Электронная библиотека » Теодор Драйзер » » онлайн чтение - страница 11

Текст книги "ЖЕННИ ГЕРХАРДТ"


  • Текст добавлен: 26 июня 2023, 09:40


Автор книги: Теодор Драйзер


Жанр: Современная русская литература, Современная проза


сообщить о неприемлемом содержимом

Текущая страница: 11 (всего у книги 22 страниц)

Шрифт:
- 100% +

Іар бир онгли одамнинг іаётида єтмишига кєз ташлаб, аїлий ва ахлоїий, жисмоний ва моддий жиіатдан нимага арзийман, деб єзидан-єзи сєрайдиган пайти келади. Бунда ёшликнинг беъмани армонлари орїада їолган, одам дастлабки мустаїил їадамларини ташлаган ва жєшїин ўайратини ишга солиб бєлган, нималарга интилгану нималарга эришгани кєзига нотєўри ва омонат кєринади. Єшанда кєпларнинг хаёлига Экклезиаст єхшатиб таърифини їилган яшашнинг беіудалиги іаїидаги вужудни їуруїшатадиган фикр келаверади.

Лестер эса файласуф бєлишга уринади. «Ої уйда, бу ерда, уйимда ёки «Грэнд-Пасифик»да тураманми, бу бари бир эмасми?» Бирої масаланинг бу тахлитда їєйилиши іаётда єзи эришолмаган нарсалар іам борлигидан дарак берарди. Єз уйи ва іашаматли меімонхонага Лестер єзини уринтирмасдан эришганди.

Лестер энди єзининг мавїеини мустаікамлаш іаракатига тушиб їолди. Бу Женнининг онаси їазо їилган пайтларга тєўри келганди. У энди бекорчиликни йиўиштиради, Женни билан тинимсиз равишда бошлашиб юришлар роса ваїтини оляпти. Пулини ишга солса бєладиган жойни іам топади. Акаси їєшимча даромад олса бєладиган манбаларни топаётган экан, бу іам топади. Єз іуїуїини яхшилаб таниб олади, отасининг корхонасида обрєсини мустаікамлайди ва Робертга барча нарсани олдириб єтирмайди. Бунда Женнини їурбон їилишга тєўри келмасмикин? Бу нарса іам унинг хаёлига келади. Женни унга осилиб ололмайди. Дод дея олмайди. Бирої Лестер Женнини ташлаб кетиши мумкинлигини тасаввур іам їилолмасди. Бу шафїатсизлик ва бемаънилик бєлур эди. Энг муіими (Лестер буни іатто єзича эътироф этишга іам номус їиларди), бу уни талай їулайликлардан маірум этарди. Женни унга ёїарди. Уни Лестер єзига хос равишда, худбинларча севарди. Шунинг учун іам Женнидан айрилишини кєз олдига унчалар келтиролмасди.

Худди шу кезларда Лестер билан акасининг єртасида жиддий келишмовчиликлар рєй берди. Роберт Нью-Йоркда фаїат Кейнлар фирмасига хизмат їиладиган бєёї фабрикаси билан алоїани узиб, Чикагодаги истиїболли катта бєлган янги бир концерн билан тил топмоїчи эди. Лестер Нью-Йоркдаги компаниянинг вакилларини, уларга ишонса бєлишини, Кейн фирмаси билан кєпдан буён дєстона муносабатда эканликларини жуда яхши билганидан Робертнинг таклифига їарши чиїди. Отаси олдинига Лестернинг гапига юргандай бєлди. Бирої Роберт укасининг башарасидан кєзларини узмаган іолда єз сабабларини чуїур мантиї билан баён їилди.

– Биз отамиз муомала їилгани ёки улар сенга ёїаётгани учунгина эски дєстларимизга мудом суяна олмаймиз, – деди у. – Єзгаришлар їилиб туриш керак. Ишни мустаікамлаш керак. Кучли раїобатда енгиб чиїиш масаласи турибди олдинда.

– Отам іал їилсин, – деди ниіоят Лестер. – Мени бу кам їизиїтиради. Унаїа бєладими, бунаїа бєладими – менга бари бир. Сен оїибат натижада фирма бундан ютади деяпсан. Мен бунинг тескарисини исботлаганман.

– Менимча, Роберт іаї, – деди Арчибалд Кейн бамайлихотир. Шу чоїїача у таклиф їилган нарсаларнинг деярли бари єзини оїлади.

Лестернинг юзига їон їуюлди.

– На чора, энди бу тєўридаги гапни бас їила їолайлик, –шундай деди-ю, єрнидан їєзўалиб, идорадан чиїиб кетди.

Айнан эс-іушини йиўиштириб оламан деган пайтда бундай маўлубиятга учрагани Лестерга катта зарба бєлди. Бу арзимаган воїеалигига їарамай, бамисоли сєнгги бир томчи томизўи бєлди, іаммасидан отаси Робертнинг ишбилармонлигини таъкидлагани алам їиларди. Лестер єзига-єзи, отам мерос таїсимотида Роберт томонга оўиб кетмасмикин, дерди. Ё Женни билан алоїаси отасининг їулоўига чалинганмикин? Ёки сафарда кєп юрганини ишга зарари тегяпти деб іисоблаётганмикин? Лестер мени їобилиятим етишмасликда айблашса ноинсофлик бєлади, деб іисобларди. Ишини билиб їиляпти-ку. Іозир іам фирмага тушаётган барча таклифларни єрганяпти, шартномаларнинг маўзини чаїяпти, отаси билан онасининг яїин маслаіатгєйи бєлса іамки уни четга чиїариб їєйишяпти. Бунинг кети нима бєларкин? Лестер бу іаїда роса бош їотирса іам, бари бир бирор їарорга келолмади.

Єша йилнинг єзида, сал кейинрої, Роберт корхонани бошїаришни їайта ташкил їилиш режасини олдинга сурди. У Чикагода, Мичиган-авенюда улкан кєргазма зали билан омбор їуришни ва тайёр маісулотнинг бир їисмини єша ерга ташлашни таклиф їилди. Чикаго Циннцинатига їараганда анча йирик марказ эди. Ўарб харидорлари ва вилоят савдогарларининг Кейнлар билан муомала їилиш учун у ерга келишлари їулай бєларди. Бу ажойиб реклама, фирма мустаікамлигива равнаїининг ажойиб исботи бєлур эди. Кейн чол билан Лестер бу лойиіани даріол маъїуллашди, афзалликларини тєла-тєкис баіолашди. Роберт Лестерга янги бинони їуришга киришишни таклиф їилди. Лестер ваїтининг бир їисмини Чикагода єтказса іар іолда оїилона бєларди.

Лестер гарчи єзига Циннцинати билан деярли хайрлашишни таклиф этишаётганини тушуниб турса-да, акасининг гапи дилига жуда хуш келди. Бу єзига нисбатан фахрли иш бєлиб, фирманинг обрєсини іам кєтарарди. Чикагога єрнашиб олади, Женнини іам чаїиради. Энди у олдинги режасини – єзига іам, Женнига іам квартира олиш режасини бемалол амалга ошираверади. Лестер шунинг учун іам Робертни їувватлади. У эса кулимсиради.

– Бу фирмага фойдали бєлишига ишонаман, – деди у.

Їурилиш ишлари тез орада бошланиши керак бєлганидан Лестер Чикагога тезда кєчиб єтишга їарор їилди. У Женнини чаїирди, биргаликда Шимолий томондан квартира танлашди. Уй кєл яїинидаги сокин кєчада бєлиб, квартира жуда їулай эди, Лестер уни єз дидига мослаб жиіозлади. У, Чикагода турганимда єзимни бєйдої кєрсатаман, деб мєлжаллаганди. Дєстларини уйига чаїирмайди. Улар билан іар маіал идорада, клубда ёки меімонхонада учрашаверади. Назарида іамаси зєр кетаётганди. Женни Кливленддан жєнаганидан кейин Герхардтларнинг іаёти кескин єзгариб кетди, албатта. Оила бутунлай тєзиб кетган бєлса іам, Герхардтнинг єзи бунга тєўри їарарди. У їариб їолган, эндиликда їаерда яшаса унга бари бир. Басс, Марта ва Жорж оёїїа туриб олишди. Вероника билан Уильям іалиям мактабда єїишади. Уларни кейинчалик їєни-їєшниларникига жойлаштириб, єша ерда еб-ичадиган їилса бєлади. Герхардт билан Женнини фаїат битта нарса – Веста жуда іам ташвишга соларди. Герхардт Женни їизини олиб кетса керак, деб єйларди, албатта. Она бошїа нима іам їила олади?

– Сен унга Вестани айтувдингми? – деб сєради Герхардт Женни кетадиган кун тайин бєлганда.

– Йєї, лекин яїинда айтаман, – деди Женни отасини тинчитиб.

– Доим «яїинда» дейсан, – Герхардт вайсаб берди.

У бошини чайїади. Йиўлагиси келарди.

– Иш чатої, – у бироз жим туриб гапида давом этди. – Бу катта гуноі. Худо жазонгни бермаса деб їєрїаман. Болани парвариш їилиш керак. Їари бєлмаганимда уни олиб їолардим. Энди унга їарайдиган одам йєї. – Герхардт яна бошини чайїади.

– Биламан, – оіиста деди Женни. Іаммасини тєўрилайман. Уни яїинда олиб кетаман. Уни ташлаб їєймаслигимни биласан-ку.

– Исми нима бєлади? – деди Герхардт. Їизчанинг исми-шарифи бєлиши керак-ку. Янаги йили мактабга боради. Одамлар унинг кимлигини билишни хоілашади. Умрбод шундай бєлиб їолмайди-ку.

Женнинг єзи іам буни яхши тушунарди. Їизини жонидан ортиї кєрарди. Доимий айрилиїлар ва Вестанинг борлигини яшириб юриш Женнини жуда эзиб юборганди. Бу болага нисбатан ноинсофлик бєлса іам Женни бошїача чора тополмасди. У їизини яхши кийинтирар, боланинг нарсалари ошиб-тошиб      ётарди. Іар іолда унинг зориїадиган жойи йєї эди. Женни уни яхшилаб єїитсам дерди. Оі, бор гапни бошидан Лестерга айтиб берганида эди-я! Энди бунинг ваїти єтиб їолганга єхшайди. Шундай бєлса іам Женни єшанда ишкал чиїмасин деб шундай їилганини сезарди. Пировардида, у Чикагода Вестага їараб турадиган бирорта аёл ёки оилани їидириб топмоїчи бєлди. Ла-Сальстритнинг кунботар томонидаги шведлар кварталидан кєзига ораста, камсуїум, іалол кєринган бир кекса аёлни топди. Бу аёл тул бєлиб, у-бу ишларни їилиб юрарди. У іамма ишини їєйиб, болани боїишга жон-жон деб рози бєлди. Женни їизчасини їулай пайт келиши билан боўчага жойламоїни хаёл їилди.Єшанда унинг єйинчоїари іам кєп бєлади, парвариши іам пасаймайди. Миссис Олсен Женнига бор гапни, їизча сал оўриса іам етказиб туради. Женни їизалоўини іар куни бориб кєради, Лестер Чикагодан кетган кунлари эса уйга олиб келса іам бєлади. Веста Кливлендда турганда Лестер унинг уйда борлигини билмаганди-ку.

Женни миссис Олсен билан гапни бир жойга їєйганидан кейин їулай фурсат келиши биланої Вестани олиб келгани Кливлендга жєнади. Герхардт неварасидан яїинда айрилиб їолишидан эзилиб юрганидан, бола нима бєларкин, деб жуда хавотирда эди.

– У ажойиб їизча бєлиб єсиши керак, – деди ота Женнига. – Жуда аїлли уни яхшилаб єїитиш керак.

Герхардт Вестани лютеранларнинг черков мактабига єїишга берса ёмон бєлмаслигини айтди, бирої Женнининг бунга кєзи етмасди. У єтган йиллар ва Лестер билан бирга бєлганидан, одатдаги бошланўич мактаб іар їандай хусусий билим юртидан яхширої, деган фикрга келиб їєйганди. Женни черковга їарши бєлмаса-да, барча іолларда черков таълимотига суянаверса бєлаверади, деган фикрда іам эмасди. Бошїача фикрга їандай їилиб іам борарди, дейсиз.

Женни эртаси куни Чикагога їайтиши керак эди. Іаяжондан юраги чапак чалаётган Веста йєлга чиїишга тайёр эди іисоби. Женни уни кийинтираётганда Герхарт уйда на їиларини билмай юрди. Невараси кетадиган пайт келганда эса сир бой бермасликка уринарди. Беш яшар їизча іозирда єзининг дилидан нималар єтаётганини билмаётганини кєриниб турарди. Веста азбаройи хурсанд бєлганидан, отда ва поездда юрамиз-а, ойи, деб тинимсиз вижирларди.

– Аїлли бєлгин, – Герхард уни кєтариб, єпти. – Катехизис билан дуо єїиш эсингдан чиїмасин. Бувангни іам эсингдан чиїармайсан-а, шундайми?

У яна нимадир демоїчи бєлди, бирої овози чиїмай їолди.

Отаси азобдалигини кєриб, єзини аранг босиб турган Женни іаяжонини сездирмасликка іаракат їиларди.

– Хєш, энди… – деди у. – Шунчалик їийналишингни билганимда-ку…

Женни гапини тугатолмади.

– Бораверинглар, – деди Герхардт єзини їєлга олиб. – Боринглар. Шунда яхши бєлади.

Гархардт она-болани унсиз кузатиб їолди. Сєнгра єзи яхши кєрадиган жой – ошхонага кирди-да, тєхта, полдан кєзини узолмай їолди. Уни бирин-кетин хотини, Басс, Марта, Женни, Веста ташлаб кетишди. Герхардт эски одатича муштини маікам їисганича анчагача бош чайїаб турди.

– Мана шунаїа! – деди у. – Мана шунаїа. Іаммалари мени ташлаб кетишди. Умрим елга учди.

XXVIII БОБ

Лестер билан Женни биргаликда кечиришган уч йил ичида бир-бирларига анча кєнгил їєйишди ва жуда яїин бєлиб їолишди. Лестер уни єзига хос равишда чиндан іам севарди. Унинг севгиси кучли, мустаікам, шубіа ва иккиланишлардан холи, табиий ва беіад мойилликка асосланган туйўу бєлиб, чинакам маънавий їадрдонликка яїинлаб борарди. Женниинг мулойим итоатгєйлиги, Лестерни єзига тортар ва сира бєшатмасди. У ўоят садоїатли, меірибон, бениіоя латофатли эди. Лестер унга ишонишга, суянишга єрганиб їолганидан севгси йилдан-йилга теранлашиб борарди.

Женни эса Лестерни дилдан, чуїур севиб їолган, севгиси садоїатли эди. Аввалига у Женнининг іаётига їуюндай кирди-ю, вужудини алўов-далўов їилиб юборди, іоли танглигидан фойдаланиб, єзига занжирлади-їєйди. Лестер гарчи доимо ёїса іам Женни ундан сал иккиланар ва чєчирди. Бирої у билан єтган йиллар ичида яхширої билиб, аста-секин севиб їолганди. Лестер жуда баїувват, чиройли йигит бєлиб, бениіоя хушовоз эди. Унинг барча нарсага їарашию фикрлари аниї эди. «Уёї-буёїїа алангламай, дангал одимлайвер», деган севимли шиоридан іайратга тушиб юрарди. Бундан Лестернинг одамлардан іам, худодан іам, иблисдан іам іайиїмаслги кєриниб турарди, албатта. Кєпинча у буўдойранг бармоїлари билан Женнининг даіанидан тутиб, кєзига тикилиб їоларди.

– Сен зєрсан, їани энди дадилрої ва шаддодрої бєлсанг. Сенга ана шу нрса етишмайди.

Женни шунда жимгина ва мулойим боїиб їєя їоларди.

– Майли, іечїиси йєї, – дерди яна Лестер, – бирої бошїа фазилатларинг бор. – У шундан кейин Женнини єпарди.

Женнининг єз тарбияси ва маълумотидаги іар їандай камчиликни соддадилларча яширишга уринаётгани Лестерга таъсир їиларди. Саводи іам етарли эмасди. Лестер бир куни бир вараї їоўозни топиб олди. Женни унга Лестер гап орасида ишлатадиган їийин сєзлар ва уларнинг маъноларини ёзиб їєйганди. Шунда Лестер кулиб їєйди, Женнига янада меіри товланди. Бошїа сафар Сент-Луисдаги «Жанубий меімонхона»да Женни іаракатлари муносиб даражада эмаслиги ва буни теварагида овїатланиб єтирганлар сезиб їолишидан чєчиганидан єзини овїатлангиси келамаётгандай кєрсатди. У іар маіал іам керакли санчїи ёки тегишли пичоїни їєлга олаётганига ишонвермас, кєзига ўалати кєринган таомлардан хижолатга тушарди; сарсабил їандай ейилади? Артишок-чи?

– Нимага іеч нима емаяпсан? – хушчаїчаї іолда сєради Лестер. – Їорнинг оч-ку, ахир?

– Унчамас.

– Очган бєлса керак. Менга їара, Женни, гап нимадалигини биламан. Бекорга хавотирланяпсан. Єзингни жуда яхши тутасан. Йєїса бу ерга олиб келмаган бєлардим. Сезгирлигинг іам жуда жойида. Хижолат бєлма. Мабодо бирор нарсани тєўри їилмаётган бєлсанг, єша заіоти айтиб тураман.

Лестернинг їорамтир кєзлари їувної ва мулойим порлади.

Женни миннатдорона жилмайди.

– Мен гоіо чиндан іам сал їєрїиб кетаман, – эътироф этди Женни.

– Іожати йєї, деди у. – Іаммаси жойида. Хавотир олма. Іаммасини єргатаман.

У шундай їилди іам.

Женни аста-секин аъёнларга хос їоидалару одатларни єрганиб олди. Герхардтларнинг уйида іеч їачон ортиїча нарса бєлмаганди. Эндиликда у кєнгли тилаган барча нарсага эга эди. Кийим-кечаклару пардоз-андоз буюмлари, хуллас, іашаматга дахлдор нарсаларнинг баридан насиб їилган, гарчи булар єзига ёїса іам, іаддидан ошмас, аїлини іам йєїотмасди. Шуіратпарастлик деган нарсани билмас, пешонаси ярїираётганидан суюнарди, холос. Єзига їилган ва їилаётган яхшиликлари учун Лестердан жуда миннатдор эди. Їани энди уни умрбод їєлдан чиїармаса.

Женни Вестани миссис Олсенинг їєлига тутїизганидан кейин уйдан чиїолмай їолди. Лестернинг бош їашишга їєли тегмас, дам келар, дам кетарди. У Чикагодаги энг зєр меімонхона бєлган «Грэнд-Пасифик»дан жой олган ва єзини шу ерда турадигандай кєрсатарди. «Юнион-клубда» овїатланиб, кечїурунлари дєстлари ва иш юзасидан танишлари билан учрашарди. Телефоннинг афзаллигини тушунган одамлардан бєлганидан квартирага аппарат єрнатган, Женни билан хоілаган пайтида гаплаша оларди. Уйда іафтада икки-уч марта, гоіо кєпрої ётиб їоларди. Олдинига, Женннига, уй ишларини хизматчига топшир деб їаттиї турди, кейин эса келиб, фаїат їора ишларни бажариб кетадиган бирорта їиз билан келишган маъїулрої деган фикрга їєшилди. Женни рєзўорга єзи їарашни ёїтирар, меінаткашлиги ва орасталиги билан ажралиб туриши іам бежиз эмасди.

Лестер наї соат саккизда нонушта їилишни хуш кєрарди. Кечки овїатни соат еттида ейишга єрганиб їолганди. Кумуш, биллур, хитой чинниси каби нарсалар – іашаматга дахлдор іар хил буюмларни яхши кєрарди. Кийимлари билан чамадонлари Женнининг квартирасида турарди.

Дастлабки ойларда іаммаси силлиї кетди. Лестер аіён-аіёнда Женнини театрга олиб борар, мабодо битта-яримта таниши олдиндан чиїиб їолгудай бєлса, уни доимо миссис Герхардт деб таништирарди. Бирорта меімонхонада эр-хотиндай туришгудай бєлсалар, нозирга уйдирма исмни айтарди. Бошїалар таниб їолиши хавфи туўилмаса келувчилар дафтарига бемалол єзининг фамилиясини ёзиб їєярди. Хуллас, іозирда іаммаси текис кетарди.

Женни доимо битта нарсадан – Лестер алдаганини сезиб, Вестани билиб їолишидан їєрїарди. Бундан ташїари, отаси ва уйидан іам кєнгли нотинч эди. Верониканинг хатларига їараганда Уильям икковлари іозирда Кливленднинг єзидаги мебелли хоналарда турган Мартанинг баўрига кєчиб єтмоїчи экан. Женни отаси ёлўиз їолишидан ташвишланарди. Унга жуда іам раіми келарди. Герхардт майиб бєлганидан тунги їоровулликдан бошїасига ярамас, Женни унинг ёлўиз їолишини єйларкан, жуда даішатга тушарди. Отаси бу ерга, ёнига кела їолса бєлмасмикин? Лекин Женни отаси іозир бунга кєнмаслигини биларди. Лестер іам Герхардтнинг бирга туришига рози бєлармикин? Женнининг бунга кєзи етмасди. Бунинг устига, отаси келса, Лестерга Вестани гапирмай бєлмайди. Буларнинг бари Женнини жуда іам їийнарди.

Іа, Вестанинг иши мушкул эди. Женни єзини жуда гуноікор сезар, айниїса, їизи масаласида ёмон шилиниб тушарди. У боласи олдидаги катта гуноіи туфайли юз берган беіад инсофсизликни кєнглидан чиїариш учун єлиб-тирилар, нега деганда зиммасидаги бу буюк бурчни бажаришга чоўи келмаслигини іам биларди. Іар куни миссис Олсенинг уйига борар, єйинчої, ширинликлар, їєйинг-чи, боласини овунтирадиган ва суюнтирадиган нарсаларнинг іаммасини таширди. Їизчаси билан узої єлтириб, унга сеіргар аёллару паілавонлардан гапириб беришни хуш кєрар, їизча іам унинг эртакларини жон їулоўи билан тингларди. Женни ниіоят, юрак ютиб, Лестер ота-онасини кєргани Циннцинатига кетганида їизчасини уйига олиб келди. Кейин Лестер шаіардан кетди дегунча Вестани уйига олиб келадиган бєлди. Кунлар єтиб, Женни іам Лестернинг одатларини билиб олди, гарчи «шаддод» деган сєз Женнига унчалар тєўри келмаса іам, іар їалай шаддодлиги орта бошлади. У дадил тортди, илло, унинг дадиллигини сичїоннинг жасоратини эслатарди. У Лестер икки-уч кунга бир ёїїа кетганида іам Вестани олиб келарди. Веста єйнайди деб іаттоки баъзи бир єйинчоїларини іам уйда їолдирарди.

Женни їизчаси уйида турган єшал озгина кунларда їонуний хотин ва она бєлиш наїадар бахт эканлигини жуда чуїур сезди. Веста ниіоятда зийрак їиз бєлганди. Єзининг болаларча содда саволлари билан онасининг їалбидаги тузалмас жароіатни дам-бадам тимдалаб їєярди:

– Іамиша сен билан бирга турсам бєладими? – деб сєрарди у кєпрої.

Женни унга, іозирча иложи йєї, бирої тез орада, иложи топилиши биланої бутунлай олиб келаман, деб жавоб берарди.

– Бу їачон бєлади? – сєрарди Веста.

– Аниї билмайман, болажоним. Энди бунга оз їолди. Яна озгина сабр їилгин. Миссис Олсенинг уйи сенга ёїмаяптими?

– Ёїади, – деди Веста, – фаїат унинг яхши нарсаси йєї. Іаммаси эскириб кетган.

Вестани магазинга бошлаб бориб, бир олам єйинчої олиб берганида Женнининг юраклари жиўиллаб кетарди.

Лестернинг бундан сира хабари йєї эди, албатта. У уйда нималар бєлаётганини деярли сезмасди. Ишини їилиб, кєнглини хушлаб юраркан, Женни мендан іеч нимани яширмайди ва вафодор, деб їаттиї ишонар, бирор нарсани яшириши мумкинлиги хаёлига іам келмасди. Бир куни тоби їочиб, кундузи уйига їайтиб келганида Женни йєї бєлиб, уни иккидан бешгача кутди. Шундан жаіли чиїиб, Женни келганида тєнўиллаб берди. Бирої бу Женнининг уни уйдалигини кєриб іайрат ва їєрїувга тушгани олдида іолва бєлиб їолди. Женни бирор нарсадан шубіаланиб їолади деб азбаройи ранги єчиб кетганидан уйда йєїлиги сабабини иложи борича одам ишонадиган їилиб тушунтиришга уринарди. Лестернинг уйдалиги унинг хаёлига іам келмаганди. Унга равиш їилолмаганига іам афсусланарди. Женни єша сафар жуда їалтис иш їилаётганини тушуниб їолди.

Орадан яна уч іафта єтгач, Лестер таўин бир іафтага Циннцинатига кетди. Женни яна Вестани уйига олиб келди. Она-бола тєрт кун бирга бєлишиб, жуда маза їилишди.

Іамма иш жуда яхши кетаётганида Женни їовун тушириб їєйди. Бунинг кети зил чиїиб, Женни анча-мунча азоб іам тортди. Меімонхонадаги Лестер кєпинча сигара чекиб, дам олиб єтирадиган катта диван орїасида єйинчої їєзичої эсдан чиїиб їолиб кетганди. Їєзичоїнинг бєйнидаги кєк лентага кичкинагина їєнўироїча осилганидан салгина їимирласа жингилларди. Веста нимагадир бу єйинчоїни диваннинг орїасига ташлаб юборган, Женни эса пайїамаганди. Вестани элтиб їєйганидан кейин унинг іамма нарсаларини йиўиб їєйди-да, бирої їєзичої эсига келмади. Їєзичої эса Лестер їайтиб келганида диван орїасида мунчої кєзларини єйинчоїлар мамлакатининг офтобли майсазорларига їадаганича турарди.

Лестер єшал оїшомда диванда сигара тутатиб, тинчгина газета єїиб ётганида беихтиёр ёниї сигарасини диван орїасига тушириб юборди. Таўин бирор нарса ёниб кетмасин деб їєрїїанидан энгашиб, диван тагига їараганди, кєзига кєринмади. Шунда єрнидан туриб, диванни сурганди, Веста ташлаган жойда турган їєзичоїни кєриб їолди. Лестер їєўирчоїни олди-да, айлантириб кєраркан, бу ерга їандай келиб їолганини тушунолмади.

«Їєзичої їайдан келиб їолдийкин? Уни Женни танишиб олган їєни-їєшниларимизнинг бирорта боласи олиб келган бєлса керак, – деди ичида Лестер. – Унга жиндай тегишиш керак».

У чин кєнгилдан їизиїчилик їилмоїчи бєлиб, їєзичоїни олди-да, емакхонага кирди. Женни буфет олдида куймаланаётганди. Лестер їизиїчиликка олиб:

– Бу їайдан келди? – деди.

Уйда бунаїа ашёвий далил борлиги Женнининг хаёлига іам келмаганидан Лестерга єгирилди-ю, єша лаізанинг єзида іаммасини билиб олибди, энди їаіру ўазабини тєкиб солади, деб єйлади. У їип-їизариб кетди, кейин ранги єлгудай оїарди.

– Бу… мен… сотиб олувдим… у єйинчої, – Женни дудуїланиб жавоб берди.

– Єйинчоїлигини кєриб турибман, лестер Женнининг довдираганини кєриб турса іам, бунга аіамият бермай, хушчаїчаї іолда гапирди. – Бечора ёлўиз єзи єтлаб, зерикиб їолибди-ку.

Лестер їєзичоїнинг бєйнидаги їєнўироїчасини ушлаганди, у сал жингиллади, Лестер шунда рєбарєсида бир сєз айтишга їурби келмай турган Женнига яна їаради. Женни Лестернинг мулойим кєринишидан у іеч нимадан шубіаланмаётганини кєриб турса-да, єзига келолмасди.

– Сенга нима бєлди? – сєради Лестер.

– Іеч нима, – жавоб берди Женни.

– Кєринишингдан бу їєзичоїдан жуда їєрїиб кетганга єхшайсан.

– Уни олиб їєйиш эсимдан чиїибди, – деб юборди Женни беихтиёр.

– Їєзичоїнинг кєриниши жуда хароб, – Лестер жиддий іолда їєшиб їєйди. Кейин бу гап Женнига ёїмаётганини кєриб, тєхтатди. Майнавозчиликдан иш чиїмади.

Лестер меімонхонага кириб, диванга чєзилди-да, єйга ботди. Женни нега іаяжонга тушди. Єйинчоїни кєрганида нимага ранги їув єчди. Мабодо ёлўиз єзи їолганида бирорта їєшни болани олиб кириб, єйнатиб єтирган бєлса, бунинг сира ёмон томони йєї-ку. Нимага бунчалар іаяжонга тушмаса? Буларнинг барини хаёлидан єтказаркан, бирор бир тєхтамга келолмади.

Лестер їєзичоїни бошїа тилга олмади. Бундан кєра каттарої бошїа бир воїеа шубіа уйўотмаганида, балки буни буткул унутиб юборган бєлармиди. Афтидан, фалокат ёлўиз келмайди, деб тєўри айтарканлар.

Лестер бир куни кечїурун єралашиб, уйдан одатдаги ваїтда кетолмай турганида эшик жингиллаб їолди. Женни ошхонада бєлганидан эшикни Лестернинг єзи бориб очди-да, ёши єтинїираган нотаниш аёлни кєрди. Аёл Лестерга ажабланиб їараб їєйиб, инглиз тилида бир амаллаб, бекани кєрсам бєладими, деб сєради.

– Бир даїиїа сабр їилинг, – Лестер шундай деди-да, коридорга чиїиб, Женнини чаїирди.

Женни остонадаёї бу аёлни таниб, чопганча даілизга чиїди-ю, эшикни ёпди. Бу Лестерга шубіали кєринди. Їовоўи осилиб, нима гаплигини билмоїчи бєлди. Орадан бир даїиїа єтмаёї Женни хонага їайтиб кирди. Ранги докадай оїарган, титраётган бармоїлари гєё тирмашгани бирор нарсани излаётганга єхшарди.

– Нима бєлди? – сєради Лестер, жаіли чиїїанидан овози кескин янгради.

Женнининг даріол жавоб беришга мажоли етмади.

– Мен бирпасга бориб келишим керак, – деди у ниіоят.

– На чора, бор, – Лестер энсаси їотиб рози бєлди. – Бирої нима бєлганини айтолмайсанми? Їаёїїа кетяпсан?

– Мен… мен… – Женни ўулдираб гап бошлади. – Менинг бир…

– Хєш? – Лестер їавоўини очмай сєради.

– Менинг битта ишим бор, гапини тугатди Женни. – Мен… іозирої боришим керак. Їайтиб келганимда іаммасини айтиб бераман, Лестер. Іозир іеч нимани сєрама, илтимос.

Женни Лестерга тез їаради. Афтидан хавотирдалиги, ташвишдалиги, тезрої кетмоїчилиги очиї сезилиб турарди. Лестер уни іеч їачон бунчалар жиўибийрон ва жиддий іолатда кєрмаганидан іам таъсирланар, іам жаіли чиїарди.

– Майли, – деди у, – бирої нима учун буни сир тутяпсан? Нимага очиўини айтмайсан. Нима бєлди єзи? Нимага эшикни ёпиб, шивир-шивир їиласан? Їаёїїа борасан?

Лестер кескин гапираётганидан єзи ажабланиб жим їолди. Женни эса бояги аёл келтирган хабардан ва Лестернинг кутилмаган єшїиришидан тинчи бузилиб, турганига їарамай бирдан їатъийлашди їолди.

– Сенга іаммасини айтиб бераман, Лестер, іаммасини! – хитоб їилди у. – Фаїат іозирмас. Бир даїиїа іам ваїтим йєї. Їайтиб келганимда іаммасини айтиб бераман. Илтимос, мени ушлама.

Женни кийингани єзини їєшни хонага урди. Нима бєлаётганига іали іам тушунмаётган Лестер кетидан кирди.

– Нима гап? Мен билмоїчиман! Менга їара, – єшїирди у, – бу їанаїа тентаклик!

Лестер єзига бошїалар итоат этишига єрганиб їолганидан эшик олдида жангари ва їатъий їиёфада турарди. Женни суягидан єтиб кетганидан ахийри дош беролмади.

– Їизчам єлай деяпти, Лестер! – деб юборди Женни. – Іозир гаплашолмайман. Илтимос, мени ушлама. Їайтиб келганимда іаммасини тушунтираман.

– Сенинг їизчанг?! – Лестер довдираб їолди. Нималар деяпсан єзи, жин ургур?

– Мен айбдор эмасман, – деди Женни. – Їєрїувдим… Буни сенга анча олдин айтишим керак эди. Буни сенга айтмоїчи бєлувдим, бирої фаїат… фаїат… оі, мени тезрої кеткизвор! Їайтиб келганимда іаммасини айтиб бераман!

Лестер Женнига іайратда боїди, кейин четга їадам ташлаб, унга йєл берди. Іозир ундан бошїа нарса сєрагиси іам йєї эди.

– Яхши, бор, – деди у оіиста. Ё кузатиб їєяйми?

– Йєї, – жавоб їилди Женни. – Менга їараб туришибди ёлўиз кетмайман.

Женни хонадан югурганича чиїиб кетди. Лестер эса єйга ботди. Наіотки, бу єша єзи яхши биладигандай кєринган аёл бєлса? Бундан чиїди шунча йиллардан бери алдаб келган экан-да! Мана шу Женни-я! Ростгєй, соддадил Женни-я!

– Эі, жин урсин мени! – у шундай деди-ю, кейин дами чиїмай їолди.

XXIX БОБ

Бу машмашанинг іаммасига болаларда учрайдиган одатдаги касалликлардан бири сабабчи бєлиб, унинг бошланишию нима билан тугашини іатто икки саот олдин іам бирорта одам билолмасди. Єша куни Вестанинг бирдан томоўи їаттиї оўриб їолиб, аіволи шунаїанги тез ёмонлашдики, кекса швед хотиннинг єтакаси ёрилиб кетиб, їєшнисидан зумда миссис Кейннинг уйига бориб келишини илтимос їилади. Їєшниси іам Женнини тезрої олиб келиш хаёлида бєлганидан, Веста оўир касал, шошилмаса бєлмайди, деди. Женни гангиб їолиб, їизчам єлаётган экан, деб єйлади-да, боя єзимиз кєргандай азбаройи даішатда їолиб, умидсизликка тушганидан Лестернинг башарасига бор гапни айтиб їєя їолди. У минг хавотирларга тушиб, кєчада деярли югуриб бораркан, ишїилиб їизимни омон кєриб їолсам бєлгани, деб єйларди, холос. Кечиккан бєлса-я? Вестани тирик кєролмаса-я? Женни беихтиёр їадамини тезлаштирди, кєчалардаги чироїларнинг ёруўи дам олдинда пайдо бєлиб, дам зулматга сингиб кетарди. Женни энди Лестернинг аёвсиз сєзларини унутган, іайдаб юборишию катта шаіарда їєлда боласи билан шєппайиб їолишидан іам їєрїмасди. Унинг Вестаси оўир касал, жони узилаётган бєлса керак, бирга бєлмаганликларига Женнининг єзи айбдор. Їизчасига єзи їараб турганида іозир у соў-саломат бєлса ажаб эмасди.

«Етиб борсам бєлгани! – дерди Женни єзига-єзи. Дарди-дунёси їоронўилигидан іамма оналар сингари фаїат єзидан кєрарди. – Худо гуноіим учун жазолашини билишим керак эди. Єзим билишим керак эди, керак эди…»

Женни таниш эшикчани очиб, йєлкадан уйга їараб чопди, Веста ётган хонага учиб кирди. Їизчасининг рангида їони їолмаган, овози чиїмас, мажоли йєї эди. Шунга їарамай, анча яхши бєлиб їолганди. Бир неча їєшни хотинлар ва кекса врач шу ерда эди. Іаммалари їизчасининг бошида тиз чєкиб, унга нималарнидир гапираётган Женнига їизиїсиниб їарашарди.

Шунда Женни їатъий їарорга келди. Їизчасининг олдида айбдор, жудаям айбдор, энди гуноіини ювмаса бєлмайди. Лестер унга жуда їадрли, бирої уни бошїа алдамайди, ташлаб кетса іам майли (шуни єйлаганда Женнининг юраги увишиб кетди), Женни бари бир керакли ишни їилади. Веста энди сабил бєлиб їолмайди. Онаси билан бирга бєлади. Женнининг уйи Вестанинг іам уйи бєлиши керак.

Женни кекса швед хотиннинг хароброї уйида їизчасининг бошида єтираркан, Лестерни алдагани бенаф кетганини єйларди. Бундан ота-онасининг уйида їанчалар хавотирга тушиб, їийналди, Лестер билан бирга турган кунларида їанчалар азоб чекиб, їєрїиб юрди, бугун кечїурун їанчалар їийноїда їолди. Буларнинг бари нима учун? Бари бир іаїиїат їалїиб чиїди-ку. Женни оўир єйларга ботганича, буёўи нима бєларкин, деб боши їотиб єтирганида Веста бирмунча тинчиб, їаттиї уйїуга кетди.

Лестер бу янгиликдан єзини сал єнглаб олганидан кейин хаёлига, їизча нечадайкин, отаси кимикин, бола Чикагога їандай келиб їолди ва унга ким їараб туради, деган табиий равишдаги саволлар келди. Лестер бу саволларни єзига берарди-ю, бирої жавоб тополмасди. Чунки іеч нимани билмасди-да.

Буни їарангки, ана шу хаёллар орасида миссис Брейсбрижнинг уйида Женнини биринчи марта кєрганини ногоіон эслаб їолди. Єшанда нега уни ёїтириб їолувди? Нимага биринчи кєрганидаёї уни їєлга олишга киришиб їолувди? Унда нимани сезувди – ахлоїий бебошликними, бєштобликними ё заифликними? Ана шу мунгли воїеанинг барига маккорлик іам єта муўамбирлик аралашган, Женни уни алдаш уёїда турсин, ношукр іам чиїиб їолганди.

Лестернинг ношукр одамлардан жирканиб, нафратланиб юришини іам айтиб єтиш керак. Ношукрчиликни тубан одамларга хос бєлган энг ёмон ва ярамас хислат іисоблар, Женнининг шунаїалигини кєриб, ёїасини ушлаб їолганди. Тєўри, у илгари Женнида сираям буни сезмаган, аксинча єйлаганди – іозир бєлса ношукрчилигини єз кєзи билан кєриб турганидан жуда ўазабда эди. Лестерни бунчалар іаїорат їилишга їандай ботинди? Уни одам їилиб, єзига тенглаштирган одамни-я?

Лестер їєзўалиб, креслони суриб їєйди-да, шошилмай у бурчакдан-бу бурчакка юра бошлади. Жуда жиддий воїеа рєй берди, шу боисдан тєўри ва їатъий їарорга келиш керак. Женни ёмон иш їилган, шу сабабли уни їоралашга іаїли. Унинг айби бошиданої іаїиїатни яширганида. Доимо алдаб юргани эса айбига айб їєшади. Ниіоят, Лестернинг хаёлига Женни меірини єзи билан боласига баўишлаб юргани келди. Лестердай мавїедаги іеч бир эркак бунга сира іам бефарї їараёлмайди. Шунда Лестер тутаїиб, їєлини чєнтагига солганича хонада юраверди.

Лестер эітимол бир феълли одам бєлганидан Женнининг боласини, худди Лестерга бєш келганидай, бошїа бировнинг гапига йєї демай орттирган боласи борлигини яширгани сабабли єзини іаїоратланган іисоблаётгандир? Бу – ўоят чалкаш адашувлар ва хатоларнинг мисоли. Бошїа одамларнинг номуси іаїида гап кетганда энг їаттиї посбон ва іакам бєлган аїл іам бир чеккада їолиб кетади. Лестер єз хулїини хаёлига келтирмаган іолда (эркаклар буни кам іисобга оладилар), аёл киши єз їалбини ягона севимли кишисига очиши керак, деб ишонар, шунинг учун іам Женнининг єзгача иш тутганидан жуда изтиробда эди. Бир куни у Женнининг єтмишини билишга уринганди. Женни єшанда сєрама деб ёлворганди. Єшанда боласини айтса бєларди-ку. Энди бєлса… Лестер бошини чайїаб їєйди.

Лестер іаммасини хаёлдан єтказганидан кейин олдинига, уйдан кетиб, Женнини бошїа кєрмаслик керак, деган фикрга келди. У айни пайтда охири нима бєлганини билгиси келарди. Лестер іар їалай пальто билан шляпасини кийиб, уйдан чиїди. Ичкиси келганидан биринчи дуч келган дурустрої майхонага кирди, кейин клубга борди. У ерда хонама-хона кезди, баъзи бир танишларини учратди, уёї-буёїдан гаплашди. Шунда іам хавотири ва алами тарїамади. Ахийри уч соат бошини їотирганидан кейини извош ёллаб, уйига їайтди.


Страницы книги >> Предыдущая | 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 | Следующая
  • 0 Оценок: 0

Правообладателям!

Это произведение, предположительно, находится в статусе 'public domain'. Если это не так и размещение материала нарушает чьи-либо права, то сообщите нам об этом.


Популярные книги за неделю


Рекомендации