Сен биргина сўз: ноёб, нотаниш,
Таниш сўзлар ичра сени қидираман.
 

* * *

 
Бемавруд ўкиниш, бемаҳал асаб
Эрта пасайтирар ҳаёт забтини.
Кўпдан қарамабман кўзгуга, ажаб,
Сочимга бевақт оқ оралаптими…
 
 
Бевақт толаларга афсусим йўқдир,
Оқ-қорани кўрмоқ – яшаш қонуни.
Қонимда муҳаббат жавлони шўхдир,
Бевақт деб бўлурми ишқ жавлонини.
 
 
Умид алдамади мурғак сезгимни,
Маҳбубим йўлига мен кўз тутганман.
Ўшал афсонавор “бевақт” севгимни
Мен, ахир, бир умр ёниб кутганман.
 
 
О, шеърий калима, кўргузиб рухсор,
Дилни энтиктирдинг кутилмаганда.
Бахтимни мен қандай этардим изҳор
Тилимнинг учига сен келмаганда.
 
 
Фақат сен…
Ўзим билмай туриб, ҳа, билмай туриб,
Бағримда авайлаб юрганим ғазал,
Тафаккур боғида етилмай туриб
Фақат сен дунёга келма бемаҳал.
 

* * *

 
Иккимизга учрашув – армон,
Уни тилаб йўллар ошамиз.
Шафтолилар гули напармон —
Ажиб бир тонг биз учрашамиз.
 
 
Ошиққанга айланур даврон,
Ихтиёрсиз биз ҳам шошамиз.
Шафтолилар гули напармон —
Ажиб бир тонг хайрлашамиз.
 

* * *

 
Кутаман мен севинч фариштасини,
Ташриф буюради ғам қуши ногоҳ.
Гулларни сийпалаб тонглар насими
Кимнингдир додини олиб келар гоҳ.
 
 
Орзу чаманининг о кўрки – севинч,
Кутмаганми эдим мен сени ёлғиз.
Сен билгил: қалбимда ягона ўтинч,
Ҳасрат қаршисида тиз чўкмагил, тиз.
 
 
Ғамгин кўринади чеҳранг, ўткинчи,
Бошингда айланар не фикру хаёл?
Бу чоғ тошаётир қалбим севинчи,
Ҳасратингни бериб, шодлигимни ол.
 

* * *

 
Қўшним муюшдаги пивохонада
Ичиб ўтказмоқда ҳордиқ кечини.
Пиво ҳўпламоқда, шу баҳонада
Ичмоқда ўғлининг пок севинчини:
 
 
Бағритош отанинг ишга кетар чоқ
“Эриб кетганини” кўрувдим ногоҳ.
Ўғлининг бошини силаб, ўйинчоқ —
Ваъда этганини кўрувдим ногоҳ.
 

* * *

 
Кимгадир илҳақман эшик олдида,
Кимнинг пойқадамин кутар остонам.
Рўбарўмда бир зум ўйлаб қолди-да,
Кирмоққа ижозат сўради санам.
 
 
Ногоҳ мўралаган шодлик – кутганим,
Севги мулкиданми келтирдинг хабар?
Дилни ёруғ қилган фариштам маним,
Кўзларга суртгулик пойинг мўътабар.
 
 
Йўқотганларнинг ҳам бағрига қайтгил,
Умрига кир сендан умид узганнинг.
Остонамда турган шодлик, сен айтгил,
Насибаси эмасмисан ўзганинг?
 

* * *

 
Қанот етмас олис парвозларга шай
Хаёл кабутари тағин чарх урар.
Эрка қуш ортидан нетай эргашмай,
Сафар сўқмоқлари яна чақирар.
 
 
Не турфа чечаклар йўллар, боғларда,
Турфа гўзалликка ғазал айтамиз.
Ватанни соғиниб олис ёқларда,
Азиз остонага тағин қайтамиз.
 
 
Ахир, йироқларда сенсиз осонми,
Йўлим бошидаги қадрдон гужум?
Кезиб чиқарканмиз замин – осмонни
Остонани яхши англамоқ учун.
 

 
Сурмаранг кечанинг шўх бекалари,
Сершивир юлдузлар, бирпас жиминглар:
Дунё ғувуридан, ғамлардан нари
Эртак сўйлар бобо, набира тинглар.
 
 
Юз йил зиё тўкди бошидан қуёш,
Эртак сўйламади қанчадан-қанча.
Ушбу лаҳзада ҳам табаррук шу ёш
Гўдагини суяр эртак айтганча.
 
 
Юксак юлдузларнинг сирли тусида
Даҳо бир гўзаллик урмакда жавлон.
Ёруғ мангуликнинг рўбарўсида
Бирдай гўдак эди бу пайт иковлон.
 
 
Митти сайёралар – шу шамъи ҳаёт
Замин теппасига ким ёққан чироқ.
Шуълалар тилида ўлмас бир “Баёт”,
Қўшиқ истаб бўлмас бундан яхшироқ.
 
 
Мангуликнинг шамъи – шу юлдузларга
Кимнинг кўзи бўлиб боқиб турибмиз.
Ворисмиз шу удум мерос бизларга,
Кимнингдир чироғин ёқиб турибмиз…
 

* * *

 
Серғулув дунёнинг сурони аро
Бир қўшиқ келадир илғашга мушкул.
Бу – булбул, ҳасратдан кўкраги яро,
Ўзини борлиққа билдирган булбул.
 
 
– Ошиқларга қўшиқ куйлаганман хўб,
Уларга бир умр мен ўзим ҳамроз,
Букун яро дилда армонларим кўп,
Ер боғида булбул қолмадими оз?
 
 
Наҳот, қўшиқ қадри, ишқ қадри шунча,
Сизга бахшида-ку, бор ишқим, шавқим.
Равоми, чаманлар куйга тўлгунча
Мен севган жаннатни тўлдирса шовқин?
 
 
– Суюк булбулгинам, боғларда учиб,
Шан қўшиқлар айтгил шўх, бехавотир.
Сен учун, аслида, жаннатинг учун
Оламда омонсиз жанг бораётир.
 

* * *

 
Ўзинг бўлмаганда, муштдай юрагим,
Осмонни, жаҳонни қандай суярдим.
Ўзинг бўлмаганда муштдай юрагим,
Бир жаҳон севгимни қайга қўярдим.
 

БИР СУҲБАТ ХУМОРИ китобидан 1976 йил

ВАТАН

 
Ватансан, бағрингда боболар хоки —
Кўзларга суртгулик азиздир шунча.
Қонда жавлон урар тирикман токи,
Она-Ватан деган буюк тушунча.
 
 
Онасан, қалбимни меҳрингга тўлдир,
Содиқ фарзандингга шудир иноят.
О, муносиб куйчинг бўлмоқ мушкулдир,
Сени куйламаслик эса, жиноят.
 

ТАШНАЛИК

 
Қара, ташна қалбим, борлиқда гуллаш,
Гўё очилган гул сира сўлмайди.
Ташна кўзлар билан термулиб, хуллас,
Гуллар ёнғинига тўйиб бўлмайди.
 
 
Қара, ташна қалбим, чалғинмай асти,
Напармон гулларнинг юзига қара.
Келинчак кўкламнинг зебо бўй-басти,
Бу – бир қайтарилмас даҳо манзара.
 
 
О қалбим, гуллаш-ку такрорланади,
Фақат такрори йўқ гўзаллик ила.
Умрлар ташналик билан ёнади,
Сен шу умрларга омонлик тила.
 

ҲАЁТ

 
Терак шовиллайди ел билан пайваст,
Ажиб бир сир терак шовиллашида.
Шу сир бор, азизим, биз олган нафас
Ва биз севган офтоб ловиллашида.
 
 
Деразам ортидан дунё бошланур,
Мен энтикиб шошган давралар – унда.
Унга қалбим, унга шеър бағишланур,
Кўнгил ғалаёни ва тинчи шунда.
 
 
Сирлар қатламидан уйлар кўп қават,
Азим уйлар томи осмонга яқин.
Уйлар баландидан чўчиманг фақат,
Нақ бошингиз узра чақилса чақин.
 
 
Пойимиз пойлаган чаманлар суюк,
Унда турфа ранглар, гуллар турфадир.
Ҳаёт отлиғ бу боғ буюкдир, буюк,
Ҳаёт – борлиқ тутган ноёб туҳфадир.
 
 
Мен кўрмаган тўйлар ҳаваси – қонда,
Мен теражак гуллар ғунча боғлайди.
Туйғулар жаҳони шу муштдай жонда
Дунёларга қучоқ очмоқ чоғлайди.
 
 
Ўқилмаган шеърдир оқувчи ҳаёт,
Ширин бир энтикиш сирли шу шеърдан.
Дунёга очаман деразамни шод,
Дунё бошланади худди шу ердан.
 

ОЛЧА ГУЛИ

 
Олча қийғос гуллаб май эртасида,
Гул билан тўшалди маҳбублар изи.
Не ўйларга толдинг гул теграсида,
Ростин дегил, эй сен қўшнининг қизи?
 
 
Мен ишқий шеъримга мавзу қидириб,
Сенга кўзим тушди: мўралаб девор —
Сен гўё ғойибдан орзу қидириб,
Оппоқ шу оламга боқдинг умидвор.
 
 
Одам гулга ташна, зор табиатан,
Одам табиатан муҳаббат қули.
Эслатди, эслатди менга дафъатан
Буюк ташналикни шу олча гули.
 
 
Илк бор севиш бахти – шеър мазмунида,
Мени пок туйғулар мафтун этдилар.
Ўртоқларинг – қизлар гул мавсумида
Сени сайилларга бошлаб кетдилар.
 
 
Нуқсон йўқ қизларнинг бўйи-бастида,
Севги саодатин тилайди қизлар.
Гулнинг маст қилувчи бўйи остида
Орзу қўшиғини куйлайди қизлар.
 
 
Синглим, унутмагил, аччиқ-ширин ва
Хоҳ ёш, хоҳ кексайган кезингда бўлсин,
Ишқнинг бошланиши, менинг шеърим ва
Ўша олча гули эсингда бўлсин.
 

БОЛАЛИК

 
Гўё болаликнинг пок эртагида
Юракларга ғулув солгани атай,
Беҳи мўралаган девор тагида
Шўх излар қолдириб чопар болакай…
 
 
Умримиз йўллари гоҳ тор, гоҳи кенг,
Гоҳ ўйга толамиз биз йўл-йўлакай.
Қайга шошмоқдасан, боғ кўчаларнинг,
Чангини тўзитиб чопган болакай…
 
 
Ўз йўлидан шошар каттакон жаҳон:
Тўй-томоша, баҳслар, мушоиралар.
Қисқа ҳордиқ чоғи гуррос, ногаҳон
Эшик қоқиб келар улфат жўралар.
 
 
Келинг, жўраларим, жиддий оламнинг
Умид йўлларидан биз ҳам борайлик.
Менинг ҳамқишлоғим беғам боланинг
Тиниқ кўзи билан йўлга қарайлик.
 
 
Юракдан орзулар олами сари
Олов чизиқлардек сўқмоқ ташланган.
Оламнинг жамики катта йўллари
Шу олов сўқмоқлар билан бошланган.
 
 
Икки йўл шеър айтиб йўллар олдидан
Биз юртлар кезамиз олис ва яқин.
Бевақт ҳорғинликни биз олмаймиз тан,
Йўл гарди деб бевақт сочларнинг оқин.
 
 
Боғ кўчани қўмсаб гупурса-да қон,
Нега ахир, миниб соғинч отига,
Учмоқ-чун болалик мамлакатига
О, бизлар доим ҳам топмаймиз имкон?!
 

ҚЎШИҚНИНГ ТУҒИЛИШИ

 
Инсон инонади: порлоқ нафасда
Қўлига бахт қуши келиб қўнади.
Орзу измин тутиб, ёниб ҳавасда,
Яхши ният билан ёғоч йўнади.
 
 
Кечмайди муқаддас бу эҳтиёждан,
Ёғоч йўна-йўна толмайди инсон.
Чарчаш билмас, токи дағал ёғочдан
Соз яратиб ато этмагунча жон.
 
 
Гўё шу заҳматда – яхшилик сири,
Тинмагур одамзод ёғоч йўнар жим.
Гўё соз биландир – бахшилик сири,
Сознинг қоқ қалбидан сим тортади, сим.
 
 
Сўнг чертиб кўради куйлаб бенуқсон,
Забт этгач сеҳрли садолар мулкин,
Қўлини кўксига қўйиб гоҳ инсон
Ўз қалбини шундай тинглаши мумкин.
 
 
Шунда ҳайратларга солиб ҳар жонни,
Соқов симлар қўшиқ айта бошлайди.
Ҳорғин инсон эса шу жараённи
Қайтадан бошлайди, қайта бошлайди.
 

БУЛБУЛ

 
Сафоли боғимда дил ўртар чаҳ-чаҳ,
Булбулим, сен билан эртам уйғонди.
Бунча куйламасанг дардсиз, хушчақчақ,
Армонсиз руҳимда бир армон ёнди:
 
 
Ўлмас тароналар тўқиса инсон,
Оламни тўлдирса булбул чамани…
Бунча титрамасанг, увоққина жон,
Бунча титратмасанг, булбулим, мани.
 
 
Менинг чаманимга чаманлар туташ,
Булбул қўшиғидан янграмишдир шан.
Билсанг, митти қушим, булбули дилкаш,
Менинг Ватанимдир энг катта чаман.
 
 
Булбуллар сайрайди тўплардан нари,
Гуллар пайҳон бўлиб сўлгани маҳал.
Дунё чаманининг шўх булбуллари,
Ахир, ҳамма боғлар сизларга маҳтал.
 
 
Фақат беғам қўшиқ бўлмас дунёда,
Кўнгил замирида бор кетмас доғлар.
Қайдадир инграйди, инграр афтода —
Жанггоҳга айланган булбулсиз боғлар.
 
 
Қайдадир этиклар топтар майсани,
Ҳаловатсиз қанча-қанча ошиён.
Кўкка тик кўтарди инсон найзани,
Ҳимоя остида: булбул, севги, нон…
 
 
Булбулим, қўшиғинг тинглаяпман жим,
Унда гулшанларнинг сафолари бор.
Сенинг қўшиғингдан сархушман ўзим,
Фақат… айтмоқ бўлган қўшиғим ҳушёр.
 

ЧИНОРИМ

 
Япроқларнинг зумрад беланчагида
Аллақандай дилбар сокинлик ухлар.
Бир чашма уйғоқдир чинор тагида,
Умрларни санаб оқади сувлар.
 
 
Куни кечамасми эди – бобом эртаги
Қулоғим остида, ҳа, ҳали-ҳануз:
“Сенинг шодликларинг ҳар бир баргдаги
Кулган шуъла”, – дерди у ҳазиломуз.
 
 
Чинор баргларини санамадим ҳеч,
Яхши кунларини борми санаган?
Чинор хаёлимда эрта, кундуз—кеч,
Донишманд қария – бахт орқалаган.
 
 
Барглар янгиланур авлодлар мисол,
Жасур авлодларга наслим бадавлат.
Чинор, офтоб, чашма қаршисида лол,
Хаёлга толади ҳар янги авлод.
 
 
Яшаш ҳикматининг ниҳоясига
Етмоқ тилайди-ю, мафтун кезади.
Қулоқ тутиб чинор ҳикоясига,
Ҳаёт чашмасига лаб тегизади.
 

ДУТОР

Маҳмуд Юнусовга

 
Ошиқлик қиссаси дутор торида,
Қалб риштаси эрур дуторнинг сими.
Созанда шу қўша тор қаторига
Чалар қўшиб сирли учинчисини.
 
 
Достонвор бу оҳанг севгига олқиш,
Ишққа бегоналар ундан нарида.
Мен сени тинглайман, севилмаган ишқ,
Дуторнинг шу маҳзун нолаларида.
 
 
Куйни тинглаётиб тин олмаганман,
Бундай дилбар куйни билмаган олам.
Ўзга бундай наво тингламаганман
Ва ўзим бунчалик севмаганман ҳам.
 

САНОБАР

(Асакалик чўпон қизи Санобар Раҳмоновани тинглаганда)

 
Санобар, Санобар, бахтли сингилжон,
Ғазалхон ўлканинг жажжи хушхони.
Сени тингладим-у, эсланди шу он
Гўзал Фарғонанинг оташ Нурхони.
 
 
Онанинг бағрига чопган боладай,
Сенинг завқларингни олиб, ҳойнаҳой,
Водий сийнасида олтин толадай
Тўлиб-талпинади шўх Шаҳрихонсой.
 
 
Дунёнинг дарди кўп ва қўшиқлари,
Бир дам қулоқ тутгил қўшиқларига.
Дунё ошиқади иқболи сари,
Шошади истиқбол уфқларига.
 
 
Порлоқ кароматга севинмай нечун,
Ҳамза тушларига киргансан бир пайт,
Санобар, сен букун Нурхонлар учун
Армон бўлиб қолган қўшиқлардан айт.
 
 
Ўшал қўшиқларга маънолар берган,
Бир пари ўлкадир барно ва лобар.
Шу ўлкадир сенга толе келтирган,
Ва сени куйлатган шу бахт, Санобар.
 

КОИНОТНИНГ БИР ЛАҲЗАСИ

 
Борлиқ сийнасига кўклам шамоли
Бинафша атрини шўх уфурмоқда.
Кўпни кўрган дунё баҳорий толе
Эрта орзусида хаёл сурмоқда.
 
 
Кўзлар бор, қалблар бор бедор шу маҳал,
Бу лаҳза кимнингдир юлдузли они.
Муҳаббат шаънига тўқилур ғазал —
Ўлмас эзгуликнинг оташ жавлони.
 
 
Кечки ибодатга эгилмиш қай бош,
Қайдадир жанг-жадал, уруш сурони,
Қайдадир онанинг кўзларида ёш:
Жангда завол топди ёлғиз ўғлони.
 
 
Шунчаки бир лаҳза… ошиқлар элин
Севги оғушида энтиктирмоқда.
“Ёр-ёр” айтилмоқда: куёв ва келин
Ёруғ тўйхонага кулиб кирмоқда.
 
 
Айни шу лаҳзада, шу сонияда
Бағрингда не ҳасрат, она коинот,
Ҳаёт отлиғ катта симфонияда
Эшитдингми фожий садолар, ҳайҳот?!
 
 
Худди шу лаҳзада, айни шу онда,
Порлоқ орзуларга талпинганда жон,
Кўкси жароҳатли кекса жаҳонда
Ёвуз режалар ҳам туғилар пинҳон.
 
 
Ғубордан фориғми эртанги осмон,
Умидлар уфқига нигоҳ солайлик.
Ёвуз режаларга бермасдан омон
Порлоқ орзуларни асраб қолайлик.
 
 
Кўклам шамоллари эсар бир майин,
Лаҳза сайин кўкка бўй чўзар майса.
Лаҳзалар кечмоқда тўхташ билмайин,
Биз ҳам улғаямиз лаҳзама-лаҳза.
 
 
Лаҳзаки, толега ташналар элин
Оний оғушида энтиктирмоқда.
“Ёр-ёр” айтилмоқда, куёв ва келин
Ёруғ тўйхонага кулиб кирмоқда.
 

ҚИЗ ҚЎШИҒИ

 
– Чашма бўйларида ўй сурган барно,
Сен суйган чаманга энтикиб кирдим.
Изингдан югурдим тоғларгача то,
Сен суйган гулларнинг атрин келтирдим.
 
 
– Чарчамас шамолим, ўйнаб кокилим,
Мени гул майидан сармаст қилган ел,
Хафа бўлма, ўзга соғинчда дилим,
Яна бир айланиб, сал туриброқ кел.
 
 
– Бу менман, гул тўла боғлар малаги,
Ипак қанотимга хаёлингни қўй.
– Атир чаманларнинг шўх капалаги,
Ҳалироқ кел, ҳозир сал холироқ қўй.
 
 
– Мени чақирдингми, ой юз париваш,
Мен якка офтобман танҳо фалакка.
– Ассалом, офтобим, кўнглим андек ғаш,
Негадир бу фурсат қолгум бор якка.
 
 
– Оҳу кўз дейишар, ўша оҳуман,
Шўх-шан барноларга орзудир кўзим.
Мен ўша оҳуманг, ўша орзуман,
Сени сўқмоқлардан бошлайин ўзим.
 
 
– Ўзганинг кўйида кўнглим бетоқат,
Тоғ сайрида сени унутганим йўқ.
О, тоғлар эркаси, оҳужон, фақат,
Фақат ҳозир сени мен кутганим йўқ…
 
 
– Сени кўргим келди, оҳу кўз малак,
Еллар бошлаб келди ёнингга шу тоб.
Менга ҳамроҳ бўлди гўзал капалак,
Сен сари бошлади оҳу ва офтоб.
 
 
– Кутганим қошимда – матлаби юрак,
Беҳад шодлигимни кўргали баҳам,
Келингиз: офтобим, ел ва капалак,
Ёнимга ошиққил, оҳужон, сен ҳам.
 

СЕВГИ

 
Шундай нақл этурлар севги ҳақида:
Эмиш у тўғрида тасаввур хато.
У бир қиздир одми кийим – кўйлакда,
Гўзал туйғулардан, ранглардан ато.
 
 
Кулиб сайр этармиш коинот бўйлаб,
Ўзини билдирмай, билдирмай фақат.
Сен шунчаки қўшни қизи деб ўйлаб
Лоқайд қараганинг балким муҳаббат.
 
 
Дуч келиш ҳеч гапмас ҳар муюлишда,
Таниш қийин уни кийимдан, сўздан,
Ташвиш аро, майда-чуйда юмушда
Қочирмоғинг мумкин сен уни кўздан…
 
 
У хумо – бошингга бир марта қўнар,
Қўнса, умр бўйи қолар ёнингда,
Тоғ нурар, тахт қулар, вулқонлар сўнар,
Муҳаббат туғёни тинмас қонингда.
 
 
Унинг хизматида эмиш асиллар,
Мангу ёшлик эмиш яқин сирдоши.
Ўтса ҳам асрлар, неча насллар,
Тарк этмасмиш уни ўн саккиз ёши.
 
 
Қайдадир, ҳаваслар салтанатида
Ҳамманинг ўн саккиз ёшлик санами.
О севги, ўз кўнглин чуқур қатида
Одамлар ё топар, ё топмас сани.
 
 
Пушаймон бўлмагил, куймагил қанча,
О ғафлат бандаси, ёлборма-ёлбор,
Бир бор ёнгинангдан шўх жилмайганча
Ўтиб кетган севги келмас қайта бор.
 
 
Кексаяр ўғлонлар, дилрабо қизлар —
Севмоқ савдоси бор ё йўқ бошида,
Севган, севилганлар – ўтамиз бизлар,
Севги ҳамон ўша қизнинг ёшида.
 

СУРАТ

 
У бир оддий қувноқ сураткаш,
У билади, яхши билади:
Бир кун чоллар – хаёли чалкаш,
Суратини сўраб келади.
 
 
Ёшлигини излаб келади
Бир вақт гўзал саналган қизлар.
У билади, яхши билади:
Қор остида қолмиш ул излар.
 
 
“Биз ёш эдик, ўт юрак, барно,
Сен суратга олган онингда.
Ҳуснимизнинг муҳри бордир, о,
Танҳо сенинг ғаладонингда.
 
 
Кулмоқдасан, ё келдикми кеч,
Нега бунча ўжарсан, саркаш?”
Ҳазиллашиб, бўй бермайди ҳеч
Ёшлик деган қувноқ сураткаш.
 

УМИД БЕШИГИ

(Алла)

 
Қўшиқлар қўшиғи – алла энг куйчан,
Алла файзи билан тўлиқ хоналар.
Хоҳ кекса, хоҳи ёш – куйлайди ўйчан,
Фарзанд боши узра уйғоқ оналар.
 
 
Она ниятлари покдир баридан,
Пок ниятга жўрдир қисмат торлари.
Эрта бир кун замин ҳовлиларидан
Дув учар кўк сари Ер шунқорлари.
 
 
Она даҳо қўшиқ тўқиган онлар
Ва порлоқ тилаклар тилаган чоқда,
Билади: қанчалаб жасур ўғлонлар —
Қабри қолиб кетган қай бир жанггоҳда.
 
 
Жаҳон ҳам онадир ёши қарига,
Унинг фарзандлари – уч миллиард жон.
Омонлик тилаб қиз-ўғлонларига
Умид бешигини тебратар жаҳон.
 

* * *

 
Оҳулар қадами етган чўққилар
Чорлайди энг порлоқ юксаклик сари.
Фақат оҳуларга маскандай улар,
Оҳуларга аён юксаклик сири.
 
 
Оҳулар изидан тушар овчилар,
Мўъжизалар кашфи – шоирга армон,
Ўзгача рангларда олам очилар,
Гўдак завқи билан шоир боққан он.
 
 
Оламни шуълага кўмиб бус-бутун,
Сирли ва тиниқ бир ҳикоя сўйлаб.
Жаннат водийларга тушиб келар кун
Шўх оҳулар очган сўқмоқлар бўйлаб.
 

* * *

 
Тошлар бор: бағрида пинҳон кўп сирлар,
Кўрган-кечиргани бўлур минг достон.
Қат-қат из қолдирмиш кўҳна асрлар,
Айтар гаплари кўп, бироқ безабон…
 
 
Шундай одамлар бор, ҳа, аҳли башар,
Кўрган-кечирганин зарра нафи йўқ.
Ажаб, шундай зотлар дунёда яшар,
Тили – забони бор, айтар гапи йўқ.
 

* * *

 
Анов уйда қувонч – тўй бўлмоқда, тўй,
Соҳиби хонадон ёзмиш дастурхон.
Остона олдида сурмагин-да ўй,
Ичкарига кириб шод бўлгил, меҳмон.
 
 
Кимдир фарёд солиб йиғлайди юм-юм,
Ўзга бир ҳовлида аза ва мотам.
Ҳамдардлик билдиргил, халқимда удум,
Бирров кириб ўтгил у ҳовлига ҳам.