Текст книги "Турецкий язык. Базовый курс"

Упражнения

7. Вставьте -dan / -den / -tan / -ten sonra / önce в соответствии со смыслом. Переведите предложения на русский язык.

1) Yemek_______________ biraz uyuyorum. _________________________

2) Film________________ mısır alıyoruz. ____________________________

3) Sınav_____________boşum. ______________________________________

4) Bu_______________ çalışmıyorum. _______________________________

5) Saat 8_____________ uyanmıyorum. _____________________________

6) Dişçi_____________ eve gideceğim. _______________________________

7) Alışveriş__________ her zaman bankaya uğruyor.

_____________________________________________________________________

8. Переведите предложения с русского языка на турецкий.

1) После спорта я принимаю душ. _____________________________

2) Давай перед работой попьём кофе. _________________________

3) Сначала еда, потом сладкое. _________________________________

4) Я выхожу из дома через пять минут. ________________________

5) Давай сначала поговорим. ___________________________________

6) Я занята, потом тебе позвоню. ______________________________

7) Я принимаю лекарство (пью) за 30 минут до еды.

_____________________________________________________________________

8) Не кричи на меня, потом (иначе) пожалеешь.

_____________________________________________________________________

9) Я звонил ей 5 минут назад, она не берёт трубку.

_____________________________________________________________________

10) Не расстраивайся, мы увидимся с тобой через две

недели. __________________________________________________________

Послелог için

Послелог için употребляется для передачи цели, причины, условия или назначения действия. Переводится как «для», «ради», «из-за», «на». Послелог için употребляется после слова, которому принадлежит (относительно которого используется). Перед послелогом için существительные ставятся в основном падеже, а личные (исключение Onlar) и указательные местоимения ставятся в притяжательной форме.

Разберём подробнее употребление послелога için.

• С личными местоимениями используется в значении «ради, для»:

Benim için – для меня

Senin için – для тебя

Onun için – для него, неё

Bizim için – для нас

Sizin için – для вас

Onlar için – для них

Senin için tatlı yapıyorum. – Для тебя сладкое готовлю.

Sizin için bu konu çok kolay – Для вас эта тема очень лёгкая.

• С указательными местоимениями в значении «из-за этого, поэтому»:

Dün akşam çok yoruldum, bunun için tiyatroya gitmedim. – Вчера вечером я очень был уставший, поэтому в театр не ходил.

• С существительными используется в значении «для, ради»:

Ali için hediye alıyorum. – Для Али подарок покупаю.

Oğlum için işimi bırakıyorum. – Ради сына я бросаю работу.

• С глаголами в инфинитиве используется в значении «чтобы»:

Zayıflamak için dıyet yapıyorum. – Чтобы похудеть, я соблюдаю диету.

Para kazanmak için çalışıyorum. – Чтобы заработать денег, я работаю.

• В значении «на»:

Yarın için bilet var mı? – На завтра билет есть?

Упражнение

9.Переведите предложения с русского языка на турецкий.

1) Для меня нет проблем. Пойдём! ___________________________

2) Для них это собрание очень важно. ________________________

3) Этот подарок я купил для мамы. ___________________________

4) Я еду в Стамбул на 2 месяца. _______________________________

5) Чтобы со мной помириться, он купил цветы.

_____________________________________________________________________

6) Вчера очень замёрзла, из-за этого сегодня заболела.

_____________________________________________________________________

7) Он сюда не приходит, чтобы со мной не разговаривать.

_____________________________________________________________________

8) Я пойду к парикмахеру, чтобы покрасить волосы.

_____________________________________________________________________

9) Мурат поехал в Стамбул, чтобы повидать свою мать.

_____________________________________________________________________

10) Ради тебя я всё буду делать. ________________________________

Чем является ki в турецком языке

В турецком языке есть три ki: союз ki, аффикс принадлежности -ki и словообразовательный аффикс -ki.

Аффикс -ki в турецком языке не подчиняется законам гармонии гласных (кроме огубления -kü в ряде случаев). Служит для образования вторичных прилагательных, прилагательных со значением «находящийся в, на…», а также выступает в роли союза, связывающего предложения. Является ударным. Рассмотрим подробнее все значения.

Словообразовательный аффикс -ki

В этой роли аффикс ki образует:

• Прилагательные от слов с временным значением:

yarın – завтра

yarın+ki – yarınki – завтрашний

Yarınki ders saat kaçta? – Во сколько завтрашний урок?

sabah – утро

sabah+ki – sabahki – утренний

Sabahki toplantıya gelmiyorum. – Я не приду на утреннее собрание.

sonra – потом

sonra+ki – sonraki – следующий

Sonraki dersimiz yarın mı? – Наш следующий урок завтра?

ВАЖНО!

Такие слова, как dün, bugün, gün, можно отнести к исключениям. Аффикс -ki, присоединяясь к этим словам, переживая огубление, превращается в -kü.

dün – dünkü – вчерашний

bugün – bugünkü – сегодняшний

gün – Cumartesi günkü – субботний – субботнего дня

Pazar günkü partiye geliyor musun? – Ты придёшь на вечеринку, которая будет в воскресенье (воскресный день)?

Bugünkü çocuklar çok akıllı. – Сегодняшние дети очень умные.

Dünkü gazete nerede? – Где вчерашняя газета?

Аффикс принадлежности ki

Прилагательные со значением «находящийся в, на…» при присоединении к аффиксу местного падежа -daki, -deki, -taki, -teki:

odadaki – находящийся в комнате

evimizdeki – находящийся в нашем доме

Uçaktaki yemek çok lezzetli. – Еда в самолёте очень вкусная (еда, находящаяся в самолёте).

ВАЖНО!

В сочетании с притяжательными местоимениями и существительными с аффиксами принадлежности аффикс -ki используется для обозначения в одном слове предмета (наименование которого выявляется контекстом) и его обладателя.

Таким образом, конструкция с суффиксом -ki в предложении одновременно указывает на предмет и на лицо, которому этот предмет принадлежит. Эта конструкция часто используется, чтобы избежать повторения в предложении одного и того же слова.

Benim güneş gözlüğüm yeni, seninki (senin güneş gözlüğün) eski. – Мои солнечные очки новые, а твои (очки) – старые.

При присоединении аффиксов падежей к аффиксу -ki, между этим аффиксом и аффиксом падежа ставится прокладочная -n:

Ayşe’nin oğlu sizinkinden (sizin oğlunuzdan) daha büyük. – Сын Айше старше вашего (сына).

Ayşe’nin şapkası güzel, seninki de güzel, kız kardeşininki de. – У Айше красивая шляпка, твоя тоже красивая, твоей сестры тоже.

Если главное слово изафетной конструкции стояло во мн. числе, то заменяющий его аффикс принадлежности -ki превращается в -kiler:

benim kalemlerim – benimkiler

senin kitapların – seninkiler

onun oyuncakları – onunkiler

sınıfın pencereleri – sınıfınkiler

Союз -ki

• Усиление смысла

Orhan ki çok çalışkan bir çocuktur. – Этот Орхан очень старательный ребёнок (усиление смысла).

Biz ki hiçbir zaman geç kalmadık. – Мы вот никогда не опаздывали.

• Удивление

Союз ki следует сразу же после глагола, расположенного в начале предложения.

Baktım ki gitmiş. – Я глянул, а они уже ушли (удивление).

• Союз ki соединяет две части сложного предложения, используется для связывания придаточного предложения с главным, передавая при этом различные причинно-следственные отношения (в значении «что», «чтобы»). Союз ki пишется отдельно от предшествующего и последующего слова:

Anladım ki ondan bize fayda yok. – Я понял, что нам от него (этого) нет пользы.

Otobüs gelmedi ki gidelim. – Раз автобус не пришёл, давайте пойдём.

Hiçbir şey bilmiyor ki anlatsın. – Как же он расскажет, если ничего не знает.

• При использовании в конце предложения союз ki может выражать следующие эмоции (часто в таких предложениях встречаются такие слова, как öyle «такой» и o kadar «настолько»):

такой! так!: O kadar mutluyum ki! – Я так счастлива! До чего же я счастлива!

ведь, же, право уж: Aptal değilim ki! – Ведь я же не дурак!

• Союз ki используется для образования других союзов, либо присоединяясь к словам в качестве аффикса, либо просто в виде отдельного слова:

oysaki – тогда как…

hâlbuki – между тем как, тогда как…

mademki – раз, коль уж meğerki – разве что, если только

şöyle ki – именно, таким образом, вот так

yeter ki – только бы

demek ki – значит; выходит, что…

nerede kaldı ki – где уж тут; куда уж там

ne var ki – однако, тем не менее

Упражнения

10. Совместите два предложения в одно по образцу. Получившиеся предложения переведите на русский язык.

1) Dün aksam bir film seyrettim. Çok komikti. Dün akşamki

film çok komikti. Вчерашний фильм был очень смешным.

_____________________________________________________________________

2) Yarın bir konser var. O konsere bilet aldım.

_____________________________________________________________________

3) Bu sabah toplantıya katıldık. Çok sıkıcıydı.

_____________________________________________________________________

4) Öğlen bir randevum vardı. Onu iptal ettim.

_____________________________________________________________________

5) Geçen gece fırtına çıktı. O fırtınada salonun camı kırıldı.

_____________________________________________________________________

6) Bu duraktan sonra bir durak var. O durakta iniyorum.

_____________________________________________________________________

7) Şimdi çocuklar her şeyi biliyor. Onlar çok akıllı.

_____________________________________________________________________

11. Вставьте слова в соответствующие места.

geçen seferki, her zamanki, yarınki, önceki, dünkü

1) – _____ partiye geliyor musun? -Tabii geliyorum.

2) – Toplantı saat kaçta? – _________ gibi saat onda.

3) – Ben _____________ filmi hiç beğenmedim. – Ben de. ______

daha iyiydi.

4) – Lütfen tam zamanında gel. ____ gibi geç kalma.

12. Переведите предложения с русского языка на турецкий.

1) Некоторые вопросы на экзамене очень сложные.

_____________________________________________________________________

2) Города, находящиеся в России очень чистые.

_____________________________________________________________________

3) Что вы сделали на предыдущем уроке?

_____________________________________________________________________

4) Мы верим, что предстоящие дни будут лучше.

_____________________________________________________________________

5) Мне нравится их дом, твой тоже мне нравится.

_____________________________________________________________________

6) Девушка, которая в кино, моя подруга.

_____________________________________________________________________

7) Завтрашний самолёт когда?

_____________________________________________________________________

Словарь

Полезно знать

Прилагательные-антонимы

Ключи к упражнениям

ГЛАВА 1

Диалог 1

Merhaba / İyi günler; iyiyim; teşekkür ederim / teşekkürler; ben de

iyiyim; görüşürüz.

Диалог 2

Senin (sizin) adın (ınız) ne?; memnun oldum; nasılsın (sınız)?;

ben de iyiyim, teşekkür ederim /teşekkürler; hoşça kalın.

Диалог 3

Nasılsın?; nasılsın?; iyiyim.

Диалог 4

İyiyim; kendine iyi bak.

ГЛАВА 2

1. Evet, şu gül. – Да, это роза.; Evet, bu aile. – Да, это семья.; Evet, bu, gözlük. – Да, это очки.; Evet, şunlar kitap. – Да, то книги.; Evet, bu şehir. – Да, это город.; Evet, bunlar öğrenci. – Да, это ученики.; Evet, o ev. – Да, то дом.; Evet, bu araba. – Да, это машина.; Evet, bu kedi. – Да, это кошка.; Evet, şu çanta. – Да, то сумка.; Evet, bu köpek. – Да, это собака.; Evet, o kalem. – Да, то ручка/карандаш.; Evet, bu oda? – Да, это комната.; Evet, onlar doktor. – Да, они врачи.

2. Bu ne? Bu araba.; Bu ne? Bu kalem.; Bu kim? Bu öğretmen.; Bu ne? Bu kedi.; Bu kim? Bu çocuk.; Şu ne? Şu çanta.; Bu ne? Bu elbise.; O kim? O oğul.; O ne? O vazo.;

Bu ne? Bu pencere.

3. O öğrenci mi? Hayır, o öğrenci değil.; Bu Hasan mı? Hayır, bu Hasan değil.; Bu, çocuk mu? Evet, bu çocuk.; Şu, bardak mı? Evet, şu bardak.; O, ütü mü? Hayır, o ütü değil.; Şu, ev mi? Evet, şu ev.

ГЛАВА 3

1. Sen doktorsun; biz arkadaşız; onlar öğrenci / ler; siz güçlüsünüz; biz tembeliz; o aktör; ben şanslıyım; ben mutlu değilim; sen akıllı değilsin; o kardeş değil; ben üzgün değilim; siz zengin değilsiniz; biz memur değiliz; onlar yalancı değil / ler.

2. Siz evli misiniz? – Вы женаты (замужем)?; Biz öğretmen miyiz? – Мы учителя?;

Onlar ressamlar mı? – Они художники?; Ben güzel miyim? – Я красивая?;Biz arkadaş değil miyiz? – Мы не друзья?; O hasta mı? – Он (она) болен (а).

3. 1—6; 2—4; 3—1; 4—5; 5—2; 6—3.

4. Sen evli misin?; Biz kuaför müyüz?; Ben yorgunum; Biz garsonuz.; Biz yaşlı değiliz.; Onlar aşçı / lar.

5. Bu ders zor mu? Hayır, bu ders zor değil.; Moskova büyük mü? Evet, Moskova büyük.; Kedi güzel mi? Evet, kedi güzel.; Sen müsait misin? Evet, ben müsaitim.;

Mert çocuk mu? Evet, Mert çocuk.; Okul uzak mı? Hayır, okul uzak değil.; Biz yaşlı mıyız? Hayır, biz yaşlı değiliz.; Bugün hava sıcak mı? Hayır, bugün hava sıcak değil.; Bu araba hızlı mı? Evet, bu araba hızlı.; Siz psikolog musunuz? Hayır, ben psikolog değilim.; Bu defter mi? Evet, bu defter.; Rusya büyük mü? Evet, Rusya büyük.; O küçük mü? Hayır, o küçük değil.; Antalya soğuk mu? Hayır, Antalya soğuk değil.; Bu okul mu? Evet, bu okul.

6. Bu çanta büyük değil.; Siz çok mutlu musunuz?; Adam çok zengin.; Ben çok yorgunum.; Sen yarın müsait misin?; Sokak çok sakın.; Biz kötü değiliz.; Bu masa boş mu?

7. Мы болеем.; Он не парикмахер.; Вы доктор?; Этот фильм очень интересный.; Стол не чистый.; Эта машина дорогая?; Я красивая?; Ты счастливый?

ГЛАВА 4

1. 1) Ben. 2) O. 3) Siz. 4) Onlar. 5) Biz. 6) Sen.

2. 1) Uğur sabahları parkta koşuyor. (Уур утрами бегает в парке.) 2) Ben hiç sigara içmiyorum. (Я совсем не курю сигареты.) 3) Biz her Cuma satranç oynuyoruz. (Мы каждую пятницу играем в шахматы.) 4) Sen burada ne arıyorsun? (Ты здесь что ищешь?) 5) Hava çok soğuk, ben üşüyorum. (Погода очень холодная, я замёрз.) 6) Ben seni hiç duymuyorum. (Я тебя совсем не слышу.) 7) Biz kahvaltıda simit yiyoruz. (Мы на завтрак едим симит (бублик).) 8) Ben şimdi ders çalışıyorum. (Я сейчас занимаюсь уроком.) 9) Siz çok güzel dans ediyorsunuz. (Вы очень красиво танцуете.) 10) Sen Türkçe konuşuyor musun? (Ты разговариваешь на турецком языке?) 11) Ben bu adamı hiç tanımıyorum. (Я этого мужчину совсем не знаю.) 12) Adam otobüste gazete okuyor. (Мужчина в автобусе читает газету.) 13) Siz ne zaman dönüyorsunuz? (Когда вы вернётесь?) 14) Onlar bu akşam İstanbul’a gidiyorlar. (Они этим вечером едут в Стамбул.) 15) Sen kahve içiyor musun? (Ты пьешь кофе?) 16) Ben et yemiyorum, çünkü vejetaryenim. (Я не ем мясо, потому что я вегетарианец.) 17) Biz bugün evleniyoruz. (Мы сегодня женимся.) 18) Siz nerede çalışıyorsunuz? (Где Вы работаете?) 19) Ben her gün spor yapıyorum. (Я каждый день занимаюсь спортом.) 20) Sen hangi otelde kalıyorsun? (Ты в каком отеле останавливаешься?).

3. 1) Siz sabahları kahvaltı yapıyor musunuz? Evet, biz sabahları kahvaltı yapıyoruz. Hayır, biz sabahları kahvaltı yapmıyoruz. 2) Arzu kitap okuyor mu? Evet, Arzu kitap okuyor. Hayır, Arzu kitap okumuyor. 3) Ben güzel Türkçe konuşuyor muyum? Evet, sen güzel Türkçe konuşuyorsun. Hayır, sen güzel Türkçe konuşmuyorsun. 4) Biz bu akşam maç izliyor muyuz? Evet, biz bu akşam maç izliyoruz. Hayır, biz bu akşam maç izlemiyoruz. 5) Sen Rusça biliyor musun? Evet, ben Rusça biliyorum. Hayır, ben Rusça bilmiyorum 6) Onlar yemek yiyorlar mı? Evet, onlar yemek yiyorlar. Hayır, onlar yemek yemiyorlar.

ГЛАВА 5

1. Benim salonum. Bizim arabalarımız. Onun dişi. Senin köpeğin. Sizin kedileriniz. Onların evleri / evi.

2. Onların gözleri. Bizim arkadaşlarımız. Benim defterlerim. Sizin saçlarınız. Onun çiçekleri. Senin terliklerin. Benim sağlığım.

3. Benim arkadaşım / arkadaşın Ekin Rusça biliyor. (Мой друг Эким знает Русский язык.) Onun ailem / ailesi çok büyük. (Его / её семья очень большая.) Senin bilgisayarı / bilgisayarın çalışmıyor. (Твой компьютер не работает.) Onların araban / arabası yok. (У них нет машины.) Bizim mektubum / mektubumuz geliyor. (Наше письмо идёт.) Babam emekli, annemiz / annem avukat. (Мой папа пенсионер, мама адвокат.) Sizin iki kardeşi / kardeşiniz var. (У вас есть два брата.)

4. Benim kitabım çok ilginç. (Моя книга очень интересная.) Senin telefonun yeni. (Твой телефон новый.) Onun arabası yok. (У него нет машины.) Sizin anneniz lezzetli yemekler pişiriyor. (Ваша мама очень вкусно готовит.) Onun çocuğu uyuyor. (Его / её ребёнок спит.) Benim param var. (У меня есть деньги.) Bizim uçağımız iki saat sonra kalkıyor. (Наш самолёт через два часа взлетает.) Senin baban çok yakışıklı. (Твой папа очень красивый.) Onların evleri / evi çok kirli. (Их дом очень грязный.) Bizim kocalarımız bu hafta spor yapıyor. (Наши мужья на этой неделе занимаются спортом.)

5. Benim kitaplarım çok ağır. Onun evi uzak değil. Benim kedim çok uyuyor. Senin evin büyük. Bizim kızımız çok yetenekli. Bu sizin fikriniz değil. Bizim şehirlerimiz çok büyük. Onların çalışanları geç kalıyor.

6. Bizim arabamız nerede? (Где наша машина?) Onun telefonu çalışmıyor mu? (Его / её телефон не работает?) Sizin kızınız nerede okuyor? (Ваша дочка где учится?) Senin çantan büyük mü? (Твоя сумка большая?) Onların dersleri / dersi yok mu? (У них нет уроков / урока?) Senin adın ne? (Как твоё имя?) Sizin öğretmeniniz nereli? (Ваш учитель откуда?) Benim işim ne zaman başlıyor? (Моя работа когда начинается?)

7. Ben senin babanım. Onlar bizim komşumuzlar. Sen benim tek aşkımsın. O sizin doktorunuz değil. Ben onun ablasıyım. Siz benim öğretmenimsiniz. Biz onların avukatları değiliz.

8. 1) Деревянный пол (паркет). 2) Двуспальная кровать. 3) Дома в аренду. 4) 4 кусочка хлеба. 5) Стеклянные двери. 6) Мальчик. 7) Боковая сторона. 8) Переводчик Осман. 9) Золотая медаль. 10) Железная воля.

9. 1) Bir demet maydanoz. 2) İki anahtarlık. 3) Plastik tabak. 4) Satılık daire. 5) Altın kolye. 6) İki şişe kola. 7) Adam avukat. 8) Pamuk gömlek. 9) Üst raf. 10) Melek kız.

10. 1) Okul kapısı. (Школьные двери.) 2) Otobüs durağı. (Автобусная остановка.) 3) Yüzme havuzu. (Плавательный бассейн.) 4) Çocuk doktoru. (Детский доктор.) 5) Okul defteri. (Школьная тетрадь.) 6) Çamaşır makinesi. (Стиральная машина.) 7) Tren istasyonu. (Железнодорожная станция.) 8) Türkçe öğretmeni. (Учитель Турецкого языка.) 9) Bale okulu. (Балетная школа.) 10) Ayakkabı boyası. (Краска для обуви.) 11) Türkçe kitabı. (Турецкая книга.) 12) Saç fırçası. (Щётка для волос.) 13) Ekonomi Üniversitesi. (Экономический университет.) 14) Türk halısı. (Турецкий ковёр.) 15) Erkek çorabı. (Мужские носки.)

11. 1) Языковые курсы. 2) Яблоня. 3) Рыбный ресторан. 4) Столовая. 5) Автомобильная фабрика. 6) Учебник. 7) Фильм про любовь. 8) Рабочий телефон. 9) Футбольный мяч. 10) Шофёр автобуса. 11) Утренняя газета. 12) Билеты на самолёт. 13) Тарелка супа. 14) Пляжная сумка. 15) Клубничное варенье.

12. 1) Sabah Haberleri. 2) Türk Koleji. 3) Tencere kapağı. 4) Yaz günü. 5) Duvar saati. 6) Moskova şehri. 7) Diş fırçası. 8) Türk geceleri. 9) Mutfak havlusu. 10) Vişne ağacı. 11) Devlet Üniversitesi. 12) Zafer Bayramı. 13) Dans öğretmeni. 14) Çalışma odası. 15) Diş doktoru.

13. 1) Kapının kolu. (Ручка двери.) 2) Arabanın kapısı. (Двери машины.) 3) Duvarın rengi. (Цвет стены.) 4) Antalya’nın plajları. (Пляжи Анталии.) 5) Kitabın ismi. (Название книги.) 6) Telefonun ekranı. (Экран телефона.) 7) Dayirenin girişi. (Вход в квартиру.) 8) Öğretmenin kalemi. (Ручка учителя.) 9) Ofisin adresi. (Адрес офиса.) 10) Bodrum’un otelleri. (Отели Бодрума.) 11) Çocuğun babası. (Папа ребёнка.) 12) Evin bahçesi. (Домашний сад.)

14. 1) Moskova’nın havası. 2) Sınıfın penceresi. 3) Ayşe’nin ceketi. 4) Defterin sayfası. 5) Akvaryumun camı. 6) Paltonun düğmesi. 7) Restoranın menüsü. 8) Televizyonun kumandası. 9) Öğretmenin kitabı. 10) Çantanın rengi. 11) Denizin kokusu. 12) Annemin bahçesi.

15. 1) Ayşe’nin babasının arabası nerede? (Где машина отца Айше?) 2) Kitabın kapağının rengi kırmızı. (Цвет обложки книги красный.) 3) Bora’nın arabasının markası Mercedes. (Марка машины Боры – «Мерседес». ) 4) Filiz’in kardeşinin gözleri mavi. (Глаза брата Фелиз голубые.) 5) Yolcunun biletinin numarası kaç? (Какой номер билета пассажира?) 6) Evin duvarlarının boyası çok iyi. (Краска стен дома очень хорошая.) 7) Odanın kapısının kiliti çalışmıyor. (Замок двери комнаты не работает.) 8) Arkadaşın kedisinin kulaklarısı beyaz. (Уши кота друга белые.) 9) Mustafa’nın eşinin adı çok zor. (Имя жены Мустафы очень сложное.) 10) Öğretmenin kuaförünün adresi ne? (Какой адрес парикмахерской учителя?)

16. 1) Sınıfın kapısının kolu. 2) Ahmet’in evinin balkonu. 3) Onun arabasının tekerleği. 4) Babamın arkadaşının kızı. 5) Müdürün arabasının camı. 6) Bizim kitabımızın sayfaları.

17. Benim bir arkadaşım var. (У меня есть подруга.) Arkadaşımın adı Suna. (Имя моей подруги Суна.) Suna otuz yaşında ve evli. (Суне 30 лет и она замужем.) Suna doktor. (Суна доктор.) Suna şimdi çalışmıyor çünkü sekiz aylık hamile. (Суна сейчас не работает, потому что она на восьмом месяце беременности.) Suna’nın eşi ressam. (Муж Суны художник.) Onların çok güzel ve büyük bir evi var. (У них есть большой и очень красивый дом.) Onların bir köpeği var. (У них есть собака.) Onların köpeğinin adı Bulut. (Имя их собаки Булут.) Onların köpeği çok büyük ve çok hareketli. (Их собака очень большая и активная.) Onlar her gün birlikte oyun oynuyorlar. (Они каждый день вместе играют в игры.)

ГЛАВА 6

1. Duvarda, banyoda, vitrinde, gölde, bağ evinde, posta kutusunda, hayvanat bahçesinde, onun apartmanında, onun arabasında, onların okullarında, onların köylerinde.

2. 1) ta; Мама на кухне. 2) da; Отец в гараже. 3) ta; Учитель в классе. 4) de; Ученики в библиотеки. 5) de; Кошка в саду. 6) de; Старшая сестра дома. 7) da; Моя брат в кино. 8) te; Птица в клетке. 9) ’da; Айше в Стамбуле. 10) te; Директор в офисе.

3. 1) Sen neredesin? Okuldayım. 2) Evde misin? Hayır, evde değilim. 3) Neredesiniz? Odadayız. 4) Parkta mısınız? Hayır, parkta değiliz. 5) Masada ekmek var mı? Hayır, masada ekmek yok. 6) Orası hava nasıl? Burası çok soğuk. 7) Orada klima var mı? Evet, burada klima var. 8) Sizde elektrik var mı? Hayır, bizde de elektrik yok.

4. 1) Antalya’da yaşıyorum. 2) Kalem nerede? Kalem masada. 3) Karadeniz’de su çok temiz. 4) Masa nerede? Masa mutfakta. 5) Bu yıl /sene yaz çok sıcak. 6) Sabah spor yapıyorum. 7) (Onun) evinde beş kedi var. 8) Cuma günü boşum. 9) Annemin bahçesinde çok güzel çiçekler var. 10) Doğum günüm Haziran ayında (Haziran’da).

5. Yola, arabaya, vitrine, eve, kapıya, dolaba, çocuğa, benim odama, onun karısına, festivale, cüzdana, taksiye, hesaba, tabağa, burna, yurda, Burak’a, İzmir’e.

6. 1) pikniğe; Мы сегодня идём на пикник. 2) teneffüse; Студенты (ученики) выходят на перемену. 3) çantasına; Айше кладёт свои книги в сумку. 4) öğrencilere; Учитель рассказывает (объясняет) ученикам урок. 5) misafirlere; Мы этим вечером идём к гостям. 6) ona; Ты даёшь ему деньги? 7) bana; Мой друг привозит мне книги. 8) bize; Старшая сестра нам не готовит еду. 9) Serkan’a; Я вообще не верю Серкану. 10) televizyon kumandasına; Джанер вставляет батарейки в пульт телевизора. 11) saksına; Мельтем на балконе сажает красивый цветок в горшок.

7. 1) pantolona; 2) çorbaya; 3) yatak odasına; 4) çantaya; 5) sözlüğe; 6) bankaya; 7) hemşireye; 8) kağıda; 9) kahveye; 10) taksiye.

8. 1) İşe gidiyorum. 2) Öğrenciler her sabah okula gidiyor (lar). 3) Kitaplar rafa koyuyorum. 4) Anahtarların masaya bırakıyorum. 5) Sen her zaman bana yardım ediyorsun. 6) Çocuğa birkaç kitap alıyorum. 7) Mağazada size bir hediye seçiyoruz. 8) Kime soruyorsun? Babama soruyorum. 9) Neye / nereye bakıyorsun? Arabaya bakıyorum. 10) Nereye kaçıyorsun? Otobüs durağına koşuyorum. Üzgünüm / kusura bakma / pardon, zamanım yok.

9. Справа от двери, за стеной, напротив кинотеатра, внутри коробки, в углу комнаты, над столом, под окном, рядом с утюгом, за домом, перед столом, слева от магазина, над полкой, рядом с холодильником, под стулом, над телевизором, перед дверью, под кроватью.

10. 1) Kedi, çalışma – – – masasının_ altında uyuyor. 2) Bizim sınıfımızın perdelerinin rengi beyaz. 3) Ben, Ahmet’in evinin yanında oturuyorum. 4) Kışın büyük şehirlerin havası çok kirlidir. 5) Seni Beşiktaş İskelesinde bekliyorum. 6) Masanın üstünde su bardak var mı? 7) Düğünde gelinin ayakkabısının altında adımı yazıyorum. 8) Seda’nın spor ayakkabısının bağcıkları çok uzun. 9) Senin sırt çantasının fermuarı açık. 10) Onun evinin bahçesi bir yüzme havuzu var.

11. 1) Masanın üstüne oturmuyorum. 2) Yatağın altına koyuyorum. 3) Dolabın arkasına bakıyorum. 4) Sokağın karşısına gidiyorum ve orada seni bekliyorum. 5) Seni okulun önünde bekliyoruz. 6) Şu anda müdürün yanındayım. 7) Seni görüyorum, sen karşıma geliyorsun. 8) Caddenin / Sokağın köşesine park ediyorum. 9) Her zaman okulun önünde buluşuyoruz. 10) Masanın altında kutu yok.

12. 1) Bu marka hakkında ne biliyorsun? 2) Bu kitap aşk hakkında. 3) Her gün onun hakkında yeni bir şey öğreniyorum. 4) Onun hakkında ne düşünüyorsun? 5) Bu şarkı bizim hakkımızda.

ГЛАВА 7

1. Işçiden, okuldan, banyodan, vitrinden, köpekten, kadından, hemşireden, arkadaştan, doctordan, şoförden, sütten, posta kutusundan, hayvanat bahçesinden, onun apartmanından, onun arabasından, onların okullarından, onların köylerinden.

2. 1) İspanya’dan; Я еду из Испании. 2) işten; Я сейчас выхожу с работы. 3) nereden; Ты откуда идёшь? 4) köpekten; Девочка боится собаки. 5) spordan ve danstan; Мы любим (нам нравятся) спорт и танцы. 6) havuzdan; Я не хочу выходить из бассейна, очень жарко. 7) Moskova’dan; Я возвращаюсь из Москвы. 8) dolaptan; Я беру книгу из шкафа. 9) adamdan; Я ненавижу этого мужчину. 10) okuldan; Я иду из школы. 11) köpeklerden; Ты боишься собак? 12) çocuktan; Мне не нравится этот ребёнок. 13) Ankara’dan; Из Анкары звонят. 14) pazardan, mağazadan; Я купил бананы не на базаре, а в магазине.

3. 1) Bardaktan su içiyorum. 2) Otelden eve gidiyorum. 3) Telefon masadan düşüyor. 4) Onların dolabından satranç alıyor. 5) Adam bankamatikten / ATM’den para çekiyor. 6) Dolabınızdan bir kitap alıyorum. 7) Ali bilgisayardan bir film indiriyor. 8) İşten saat 5’te çıkıyorum. 9) Can çalışma masasından bir defter alıyor. 10) Çocuklar kumdan kale yapıyor (lar).

4. Cüzdanı, soruyu, ağacı, çiçeği, oteli, anahtarı, defteri, doctoru, oğulu, köprüyü, hesabı, satrancı, tabağı, vapuru, resmi, Londra’yı, yemek masasını, hayvanat bahçesini, onun apartmanını, onun arabasını, onların okullarını.

5. 1) lokantayı; Ты помнишь этот ресторан? 2) çocuklarımı; Я хочу видеть моих детей. 3) seni; Али ищет тебя. / Тебе звонит Али. 4) Anna’yı; Вы знаете Анну? 5) sesini; Вы слышите звук (пение) птиц? 6) sizi; Я вас не знаю. 7) Londra’yı; Я не забываю Лондон. 8) arkadaşlarını; Я вижу твоих друзей. 9) ailenizi; Поздравляю вашу семью. 10) Bunu; Я хочу это / этого. 11) gömleği; Какую рубашку ты покупаешь?

6. 1) banyoyu; Она убирает ванную каждое воскресенье. 2) adresini; Я всё ещё ищу твой адрес. 3) gülü; Дети в саду срывают ту розу. 4) örtüyü; Официант расстилает скатерть на стол. 5) duvarı; Сейчас рабочие сносят ту стену. 6) ceketimi; Я вешаю свою куртку / свой пиджак на вешалку. 7) sözlüğü; Учитель забирает словарь у ученика.

7. 1) Orhan çay içiyor. 2) Beni hatırlıyor musunuz? 3) Yirmi (tane) defter alıyorum. 4) Bütün paketleri açıyorum. 5) Eski günleri çok özlüyoruz. 6) Babamın arabasını görmüyorum. 7) Birkaç dil biliyorum. 8) Annem şimdi Aysha’yı arıyor. 9) Öğretmen ödevlerimizi kontrol ediyor. 10) Bir kadın görüyorum. 11) Hangi resimleri beğeniyorsunuz? 12) Ömer bizi anlamıyor. 13) Bir müzik dinliyor. 14) Bu işi sevmiyor. 15) Bu çantayı istiyorum.

8. 1) O anlatsın, anlatmasın. 2) Onlar çalışsınlar, çalışmasınlar. 3) Siz gidin / gidiniz; gitmeyin / gitmeyiniz. 4) Sen bul, bulma. 5) O yazsın, yazmasın. 6) Siz açın / açınız, açmayın / açmayınız. 7) Sen ye, yeme. 8) Onlar gelsinler, gelmesinler.

9. 1) Скажи своему другу, пусть прочитает моё сообщение. 2) Скажи папе, пусть возьмёт ключи. 3) Не курите! Это очень вредно для вашего здоровья. 4) Обязательно напиши мне сообщение. 5) Пусть ребёнок гуляет на свежем воздухе. 6) Давай! Потанцуй немного! 7) Пожалуйста, помогите мне. 8) Мустафе пойти/ идти сегодня на работу? 9) Не гладь ту футболку! 10) Детям в парке не играть?

10. 1) Onlara söyle, eve dönsünler. 2) Siz hastasınız. Bugün işe gitmeyin! 3) Bu hiç komik değil. Gülme! 4) Bugün evde kal. Seni çok özlüyorum. 5) Beni beklemesin, çok geç kalıyorum.

11. 1) Otursana! 2) Uyusene! 3) Çalışsana! 4) Telefonu açsana! 5) Şapkayı giysene!

12. 1) Çok yoruldum. Biraz oturayım. 2) Bugün hava çok güzel. Pikniğe gidelim. 3) Arkadaşlar, top oynayalım. 4) Film başladı. Ayşe’ yi de çağıralım. 5) Ders başladı. Lütfen susalım. 6) Yağmur yağıyor. Taksiye bineyim. 7) Bugün Ali’nin doğum günü. Onu hediye alalım. 8) Ali’ye borç vereyim. 9) Onunla bu konuda konuşalım. 10) Sen yorgunsun, alışverişi ben yapayım.

13. 1) Caddenin ortasında durmayayım. 2) Öğle yemeğini lokantada yiyelim mi? 3) Arkadaşlar! Koridorda bağırmayalım. 4) Sabah kahvaltı yapmayalım mı? 5) Çocuklara meyve alalım mı? 6) Bu akşam misafirler davet etmeyelim mi? 7) Şu pastayı tatmayayım. 8) Partide bu elbiseyi giyeyim mi? 9) Bugün de köfte yemeyeyim. 10) Kredi kartı kullanmayayım mı?

14. 1) Hava soğuk. Paltoyu giyeyim. 2) Bu akşam tiyatroya gidelim. 3) Babam bugün hasta. Onu arayayım. 4) Otobüs durağında buluşalım. 5) Bugün yağmur yağmıyor. Hadi pikniğe çıkalım. 6) Karım geç kalıyor. Biraz daha bekleyelim. 7) Hava çok rüzgarlı. Denize girmeyelim. 8) Saat beşte geleyim mi? 9) Yarın pikniğe gitmeyelim. 10) Dans edelim mi?

ГЛАВА 8

1. Kadınla, kızla, müdürle, sabunla, parayla, arkadaşlarla, kediyle, öğrenciyle, bıçakla, suyla, vapurla, arabayla, çorbayla, adamlarla, bardakla, anahtarla, makarnayla, süpürgeyle, sevgiyle, çocukla, Ahmet’le, kredi kartıyla, babasının arabasıyla, kahve fincanıyla.

2. havlumla, arkadaşlarınla, gözlerimizle, bardağınla, çantasıyla, telefonumuzla, karısıyla, eşofmanınla, akrabasıyla, çocuklarıyla, banka kartımızla, ellerimle, kardeşinizle, misafirleriyle.

3. 1) Deniz’le; Ало. Я с Денизом разговариваю? 2) metroyla; Каждый день еду на работу на метро. 3) Kiminle; С кем ты урок делал? Один делал. 4) bizimle; Этой ночью вы с нами останетесь? 5) sesle; Пожалуйста, здесь громко не разговаривайте. 6) ailesiyle; Айше живёт с семьёй. 7) benimle; Пошли со мной в магазин. 8) trenle; Вы в Анкару на поезде едете? 9) kimseyle; Мурат очень печальный, совсем ни с кем не разговаривает. 10) makasla; Отрежь этими ножницами.