Электронная библиотека » Теодор Драйзер » » онлайн чтение - страница 8

Текст книги "ЖЕННИ ГЕРХАРДТ"


  • Текст добавлен: 26 июня 2023, 09:40


Автор книги: Теодор Драйзер


Жанр: Современная русская литература, Современная проза


сообщить о неприемлемом содержимом

Текущая страница: 8 (всего у книги 22 страниц)

Шрифт:
- 100% +

– Бу ерга келаси йили келсам сизга маъїул тушадими? – деб сєраганди Лестер биродар Амброзийдан. Єшанда бу іазрат єн етти яшур єїувчи Лестерни їандайдир иши учун жазоламоїчи бєлганди.

Іазрат єшанда Лестерга ажабланиб їараганди.

– Бу сизнинг отангизга боўлиїдир, – деганди іазрат.

– Йєў-е, бу отамга боўлиї бєлмайди, – эътироз билдирганди Лестер. – Їани їамчингизни текизиб кєринг-чи, іамма ишларимни єзим іал їиламан. Мен жазо бериладиган иш їилганим йєї ва бундан буён іеч калтак емайман.

Іазрат, афсуски, бу сафар Лестернинг сєзларига ишонмаган, бирої Лестернинг мушти иш берганди. У їисїагина олишувда іазратнинг їамчисини синдириб ташлаган, бу иш мактаб тартибига жиддий хилоф эдиким, Лестер лаш-лушини йиўиштириб, жєнашга мужбур бєлганди. Шундан кейин отасига у дангал, бошїа єїиш ниятим йєї, деб їєя їолган эди.

– Мен иш бошласам дейман, – отасига тушунтиришга тушганди у. Классик маълумот менга тєўри келмайди. Мени идорангга ол, кєнглингни тєї їилавер: эплаб кетаман.

Аїлли, ишига боши билан шєнўиган, шаънига доў тушмаган кекса Арчибалд Кейн єўлининг бу їатъиятидан жуда хурсанд бєлган ва унинг йєлини тєсмаган эди.

– На чора, идорага бор, – деганди у. – У ерда сенга муносиброї иш топилар дейман.

Амалий фаолиятини єн саккиз ёшидан бошлаган Лестер жуда тиришїоїлик билан ишлади ва отасининг бора-бора унга ихлоси ортиб, уни єзининг шахсий вакили їилиб олди, іисоби. Бирорта шартнома тузиш, бирорта муіим иш їилиш ёки фирма вакилини жиддийрої келишув масаласида бирор жойга юборишга тєўри келиб їолса, бу одам Лестернинг чекига тушаверарди. Отаси унга їаттиї ишонар, Лестер іам єз вазифасини аїл ва эпчиллик іамда шунаїанги їизиїиш билан бажарардики, оїибат натижада бу ишонч бирор марта іам бєшашмади.

Лестер: «Ишни иш дейдилар», деган севимли наїлини тилидан їєймасди. Ана шу сєзларни їандай айтишидан іам унинг їанаїа одамлигини билиб олса бєларди.

Лестернинг кучи вужудига сиўмас, дам-бадам їайнаб тошиб турса іам, єзини босиб олишга кєзи етарди. Масалан, унинг ичкиликка суяги йєї бєлса-да, хурмачасига їанча сиўишини жуда яхши биларди. У ичар, бирої кєпайтирмас, фаїат єтиришларда, дєстлари билан олар, илло іаддидан ошириб юбормасди. Унда яна битта заифлик бор эди. Табиатан таъсирчан бєлганидан бу масаладан іам єзига-єзи хєжайинлигига ишончи зєр эди: у аёллар билан зєр тил топишарди-ю, бирої іамма ваїт хавф нимадалигини хаёлидан їочирмасди. Одамлар мабодо бунаїа алоїалар табиатига кєра омонат бєлиши лозимлигини билганларида борми, бу їадар кєп кєнгилсизликлар рєй бермасди. Пировардида, Лестер Кейн єзини, чинакам іаёт сирини билиб олдим, деган хаёл билан овутиб юрарди. Унинг фикрича іамма гап ижтимоий шароитларни їандай бєлса шундайлигича, фаїат баъзи бир шартлар билан їабул этиш ва єзингга энг їулай бєлган ишларни їилишда экан. Дарўазаб бєлмаслик, арзимаган нарсалардан ўалва чиїармаслик, ортиїча кєнгилчанлик їилмаслик лозим. Одам баїувват бєлиши ва іеч бир нарсада єзига хиёнат їилмаслиги керак. Лестернинг іаётий фалсафаси ана шундай эди.

Лестер Женнига олдинига ўирт худбинларча їизиїсиниб їолганди. Бирої эндиликда єзи эракаклик іукмини кєрсатиб, Женни іам їисман гапига юрганидан кейин унинг ажойиб їизлигини ва бир соатлик єйинчої эмаслигини тушуна бошлади.

Баъзи бир эркаклар іаётида идеал бахтни орзу їилиб эмас, балки теваракдаги муіит шароитларига аланглаган іолда, аёлларнинг ёшлиги ва гєзаллигига онгсизларча баіо беришга киришган пайтлар бєлади.

«Наіотки, – дейишади улар єзларига-єзлари, уйлансаммикин деган нарса устида бош їотириб, наіотки, расм-одат бєлган ахлоїїа бєйсунишимга, жамият їонунларига амал їилишимга, єз ихтиёрим билан нафсимни тийиб, камтарин бєлишимга, бошїа бировнинг іамма ишларимга аралашишига іуїуї беришимга тєўри келса? Буларниннг барига єзимга єхшаган беїарор, іусни ва кєркамлиги йєїолгани сари іар жиіатдан іаддидан ошаверадиган аёлни баўримга босаётганим сабабчи бєлса?»

Бу одамалар їонуний никоі туфайли содир бєладиган ишларга чап бериш учун уйланмасдан бемалол юриш афзаллигини эътироф этишга мойилдирлар. Улар єзаларини уринтирмасдан іаёт завїини суришга интиладилар. Кейинчалик єпка-гиналар ёки ниманидир тубдан тєўрилаш ва текислаш заруриятидан їутилган іолда анча мустаікам іамда дуруст муносабатлар єрнатса бєлади, деб хаёл їиларди.

Лестер Кейннинг ёшликдаги їизиїишу бебошликларининг ваїти єтган, буни єзи іам биларди. Тажрибасиз йигитнинг соддадил орзуларию идеаллари изсиз йєїолди. Кєнгли аёлни тиласа іам, шуни деб эркинлигини барбод їилишни хаёлига камдан-кам келтира бошлади. Эркин їушлигингча їолиб, истаган нарсангга етишиб турганингдан кейин єзингни исканжага солишнинг не іожати бор? Лестер єзига муносиб аёл топиши керак, албатта. У, ана шундай аёл – Женни, деб іисобларди. Ундаги барча жиіатлар Лестернинг истак ва дидига мос келар, умри бино бєлиб бунаїасини учратмаганди. Унга уйланишнинг наинки иложи йєї, іатто шарт іам эмас. Унга: «Кетдик!» дейилса бєлди – у итоат їилиши керак, дейилса бєлди – у итоат їилиши керак, їисмати шунаїа.

Лестер буларнинг барини хотиржам, бепарво хаёлидан єтказарди. У Женни турган хароб кєчадан єтиб, бошпана вазифасини єтаётган хароб уйчага кєз ташлади. Їизнинг іалол ва машаїїатли, камбаўал яшаётганидан таъсирланди, унга инсоф билан муомала їилиб, тантилиги ва олижаноблигини кєрсатса бєлмасмикин? Шундан кейин Лестер Женнининг іуснда єткирлигини эсларкан, нияти єзгарди. Йєї, бугуної уни їєлга олиш, пайига тушиш керак, іа, бугун, іозирнинг єзида, тезда. У Лорри-стритда айланиб, миссис Брейсбрижнинг уйига ана шундай кайфиятда їайтиб келганди.

XVIII БОБ

Женни эса бошига оўир ва мураккаб иш тушиб їолган одамдай жуда хавотирда эди. У боласини, отасини, укалари ва сингилларини єйлаши керак-ку. Нима їиляпти єзи? Наіотки, яна хато їилиб, биров билан хунук, їонунсиз алоїа боўласа? Ота-онасига бу одамни ким деб тушунтиради. Женнининг сири ошкор бєлса – бу одам уни олмайди, албатта. У бари бир Женнига уйланмайди, мавїеи жуда катта одам. Шунга їарамай, Женни у одамнинг айтганига їулої солди. Нима їилсин энди? Женни кечгача шуни єйлаб, олдинига їочмоїчи бєлди, бирої Кейнга манзилини берганини эслаб, юраги орїасига тортиб кетди. Шундан кейин єзини їєлга олиб, иложим йєї, сиз билан муомала їилишни хоіламайман, демоїчи бєлди унга. Кейн йєїлигида масалани бу тахлитда іал їилиш Женнига осонгина кєринганди. Женни бошїа жойга ишга киради, Лестер у ерда таъїиб этолмайди. Женни кечїурун уйига кетмоїчи бєлиб кийинаётганида іам буларнинг бари кєзига осондай кєринди.

Бирої серўайрат хушторнинг бу борада єз мєлжаллари бор эди. У Женнининг ёнидан кетганидан кейин іаммасини яхшилаб пишитиб олди. Зумда ишга киришишга жазм этди. Женни бу гапни ота-онасига ёки миссис Брейсбрижга айтиб їєйиши, Кливленддан кетиб їолиши мумкин эди-да. Унинг Женни їанаїа яшаётганини батафсил билгиси келар, бунинг эса битта йєли бор, бу іам бєлса єзи билан гаплашиш эди. Лестер уни єзи билан кетишга кєндирмаса бєлмайди. Женни бунга рози бєлса керак. Лестер ёїишини бєйнига олди-ку. Женнининг бир кєришдаёї Лестернинг эътиборини жалб этган юмшоїлиги, итоатгєйлиги бу маїсадига осонрої етишидан дарак бераётгандай эди чамаси: кєнгли тиласа бас – єзини сира уринтирмасдан їєлга оладиганга єхшарди. Шунинг учун іам Лестер маїсадига етишга уриниб кєрмоїчи бєлди, чунки унинг, даріаїиїат, Женнига кєнгли жуда суст кетганди.

Лестер соат беш яримда Женни кетиб їолмаганмикин деб, єз кєзи билан кєргани Бейсбрижларникига їайтди. Соат олти бєлганда бошїаларга сездирмай Женнига бир амаллаб шивирлади:

– Сени кузатиб їєяман. Мени яїинроїдаги муюлишда кутиб тургин, хєпми?

– Хєп, – деди Женни. У Лестернинг айтганидан чиїолмаслигини сезиб турарди.

Женни шундан кейин ичида, у билан гаплашишим, бошїа учрашмаймиз, деб їатъий їилиб айтишим керак, деди.

Шундай экан, гаплашиб олиш учун іозирги фурсатдан фойдаланиб олиши керак-да.

Лестер соат олти яримда ниманидир баіона їилиб уйдан чиїди – иш юзасидан ким биландир учрашиши лозимлиги эсига тушиб їолганмиш. У соат еттидан хиёл ошганда Женнини ёпиї извошда келишилган жойда кутиб турарди. Лестер хотиржам, маїсадига етишга жуда ишонган кєринса іам, юзаки їатъиятию вазминлиги унинг гєё їандайдир ажойиб, муаттар, ширин ва сархуш этгувчи ис димоўига кирган одамдай бениіоя іаяжондалигини яширолмасди.

Лестер соат саккиздан сал єтганда Женнига кєзи тушди. Газ чирої хира ёўду таратаётганига їарамай Кейн уни бари бир таниди. Бу їизнинг жозибаси єткир бєлганидан Лестернинг вужуди тєлїинланиб кетди. У яїинрої келганида Лестер извошдан чиїиб, унинг рєбарєсида тєхтади.

– Кетдик, – деди у. – Извошга чиї. Уйингга обориб їєяман.

– Йєї, – деди Женни, иложим йєї.

– Кетдик. Сени обориб їєяман. Извошда гаплашиш їулайрої бєлади.

Женни яна унинг іукмига бєйсунди, унга їаршилик кєрсатишдан ожиз эди. Гарчи бу ишни їилмаслигини сезса іам, бари бир рози бєлди. Лестер эса іайдовчига іайїирди:

– Іозирча хоілаган томонингга іайдайвер!

Женни ёнига єтирди дегунча Лестер:

– Гап шу, Женни, сен менга кераксан. Єзингдан гапир, – деди.

– Мен сиз билан гаплашишим керак, – жавоб їилди Женни іаяжонланиб ўєлдиради. Мен бундай їилолмайман. Сиз іеч нима билмайсиз. Мен эрталаб бєлган ишни їилмаслигим керак эди. Сиз билан бошїа кєришмаслигим лозим. Рост, кєришмаслигим керак.

– Эрталабки ишни сен їилганинг йєї, Лестер унинг гапини илиб кетиб, їизиїчиликка олди. – Уни мен їилдим. Мен билан учрашишни хоіламаслигинг масаласида… сен билан учрашишни мен хоілайман. – У Женнининг їєлтиўидан олди. – Сен мени іали билмайсан, мен бєлса сени яхши кєраман. Аїлу іушимни олиб їєйгансан. Сен мен учун яратилгансан. Энди їулої сол. Сен меники бєлишинг керак. Менинг уйимга борасанми?

– Йєї, йєї, йєї! – Женни изтиробда хитоб їилди. – Иложим йєї, жаноб Кейн. Илтимос гапимга їулої солинг. Сиз билмайсиз. Эі, сиз билмайсиз. Мабодо буни хоілаганимда іам иложим йєї. Сиз гап нимадалигини билмайсиз. Бу ишни їилмаслигим керак. Ноиложман. Истамайман. Йєї, йєї, йєї! Уйимга жєнатинг.

Лестер Женнининг бу аламли илтижосини іамдард іолда тингларкан, іатто пича раіми іам келди.

– Нимага иложинг йєї, бу нима деганинг? – деб сєради у їизиїсиниб.

– Сизга буни айтолмайман, – жавоб їилди Женни. – Илтимос, суриштирманг. Сиз буни билмаслигингиз керак. Єзим эса сиз билан бошїа учрашмаслигим керак. Бу яхшиликка олиб бормайди.

– Лекин мен сенга ёїаман-ку, ахир.

– Іа, іа. Бирої менинг сира иложим йєї. Сиз эса мени тинч їєйишингиз керак.

–Илтимос!

Лестер судьядек виїор билан ичида єзининг таклифини яна бир чамалаб кєрди. Єзи бу їизга ёїишини биларди, очиўини айтганда, кечагина танишганларига їарамай Женни уни яхши кєради. Єзининг іам унга кєнгли бор, енгиб бєлмас даражада эмас-у, іар іолда їаттиї талпиняпти. Їизнинг кєнгли уни хоілаб турганидан кейин, гапига юришига нима тєсїинлик їиляптикин? Лестернинг синчковлиги тутди.

– Гап бундай, Женни, – деди у, – гапингни эшитдим. Уйимга боришни єзинг хоілаб турганингдан кейин нимага «иложим йєї» деяётганингни тушунолмаяпман. Єзинг, менга ёїасиз, деяпсан. Нимага энди єжарлик їиляпсан? Сен менга керак бєлган одамнинг єзисан. Икковимиз жуда иної бєлардик-да. Сенинг табиатинг жудаям менбоп. Мен билан бирга бєлишингни хоілардим. Нимага ноиложман, деяпсан?

– Иложим йєї, – деди Женни яна. Иложим йєї. Хоіламайман. Буни їилмаслик керак. Илтимос, энди сєраманг. Сиз билмайсиз. Сизга тушунтиролмайман.

Женни боласини єйларди.

Лестер Кейн баўоят инсофли бєлганидан іар їандай єйинни іалол єйнашни єрнига їєярди. У, аввало, бошїалар билан муомалада виждонан иш тутишга интиларди. Іозирда іам єзини мулойим ва меірибон кєрсатишга іаракат їиларди-ю, аммо асосий маїсади Женнини їєлга олиш эди! Шундан кейин ичида «маїбул»у «номаїбул» томонларини чамалаб чиїди.

– Менга їара, – деди у ниіоят, іамон Женнининг їєлини ушлаб тураркан, – буни тезда іал їилишга мужбур этмайман сени. Яхшилаб єйлаб олишингни истайман. Бирої сен мен учун яратилгансан. Єзингнинг іам менга кєнглинг бор. Бугун эрта билан буни менга єзинг айтдинг. Буни єзим іам биламан. Нимага энди оёї тираяпсан? Менга ёїасан, мен іам сенга кєп яхшилик їилишим мумкин. Шундої экан, іозирча икковимиз дєстлашсак бєлмайдими? Їолган гапларни кейин гаплашамиз.

– Мен тєўри юришим керак, – деди Женни. – Хоіламайман. Илтимос, мени тинч їєйинг. Мен сиз айтганингиздек їилолмайман.

– Гап шу, – деди у, – сен кєнглингдаги нарсани айтмаяпсан. Унда нимага менга ёїасиз, дегандинг? Зумда єзгариб їолдингми? Менга бир їара-чи (Женни ер сузди). Менга їара. Айниб їолдингми?

– Оі, йєї, йєї! – деди Женни єзидан кучлирої келган нимагадир дош беролмай, йиўлагудек бєлиб.

– Унда нимага їайсарлик їиляпсан? Сени севаман, эшитяпсанми, эс-іушим сенда. Бу сафар шунинг учун іам келдим. Сени кєришни хоіладим!

– Ростми? – Женни іайрон бєлиб яна сєради.

– Іа. Керак бєлса яна їайта-їайта келган бєлардим. Сени єлгудек яхши кєраман деяпман-ку. Мен билан бирга кетишга сєз бер!

– Йєї, йєї, йєї, – деди Женни. Иложим йєї. Ишламасам бєлмайди. Тєўри юришим керак. Илтимос, буни сєраманг. Кераги йєї, їєйинг. Менга жавоб беришингиз керак. Єлай агар! Сиз айтганингизни їилолмайман.

– Айт-чи, Женни, – Лестер бирдан сєраб їолди, – отанг нима иш їилади?

– Шишасоз.

– Шу ерда Кливленддами?

– Йєї, у Янгстаунда ишлайди.

– Ойинг борми?

– Іа, сэр.

– У билан бирга турасанми?

– Іа, сэр.

Листер илжайди.

– Мени «сэр» дема, їизалої, – деди у даўалрої їилиб, – «жаноб» Кейн іам дема. Сенга энди жаноб эмасман. Сен – меникисан, эшитяпсанми?

Лестер шундай дея Женнини єзига тортди.

– Илтимос, їєйинг, жаноб Кейн, – ялинди Женни. – О, илтимос, керак эмас! Иложим йєї. Ноиложман. Тинч їєйинг. – Лестер бєлса унинг лабидан їаттиї єпди.

– Менга їара, – Лестер єзининг яхши кєрган сєзини такрорлади, сенга меникисан, деяпман-ку. Іар даїиїа сайин менга кєпрої ёїяпсан. Мен сени іали яхширої билмайман. Бирої сени ташламайман. Охири меникига борасан бари бир. Сенинг хизматчилик їилишингни іам хоіламайман. Яна жиндай ишлайсан, кейин бу жойингда їолмайсан. Сени бирор ёїїа олиб кетаман. Сенга пул бераман, эшитяпсанми? Сен уни олишинг керак.

Женни «пул» сєзини эшитганидан їалтираб кетиб, їєлини тортиб олди.

– Йєї, йєї, – деди у. – Олмайман.

– Оласан. Онангга берасан. Сени сотиб олишга уринаётганим йєї, асло. Кєнглингдан нималар єтаётганини билиб турибман. Бирої адашасан. Сенга їарашмоїчиман. Бугун кєчангда бєлдим. Оилада неча жонсизлар?

– Олтитамиз, – Женни аранг эшитадиган їилиб деди.

«Оі, бу камбаўал оилалар», – деб їєйди ичида Лестер.

– Шундай, манавини ол, – деди яна Лестер іамёнини чиїараркан. Тез орада яна кєришамиз. Энди мендан їочиб їутулолмайсан, їизалої.

– Йєї, йєї, – Женни эътироз билдирди. – Хоіламайман. Керак эмас. Буни мендан илтимос їилманг.

Кейн сєзини єтказмоїчи бєлди, бирої Женни їаттиї туриб олганидан кейин пулини ахийри чєнтагига солиб їєйди.

– Битта нарсани айтиб їєяй, Женни, мендан їочиб їутулолмайсан, – деди Лестер пинагини бузмай. – Эртами ё кечми, бари бир мен билан бєласан. Буни єзинг іам сезиб-билиб турибсан, шундоїїина іамма ёўингдан сезиляпти. Сендан воз кечиш ниятидамасман.

– Оі, мени їанчалар їийнаётганингизни билсангиз эди.

– Чиндан іам сени їийнаяпманми? – сєради Лестер. – Наіотки?

– Іа, їийнаяпсиз? Мен іеч їачон сиз айтганингизни їилолмайман.

– Їиласан! Їиласан! – Лестер їайнаб кетди. Єлжаси їєлидан сирўалиб чиїаётганини єйларкан, эітироси баттар жєш урди. – Сен меники бєласан!

Лестер типирчилашига їарамай Женнини маікам баўрига босди.

– Шундай, – деб їєйди Лестер. Їисїа олишувдан кейин икковларини бирлаштириб турган сирли нарса Женнининг вужудида яна ўивирлаб, їєл– Оёўини боўлаб їєйди. Унинг кєзлари жиїїа ёш эди, бирої Лестер буни пайїамаётганди. – Єзинг іам кєриб турибсан-ку, ахир! Мен іам сенга ёїаман.

– Иложим йєї, – деди Женни яна іиїиллаб.

Женнининг ошкора изтироби Лестерга таъсир їилди.

– Нега йиўлаяпсан, їизалої? – сєради у.

Женни жавоб бермади.

– Бєлди, мени кечир, – деди у. – Бугун сенга бошїа іеч нарса демайман. Етиб келдик іисоби. Эртага жєнаб кетаман, бирор яїин орада кєришармиз. Шундай, їизалої. Энди сендан воз кечмайман. Сенга енгилрої бєлиши учун іамма чорани кєраман, бирої воз кечолмайман, эшитяпсанми?

Женни бошини чайїади.

– Шу ерда туришинг керак, – деди у извош муюлишга етганда. У Герхардтларнинг деразаларида ёруў борлигини кєрганди. Женни аравадан тушаркан:

– Кєришгунча, – деб їєшиб їєйди.

– Хайр, – ўєлдиради Женни іам.

– Эсингдан чиїарма, – деди Лестер, – бу бошланиши, холос.

– О, йєї, йєї, – деди Женни илтижоли їилиб.

Лестер Женнининг кетидан їараб їолди.

– Їандай гєзал! – деб їєйди у.

Женни уйига іориган, гангиган, уялган бир аіволда кириб келди. Нима їилиб їєйди? Тузатиб бєлмас хато їилиб їєйгани шубіасиз. Лестер їайтиб келади.

Лестер їайтади. Унга пул таклиф їилди-я. Іаммасидан ёмони шу.

XIX БОБ

Бу іаяжонли учрашувдан кейин икковлари іам гаплари чала їолганини сезиб турсалар-да, иш шу билан тугамаслигига шак-шубіа їилмасдилар. Лестер їиз єзини бутунлай мафтун їилиб їєйганини сезарди. Женни жуда зєр. Ундаги бор латофатни Лестер тасаввур іам їилолмасди. Женнининг иккиланишлари, илтижолари, ботинмайрої «Йєї, йєї, йєї!» дейишлари Лестерни бамисоли мусиїадай іаяжонга соларди. Їиз жуда іам кєркам, уни їєлдан чиїариб бєлмайди. Уйидагилару бутун оламнинг нима дейиши билан неча пуллик иши бор?

Буни їарангки, Кейн Женнининг (кєнглида дош беролмаганидай) эртами-кечми жисмоний ён беришига іам їаттиї ишонарди. Єзидаги бу ишонч їайдан келганини тушунтириб беролмасди. Женнидаги нимадир – уни бениіоя латофатими, тєўри, соддадил їарашими – даўаллик ва ёмонликдан іоли бєлган эітирос эгаси эканлигига ишонтирарди. Бу аёл фаїат биргина, ягона эркак учун яратилганди. Севги, назокат, итоатгєйлик деган нарсалар унинг єзида мужассам эди. Єша ягона одам пайдо бєлса бас – Женни уни севиб, кетидан кетаверарди. Лестер Женнини шундай деб биларди. Буни сезиб турарди. Женни єзига бєйсуниши керак, чунки Лестер Женни учун худди єша ягона одам.

Женни эса бирор ўалва чиїишини, эітимол фалокат юз беришини сезиб юрарди. Лестер изидан тушса борми, іамма нарсани билиб олади, албатта. Женни унга Брэндерни іали айтмаганди, нега деганда бир амаллаб їєлидан їутилиб кетишидан умидворрої эди. Лестер кетганидан кейин іам унинг їайтиб келишини биларди. Їайтиб келишини хоілаётганини іам беихтиёр сезиб турарди. Шунга їарамай унга бєш келмаслигини, илгаригидай іалол, машаїїатли ва бир хилда кун кечириши кераклигини іис этарди. Бу – єтмишнинг жазоси эди. У экканини єрмоўи лозим эди.

Кейнларнинг Лестер Женни билан хайрлашганидан кейин їайтиб келган Цинциннатидаги ваіимали уйи Геріардтлар уйининг тамомила тескариси эди. Номаълум услубда їурилган икки їаватли данўиллама бу иморат французча їасрларни эслатар, бирої у їизил ўишт ва їумтошдан їурилганди. Уни єраб турган гуллар ва дов-дарахтлар экилган іовли чинакам боїїа єхшар ва тошларнинг єзи іам уй эгаларининг давлатмандлиги, зєрлиги ва беіад дабдабасидан дарак бериб турарди. Хонадон бошлиўи бєлган Арчибалд Кейн бировлар іаїига хиёнат їилиб, бирорта номаъїул ёки нопок йєл билан эмас, балки єша пайтларда энг зарур ва фойдали ишга їєл ургани учун іам катта бойлик орттирганди. У ёш эканидаёї, Америка навїирон, ривожланаётган давлат эканини пайїаган эди. Демак, хилма-хил экипажлар, соявон аравалар, икки ва тєрт ўилдиракли араваларга талаб жуда ортиши ва кимдир бу эітиёжни їондириши лозим эди. Арчибалд Кейн кичикрої устахона очди ва аста-секин уни катта корхонага айлантирди. У яхши извошлар ишлаб чиїариб, сотиб дуруст фойда оларди. Кейн одамларнинг кєпчилиги іалол бєлишади, деб іисобларди. Уларга яхши, виждонан ясалган нарсалар кераклигига ишонар ва уларга шундай буюмлар таклиф этилса борми, жон-жон деб олишларини, то бойиб, їєли узун одам бєлиб кетмагунингча сендан йироїлаб кетмасликларини биларди. У савдо бобида одам сахий бєлиши ва доимо сал ташлаб бериши лозим, деган фикрда эди. У умри бєйи, то їаригунича єзини таниган-билган одамларнинг назаридан їолмади. «Арчибалд Кейнми? – дейишарди унинг раїобатчилари. – О, у ажойиб одам. Эпчил, бирої іалол. У зєр одам».

Арчибалд Кейннинг икки єўли ва уч їизи бєлиб, іаммалари соўлом, келишган, жуда аїлли эдилар. Бирої уларнинг бирортаси іам баўри кенглик, куч ва ўайратда бу мєътабар отага етолмасдилар. Кейннинг тєнўич єўли їирї ёшли Роберт молиявий масалаларда кєпдан бери отасининг єнг їєли бєлиб їолганди. У баўоят савдогарларга хос сифатларга эга эди, яъни зийрак ва зиїна, чунки бунаїа ишларда аблаілик аралашмаса бєлмайди-да. Роберт єрта бєй, їотма, кенг пешонали ва сочи тєкила бошлаган киши эди. Оч-зангори кєзлари єйнаб турар, бургут бурун, юпїа лаблари їайсарлиги ва эітироссизлигини кєрсатиб турарди. Кам гапирар, бир иш їилганда шошилмас ва іар їадамини єйлаб босарди. Шаіар чеккасидаги икки квартални банд этган улкан корхонанинг вице-президенти сифатида унинг іам отаси сингари мавїеи баланд эди. Роберт Кейн бераім, истиїболи катта корчалон эди. Отаси буни яхши биларди.

Иккинчи єўил Лестер отасининг арзандаси эди. Молиявий масалаларда Робертдай єткир бєлмаса іам, оламни іаракатга келтирувчи пиніоний мурватларни яхширої билар, тушунарди. У юмшої табиат, одамгарчиликни биладиган, іамма нарсага олижаноб муносабатда бєладиган йигит эди. Буни їарангки, кекса Арчибалд Кейн Лестерга ишонар ва аїли билан олижаноблигига їойил бєлиб юрарди. Бирорта молиявий чалкашликка дучор бєлганида Робертга жон-жон деб мурожаат этса іам, Лестерни єўил сифатида жуда яхши кєрарди.

Їизларнинг ичида каттаси Эмми бєлиб, чиройли, єттиз иккига кирган, єўил кєрган жувон эди. Йигирма саккизга кирган Иможин уй-жойли бєлса-да, іозирча бефарзанд эди. Оиланинг кенжатойи Луиза йигирма бешга борганига їарамай іали турмушга чиїмаганди. У опа-сингиллар ичида энг чиройлиси, бирої энг совуўи ва бесабри эди. Дабдабаю иззат-іурматни іаммадан іам ёїтирар, Кейнлар хонадони бошїалардан баланд туришини орзу їиларди. Оиланинг ижтимоий мавїеи баландлигидан жуда ўурурланар, єзини катта олиб, кеккайиб юришидан гоіо Лестер ўижиниб їєярди. Лестер уни бошїа сингилларидан яхши кєрар, єзини берирої олиб юрса – оиланинг обрєси тєкилиб їолмайди, дерди.

Уларнинг онаси олтмиш яшар миссис Кейн камтарин ва яхши аёл эди. Турмушга чиїїан дастлабки йилларида анчагина камбаўалликда яшаганидан іозирда іам дабдабали іаётга унчалар интилмасди. Бирої болалари ва эрини яхши кєрганидан уларнинг мавїеларию муваффаїиятларидан соддадилларча маўрурланарди. Уларнинг шон-шуіратларининг сояси іам миссис Кейнга кифоя эди. Миссис Кейн мулойим аёл, яхши хотин ва она эди.

Лестер Цинциннатига кечга яїин келди-ю, уйига равона бєлди. Эшикни ирландиялик кекса хизматкор очди.

– Э, жаноб Лестер! – хизматкор суюниб кетди. – Їайтиб келганингиз жуда яхши бєлди-да. Пальтонгизни берсангиз. Іа, іа, бизда іаво жуда яхши бєлди. Іа, іа. Уйдагиларнинг бари соў-саломат. Бєлмаса-чи, синглингиз Эмми єўиллари билан шу ерда эдилар, іозиргина кетишди. Волидангиз юїорида, єз хоналарида. Шундай, шундай…

Лестер хушчаїчаї илжайди-да, тепага кєтарилди. Боїїа їараган, деразалари жануб билан шарї томонга їурилган оппоїїина ва іал берилган хонада онасини учратди. Хушрєйгина бу кампир мулойим, бироз толиїїан кєринар, оппої сочи силлиїїина таралганди. Эшик очилганда, у бошини кєтариб, єїиётган китобини бир чеккага їєйди-да, єўлининг истиїболига їєзўалди.

– Салом, ойи, – деди у онасини їучоїлаб, єпаркан, – соў-саломатмисан?

– Іаммаси илгаригидай, Лестер. Яхши бориб-келдингми?

– Зєр. Яна бир неча кун Брейсбрижларникида бєлдим. Персонлар билан кєришгани Кливлендга киришимга тєўри келди. Іаммалари сени сєрашди.

– Мини яхши юрибдими?

– Илгаригидай. Менимча, у сира єзгармабди. Іар маіалгидай меімон келса – суюниб кетади.

– Жуда аїлли їиз, – деб їєйди онаси миссис Брейсбрижнинг Цинциннатида єтган ёшлик йилларини эслаб. – У доимо менга ёїарди. Бирам бамаъники.

– Іозир іам худди єшандай, – деди Лестер маънодор їилиб.

Миссис Кейн кулиб їєйди-да, уйдаги гаплардан тушди. Иможиннинг эри їандайдир иш билан Сент-Луисга кетибди. Робертнинг хотини касал экан – шамоллаб їолибди. Жаноб Кейннинг їєлида єттиз йил ишлаган, фабрика їоровули Цвингль деган чол їазо їилибди. Жаноб Кейн унинг дафн маросимида бєлибди. Лестер, гарчи паришонрої бєлса іам, онасининг сєзларини эітиром билан тинглади.

Лестер пастга тушганида Луизани учратди. У жуда башанг эди – таърифга бундан бошїа сєз топиб бєлмайди. Шишамунчої їадаб тикилган їора ипак кєйлаги гєзал їоматини таранг їилиб кєрсатар, ёїут кєзли тєўноўичи буўдоймаўиз баданию їоп-їора сочига жуда ярашиб тушганди. Їоп-їора кєзларининг боїиши эса тийран эди.

– Э, сенмисан, Лестер! – хитоб їилди Луиза. – Їачон їайтдинг? Эітиётрої бєлиб єп, меімонга кетяпман, юзимга упа суртганман. Оббо, айиў-э!

Лестер синглисини маікам їучиб, чєпиллатиб єпди. Луиза уни їатиї туртиб юборди.

– Упангни унча кєп кеткизганим йєї, – деди Лестер. – Упадонингни олиб, яна суртаїол! – Лестер шундай деб, дастурхонга єтиришдан олдин кийиниб олгани єзининг хонасига єтди.

Дастурхонга єтиришдан олдин кийиниб чиїиш Кейнлар хонадонида кейинги йилларда расм бєлганди. Бу уйга меімонлар тез-тез келиб турганларидан ушбу нарса заруриятга єхшаброї їолган. Луиза эса буни жуда іам єрнига їєярди. Бу оїшом Роберт билан чол– Кампирнинг эски дєстларидан эр-хотин Барнетларни кутишаётганди, шу сабабли зиёфат їуюї бєлиши керак эди, албатта. Лестер отаси уйдалигини билди-ю, лекин уни кєришга шошилмади. У Кливлендда єтказган сєнгги икки кунини єйлар ва Женнини їачон кєрарканман, деб фараз їилиш билан банд эди.

ХХ БОБ

Лестер кийиниб, пастга тушганида отаси кутубхонада газета єїиб єтирарди.

– Салом, Лестер, – деди отаси унга кєзойнаги устидан їараб, їєл чєзаркан. – Їаёїдан келдинг?

– Кливленддан, – Лестер отасининг їєлини їаттиї їисаркан, илжайиб жавоб їилди.

– Роберт сени менга Нью-Йоркда деганди.

– Іа, бєлдим.

– Їадрдоним Арнолднинг аіволи їалай?

– Илгаригидай, – жавоб їилди Лестер. – Сираям їаримаган.

– Шундай бєлиши керак, – Арчибалд Кейн бу маїтов наї єзининг баїувватлигига їарата айтилгандай очилиб кетди. – У доимо єзини тийиб юради. Іаїиїий жентльмен.

Арчибалд Кейн єўли билан меімонхонага єтди. Улар то залдаги соат занг чалиб, йиўилганларга дастурхонга таом тортилгандан дарак бермагунча иш ва оилавий янгиликлардан гурунглашиб єтиришди.

Лестер Людовик XV услубида жиіозланган бу дабдабали емакхонада іузур їиларди. Єзининг хонадони, оила аъзолари бєлган онаси, отаси, сингиллари ва хонадоннинг эски дєстларини яхши кєрарди. Хуллас, у лаб-лунжини сира йиўиштириб ололмас ва бениіоя хушчаїчаї эди.

Луиза сешанба куни Ливерингларникида бал бєлишини айтди-да, Лестердан борасанми, деб сєради.

– Раїс тушолмаслигимни биласан-ку, – деди у їуруїїина. – У ерда нима їиламан?

– Раїс тушолмаслигимни? Ундан кєра, раїс тушишни хоіламайман, деб їєя їол. Жуда дангаса бєлиб кетибсан єзи. Роберт гоі-гоіида раїс тушиб турганидан кейин сени бемалол їєлингдан келишини айтмаса іам бєлади.

– Робертга тенглашиш йєл бєлсин менга, унчалик эпчил эмасман, – деб їєйди Лестер бепарво.

– Илтифотда іам, – Луиза узиб олди.

– Эітимол, – деди Лестер.

– Жанжални бошлама, Луиза, – Роберт оїилона гап їистирди.

Улар тановулдан кейин кутубхонага єтишди. Роберт укаси билан пича ишдан гаплашди. Їандайдир шартномаларни їайтадан кєриб чиїиш керак эди. Роберт укасининг фикрини эшитмоїчи эди. Луиза меімондорчиликка кетаётганидан унга извош кєндаланг бєлди.

– Бормайсанми энди? – сєради Луиза акасидан норозирої оіангда.

– Йєї, жуда чарчадим, – деди Лестер бепарво іолда. – Мен учун миссис Ноулздан узр сєраб їєйгин.

– Летти Пейс яїинда сени сєровди, – деди Луиза эшикдан чиїаётганда.

– Саломат бєлсин. Жуда хурсандман.

– Летти ажойиб їиз, Лестер, – Гап їистирди камин олдида турган отаси. – Унга уйланиб, эс-іушингни йиўиб олсанг девдим. Яхши хотин бєлади у сенга.

– Ойдай їиз, – миссис Кейн эрининг гапини тасдиїлади.

– Нима бу, тил бириктирганмисизлар? – іазиллашди Лестер. – Мен, билсанглар, оилавий іаётга яроїсизман.

– Буни жудаям яхши биламан, – миссис Кейн буни ярим іазил, ярим жиддий їилиб айтди. – Шунинг учун іам жуда афсусдаман.

Лестер гапни бошїа ёїїа бурди. Бунаїа таъналар жуда жонига текканди. Шунда яна Женни, унинг аянчли їилиб: «Оі, йєї, йєї!» деганлари эсига тушди. Кєнглига ёїадиган їиз шу. Бунаїасига чинакам кєнгил їєйса бєлади. У єз манфаатини єйлайдиган, ўаразгєй, теварагида кєз-їулоўи кєпу эркак кишининг йєлида тузоїдай турган аёл эмас, балки їаровсиз єсаётган гулдай бениіоя, гєзал бир їиз. Жуда гєзал. Лестер оїшом хонасига їайтгач, Женнига хат ёзди. Бирої шошїалої кєринмаслик учун хат ёзилган кунини бир іафта кеч кєрсатди. Бунинг устига єзи іам Цинциннатида камида икки іафта бєлмоїчи эди.

«Азизам, Женни!

Гарчи бир іафта єтган бєлса іам сенга хабар бермадим, ишон, сени унутганим йєї. Мен іаїимда жуда ёмон фикрдамисан? Мен фикринг яхши томонга бурилишига эришаман, чунки сени яхши кєраман, їизалої, рост, севаман. Столимда бир гул турибди, у сени жуда іам эслатади – оппої, нозик, чиройли. Сен іам худди шундайсан – сенинг сиймонг доим мен билан бирга. Мен учун сен бор гєзаллик мужассамисан. Сен хоіласанг бас – йєлимни гуллар-ла, безаш сенинг іукмингда.

Энди єзим іаїимда айтмоїчиман, єн саккизинчида Кливлендда бєламан ва сен билан учрашиш ниятидаман. Пайшанба кечїурун бораман. Мен жума куни чошгоіда «Дорнтон» отелининг аёллар меімонхонасида кутгин. Маъїулми? Єша ерда бирга тамадди їиламиз. Сен уйингга боришимни хоіламовдинг, мана, кєрдингми, айтганингни їиляпман. (Бундан буён іам айтганингни їиламан – фаїат битта шарти бор) яхши дєстлар бир-бирларидан айрилмасликлари керак, бу хавфли. Мени кутажагингни ёзиб юбор. Сенинг олижаноблигингга ишонаман. Бирої «йєї» деганингни їатъий їароринг єрнида кєролмайман.

Сенга садоїатли Лестер Кейн».

Лестер хатни елимлаб, манзилини ёзди. «Єзига яраша бу ажойиб їиз, – деди у ичида. – Жуда іам ажойиб».

XXI БОБ

Хат бир іафталик жимликдан кейин келди. Женни бу пайтда єзини чуїур іаяжонга солаётган кєп нарсаларни обдон єйлаб олганди. Іоли не кечади? Нима їилсин? Бу одамга їандай муомала їилади? Унга жавоб ёзадиган бєлса нима іам дейди? Женнининг шу чоїїача їилган ишлари, іатто Колумбусда Бассни деб єзини фидо їилгани іам, гєё єзидан бєлак іеч нимага тааллуїлидай эмасди. Энди бошїаларни іам, ота-онаси, укаларию биринчи галда боласини єйлаши керак эди. Миттигина Веста бир ярим яшар бєлиб їолганди. Бу жажжигина їизалоїнинг сочлари сарўиш, кєзлари катта-катта ва кєм-кєк бєлиб, онасига тортиши турган гап эди. Бунинг устига сергак ва туйўун эди. Миссис Герхардт уни еру кєкка ишонмасди. Герхардтнинг єзи эса жуда секинлик билан юмшаб борар, іатто іозирда набирасидан айланиб-єргилмаса іамки, іар їалай унга меіри бор эди. Отасидаги бу єзгаришни кєрган Женни жон-дилидан отасини бундан-буён бошини іам їилмасликка тиришарди. Мабодо бирорта ножєя їадам босса борми. Бу отасига нисбатан кєрсатган ёмон ношукрчиликдан ташїари, келгусида їизалоўини майиб іам їиларди. Єзимнинг бахтим їаро бєлди, дерди Женни ичида, бирої Вестанинг іаёти бошїа гап, болани мункитиб їєядиган бирорта иш їилмаслик керак. Лестерга хат ёзиб, бор гапни унга тушунтирса бєлармикин. Женни унга нотєўри йєлдан юролмайман деди-ку. Борингки, Женни унга боласи борлигини айтиб, тинч їєйишини илтимос їилди іам дейлик, гапига Лестер їулої солармикин? Солмаса керак. Женни іам Лестер тилидан илинтиришини истармиди дейсиз?


Страницы книги >> Предыдущая | 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 | Следующая
  • 0 Оценок: 0

Правообладателям!

Это произведение, предположительно, находится в статусе 'public domain'. Если это не так и размещение материала нарушает чьи-либо права, то сообщите нам об этом.


Популярные книги за неделю


Рекомендации