Текст книги "Мой дзень пачынаецца (зборнік)"

«Ад сівой даўніны, ад паганскіх…»

 
Ад сівой даўніны, ад паганскіх
Тых часоў, што вадою сплылі,
Палыхае у душах славянскіх
Самы чысты агонь на зямлі.
 
 
Яму шчырыя білі паклоны,
І ў адказ тыя душы сцярог
Са з’яўлення на свет і да скону
Усясільны славянскі Сварог.
 
 
Ад мяча нашых праведных вояў
Беглі ворагі прэч, як маглі,
Бо ў агні гартавалася зброя
І душа ваяра – у агні!
 
 
…Час ляцеў. То цярпліва, то рэзка
Дыктаваў, як па-новаму жыць.
Скрыжаваліся вераю крэскі
У святым хрысціянскім крыжы.
 
 
І па сёння у смуце й вяселлі
Беражліва сціскае далонь
Сціплы, просценькі крыжык нацельны,
У якім б’ецца продкаў агонь.
 

«Прыступка за прыступкай, як па лесвіцы…»

 
Прыступка за прыступкай, як па лесвіцы,
Трапляючы пад позіркаў абстрэл,
Я да цябе ішла. Не тыдні – месяцы…
А ты мяне наверсе не сустрэў.
 

Максіму Танку

 
У сэрцаў чэрствых і сцюдзёных
Няма у шчырасці патрэб,
А нас сілкуе хлеб надзённы —
У вершах выспелены хлеб.
 
 
Дай Бог і далей не скарыцца,
Сваё, святое зберагчы:
Застацца следам бліскавіцы
На неба роднага плячы…
 
 
Шчэ ключ лунае жураўліны
Над хмарнай шэранню трывог,
Буяюць цветам журавіны,
І жыта спее ля дарог…
 
 
Душы шліфуючы агрэхі,
Праз вернасць мове ідучы,
Мы словам Танкавым, як рэхам,
Яшчэ гучым, яшчэ гучым…
 

Князëўна

 
Хочаш, буду тваёй князёўнай,
Ці Канстанцыяй, ці Паўлінкай,
Ці Джульетаю… Усё роўна!
Буду частачкай, палавінкай.
 
 
Хочаш, буду тваёй Рагнедай
Без падману і без прымусу.
На прасторах зямлі і неба
Саладзейшай за ўсе спакусы.
 
 
Калі стану тваёй князёўнай
Ці названай табой Мальвінай,
То мне будзе ужо ўсё роўна,
Што раней я была Ірынай.
 

Анна Чумакова

[1984 г. н.]

«П’янкі водар вясновы душу абудзіў…»

 
П’янкі водар вясновы душу абудзіў
Успамінамі…
Я прыехала зноў на малую радзіму —
Край язмінавы.
Да пакінутай маці ў закінутай хаце
Бабулінай,
Дзе заўжды мяне помняць і будуць чакаці
Любую…
. . . . . . .
Цераз будняў сталічных жыццёвую стому,
Рагачоў мой,
Ахілі мае сненні бусліным крылом
Бела-чорным…
Захлынаецца пахам неба
Мінск – асфальтавая кармА…
Я – дзіця капітана Нэма,
Я дачушка яго – Няма…
 

«Котка смяецца на даху, седзячы…»

 
Котка смяецца на даху, седзячы,
Гледзячы
На людзей,
Бо нідзе
Няма столькі смешнага,
Як у гэтых рухах збянтэжаных…
Бо нідзе
Няма столькі лішняга,
Як у гэтых словах прыцішаных…
Бо нідзе
Няма столькі грэшнага,
Як у гэтых думках прыспешаных…
Хіба што ў маіх вершах…
 

«Кожнаму – свае крылы…»

 
Кожнаму – свае крылы…
Каму з пуха ды пер’я,
Каму з жалеза ды сталі…
Каму з нотаў,
Каму з банкнотаў,
Каму з вершаў,
А каму з веры…
Галоўнае, каб ляталі!..
 

«Мора дзьмухае…»

 
Мора дзьмухае
Хвалямі,
$$$$Хвалямі,
Бы на апалены
Пальчык
Дзічячы:
Ціш-ш-ш-ш!
Ціш-ш-ш-ш!
Не плач!..
 

«Кожны твой верш – пра мяне…»

 
Кожны твой верш – пра мяне —
Ці ведаецца, ці не верыцца…
(я – у сваёй мане —
шчырая верніца).
Кожны ўздых твой – мой
Праз ростані і прорвы…
Лёс напаіў з адной
Студні дняпровай.
Роднай вады палын
Мёд чужы не спатоліць…
Кожны радок стыне
Тваім
Болем…
 

«Прыстань – маці калені…»

 
Прыстань – маці калені,
Выспа сярод будзённасці —
Сніцца: Імгненне —
Матыль-аднадзёнка
Так звонка
Тахкае ў шкло,
Расцягнута-пухкі праз прызму
Вялізнага
Слоіку часу…
Такая вось асацыяцыя…
Такая вось алегорыя:
Я – ён,
Ён – я…
Мы трызнем на пару,
Марым І верым
У рэінкарнацыю:
Ён – прачнецца ў маці
На выспе каленяў,
Я – мо таксама высплюся,
Але не пасталею…
 

Адам Шостак

[1982 г. н.]

Карабельчык

 
мой карабельчык даплыў
да месца дзе зліваюцца рэкі
Вілія і Нёман якія тут завуцца
Нярic і Нямунас
 
 
шпацырую па парку Сáнтакос
і выходжу на мыс
слухаць як хвалі б’юцца аб жвір
разбіваюць мой цень
на вадзе
 
 
бачу свой карабельчык
змайстраваны татам
выпушчаны ў вузенькую рэчку
прыток вялікага Нёмана
 

Вусны да вуснаў

 
мама так дзіўна
гутарыць з вамі па скайпе
вуснамі да вуснаў
 
 
бачыць усіх
перад маніторам
з невялікай дыяганаллю
на агульнай вячэры
 
 
такое дзіўнае свята
калі мы разам мама
 

Брукаванка

Гораду дзяцінства

 
…Ты скраў каменне
са старой брукаванкі;
на кавалкі пакрышыў яго.
А тыя кавалкі
памножыў
на… ксераксе і
выклаў паркетам.
 
 
…Іх доўга паліравалі
абцасы салонных паненак,
але зарастала
пустазельнай зграяй
паркетная глеба.
 
 
…А па старой брукаванцы,
як і стагоддзі таму,
імчаць коні, фурманкі…
 
 
…І людзі не зразумеюць,
чаго
бракуе зараз
ёй…
 

Горад колеру індыга

 
Горад колеру індыга
Неба быццам колеру індыга.
Ламае вецер парасон
І горад твой —
закінуты вандроўнік,
Вяртаюся якому
я зрэшты наўздагон…
 
 
А вочы горада —
бы колеру індыга.
І вечная дарога
праз тунэлі і масты.
І мне даносяцца
паўз гэту навальніцу
Знаёмыя чыгункі
галасы.
 
 
І электрычнасць —
быццам колеру індыга
Статычна разраджаецца
ў палёце кажаноў…
Шкада, што ў сутарэннях
горада вялізных
Даводзіцца шукаць прытулак
мне ізноў…
 

Букет

 
сарваныя травы
размінаю пальцамі
ствараю букет пахаў
 
 
рукі заўжды
цёмна-зялёныя
водар гаркавы
 
 
у букеце маім
заўжды палын
 

Алоўкі

 
Алоўкі варта заточваць
толькі з аднаго канца;
калі точыш з абодвух,
даўжыня іх скарачаецца,
яны хутчэй спісваюцца.
 
 
Знайшоў
шуфляду пагрызеных алоўкаў.
 
 
Узгадаў
парады маладога бацькі.
 

«Дзяўчына плача ў царкве…»

 
Дзяўчына плача ў царкве,
нямымі слязьмі засцінае паветра,
а побач ідуць цягнікі
у малавядомую шэрань
 
 
Цягнікі адыходзяць з перонаў —
іх грукат ужо невыносны;
вядома, зноў нехта заплача
між гэтае процьмы вагонаў.
 
 
Туман нам сядае на скроні
і засціць вочы нам употай…
 
 
У храме —
нямая дзяўчынка
нібыта
плача
уголас.
 

«гайдаюцца арэлі…»

 
гайдаюцца арэлі
ад ветру
на пляцоўцы пустой
ніводнага дзіцёнка
 
 
ты з дзецьмі далёка
гукі твае
паўз рытміку вуліц
мне вецер даносіць
 
 
літары
запісваюць гукі
вецер
чытае вершы
 

«Я цалую твае сляды…»

Юліі Шостак-Заблоцкай

 
Я цалую твае сляды,
бы адбіткі тваіх падарожжаў.
Бачыць будзе далёка не кожны,
як цалую твае я сляды…
 
 
Я цалую твае сляды, бо,
нібыта з палётам каметы,
ты знікаеш зусім непрыкметна,
а няўлоўныя цуда-сляды
адлюстроўваюць нашае рэха…
 

Пухнатая

1

 
Хочаш, мы пагуляем
уздоўж трамвайных шляхоў?
Мы: людзі, трамваі,
і месяц, і зоркі?..
Хочаш, толькі адчуй:
нараджаецца нешта ізноў.
І вецер, і ветразь,
і думкі лунаюць навокал,
праменьчык цябе —
мой лірычны герой —
вяртае святло
ўздоўж пухнатых аблокаў…
 

2

 
Дзень сціраецца промнямі хмараў,
самотным позіркам засынае ў сусвеце,
покрывам шэрым па срэбным па лісці
плача высока натхнёнае неба.
 
 
У самой велізарнай
сталіцы нікога няма без цябе;
твая пухнатая ўсмешка
знікае, бы ў Льюіса Кэрала.
 
 
Намалюй мне начныя дажджы
і блакітны кратэр між хмараў.
 
 
Не знікай, калі ласка, прашу,
я цябе невыносна кахаю…
 

«На прыпынку нікога няма…»

 
На прыпынку нікога няма,
і аўтобус двойчы на тыдзень —
з’язджаем мы
у мястэчка,
дзе, як звычайна,
на рынкавай плошчы
у цэнтры —
найменей два храмы.
 
 
На прыпынку нікога няма,
а пешшу – занадта далёка.
Але шлях асвятляецца Сонцам…
Але шлях асляпляецца Сонцам…
 

«нас частавалі…»

 
нас частавалі
з фамільнага срэбра
адной толькі стравай
зусім небагатай
 
 
ты лічыш дні-тыдні дарма
у кішэні мацаеш пашпарт
з транзітнаю візай
 
 
а пасля абеду
шляхта з-пад Піны
моўчкі разышлася
нам пакінуўшы посуд нямыты
з клеймамі сівых стагоддзяў
 
 
ты лічыш дні-тыдні дарма
на струменьчык павольна глядзіш
у пясочны гадзіннік
 
 
перад заходам сонца
мы чысцілі клеймы старыя
мылі срэбны посуд
і складалі яго па паліцах
 
 
ты лічыла дні-тыдні дарма
з доння Чырвонага мора
на памяць трымаеш жменю пяску
Майсей усё адно цябе вывеў з палону
 
 
ты лічыла дні-тыдні дарма
 

«пакалолі рукі ажынамі…»

 
пакалолі рукі ажынамі
у жнівеньскі вечар
 
 
густы высокі дзядоўнік
глеба-дзяруга
 
 
сцежка вузкая
перасыхае
 
 
на ўскрайку
узвышша
 
 
вышэй толькі
космас
 
 
амаль раздушыла ў спякоце
сандаліяй жамерыну
 
 
амаль апошні від
з Чырвонай кнігі жыцця
 

«я прасплю як звычайны…»

 
я прасплю як звычайны
выходны
тады клічаш
чарговы раз
на белмоўную літургію
 
 
невыносна трызніць у сне літаргічным
пра цябе і сябе
і пра тое што будзе навокал
не праспаць
і паспець
і прачнуцца
 

З’язджаў са старой кватэры

 
пакінуў сухія кветкі
на люстэрку нямым і не мытым
даўно
 
 
з’язджаў са старой кватэры
апошні раз азірнуўся на ганку
галаслівым і гучным калісьці
 
 
і ўгледзеў маленькі
шкляны слоічак
у якім
як колькі год таму
стаялі кветкі
ад цябе
 
 
з’язджаў са старой кватэры
заўсёды праблемы з ключамі
ты ж ведаеш
і валізы вытрымаць вантажу
не могуць
 
 
пакінуў слоік
поўны сухіх кветак
у кватэры пустой
 
 
і з’ехаў
 

«Дамы…»

 
Дамы,
у якіх ніхто не жыве,
а толькі дрэвы
на адхоністых стрэхах;
 
 
і храм,
у якім няма больш людзей,
а толькі святло
ілье ціха паўз дзіркі скляпенняў.
 
 
Наш храм,
які спіць ужо колькі год,
і толькі птушкі палёт
ахіне нас з табой цеплынёй;
 
 
наш дом,
пасярэдзіне ружы вятроў,
і толькі ўспамін
і толькі з табою сустрэчы…
 

«Усё добра. Памятаю дарогу…»

Маці

 
Усё добра. Памятаю дарогу
у лякарню, дзе мне выдалялі гланды.
У двары вербы выраслі, іх вершаліны
апускаюцца стромымі пасмамі ўніз.
 
 
Я таксама дарос, кранаюся пасмаў гэтых,
што плачуць, б’юць мне ў твар.
(Усё добра, для цябе я маленькі дзіцёнак.)
Памятаю нумары амбулансу
ды іншых экстрэных службаў.
 
 
Усё добра, ты ведаеш добра.
 

Ксенія Шталенкова

[1992 г. н.]

Сямейная ялінка

25 снежня,

серада

Нарэшце тата ўцягнуў у кватэру агромністую, пухнатую ялінку, якая зухавата павыстаўляла колкія галінкі ў бакі. Гектар працягваў залівіста брахаць, лічачы незразумелы зялёны аб'ект захопнікам ягоных законных уладаранняў. Ён нават наважыўся падысці да вражыны бліжэй, але атрымаў іголкамі ў маленькі чорны нос і, абурана буркочучы, рэтыраваўся на кухню, адкуль, седзячы ў бабулі на тэпцях, назіраў, як мы з татам ладзім ялінку да падстаўкі.

– Гантэлі давай, – загадаў тата, і я кінулася выцягваць іх з-пад канапы, каб умацаваць нашую канструкцыю.

– Яна ў вас крыху налева нахіляецца, – прайшла міма са святочным посудам у руках матуля.

– Ды нармальна, – падміргнулі мы з татам адно аднаму, але трохі пасунулі ялінку да шафы, так, на ўсялякі выпадак.

Тата стаў на стул, каб абрэзаць верхавінку, што падпірала столь, а я пачала распакоўваць мішуру і цацкі.

– З лямпачак? – па-змоўшчыцку пытаецца тата.

– З лямпачак! – рапартую я, і мы пачынаем аперацыю па ўпрыгожванню.

– Праз дваццаць хвілін ужо баба Шура будзе, а ў мяне нічога не гатова! – зноўку пачуўся матульчын голас.

– Кідай усё і прыходзь да нас упрыгожваць! – клічам яе мы.

– Ага, кідайце ўсё і прыходзьце да мяне гатаваць! – перадражнівае нас мама.

– Дайце я таксама штосьці павешу, – далучаецца да нас бабуля. – А то, праўда, хутка за стол садзіцца, а вы толькі пачалі.

Выхопліваючы з-пад носа ў таты і бабулі самыя прыгожыя цацкі, я шпарка рухаюся паміж ялінкай і кардоннымі скрынкамі.

– Ну, куды ты іх у самы глыб вешаеш? – дакорліва кажа бабуля і перавешвае за мной амаль кожны шарык.

– Так, Пятроўна, не парушайце святочны працэс! Няхай вешае, як хоча, – абараняе мяне тата.

Раптам зазвінеў дамафон. Мы ледзь не павыпускалі з рук цацкі. Гектар зноўку забрахаў. Бабуля пабегла адчыняць, а мы з татам пачалі хуценька накручваць на ялінку мішуру.

– Ну што ў вас? Ой, якія малайцы, прыгожа як! – нечакана падыходзіць матуля. – А ваду налілі?

– Добры дзе-е-ень! – працягла павіталася, зазіраючы да нас, баба Шура. – О-о, якая ў вас ялінка…

Мы ўрачыста глядзім на яе, поўныя гонару за зробленую справу. Баба Шура набліжаецца да ялінкі і прынюхваецца.

– Прыгожая. Толькі катамі смярдзіць, – выносіць свой прысуд яна і паважна ідзе да святочнага стала.

Самотная ялінка

25 снежня,

чацвер

Зноў ён кідаецца па снезе са сваім брахасцікам. Брахасцікам-блыхасцікам.

Як можна ўвесь час мець такі аптымістычны выгляд?

Хаця не дзіва: учора ж амаль усе неслі дамоў ялінкі. Святочны настрой, усё такое.

А ў яго дома няма ялінкі. І ўвогуле ў кватэры паўпуста. Ды і ён адзін. Учорашняе свята ў ягонай сям і не адзначаюць, а на Новы год нават да бацькоў не падасіся: яны едуць у рамантычную вандроўку ў цёплую краіну. Без яго. Бо якая ж будзе рамантычная вандроўка, калі яны возьмуць разам з сабою свайго недарэчнага пераростка.

Хаця чаму недарэчнага? У прынцыпе, даволі такі дарэчнага. Толькі незразумела, дзе і з кім святкаваць, што святкаваць, ды ці святкаваць увогуле…

Трэба адыходзіць ад акна і брацца за праект. На самай справе, яго ўжо даўно трэба было скончыць, але ў дадзеных абставінах да гэтага яшчэ далёка і можна ўзяцца толькі за пачатак.

Немагчыма працаваць у такіх умовах. Ва ўсіх ужо пачаліся святы, а ў яго дома пуста і змрочна.

У пакоі двое: ён і штатыў.

Вось з ім ён і будзе сустракаць Новы год… Стоп.

Штатыў?

Дзесьці ў яго валяліся рознакаляровыя вялізныя аркушы. Ці ёсць там зялёны? Ёсць! Чаму ж не быць? Закруціць конусам вакол штатыва, заляпіць знутры скотчам амаль шыкоўна.

Не хапае цацак. Востра не хапае цацак. Дзе ўзяць цацкі? У краме… Паўгадзіны на метро туды-назад. Паўгадзіны, каб абраць… Нармальна.

Карацей, праект пачакае…

У цэнтры ўсё такое святочнае, людзі ўзрушаныя, радуюцца. Калі паспелі прыбраць горад? Ці гэта ён проста не зважаў? Трэба часцей азірацца па баках, а не сабе пад ногі глядзець.

Так, цацкі: белыя ці чырвоныя? Дзяўчына перад ім паспела забраць апошнія чырвоныя. Ну, і халера на іх, ён возьме белыя.

О, а яны ўвогуле не белыя, а нейкія серабрыстыя. А можа, узяць яшчэ і лямпачкі? Адназначна!

Пакуль вярнуўся дамоў, на вуліцы сцямнела. Запаліў у хаце святло, хутка папрылепліваў шарыкі і зорачкі да зялёнай паперы, наматаў лямпачкі, уключыў. Усё ззяе, пераліваецца. Прыгожа.

А калі выключыць святло? Нават прыгажэй.

Атрымалася нават неяк па-дызайнерску. Проста-такі арт-аб'ект. Глядзіце, пачынайце зайздросціць! Сфоткаць і ў кантакт.

Цяпер і яго вокны прыемна зіхацяць у вечаровай цемры.

А зараз можна і за праект. Не, спачатку пад есці.

Сюрпрыз-ялінка

27 снежня,

пятніца

«Ну, вось. Уладзік прыйдзе, а ў нас дома ўжо свята», – заўсміхалася сама сабе Каця, папраўляючы на маленечкай туйцы, якую яны куплялі, калі засяліліся ў гэтую кватэру, чырвоны банцік, што замяняў традыцыйную зорку. Не дарма яна ўчора пасля працы заскочыла ў ЦУМ па цацкі. Паспела забраць апошні чырвоны набор. А то гэтыя серабрыстыя былі нейкія халодныя, няўтульныя. Няхай яны застаюцца ўсялякім змрочным недарэкам кшталту таго, што наяўна цэліў перахапіць яе здабычу… А чырвоненькія якраз выглядаюць па-хатняму. І да банціка выдатна пасуюць.

«Нашая першая ялінка», – летуценна падумала Каця і нават засмяялася, уявіўшы, якім ружова-салодкім глупствам, пэўна, выглядаюць усе яе намаганні звонку. Ну, а што, і ружова-салодкаму глупству ў побыце адведзенае важнае месца! Няма чаго тут дурыцца.

Добра, што сёння яна прыйшла крыху раней за Уладзіка, а то ўчора спазнілася, давялося ад яго хаваць цацкі, хочацца ж сюрпрыз зрабіць. Насамрэч, яны дамовіліся, што не будуць ставіць ялінку. Дакладней, у яе дома ставілі кожны год, а Уладзік сказаў: «Ніякіх леташніх іголак у тэпцях». І праўда, няхай у іх дома ўсё будзе функцыянальна, па-сучаснаму. Але крышачку свята дома не перашкодзіць.

Каця схапіла туйку-ялінку і, пратанчыўшы да кухні, паставіла яе пасярэдзіне абедзеннага стала.

Утульненька. Нават вельмі. Так што можна брацца за гатаванне вячэры. Яна паставіла ваду на макароны і спрытна ўзялася за запраўку. Трэба і тут прыдумаць штосьці цікавае, надаць звычайнай страве трохі святочнасці. Пачараваўшы з прыправамі, яна пакаштавала, што атрымліваецца, засталася цалкам задаволеная і праверыла гадзіннік – нешта Уладзік затрымліваецца.

Каця пачакала дзесяць хвілін. І яшчэ дзесяць хвілін. І, робячы зніжку на ўсялякі выпадак, яшчэ дзесяць. «Ну што такое, ужо даўно час закідваць макароны, а ён дзесьці бадзяецца», – з рамантычнага плюшавага зайкі Каця пачала ператварацца ў злоснага шаблязубага зайца. Яна схапіла тэлефон і набрала Уладзікаў нумар.

– Ну, ты дзе? – патрабавальна спытала Каця, калі Уладзік узняў слухаўку.

– Хутка буду, – адказаў ён, чамусьці крэкчучы.

– Ты давай хутчэй, а то ў мяне тут запраўка састывае, – паскардзілася Каця.

– Ага, – зноўку крактануў Уладзік і адключыўся.

– «Ага» і ўсё?! – абурылася Каця на патухлы дысплэй.

«Што ён там робіць?»– падазрона падумала яна. – «І дзе ён ўвогуле?!»

Каця выключыла канфорку пад рондалем. Шаблязубы заяц унутры яе пачаў бунтарыць і выказваць розныя непрыемныя здагадкі. Прайшло яшчэ хвілін дваццаць, запраўка састыла канчаткова і, калі Каця ўжо збіралася зноўку тэлефанаваць Уладзіку з патрабаваннем зараз жа патлумачыць, дзе ён і што сабе думае, пазванілі ў дзверы.

– Ну, толькі зайдзі,– бурчала Каця, намагаючыся ключом зрабіць балюча замку.

Яна рэзкім рухам расчыніла дзверы і ажно ўскрыкнула ад нечаканасці.

На парозе стаяла бамбізная елка з рэдкімі маркотнымі галінамі, прыпарошанымі сняжком, а з-за яе хітравата блішчэлі Уладзікавыя вочы.

Лёсавызначальная ялінка

28 снежня,

субота

Тані было вельмі моташна. А пасля жыццярадасных расповедаў Кацькі ў скайпе пра яе Уладзіка і дзве неда-ялінкі – асабліва.

Сёння выхадны. Каляды прайшлі няўдала, праз тры дні Новы год. У Тані ўжо пяць месяцаў і два з паловай тыдні як разбітае сэрца і ніякага шчасця ў жыцці. На вуліцы выпаў снег, але і ад яго радасці няма.

Тані не хацелася брацца за працу, якую яна не паспела выканаць за мінулыя дні, бо для гэтага трэба было зноў уключаць камп'ютар, а там пільнуе Каця са сваімі размовамі. Не хацелася ёй і лайдачыць, бо цікавай кніжкі пад рукою няма, фільмы ўсе па сто разоў перагледжаныя, а проста ляжаць на канапе і нічога не рабіць яна не ўмее.

Не ведаючы, як быць і адкуль узяць добры настрой, Таня вырашыла заплесці касу. Тоўстая русая каса яе не раздражняла, а нават нагадвала пра ўласную годнасць. Але каму гэтая годнасць патрэбная? Таня цяжка ўздыхнула.

Раптам забомкаў тэлефон. Цёця.

– Танюшык, прывітанкі! Слухай, тут нешта Пат-рыку блага, баюся яго аднаго пакідаць, не збегаеш да аптэкі?

– Так, збегаю, – задушаным голасам пагадзілася Таня, тым больш што бегчы было цераз дарогу і назад – цёця жыла ў суседнім пад’ездзе.

– А ты што без настрою?

– Ды не, цёця, табе падалося.

Таня хуценька збегала па лекі для Патрыка, што заўжды пакутаваў на жывот, як аб’есца якой-небудзь дрэні. Яе вельмі раздражняла, што ката завуць Патрыкам (для гэтага ненажэры і звычайнага Мурзіка хапіла б), але яна ўсё роўна збегала.

Выходзячы з цётчынага пад’езда, Таня трохі памарудзіла і вырашыла прагуляцца да Батанічнага саду, бо вяртацца ў агідную кватэру ёй зусім не хацелася. Тым больш што ісці тут не так ужо і далёка, а добры шпацыр не перашкодзіць.

Яна падышла да будачкі, каб набыць квіток. Кабета, што сядзела ўнутры, зірнула на яе бы на вар’ятку, а потым махнула рукой, прапускаючы Таню без квітка.

Яна бадзялася без мэты па самотных алейках, пакуль раптоўна не выйшла да вялізных блакітных елак. Тут Таня прыгадала, што яшчэ не паспела падрыхтаваць да святаў сваю ялінку. Яна зладзеявата азірнулася па баках, падцягнула шалік да самых вачэй і накіравалася да елак. Ухапілася за адну з галінак, што папульхней, і рашуча шчоўкнула.

– Ага! Хапай злачынцу! – пачула яна вясёлыя маладыя галасы і павярнулася.

З ніадкуль выраслі два расчырванелыя міліцыянеры, што падхапілі Таню пад пахі і павалаклі ў пастарунак. Там яны адабралі ў яе яловую галінку, назваўшы доказам злачынства, і пасадзілі дзяўчыну за краты, пакінуўшы яе ў паўнюткай цемры адну.

Таня ціха заплакала. Што ні рабі, усё адно нічога добрага ў яе не атрымліваецца. Ёй стала горача і яна распранулася, паклаўшы куртку і шалік з шапкай на лаву побач з сабою. Зноўку пачуліся галасы, мабыць, хтосьці ішоў па яе?

– А чаго вы гірлянду не ўключаеце? – паміж кратаў яна ўбачыла, як малады высокі хлопец у міліцэйскай форме запаліў лямпачкі і на яго стале замігцела рознакаляровымі агеньчыкамі маленькая штучная ялінка.

– Дык а чаго дарма святло паліць, таварыш лейтэнант! – развёў рукамі дзяжурны. – Тут цётку злавілі, блакітныя елкі ў Батанічным садзе псавала…

– Гэта я цётка?! – ледзяным тонам усклікнула Таня, склаўшы рукі на грудзях.

Таварыш лейтэнант павярнуўся на яе голас і ажно замёр. З-за кратаў на яго паглядала нясцерпна прыгожае вірлавокае Дзіва з перакінутай праз плячо доўгай касой, што залацілася на белым швэдры. Ён падышоў да яе бліжэй, і ўзяўшыся за пруты, разгублена прамармытаў, расплываючыся ў дураслівай усмешцы:

– Снягурка. Сапраўдная.

Тані ён таксама падаўся даволі сімпатычным.

Суседская ялінка

29 снежня,

нядзеля

– З надыходзячым, Адэлаіда Эдуардаўна! – суседскія хлопцы, якія неяк нечакана з дашкалятаў ператварыліся ў студэнтаў, цягнулі па лесвіцы ялінку. – Вы ўжо паставілі сваю?

– Ды навошта нам з Патрыкам? – сумна ўсміхнулася Адэлаіда Эдуардаўна. – Мы і так зладзім.

– Як гэта навошта? – бадзёра выйшаў на лесвічную клетку яе сусед, майстар слясарных спраў Сцяпаныч. – Свята ж хутка. Добры дзень, дарэчы.

– Добры. А вы паставілі?

– Ну, тут так атрымалася, што мае ажно дзве выпадкова набылі. Я да іх учора якраз ездзіў, дык адну аддалі, я дадому і прывалок, – пачаў распавядаць Сцяпаныч. – Зараз вось не ведаю, чым упрыгожваць, цацкі ж усе аддаў сваім на новую кватэру.

– Святкаваць, пэўна, таксама да дзяцей паедзеце? – дзеля ветлівасці спытала Адэлаіда Эдуардаўна, зачыняючы века смеццеправода.

– Ой не, – адмахнуўся сусед. – Я ўчора падаруначкі ўсе падарыў, з унукамі наваждаўся, цяпер ужо толькі ў наступным годзе паеду… Яны там плануюць гасцей, цэлая праграма ў іх там, а я крыху стараваты для такіх спраў. Таму дома буду адзначаць. А вы як?

– І я дома, будзем з Патрыкам святкаваць удваіх, – накіравалася да сваіх дзвярэй Адэлаіда Эдуардаўна.

– І што, без ялінкі? – з сумневам спытаў Сцяпаныч.

– Відаць, без, – гаротна ўздыхнула суседка, топчучыся на парозе. – Ну, добра, з надыходзячым вас!

Яна зачыніла дзверы і яшчэ раз уздыхнула. Навошта рэтыравалася? Запрасіла б суседа на гарбату, тым больш што чалавек прыемны, хоць і звычайны майстар. Ой, вось спрадвечная гэтая фанабэрлівасць музычнага работніка, праз якую і засталася адна. Аж самой агідна. А ў яго затое ялінка на свята будзе.

Дарэчы, дзесьці ў яе заставаліся цацкі. Адэлаіда Эдуардаўна рашуча ўзяла стул і палезла ў антрэсолю. Праўда, засталіся. Яна здзьмула са скрыні пыл. А ці варта? Яна трохі павагалася, але, сустрэўшы ў люстры ўласны позірк, сама сабе кіўнула і павярнулася да ўваходных дзвярэй. Не паспела яна ўзяцца за ручку, як хтосьці пазваніў.

– Хто? – строга спытала Адэлаіда Эдуардаўна.

– Хм-гм, сусед ваш, – нясмела адказаў з-за дзвярэй Сцяпаныч.

Яна адчыніла. Сцяпаныч, у касцюме і пры гальштуку, трымаў у руках вядро з ялінкай.

– Я тут падумаў, няхай яна лепей у вас будзе, тым больш што… – сусед збянтэжана апусціў вочы долу і неяк па-хлапечы паружавеў.

– А я якраз збіралася вам цацкі прынесці! Вы праходзьце, праходзьце хутчэй! – узрадавана залапатала Адэлаіда Эдуардаўна, паказваючы яму скрыню. – Стаўце ялінку ў гасцёўні, а я зараз імбрык пастаўлю…

Сцяпаныч паставіў сваю ялінку каля яе фартэпіяна і сціпла прысеў на краёчак канапы, на якой па-гаспадарску разваліўся тлусты шэры кот, што адразу страпянуўся і наставіў на госця драпежныя жоўтыя вочы.

– Вось і я, – праспявала Адэлаіда Эдуардаўна, з’явіўшыся ў пакоі з падносікам у руках.

Расставіўшы перад Сцяпанычам на маленечкім нізенькім століку пачастунак, яна падскочыла да ялінкі і адразу ж з ахканнем павярнулася да канапы.

– Ну, мярзотная ты жывёла! Калі паспеў?

Сцяпаныч ледзь не вывернуў на сябе гарачую гарбату.

– Гэта я не вам, – лагодна звярнулася да яго Адэлаіда Эдуардаўна. – Гэта Патрык, падлюка, ялінку памеціў.

– А-а-а, – засмяяўся Сцяпаныч. – Не, гэта не ён. Гэта зараз сорт ялінак такі. Няўжо не ведаеце? Аляксандра Іванаўна з трэцяга паверха ўсім распавядае, як яе дзеці такую паставілі. Бы катамі трохі патыхае. Ну, вы выбачайце, што такая. – Сусед раптам сумеўся і адставіў кубак.

– Калі б не вы, дык я б ніякай не мела, – пяшчотна паглядзела на яго Адэлаіда Эдуардаўна, дзівячыся, чаму яна раней не здагадалася запрасіць яго на гарбату.