Электронная библиотека » Коллектив авторов » » онлайн чтение - страница 2

Текст книги "«ФАУСТ» ОЛАМИ"


  • Текст добавлен: 26 июня 2023, 10:00


Автор книги: Коллектив авторов


Жанр: Поэзия, Поэзия и Драматургия


сообщить о неприемлемом содержимом

Текущая страница: 2 (всего у книги 16 страниц) [доступный отрывок для чтения: 5 страниц]

Шрифт:
- 100% +

Гапингдан маълумки, сен олифтанинг

Калтакни соўинган кєринар танинг.

Мени їєй, кетабер єзинг хоіласанг.

Хизматкор їиз

Йєї, мен ундан кєра уйга кетаман.

Бошїа хизматкор їиз

Балки теракзорнинг орїасида ул.

Биринчиси

Мен у ерга бекор бориб нетаман,

У йигит сен билан гаплашар нуїул.

Яхшими сиз икков раїс тушган чоўда

Аімоїдай тиржайиб турсам бу ёўда.

Иккинчиси

Менимча бир єзи келмаса керак,

Бирга келар анов сочи жингалак.

Толиб

Ана, їєлтиїлашиб келар икки їиз,

Иккисин иккимиз бєлиб оламиз.

Бангу бода бєлса ва гєзал жонон,

Биз їайтган эмасмиз, дєстим, іеч їачон.

Шаіарлик їиз

Эси борми, анов иккита толиб —

Єзларини элга їилар тасїара.

Биздек хонимчалар бу ёїда їолиб,

Чєрилар кетидан чопишар, їара.

Иккинчи толиб

Іей, тєхта, биродар, мана бу ёїда

(Биринчисига)

Иккита ажойиб хоним келмоїда.

Уларнинг бириси менга сал таниш,

Шу ёїїа борайлик оўайничалиш.

Танишиб оламиз їадрдон бєлиб,

Кейин сайр этамиз тєртовлон бєлиб.

Биринчи толиб

Їєй, ошна єлгудек таманно улар,

Хизматкор їизлар-ку єзимизга мос.

Шанбада супурги ушлаган їєллар

Їучар якшанба кун оловли, іассос.

Шаіарлик

Янги бургомистр – бу янги їайўу,

Кундан-кун тумшуўин кєтармоїда у,

Заррача наф кєрмас ундан халойиї,

Буйруї чиїаришни билади фаїат.

Кундан-кун камайиб элга маріамат,

Кєпайиб бормоїда кундан-кун солиї.

Гадо (куйлайди)

Бормоїдасиз сафога,

Мард йигит, шєх санамлар!

Оч юпун бир гадога

Шафїат їилинг, одамлар.

Байрамидир Худонинг,

Хайр їилинг іаї учун,

Унга байрам єша кун.

Иккинчи шаіарлик

Шундай байрам куни бир сєлим боўда

Їиттаккина отиб, сєзлашсанг икков —

Олис турк элида їонли жангоіда

Їилич чопишганин икки улкан ёв.

Їандай соз дарчадан їуёш ботганда

Кемалар сайр этган дарёга боїиш.

Сєнг иссиї єринга кириб ётганда

Сокин кечаларга єїимої олїиш.

Учинчи шаіарлик

Менинг іам фикрим шу. Майлига дунё

Єз аіли їонига олуда бєлсин.

Борлиї остин-устин бєлсину, аммо…

Аммо менинг уйим осуда бєлсин.

Кампир (шаіарлик їизларга)

Эй гулдай безанган дєндиїча їизлар,

Нега мен кампирга їарамайсизлар?

Ахир мен биламан юрагингизни,

Мен бажо їиламан тилагингизни.

Биринчи їиз

Агата! Кампирдан нари юр бир оз,

У баўоят айёр, доўули жуда.

Лекин єша кампир у кун кєзгуда

Бєлажак їайлиўим кєрсатгани рост.

Иккинчи їиз

Менга іам кєрсатган: їайлиўим їєлга

Єткир їилич тутган саллотмиш ботир

Іар кун эрталабдан їарайман йєлга,

Лекин менинг ёрим кєринмаётир.

Саллотлар

Тубсиз чоілару

Баланд деворлар,

Кєзлари оіу

Сулув дилдорлар

Биз іужум їилсак

Беролмас бардош!

Ортиї не керак

Сенга, эй йєлдош!

Бурўу овози

Чорлайди жангга,

Їизларнинг сози,

Таннози – менга.

Янгра эй бурўу,

Таслим бєлурлар

Истеікомлару

Энг гєзал іурлар.

Мукофот учун

Жанг їилар саллот,

Мард саллот учун

Шу зєр мукофот.

Фауст билан Вагнер

Фауст

Мана, ирмоїларни кєклам сабоси

Музлик исканжадан этмоїда озод.

Баіор їуёшининг жонбахш зиёси

Аёз салтанатин їилди-ю барбод —

Їиш ўор-єнгурларда саїлаб жонини,

Єтлоїларга сочар їор бєронини.

Лекин тонг саіардан уйўониб їуёш

Їиш изин супурар мисоли фаррош.

Баіор ёзса іамки зумрад гиламлар,

Іали дала кєкси чечакларга танг.

Гул йєўу гуллардек яшнабди башанг

Байрам либосини кийган одамлар.

Шу юксак їоядан шаіарга їара,

Наїадар улуўвор, ажиб манзара!

Шаіар дарбозаси букун кенг очиї,

Диїїинафас уйдан чиїиб халойиї —

Зарра їиш ўубори їолмай кєнгилда,

Кєм-кєк далаларда їилурлар сафо.

Тангримиз тирилган бу їутлуў кунда

Уларнинг єзи іам тирилмиш гєё.

Улар халос бєлиб чиїдилар букун

Хароб кулбалардан, ертєлалардан.

Бегим кун барчаси дастгоіда тутїун,

Байрамда чиїурлар бу тор шаіардан.

Бадїової черковнинг їоронўу кунжи

Фаїат бу кун этмиш уларни озод,

Чопїир ирмоїлардан бунёд бєлгувчи

Аніорлардай оїар халї жєшїин ва шод.

Дарёга ошиїар ана халойиї,

Їирўоїда іам жой йєї їєйгали їадам.

Іов сєнгги їайиїда одамлар тєлиї,

Жуда зєр келибди эшкакчига іам.

Іов ана адирда шаіарлик ёшлар

Башангликда єтар бири биридан.

Деіїонлар іам чиїиб тор єнгиридан

Байрамда бир яйраб раїс этабошлар.

Мен шулар ичида бєлурман шодмон,

Шу ерда сезаман єзимни инсон.

Вагнер

Мен учун сиз билан сайр этмої таніо

Іам фойда келтирур, іам катта шараф.

Оддий халойиїдан єзимни, аммо

Олиб юраман мен, доктор, бир тараф.

Чунки їандай йиўин їилмасин деіїон,

Охири бєлади жанжал, тєполон.

Улар тузган єйин, чалган сибизўа

Тамом бегонадир сиз билан бизга.

Деіїонлар

(Арўувон тагида раїс этадилар)

Їизлар билан раїс этмої учун

Чєпон чиїди ясаниб у кун,

Камзулига гул таїиб кєркам.

Арўувонлар остида ул кеч

Раїс їизирди бир зум тинмай іеч,

Тинмас эди ўижжакчилар іам.

Єзни урди тєдага чєпон,

Туртинди бир їизга ногиіон —

Кєрса, жонон – кєзлари оіу.

Лекин унга деди жонон їиз:

«Кєзингизга їараб юрсангиз —

Бєлмайдими, нима їилиї бу?»

Олам недир чєпон унутди,

Жонон їизнинг белидан тутди,

Раїсга тортди чарх уриб чунон.

Їиз белига ботди билаги,

Іилпиради жонон кєйлаги.

Іансирар киз, іансирар чєпон.

Їиз ёлборар: «Їєйиб юбор!» деб,

«Їилма менга севги изіор,– деб,—

Алдоїчисиз іаммангиз, аён!»

Лекин йигит шавїи ортади,

Авлої ерга їизни тортади…

Ўижжак куйлар олисда іамон.

Чол

Рухсат беринг, доктор, халїнинг номидан

Сизга чексиз іурмат їилайин изіор.

Шундай юксак шону илмингиз билан

Халї ичра кезишдан їилмадингиз ор,

Биз іаммамиз сизни їилурмиз тавоф.

Мана бу їадаіда лиммо-лим шароб,

Єтинчимиз – шуни їилгайсиз їабул,

Неча томчи бєлса ушбу їадаіда,

Шунча йил оламда яшанг фараіда.

Фауст

Тилагингиз учун минг марта раімат,

Сизлар іам шунча йил бєлинг саломат.

Халї уларни їуршайди.

Чол

Устоз, ёдимиздан чиїмайди асло

Сиз бунда жон фидо їилган у кунлар.

Хароб юртимизга келганда вабо,

Іар ёїни їучганда фарёдли унлар.

Вабо гєшасидан іакимлар їочиб

Єликлар кєчада їолганда, іайіот, —

Раіматли отангиз жонидан кечиб,

Олиб келган эди бизларга нажот,

Ёшгина йигитча эдингиз у пайт,

Бунда келардингиз дорулар олиб.

Касаллар олдида тун бєйи їолиб,

Яна їайтардингиз соўу саломат.

Хасталарга мушфиї бєлдингиз доим,

Шу сабаб асради сизни Худойим.

Іамма

Хасталикни кєрманг мутлаїо,

Соўу омон бєлинг доимо.

Фауст

Не учун сиз таъзим їилурсиз менга?

Бош эгинг шафїатни ато этганга.

(Вагнер билан нари кетади)

Вагнер

Їандай їадри улуў илму іикматнинг,

Бунда сизни ўоят їилурлар эъзоз!

Тангри берган шуур іамда меінатнинг

Эзгу самарини кєрмої їандай соз!

Сиз келдингиз гєё зулмат ичра нур,

Сиз келдингиз тєлди дилларга сурур.

Шодликдан їалпоїлар учди осмонга.

Ёшлар раїсдан тєхтаб боїар сиз ёнга.

Їаранг їандай іурмат, їандай эътибор!

Сизга йєл беришар саф чекиб їатор.

Дам єтмай саждага эгилур бошлар,

Халї Тангри деб сизга сиўина бошлар.

Фауст

Анов ён баўирга чиїайлик-чи, юр,

Бунда мен бир пайтлар сокинликда жим

Паришон їояда єлтирар эдим,

Рєзадан тан ориї, кєнгил беіузур…

Тангрига сиўинар эдим дилимдан,

Даішатли вабодан этгин деб халос.

Ёлборардим – їутїар юртни єлимдан!

Наїадар зєр эди кєнглимда ихлос!

Їарагин кулгули ушбу іолимга;

Букун биз іаммадан азиз кишимиз,

Хижолат бєлурман тушса ёдимга

Отам билан бунда їилган ишимиз.

Ажойиб бир феъллик зот эди отам,

Табиат илмига борлиўи-ла банд.

Турфа услуб ила тадїиї этса іам —

Умри кечди іалол, шул ишга пайванд.

Унинг эътиїоди эди алкимё,

Минг хил суюїликлар – минг хил кольбада.

Сафдошлари билан бир тор кулбада

Уймалашар эди саіаргача то.

«Нилуфар» дердилар кумушнинг отин,

«Арслон» аталарди у тилда олтин.

Уларнинг «фарзанди мукаммали»га

Ном берилмиш эди «гєзал малика».

У жило берарди сирли зиёда,

Билардилар уни шифо деб, іайіот

Омон їолмас эди ёруў дунёда

Бу турфа дорудан нєш этган іар зот.

Уни ичардилар сезмайин хатар,

Єлганга боисдур паноіи олам…

Шундай їилиб менинг раіматли отам

Элга їирон солди вабодан баттар.

Не дейин энди бу іамд-саноларга,

Бунда їанча-їанча бегуноіларга

Мен єз їєлим билан берганман заіар.

Вангнер

Їєйинг устоз, єзни койимої нега,

Аксинча шу билан єрнаксиз азал.

Сиз іар ваїт оталар тажрибасига

Юксак эітиром-ла їилдингиз амал.

Отанинг маслаги фарзандлар учун

Іар нарсадан їутлуў бєлмоўи керак.

Ахир єўлингиз іам улўайиб бир кун

Сизнинг йєлингизни тутади бешак.

Фауст

Ул инсон бахтликим, бу зулмат аро

Іидоят йєлини излар дамо-дам.

Аён нарсалардан фойда йєї асло,

Сирлар дунёсига интилар одам.

Бас энди – гєзаллик, шодликдан їочиб

Нечун шундай оїшом чекмої изтироб?

Дарагин, кенгликка заррин нур сочиб,

Уфїлар ортига чєкмоїда офтоб.

Бу юртни тарк этиб шамси коинот,

Йирої, єлкаларга їєймоїда їадам.

Не учун, не учун йєї менда їанот?

Їуёшнинг кетидан їувлашиб учсам,

Алвон шуълаларга чємиб борлиўим,

Юксак тоўлар узра этсаму парвоз,

Іам соф ирмоїларга бєлолсам іамроз,

Іис этсам їуш янглиў бахтиёрлигим.

Їани насиб бєлса менга іам їанот!

Энг юксак чєїїини бориб їучардим.

Кєргизиб камоли їудрату сабот

Чексиз уммонлардан ошиб учардим.

Шуъла дастурхонин йиўиштириб кун

Беркинмої бєлганда тоўлар ортига,

Оїшом бєлганида уфї лолагун

Мен їамчи босардим ўайрат отига.

Ул сєнгги шуълага етиб олардим,

Їуёш этагидан тутиб олардим.

Учардим, бошимда нилигун осмон,

Олдинда ёруў кун, ортда їаро тун —

Остимда поёнсиз ложувард уммон…

Нечун їанотим йєї, нечун йєї, нечун?

Кєнгил парвоз истаб талпинади, бу —

Барча одамзодга їадрдон туйўу.

Баўрини очганда беўубор само,

Їайлардадир тєрўай їилганда наво,

Тиниї куз фаслида дилрабо саіар —

Арўимчої солганда кєкда турналар,

Бургут їанот їоїмай кезганда фалак,

Кєкка учмої истаб талпинар юрак.

Вагнер

Менинг іам сиз каби орзуларим мєл,

Аммо менда йєїдир бу янглиў іавас.

Дилимни банд этар на єрмон, на кєл —

Їуш бєлиб учмої іам муродим эмас.

Кєнглим тилагидир хаёл парвози,

Юрагим дардига китобдир маліам.

Китоб єйларимнинг ёлўиз іамрози,

Унга ошинодир кечаларим іам.

Їувончдан фалакда учарман агар

Їєлга тушиб їолса нодир бир асар.

Фауст

Сенга фаїатгина битта тилак ёр,

Тамом бегонадир єзга бир дунё.

Менинг кєксимда-чи, икки юрак бор,

Иккиси бир-бирин тан олмас асло.

Бири она ернинг меірига тєлуў,

Вужудимни їилур тупроїїа пайванд.

Бирининг оташи їуёшдан улуў,

Парвоз этмої бєлур юлдуздан баланд.

Їани энди фаїат хаёлда эмас,

Чиндан маъмур этса таїдирим мани.

Кєкда учолсайдим мен іам бир нафас,

Єзга бир оламни кєрсайдим, їани.

Їани, бєлса менда сеірли бир тєн,

Кийсаму юксалсам йирої ва йирої.

Жулдур бєлганда іам у тєн мен учун

Шоілар либосидан эди авлорої.

Вагнер

Самовий руіларни їєзўатманг фаїат,

Чорлашни, іаттоки їилмангиз хаёл.

Улар одамзодга ёв эрур їаттол,

Ер узра сочурлар єлим, фалокат.

Гоі улар шимолдан совуї ел бєлиб,

Єїдек тешиб єтар баданларимиз.

Гоіида Жанубдан гармсел бєлиб,

Хазон этар боўу чаманларимиз.

Гоіида Машриїдан келгувчи сабо —

Дард олиб келадир, дардки бедаво.

Гоі келур Маўрибдан булутлар гала,

Їуяр бошимиздан даішатли жала.

Зулмат руіларига ишонманг асло,

Гарчи кєринса-да, фаришта бєлиб,

Жилва їилсалар-да нурланиб, кулиб,

Улар келтирурлар єлим ва бало.

Хєш, энди кетайлик. Тушди салїин іам,

Туман кєрпасига бурканди олам.

Уйда єлтирмої соз бундай паллада.

Дарвоїе, шу тобда нимага бундої

Тикилиб їолдингиз, азизим, узої?

Фауст

Кєрдингми, бир лайча чопар далада?

Вагнер

Кєрдим. Нима бєпти, оддий бир кучук.

Фауст

Диїїат їил, нима ул, айланур нечук?

Вагнер

У – адашган лайча, одатий нарса,

Эгасини излаб юрибди, аён.

Фауст

Борган сари торрої айлана ясаб,

Яїинлашиб келар, їара, биз томон.

Мени алдамаса агарда кєзим,

Кєринмоїда ундан їолган єтли из.

Вагнер

Ахир, їаршимизда лайчанинг єзи,

Чиндан алдамоїда, балки кєзингиз.

Фауст

Іамон теграмизда юрибди кезиб,

Їарагин, жодули кєзлари бизда.

Вагнер

Йєї, у їєрїїанидан думини їисиб

Кетолмай айланур атрофимизда.

Фауст

Айлана їисїарар. Келди! Тєхта, бас!

Вагнер

У оддий лайча-ку, шарпа, руі эмас.

Ана, акиллади, ана, ётибди.

Ит итлигин аён їилаётибди.

Фауст

Тєхта! Їєрїма, кучук! Бери кел дарров!

Вагнер

Ажойиб ит экан, олов-а, олов!

Їулоўин динг їилиб їараб туради,

Тєхтасак тєхтайди, юрсак юради.

Єргатилган ит бу – їаранг, єлтирар,

Бирор нарса ташланг, даріол келтирар.

Фауст

Мєъжиза йєї бунда, фикринг іаїиїат.

Оддий лайча экан, машї кєрган фаїат.

Вагнер

Олимга іам эрмак учун іарнечук

Керак єргатилган шундай бир кучук.

У талабалардан дарс олган чоўи,

Кєриниб турибди улар сабоўи.

Шаіар дарвозасига кирурлар.


ФАУСТНИНГ ИШХОНАСИ

Фауст ит билан кириб келади.

Фауст

Туман ичра чулўаниб ётган

Далаларни тарк этдим, мана.

Кєксим аро тєлўаниб ётган

Іислар їалїиб чиїмоїда яна:

Ором топди кєнгил туўёни,

Таскин берди илоіий сеір.

Юрагимда яна уйўонди

Тангри ила инсонга меір.

Іей, ит, кєп югурма, жим бєл бир нафас,

Іадеб остонани искамої нечун?

Їани, бурчакка кир, тек ёт, энди бас,

Мана ёстиї, ухла, ташїарида тун.

Сакраб-чопиб роса єйнадинг, етар,

Бу ер дала эмас, кєп бєлма нодон.

Иззатингни билгин, шєхсан бунчалар?

Ахир сен бу кеча уйимда меімон.

Борлиї узра чєкмиш зулумот,

Ёритмоїда кулбамни зиё.

Ишхонамнинг єзимас фаїат,

Юрагим іам ёришар гєё.

Вужудимга тафаккур эга,

Яна ортур кєнгил ташнаси.

Яна мени тортар єзига

Тирикликнинг зилол чашмаси.

Іей ит, бас їил итлик ашуласини,

Бєлди, кєп ўингшима, билиб ёт жойинг.

Мени асир этган иліом сасини

Бєўмоїдадир сенинг хунук хиргойинг.

Сен-ку ит, одамзод феъли ўалати —

Іаргиз чин донишдан кулмоїїа тайёр.

Єзидан баландга іуриш одати

Ажабо, наіотки итларда іам бор?

Воі, тарк этди яна иштиёї,

Яна іоким сєник кайфият.

Борлиўимни эгаллар іар чоў

Иліомдан сєнг шундай сукунат.

Шундай экан іамиша аівол:

Гоі парвозда, гоі афтодаіол.

Лекин бордир бу дардга маліам —

Адашганнинг ёруў юлдузи,

Бу – илоіий каромат сєзи —

Янги Таълим ичра бєлмиш жам.

Їаршимдадир мана ул єзи —

Їудрати зєр бу замонда іам.

Банд айлади мени каромат,

Энди їилиб сабру їаноат —

Бул китобда бєлса іар нима,

Немисчага їилай таржима.

(Таржима їилиш учун китобни очади)

«Дастлаб Калом бєлган». Илк сатрданої

Мени лол этди-ку мураккаб жумбої,

Нима бєлди экан бунинг маъноси?

Наіот сєз оламнинг бєлса асоси?

«Дастлаб Идрок бєлган». Таржима мана.

Матне маъносига шу сєз яїинрої,

Лекин єйлаш керак. Бисмиллоданої

Ишни расво їилиб їєймайлик яна.

Йєї идрок борлиїнинг замири эмас,

«Дастлаб Їудрат бєлган». Їолгани абас.

Яна юрагимга иштибоі солдим.

Яна іайронликка учрадим їолдим.

Йєї, їудрат іам эмас, їилибман хато,

«Дастлаб Амал бєлган». Шу асли маъно.

Іайдалишни истайсан наіот?

Ўингшима, жим ёт.

Бєлай десанг мен билан іамдам,

Їутурма, ошнам.

Бу аіволда ишлаш мумкинмас.

Вовуллама, бас.

Илож йєїми – іал їилмої керак:

Ортиїчамиз биттамиз, демак.

Кетмої керак сенга ё менга,

Мана, эшик, їани, маріамат!

Воі, ажабо, бу нечук іолат!

Єнгимми бу, тушимми экан?

Ит тобора бєлмоїда улкан.

Єсаётир эну бєйига

Єсаётир шипга їадар то.

Їандай махлуї кирди уйимга,

Йєї, бу итмас, бегемот гєё.

Єт чаїнаган кєзлари даішат,

Іа, англадим, бу албатта жин!

Менга мадад бермоўи мумкин

«Сулаймоннинг мифтоіи»8 фаїат.

Жинлар (Ташїарида)

Бир дєстимиз тутїунда —

Йєл йєї ичкари.

Лек ёрдамга шай бунда

Жинларнинг бари.

Айланиб учмої керак.

Гоі паст, гоі баланд.

Бизлар іаракат їилсак,

У бєлмагай банд.

Їани берайлик ёрдам —

Биздан умидвор.

Ёрдам їилганди у іам

Бизга неча бор.

Фауст

Даф їилганда махлуї, мададкор —

Мифтоі аро тєртта дуо бор: —

Саламандра, ён,

Ундина, мавж ур.

Сильф – сочил іар ён,

Кобальд – ишлаб тур.

Кимга бу дуо

Бєлмаса ошно,

Ким сеір кучин

Єз нафи учун

Билмаса агар,

У не афсунгар?

Єзни єтга ёї,

Саламандра,

Жилўаларга ої.

Ундина,

Юлдуз бєлиб бої,

Сильфида,

Уйга їарашмої —

Сенга, Инкубус,

Бекалар муштої

Сенга, Инкубус.

Йєї! Бу тєрт унсурнинг бирортаси іам

Бу махлуїда эмас мужассам.

Ана у ётибди бемалол,

Бу не іол!

Агар

Мен айтган дуолар їилмаса асар,

Булардан іам зєррої бир дуо керак.

Їаршимда – жаіаннам їувўиндисидур.

Шошмай тур!

Мана бу муїаддас белгига бир бої,

Сендек гумроіларга солгай у титрої.

Ана, белги уни даішатга солди,

Їєрїувдан їалтираб іурпайиб їолди.

Эй даішат бало,

Іурпайдинг нечун?

Англадингми ё

Яратилмаган,

Іеч ким билмаган,

Іаммамиз учун

Эрк ато їилган

Іамда биз учун

Бутга тортилган

Тангрининг кучин?

Бурчакка їисилиб,

Не даішатки бул —

Худди филдай бєлиб

Єсаётир ул.

Чулўамоїда тутун

Еру самони,

Тєлдиргудек бутун

Борлиї дунёни.

Эй сен дєзахий руі,

Буюрдим сенга:

Жим ёт, руіи макруі,

Тобе бєл менга!

Єїишимни кутма

Уч карра дуо.

Менда бор, унутма,

Оташи Худо.

Йєїотурман беиз,

Етгай иїтидор.

Тутун тарїалиб, печка орїасидан дарвиш кийимида Мефистофель

чиїади.

Мефистофель

Дєї нечун?

Їулингиз хизматга тайёр.

Фауст

Ажабо, кулгулик сир бєлди ошкор,

Ит бєлиб кєринган дарвиш экан-да?

Мефистофель

Этай, улуў олим, іурматим изіор,

Роса їийнадингиз сиз мени бандда.

Фауст

Исминг нима?

Мефистофель

Нечун бу майда сєрої?

Сєз сен учун ахир іеч нарса эмас.

Сенга фаїатгина амал муїаддас,

Бас, не керак сенга исмимни билмої?

Фауст

Іар амалнинг єзга номи бор, аммо,

Англаб олмої учун сенинг зотингни

Билмої кифоядир фаїат отингни.

Жинмисан, шайтонми, иблисмисан ё?

Кимсан, айт!

Мефистофель

Мен іаргиз ёмонлик тилаб —

Яхшилик їилгувчи кучнинг бир їисми.

Фауст

Оддийрої їилиб айт – нимадур бу гап?

Мефистофель

Мен инкор руіиман, инкор їилишни

Касб їилиб олганман – коинот абас,

Тангри не яратмиш бари керакмас,

Барини йєїотмої истагим-сєзим

Хуллас, сиз ёмонлик дея атаган —

Бузиш беомонлик дея атаган

Куч – менинг єзим.

Фауст

Сен їисмман дединг, сєйла не учун?

Ахир рєпарамда турибсан бутун.

Мефистофель

Мен іаїиїат сєзин айтдим камтарин,

Манманлик – бу ўофил одамзодга хос.

Бутун деб биларлар улар єзларин,

Мен эсам, їисмнинг їисмиман, холос.

Іа, мен бир бєлакман.

Нимадир бутун?

Бу – тун. Бир замонлар борлиїни бутун —

Чулўаб олган зулмат! У яратди нур,

Нур энди зулумот билан курашур.

Туїїан онасини енгмої бєлар у,

Аммо ниятига етолмас ёўду.

Жисмлар сиртидир унинг макони,

Жисмлар – жисмидир унинг ва жони!

Ваїт келиб оламдан йєїолса жисм,

Борлиїда їолмагай нур деган исм.

Фауст

Мана, энди менга кимлигинг маълум.

Йєїота олмагач оламни буткул —

Майда нарсаларга їилурсан іужум.

Мефистофель

Рост айтсам, бу иш іам наїадар мушкул.

Поён билмас Йєїлик олами аро

Кичкина заррадир бу Борлиї дунё.

Уни йєїотмоїїа уринмай неча.

Іануз устивордир, кор їилмас пича.

Унга юбордим: мен чаїмоўу бєрон,

Даішатли зилзила, ёнўину тєфон.

Аммо асар їилмас коинот учун,

Уммонлар жойида, їуруїлик бутун.

Парранда, іайвонот, бари одамзод,

Їанча їирон солмай, бєлмади барбод.

Уларнинг одати – насл їолдирмої,

Шу боис тириклик бєлмайди тамом.

Таўин іам бєлмайди тоїатларим тої,

Таўин іам касбимни їилурман давом.

Їаён боїма: ерда, сувда, іавода

Іаёт куртаклари мангу намоён.

Яхшики олов бор экан дунёда,

Йєїса їолмас эди мен учун макон.

Фауст

Їара-я турфа бу тутган йєлингни,

Демак, оламда не курашар, яшар,

Іашарот, парранда, жондору башар…

Барига кєтардинг машъум їєлингни.

Эй зулмат фарзанди, єзингга бєлак —

Дурустрої касбу кор танлашинг керак!

Мефистофель

Єйлаб кєриш мумкин. Бу іаїда, бирої

Бафуржа гаплашсак бєлур кейинрої.

Менга ижозат бер энди кетмоїїа.

Фауст

Нима кераги бор сенга рухсатнинг?

Кета бер майлига истаган ёїїа,

Келиб тур гоіида бєлса фурсатинг.

Хєп, хайр. Маріамат, бу ёїда эшик,

Мана дарча, мєри. Бор туйнук тешик

Сенинг хизматингда. Бора бер, рухсат.

Мефистофель

Бу ердан чиїмоўим мушкулдир фаїат.

Анов остонага чизилган тасвир

Їилаётир чиїмої йєлин муаммо.

Фауст

Бу пентаграмма*. Уйга сен, аммо

Остонадан єтиб кирдинг-ку ахир.

Мефистофель

Шаклни нотєўри чизгансиз андак,

Икки ён чєзилиб иккита бурчак

Єртадан киришга йєл їолган, їаранг.

Фауст

Сени асир їилди тасодиф, демак,

Їєлимда тутїунсан, іолинг, демак, танг.

Бундої омадни ким їилибди хаёл?

Мефистофель

Ит єтмоўи мумкин сакраб бемалол

Ва лекин шайтоннинг йєриўи бєлак:

Їаршимда белги бор – менга берк йєлак.

Фауст

Мана, дераза бор – кетавер.

Мефистофель

Бирої —

їайдан кирган бєлса шу ердан чиїмої —

Жину шайтонларга азалий їонун,

Уни буза олмас іеч їандай малъун.

Фауст

Демак, дєзахнинг іам їонунлари бор,

Буни билиб їєймої албатта даркор.

Мумкиндир сен билан шартнома тузмак.

Мефистофель

Бизда асло бєлмас аідини бузмак.

Неки ваъда їилсак бизлар доимо

Ваїтида іеч сєзсиз їилурмиз адо.

Сєйлашурмиз іали учрашиб такрор,

Іозир їєйиб юбор – кетмоўим даркор.

Фауст

Їаёїїа шошурсан, тєхта бир нафас,

Менга у дунёнинг эртакларин айт.

Мефистофель

Мен яна келаман, іозир ваїтимас,

Суібат їуражакмиз яйраб єша пайт.

Ортиї тутма мени.

Фауст

Їизиї бу сєзинг,

Сени тутган менмас, илиндинг єзинг.

Бу гал озод этсам сени мабодо,

їайтиб илинмассан, балки іеч їачон.

Мефистофель

Хєп, їилганим бєлсин истагинг бажо,

Яна бир оз бєлай уйингда меімон.

Мени єз іолимга їєюрсан, аммо,

Истаганча їилгум сени шодмон.

Фауст

Не їилсанг їила бер, сенда ихтиёр,

Фаїат мени яйрат, дилим ёз бир бор.

Мефистофель

Яйратганим бєлсин, бир неча фурсат

Дил ёзгач, топурсан бир йиллик лаззат.

Тингларсан жинларнинг ашуласини,

Банд этгай афсунгар бир шуъла сени.

Борлиўингни берсанг ул сирли унга,

Нур севгучи кєзу эшитар їулої,

Таъм билгувчи оўиз, бєй билгич димої —

Бари асир бєлгай єшал фусунга.

Фурсат керак эмас іозир бєлгани,

Іаммамиз тайёрмиз. Бошладик їани.

Жинлар

Садпора бєлсин

Хонаи зулмат.

Яйрасин, кулсин

Кєргузиб талъат

Мовий самовот.

Кєк юзин тутар

Їора булутлар,

Булут оралаб

Юлдуз мєралаб

Излайди нажот.

Булутдан баланд

Чексиз фалаклар

Бир-бирга монанд

Учар малаклар —

Кєк єўлонлари.

Курраи олам

Ям-яшил гилам.

Гєзал ёз чоўлар —

Тоўлар, єтлоїлар,

Боў, бєстонлари

Япроїлар ёзиб,

Янги куртаклар,

Айтар ишї розин

Севган юраклар —

Пиніон махфилда.

Ширин висоллар,

Ширин хаёллар,

Ваъдаи вафо

Іам сирли наво

Тилда ва дилда.

Эзгичдан тошиб

Улкан хум томон

Отилгансимон,

Кєпириб шошиб

Узум шарбати,

Чєїїидан тушиб

Ошиб даралар,

Гумбурлар жєшиб

Шєх шаршаралар —

Буюк шиддати,

Шиддат ила ул

Интилар пастга.

Пастда мовий кєл

Жимирлар аста,

Їамишлар куйлар.

Бунда бир томон

Поёнсиз єрмон —

Шитирлаб елда

Минг битта тилда

Їайинлар сєйлар.

Бунда тонгдан то

Оїшомга їадар,

Бєлмайди адо

Єйин ва лапар,

Кулар ер, осмон.

Кєнгиллар їувної,

Бєсалар їайної.

Сєнгги йєї роіат,

Айшу фароўат

Бунда іукмрон.

Мефистофель

Ана, ухламоїда у тинч, беозор,

Жинларим, мен сиздан доим миннатдор.

Сизлар кєрсатдингиз ажойиб санъат.

Іа, шайтонни тутмої осойиш эмас.

Їєшиї айтиб туринг яна бир нафас,

Токи маікам олсин баўрига ўафлат.

Мана бу шаклни йєїотмої эса

Каламушнинг иши, кемиргай даріол.

Ана, келиб їолди кутдирмай, яша!

Нажоткорим сенсан, менга їулої сол!

Каламуш – їурбаїа, сичїонлар хони,

Бургалар, каналар, битлар хоїони —

Сенга буюрмоїда – іузуримга кир,

Анов остонада белги бор – кемир.

Томизиб тураман мен у ерга ёў,

Йєїотмасанг бєлмас – у менга тузої.

Тезрої бєл! Їатраси їолмасин фаїат,

Яна жиндек їолди, яша азамат,

Бєлди. Ёрдам учун ташаккур катта.

Мен кетдим. Ухлай бер, Фауст, роіатда.

Фауст (уйўониб)

Яна ўафлат ичра алдандим наіот!

Наіот ухлаб їолдим мен тентак, нодон.

Тушимда келибди їошимга шайтон,

Ит эса хонамдан їочибди, іайіот!


ФАУСТНИНГ ИШХОНАСИ

Фауст ва Мефистофель

Фауст

Эшик таїиллади! Ким яна, э воі, —

Тинчимни бузмоїїа келмиш? Кира їол.

Кимдурсан?

Мефистофель

Мен келдим.

Фауст

Киравер, гумроі!

Мефистофель

Уч марта айтмасанг кирмоўим маіол.

Фауст

Кир!

Мефистофель

Мана, їаршингда бєлдим мен пайдо,

Келишиб олурмиз бизлар икковлон:

Не ўам-андуі бєлса кєнглингда, ишон,

Баридан бєлурсан, дєстим, мусаффо.

Кєр, мана, мен їандай кийиниб олдим,

Эгнимда зар ила тикилган камзул,

Елкамда ёпинчиї, тоза шоіи бул,

Тилла наїшин їинга шамширни солдим.

Телпагимда эса хєрознинг пати,

Шунча бєлар битта йигит келбати.

Сен іам шундай кийин, їулої бер менга,

Іаёт єз кєркини очажак сенга.

Фауст

Їай либосда бєлмай, бари бир їалбим

Сезажак не ўусса бєлса дунёда.

Ёлўиз сафо учун кексайиб їолдим,

Беіавас бєлмоїїа ёшман зиёда.

Не берур мен єзим билмаган олам?

«Тобе бєл, сабр ила чека бер алам!»

Шу – такбир бизларга азал ибтидо,

Шу – мангу їулоїда янграган нидо.

Болаликдан їилдик шуни їироат,

Панду насиіатдан тої бєлди тоїат.

Іар тонг юрагимда бир ўамли туйўу:

Янги кун бахт бермас, ишончим комил,

Биламан, ушалмас бирорта орзу,

Бирорта муддао бєлмагай іосил.

Билъакс, соф іисларни їилгай у забун,

Неки бєлса менга энг олий, сара,

Барчасини этар остину устин,

Терсини кєрсатиб, їилар масхара.

Тун чєкиб борлиїни їучар сукунат,

Аммо юрагимда бетинч ўалаён.

Кечамда ором йєї, тушларим даішат.

Єрнимдан тураман сапчиб ногиіон.

Ажаб, кєкрагимда макон тутган іаї

Іоким экан фаїат єй-хаёлимда.

Аммо неки бєлса борлиї оламда

Іукми єтмас экан унинг, муіаїїаї.

Шу боис іаётдан ювганман їєлим,

Шу боис єлимга ташнадир кєнглим.

Мефистофель

Яхши меімон эмас ва лекин єлим.

Фауст

О, їандай саодат, єлимга ногоі —

Дуч келса одамзод жанг майдонида.

Ва ё бу оламдан бєлмайин огоі,

Дилбар оўушида ётган онида.

Мен іам бахтли эдим унга дуч келсам —

Кеча руі васлига восил бєлган дам.

Мефистофель

Насиб бєлар эди сенга бу фараі,

Ичилганда агар кечаги їадаі.

Фауст

Демак, айўоїчисан, касбинг жуда мос.

Мефистофель

Їомусул аъламмас, билгичман холос.

Фауст

Кеча мени алдамиш наіот

Илоіий ул айём куйлари.

Ниятимни айламиш барбод

Болаликнинг ширин єйлари.

Лаънат бєлсин авраб инсонни

Аллалаган єшал туйўуга.

Лаънат бєлсин табаррук жонни

Тан ўорига солган доўуга.

Лаънат, адо їилўувчи бизни

Кєнгилдаги такаббурга іам.

Лаънат, мурўак іисларимизни

Алдагувчи тасаввурга іам.

Лаънат сенга, бизни банд этган

Турмуш єйи, оила, шуірат…

Лаіза бизни сарбаланд этган

Ширин тушлар, сизга іам лаънат!

Сенга іам, эй бойликка ружу,

Лаънат бєлсин бутун умрга.

Лаънат бєлсин муіаббатга-ю,

Шароб берган тотли сурурга.

Лаънат сенга, ширин хаёлот,

Не ўулувлар солгувчи бошга.

Барчасига чидармиз іайіот,

Лаънат бєлсин сабру бардошга.

Жинлар їєшиўи (пиніона)

Оі, бу не алам,

Бу не бало, дод!

Кулбаи олам

Бєлди-ку барбод!

Вайрона їилди

Сен отган лаънат,

Чилпарчин бєлди

Гєзал иморат.

Тангри монанди

Эй одамизод!

Сен энди янги

Їаср айла бунёд.

Єзгача бєлсин

Сен їурган бино.

Яъни жой олсин

Юрагинг аро.

Маїсадинг сари

Дадил їєй їадам.

Шодлик куйлари

Янграсин бардам.

Мефистофель

Жажжи жинларим

Куйлар, тингла жим.

Куй тєла аїл,

Маўзини чаїїил.

Дерлар: – Одамзод,

Кишанларни от.

Оламга кєз оч,

Тор кулбангдан їоч.

Ўуссаларни унут, єзни фарруі эт,

Бошингда їузўундек чарх урмагай ўам.

Їанчалик бемаъни бєлмасин муіит,

Бари бир одамсиз яшолмас одам.

Тєпори даврага бошламам, ишон,

Улфатлар топурмиз суібати аъло.

Гарчи мен оддий бир камтарин шайтон,

Лекин зериктирмам сени мутлаїо.

Кел, їилиб олайлик икков маслаіат,

Іаёт йєлларидан єтмоїїа бирга.

Мен іамроіинг бєлсам їочгувси кулфат,

Їайўу кєрмагайсан бутун умрга.

Фауст

Эвазига нима сєрайсан мендан?

Мефистофель

Іисоб-китоб кейин, іали фурсат бор.

Фауст

Не їилса шайтонсан, албатта сендан

Холис бир илтифот кутмасман зиніор.

Іаїингни айт, бугун бєлиб иттифої,

Эрта орамизга тушмасин нифої.

Мефистофель

Сенга бу оламда бєлурман маірам,

Барча истагингни айларман бажо.

Іаїига нариги дунёда сен іам

Менинг хизматимни їилурсан адо.

Фауст

У дунё їайўуси менга бегона.

Бу олам мен учун бєлгач вайрона,

Бошїа олам билан їолмагай ишим.

Мен замин єўлиман, шунда ягона

Менга ошинодир ўам, шодиёна.

Бу ёруў дунёдан бєлгач равона —

Менга їолса єтга туташсин жисмим.

Їанча сєйласинлар боїий дунёни,

Мен асло їизиїмам, недур у дунё,

Ишим йєї, їайдадир унинг поёни,

Їайда ибтидо-ю, їайда интиіо.

Мефистофель

Жуда соз, шу бєлса сендаги имон,

Демакки, ишимиз кєчади осон.

Сенга шундай нарса їилайки ато,

Уни кєрмагандир бу ёруў дунё.

Фауст

Ажабо, шайтондан хайр ила эісон!

Не бера олардинг менга, бечора?

Билармисан, нелар истайди инсон?

Унинг орзуларин тушунсанг зора!

Сен таом берурсан, тєймої йєї унга,

Сен олтин берурсан, йєї унга баїо,

Симобдай тутїусиз, келмай їєлингга,

Єзга чєнтагига їочар доимо.

Сен їимор берурсан, ютмоїлик йєї іеч,

Сен шуірат берурсан, бир лаізалик у,

Менга ёр берурсан, баўримда іар кеч

Єзга бир йигитни їилади орзу.

Неъматинг асрори менга аёндир:

Бугун куртак ёзса, эрта хазондир.

Мефистофель

Іа, булар барчаси иїтидоримда,

Истаганча берсам – ихтиёримда.

Аммо сабр їилу муілат бер менга,

Лазизрої неъмат іам берурман сенга.

Фауст

Шунча лазиз бєлса сен берган таом,

Мен єшал неъматга оўушта бєлсам,

Лаззат тєшагида олсаму ором

Шуірат гултожида шавїларга тєлсам,

Унутсам оламни, майлига єлсам,

Майли єша онда мени олса ер.

Мефистофель

Эсда тутажакмиз!

Фауст

Майли, їєлни бер!

Агар мен бир онни улуўлар бєлсам,

«Тєхта, эй сония!» – деб айтсам агар,

Сенинг тутїунингман майли єша дам,

Сен сайёд бєлурсан – овга муяссар.

Ихтиёр сеники бєлур у кунда,

Менинг ихтиёрим – іукмингни кутмої.

Тєхтасин умримнинг соати шунда,

Мен учун чалинсин сєнгги їєнўирої.

Мефистофель

Гапларингни албат саїлагай ёдим.

Фауст

Іеч сєздан їайтиш йєї, бєлгин хотиржам.

Тафаккур їилишдан агар тєхтасам,

Бари бир эмасми жоним олса ким.

Мефистофель

Келишдик, докторлик базмида букун

Садоїатлар билан їилурман хизмат.

Гап битта ва лекин эітиёт учун

Бериб їєйгин менга икки энлик хат.

Фауст

Ажабо, не учун бундої расмият,

Не учун їоўозга шунча зарурат?

Демак, сенга зарур іужжатнинг єзи,

Сен учун икки пул одамнинг сєзи.

Билгинки, инсонда субут бєлса оз,

Ёрдам бера олмас іеч їандай їоўоз.

Аксинча, їоўозлар гирдоби аро

Іали іам инсоннинг сєзи муїаддас.

У єша сєз учун, їоўоз учунмас, —

Їурбон бєлмоїїа іам тайёрдир іатто,

Таажжуб їиламан, нечун одамлар

Эътиїод килурлар хатга, муірга.

Їоўоз – фаїат їоўоз, сєз эса гавіар,

Їоўоз – йиртилгунча, сєз-чи – умрга.

Хєш, энди сен айт-чи не билан ёзай?

Їаламми, чєкичми ё мєйїалам, іал…?

Їоўозга ёзайми, харсанг тош їалай?

Ёки мармаргами? Їай бири афзал?

Мефистофель

Фиўонинг фалакка чиїмасин, шошма,

Мана, тайёр, етар бир парча їоўоз.

Бир томчи їон билан шу їоўозга ёз.

Фауст

Ана холос! Шуми? Ола їол, ошна!

Шарт деган эвида бєлса-да бир оз.

Мефистофель

Їон – єзгача шарбат, йєї унга їиёс!

Фауст

Їєй, єринсиз шубіалардан кеч,

Сеникиман, алдамасман іеч.

Гаровдадир іаётим фаїат,

Наіот бєлса у менга їиммат?

Іаётим не, менинг єзим ким?

Инсонликдан ягона фахрим —

Коинотга бергувчи тузум

Буюк руі-ла сєзлашдим єзим.

У назарга илмади мени,

Іатто писанд їилмади мени.

Менинг учун олам жумбоїдир,

Тафаккурдан жуда йироїдир.

Китоблардан їайтди ихлосим,

Энди менинг бор эітиросим —

Юрагимнинг бор шавї, ўайрати —

Сенга бєлсин олам лаззати.

Ол баўрингга, замон тєфони,

Саргузаштлар їучоўига от.

Шавїу дардга тєла дунёни,

Шодликни іам, ўаму жафони,

Висолни іам іижрон балони

Берсин менга борича іаёт.

Элтса фаїат шиддат карвони,

Єзлигини топур одамзод.

Мефистофель

Истагингга йєї сира тєўон,

Иштиёїда урганда юрак,

Шодлик гулин узмої бєлган он

Бєлма фаїат уятчан гєдак,

Дадил бєлу юлгин беомон.

Фауст

Йєї, шодликмас мендаги тилак,

Мен тилайман довул ва бєрон.

Менга іислар оташи керак,

Керак менга єртагувчи жон.

Сєнди менда китобга истак.

Кєл чєзурман халойиї томон.

Тор їафасдан їутулган юрак

Эл дардига бєлсин ошиён.

Іа, уларнинг ўам, кулфатлари,

Шодликлари, уїубатлари,

Кєз ёшлари, кулгулари іам

Юрагимда бєлсинлар іамдам.

Мефистофель

Тириклик, бу – мисоли чандир,

Минг йилларким, тишларим банддир.

Уни чайнаб ютмої душвордир,

Іеч ким эмас бу ишга їодир.


Страницы книги >> Предыдущая | 1 2 3 4 5 | Следующая
  • 0 Оценок: 0

Правообладателям!

Данное произведение размещено по согласованию с ООО "ЛитРес" (20% исходного текста). Если размещение книги нарушает чьи-либо права, то сообщите об этом.

Читателям!

Оплатили, но не знаете что делать дальше?


Популярные книги за неделю


Рекомендации